۲٬۳۷۳
ویرایش
کاربر:Abbas/صفحه تمرین2: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| birth_name = سالوادور ایزابلینو دل ساگرادو کورازون دِ خسوس آلنده خوسنز | | birth_name = سالوادور ایزابلینو دل ساگرادو کورازون دِ خسوس آلنده خوسنز | ||
| nickname = | | nickname = | ||
| image = | | image = سالوادو آلنده.JPG | ||
| caption =سالوادور آلنده | | caption =سالوادور آلنده | ||
| office1 = بیست و نهمین [[رئیس‌جمهور]] [[شیلی]] | | office1 = بیست و نهمین [[رئیس‌جمهور]] [[شیلی]] | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
|footnotes = | |footnotes = | ||
}} | }} | ||
'''سالوادور آلنده''' {{اسپانیایی|Salvador Allende}} (تلفظ نزدیک‌تر به اسپانیولی: سالْباذور آیِنده؛ {{IPA-es|salβaˈðoɾ aˈʝende|lang}}) (زادهٔ | '''سالوادور آلنده''' {{اسپانیایی|Salvador Allende}} (تلفظ نزدیک‌تر به اسپانیولی: سالْباذور آیِنده؛ {{IPA-es|salβaˈðoɾ aˈʝende|lang}}) (زادهٔ ۲۶ ژوئن ۱۹۰۸ در سانتیاگو – درگذشتهٔ ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ در سانتیاگو) سیاست‌مدار مارکسیست و از بنیان‌گذاران حزب سوسیالیست شیلی بود. | ||
او از | او از نوامبر ۱۹۷۰ تا سرنگونی و مرگش در پی کودتای ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ میلادی، رئیس‌جمهوری شیلی بود. | ||
از او به عنوان اولین | از او به عنوان اولین رئیس‌جمهوری مارکسیست که با رأی و دموکراسی به قدرت رسید نام می‌برند. | ||
سالوادور آلنده بیش از چهل سال در صحنهٔ سیاسی شیلی و حزب سوسیالیست شیلی حضور داشت. او پیش از رسیدن به ریاست جمهوری در انتخابات | سالوادور آلنده بیش از چهل سال در صحنهٔ سیاسی شیلی و حزب سوسیالیست شیلی حضور داشت. او پیش از رسیدن به ریاست جمهوری در انتخابات ۱۹۷۰ در مقام‌های سناتور، نماینده و وزیر کابینه فعالیت می‌کرد. وی پزشک بود و مدتی به عنوان وزیر بهداشت خدمت نمود. آلنده سه بار در سال‌های ۱۹۵۲، ۱۹۵۸ و ۱۹۶۴ کاندیدای ریاست جمهوری شده و شکست خورده بود تا این که در ۱۹۷۰ بالاخره در انتخابات برنده شد و تنها با ۳/۱٪ اختلاف با نفر دوم و ۸ درصد اختلاف با نفر سوم، از سوی مجلس به ریاست جمهوری برگزیده شد. | ||
پس از رسیدن به ریاست جمهوری او برنامهٔ سوسیالیستی جنجال‌برانگیزی به نام راهی به سوی سوسیالیسم را پیاده کرد و بسیاری از صنایع را ملّی اعلام کرد. در سال اول حکومت او نرخ رشد اقتصادی به ۸/۶ درصد و نرخ بیکاری به ۳/۶ در صد رسید؛ اما در سال دوم، تورم بسیار افزایش یافت، صادرات ۲۴٪ کاهش یافت، واردات ۲۶٪ افزایش یافت، در حالی که نرخ واردات مواد غذایی ۱۲۶٪ بود. در نتیجه قفسهٔ مغازه‌ها از اجناس خالی شد و بازار سیاه رونق گرفت. وی توانایی کنترل حامیان افراطی دست چپی خود را نداشت. | پس از رسیدن به ریاست جمهوری او برنامهٔ سوسیالیستی جنجال‌برانگیزی به نام راهی به سوی سوسیالیسم را پیاده کرد و بسیاری از صنایع را ملّی اعلام کرد. در سال اول حکومت او نرخ رشد اقتصادی به ۸/۶ درصد و نرخ بیکاری به ۳/۶ در صد رسید؛ اما در سال دوم، تورم بسیار افزایش یافت، صادرات ۲۴٪ کاهش یافت، واردات ۲۶٪ افزایش یافت، در حالی که نرخ واردات مواد غذایی ۱۲۶٪ بود. در نتیجه قفسهٔ مغازه‌ها از اجناس خالی شد و بازار سیاه رونق گرفت. وی توانایی کنترل حامیان افراطی دست چپی خود را نداشت. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
طی این قطعنامه اعلام شد که دولت آلنده تلاش در به دست گرفتن کل اختیارات کشور نموده، اصل تفکیک قوا را رعایت نکرده و قانون اساسی را نقض نموده‌است. | طی این قطعنامه اعلام شد که دولت آلنده تلاش در به دست گرفتن کل اختیارات کشور نموده، اصل تفکیک قوا را رعایت نکرده و قانون اساسی را نقض نموده‌است. | ||
در | در ۲۲ اوت ۱۹۷۳ مجلس نمایندگان شیلی قطعنامه‌ای علیه او صادر کرد. | ||
در این قطعنامه دولت آلنده به موارد زیر محکوم شد: | در این قطعنامه دولت آلنده به موارد زیر محکوم شد: | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
== کودتای نظامی شیلی == | == کودتای نظامی شیلی == | ||
{{اصلی|کودتای ۱۹۷۳ شیلی}} | {{اصلی|کودتای ۱۹۷۳ شیلی}} | ||
در ماه سپتامبر همان سال تلاش کرد طی لایحه‌ای قانون اساسی را تغییر دهد که دولت او در | در ماه سپتامبر همان سال تلاش کرد طی لایحه‌ای قانون اساسی را تغییر دهد که دولت او در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ و با کودتای نظامی به رهبری ژنرال پینوشه، فرمانده ارتش، سرنگون شد. اسناد فراوانی حاکی از حمایت و پشتیبانی دولت وقت ایالات متحده از این کودتا وجود دارد. طبق اعلام رسمی، پرزیدنت آلنده با یک کلاشینکف اهدایی از سوی فیدل کاسترو خودکشی کرده‌است. بنابر اسناد و منابع تاریخی و همچنین فیلم‌های مستند، وی هنگام به توپ بسته شدن کاخ ریاست جمهوری در جریان کودتای ۱۱ سپتامبر جان باخت. | ||
به گفته منابع نظامی، آلنده خواستار آتش‌بسی ۵ دقیقه‌ای شد تا بتواند استعفا بدهد، اما نیروهای ارتش با اشاره به این که تک تیراندازهای وفادار به رئیس‌جمهور از ساختمان‌های مجاور کاخ ریاست جمهوری در حال تیراندازی هستند، با این درخواست آلنده مخالفت کردند. | به گفته منابع نظامی، آلنده خواستار آتش‌بسی ۵ دقیقه‌ای شد تا بتواند استعفا بدهد، اما نیروهای ارتش با اشاره به این که تک تیراندازهای وفادار به رئیس‌جمهور از ساختمان‌های مجاور کاخ ریاست جمهوری در حال تیراندازی هستند، با این درخواست آلنده مخالفت کردند. | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
* | * ایزابل آلنده | ||
* | * آگوستو پینوشه | ||
* | * پابلو نرودا | ||
* | * ویکتور خارا | ||
== منابع == | == منابع == | ||