کاربر:Safa/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سازمان اطلاعات سپاه،''' اولین نهاد اطلاعاتی سازمان‌ یافته و رسمی جمهوری اسلامی ایران است. سازمان اطلاعات سپاه پس از تشکیل سپاه پاسداران در روزهای پس از [[انقلاب ضد سلطنتی]] به سرپرستی علی محمد بشارتی شکل گرفت. پس از آن محسن رضایی با طرح موضوع واحد اطلاعات نزد خمینی، تایید او را برای تشکیل این نهاد گرفت و تا قبل از فرماندهی سپاه، مسئول واحد اطلاعات سپاه پاسداران بود.  

سازمان اطلاعات سپاه پس از انقلاب با استفاده از تجربیات حسین فردوست، قائم مقام ساواک و عناصر یپوسته ساواک به جمهوری اسلامی و نیروهای ارتش به کسب اطلاعات و پرونده‌سازی برای نیروهای مخالف جمهوری اسلامی پرداخت. از این موارد، دستگیری فرزند آیت‌الله [[سید محمود طالقانی]] بود که منجر به اعتراض و ترک تهران توسط وی گردید. این قضیه نهایتاٌ‌ با وساطت خمینی تمام شد. در مورد دیگر، دستگیری [[محمدرضا سعادتی]]، از اعضای [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] به بهانه جاسوسی برای شوروی بود. این کار توسط عناصر اداره هشتم ساواک با همکاری اطلاعات سپاه انجام گردید. مورد دیگر دستگیری حماد شیبانی از [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران]] بود.  

همچنین این واحد سپاه در سرکوب مردم ترکمن صحرا و کشتن رهبران شورای خلق ترکمن و سرکوب مردم کردستان و قتل‌عام مردم در سنندج و روستای قارنا به همراهی صادق خلخالی دست داشت.  

در سپاه پاسداران علاوه بر نیروی زمینی، نیروی دریایی، نیروی هوایی، [[نیروی قدس سپاه پاسداران|نیروی قدس]] و سازمان بسیج دو ساختار دیگر به نام‌های حوزه نمایندگی ولی فقیه و سازمان حفاظت اطلاعات وجود دارد. حوزه نمایندگی ولی فقیه کاملا مستقل از ساختار فرماندهی و مستقیما زیر نظر رهبر قرار دارد. سازمان حفاظت اطلاعات نیز تقریبا مستقل از فرماندهی است و فرمانده آن را رهبر با پیشنهاد فرمانده سپاه انتخاب می‌کند. فرمانده آن نیز مستقیما با دفتر عمومی حفاظت اطلاعات در دفتر ولی ففیه و شخص رهبر مرتبط است و به او گزارش می‌دهد.

بر اساس «بند واو» ماده ۱۴ اساس‌نامه سپاه، واحد اطلاعات مسئول انجام وظایفی است که قانون آن به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید. با وجود سکوت اساس‌نامه سپاه در زمینه تشکیل و وظایف واحد اطلاعات، اداره اطلاعات سپاه از سال ۱۳۵۸ با جلوداری علی‌محمد بشارتی شروع به کار کرده است. این واحد در ابتدا به نام «واحد اطلاعات و تحقیقات» کار می‌کرد که به عضوگیری برای سپاه و برخورد با مخالفان مشغول بود؛ ولی همان سال ۱۳۵۸ به «اداره اطلاعات» تغییر نام داد و به کارهای اطلاعاتی و امنیتی مشغول شد. در مجلس نیز در این زمینه، قانون مستقلی به تصویب نرسیده است، ولی در ماده۶ قانون تاسیس وزارت اطلاعات، به وظایف اطلاعات سپاه اشاره شده است و از کسب «اطلاعات نظامی»، «گرفتن اطلاعات لازم از وزارت اطلاعات قبل از عملیات به عنوان ضابط قوه قضاییه» و «تحویل اخبار واصله امنیتی به وزارت اطلاعات»، به عنوان وظایف اطلاعات سپاه یاد شده است.

طبق این قانون، «مسئول واحد اطلاعات سپاه»، عضو شورای هماهنگی امور اجرایی اطلاعات کشور است. در ماده ۵ این قانون تصریح شده که سپاه پاسداران در مورد مبارزه با ضدانقلاب داخلی و ماموریت‌های محوله در اساس‌نامه سپاه باید از «خط مشی وزارت اطلاعات» تبعیت کند و تا زمان اعلام آمادگی وزارت اطلاعات برای حضور در ماموریت‌ها‌، حق کسب و جمع آوری و تولید اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن و شناسایی ضدانقلاب را دارد.

اصلاحیه ۴ خرداد ۱۳۹۵ مجلس نهم در آخرین روز فعالیت آن مجلس از تصویب نمایندگان گذشت. مطابق اصلاحیه، دستگاه‌های اجرایی موظف می‌شوند هنگام انتصاب افراد به مشاغل حساس، علاوه برقوه قضاییه و وزارت اطلاعات (که پیشتر در قانون آمده بودند)، از سازمان اطلاعات سپاه هم استعلام بگیرند.

مجلس ایران  اعطای تابعیت به فرزندان زنان ایرانی با مردان خارجی را منوط به صدور گواهی امنیتی از سوی اطلاعات سپاه پاسداران و [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]] کرد. در متن اولیه مصوبه نمایندگان در این زمینه، صدور تابعیت برای افراد به عدم مخالفت وزارت اطلاعات موکول شده بود. اما پس از رد مصوبه در شورای نگهبان، مجلس در جلسه سه‌شنبه ۲ مهر، برای تامین نظر شورا نام اطلاعات سپاه را هم به متن آن افزود.

سازمان اطلاعات سپاه در فردای پیروزی انقلاب، با استفاده از تجربیات حسین فردوست قائم مقام ساواک و عناصر یپوسته ساواک به جمهوری اسلامی و نیروهای ارتش به کسب اطلاعات و پرونده‌سازی برای نیروهای مخالف جمهوری اسلامی پرداخت. از این موارد دستگیری فرزند [[سید محمود طالقانی|آیت‌الله طالقانی]] بود که منجر به اعتراض و ترک تهران توسط وی گردید. این قضیه نهایتا با وساطت خمینی تمام شد. مورد دیگر، دستگیری [[محمدرضا سعادتی]] از اعضای [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] به بهانه جاسوسی برای شوروی بود.<ref>[https://www.isna.ir/news/95080100135/%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9-%DA%AF-%D8%A8-%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B0%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%85 خبرگزاری ایسنا مصاحبه حجاریان]</ref> این کار توسط عناصر اداره هشتم ساواک با همکاری اطلاعات سپاه انجام گردید. مورد دیگر دستگیری حماد شیبانی از [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران]] بود.<ref>[http://ir-psri.com/show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=2356 سایت موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی بخشی از مقاله مجید رهنما و ک. گ . ب]</ref>

اطلاعات سپاه پس از سرکوب گسترده تظاهرات مسالمت آمیز مردم در روز ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ که به دعوت سازمان مجاهدین خلق ایران به خیابانها آمده بودند، رسما وارد عرصه بازجویی و شکنجه و اعدام مخالفان حکومت اسلامی شد. زندانیان آزاد شده در بخشی از خاطرات خود فضای رعب و وحشت حاکم بر بخش ۲۰۹ و ۳۲۵ زندان اوین که در اختیار سپاه پاسداران بود را بطور گسترده ترسیم کرده اند.

'''روایت [[محسن رضایی]] از ماجرای تفکیک وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه'''<blockquote>«از اواخر سال ۱۳۶۲، نغمه‌هایی شروع شد که اطلاعات باید از عملیات جدا شود. بحث‌هایی شد و جلساتی گذاشتند. آن موقع، جناب آقای هاشمی رفسنجانی به‌ عنوان رئیس مجلس و مقام معظم رهبری (رئیس‌جمهور) از طرف امام مسئول پیگیری موضوع شدند. دو سه جلسه با من گذاشتند. از طرف دیگر، برخوردهای دادستانی تهران، جناب آقای [[اسدالله لاجوردی|لاجوردی]]، با بچه‌های اطلاعات در کشور تشدید شد. چند تا موضوع را طرح کردند که اولا مسئول اطلاعات کشور باید مجتهد باشد. یک روحانی مجتهد باشد. بعد عده‌ای می‌گفتند اصلا نباید در سپاه اطلاعات باشد، درحالی‌که [در آن زمان] اطلاعات سپاه در اوج قرار داشت. یک‌مرتبه فضاسازی‌هایی شد. تا اینکه در ۱ /۷ /۱۳۶۳ ما به دستور امام، واحد اطلاعات را از سپاه جدا کردیم.»</blockquote>این گفت‌وگو روز چهارشنبه ۲۳ تیرماه ۱۳۸۹ در تهران و در منزل [[محسن رضایی]] انجام شده است. در این جلسه، مجید علوی، رضا جوادی، حسین خراسانی، هوشنگ طاهری و محمدحسین اسدی (مسئولان واحد اطلاعات سپاه در سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۲) نیز حضور داشتند.

پس از انضمام سازمان اطلاعات سپاه به وزارت اطلاعات، باقیمانده بخش‌های سیاسی و امنیت داخلی اطلاعات سپاه نیز پس از پایان جنگ بین سالهای ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۸ احیا شدند و در نهایت تبدیل به «معاونت اطلاعات» سپاه شدند.

پس از این تغییرات، در سال ۱۳۸۸ معاونت اطلاعات سپاه، به سازمان اطلاعات سپاه ارتقا یافت و از آن زمان به بعد ریاست آن را حسین طائب بر عهده گرفت. همزمان با تشکیل سازمان اطلاعات، تشکیلات اطلاعاتی دیگری در سپاه با نام معاونت اطلاعات راهبردی نیز تشکیل شد که مسئولیت آن را حسن محقق برعهده گرفت. «سازمان اطلاعات سپاه» در خرداد ۱۳۹۴ با تصویب مجلس، تبدیل به «ضابط قوه قضاییه» شد و اکنون نیز «معاونت اطلاعات راهبردی» سپاه در آن ادغام شده است.

در واقع اعتراضات سال ۸۸ موجب شد تا خامنه‌ای سازمانی امنیتی، تحت اختیار خود را شکل دهد که پاسخگوی هیچ نهاد دولتی نباشد. به همین دلیل سازمان اطلاعات سپاه به بهانه برقراری امنیت و جلوگیری از نفوذ دشمن خارجی در کشور بازتاسیس شد. ریاست آن هم به حسین طائب رییس مقاومت بسیج (در آن زمان) واگذار شد. قوای سه گانه «مقننه، مجریه و قضائیه»، هیچکدام قدرت طرح سوال و توضیح خواستن درباره مسائل مختلف از این نهاد را ندارند. این سازمان در حال حاضر مهمترین دستگاه اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران است که به راحتی در حیطه تمامی نهادها و مسئولیت‌ها حتی وزارت اطلاعات می تواند دخالت نماید. پس از اعتراضات ۸۸ وزارت اطلاعات از سوی تعدادی از مسئولان حکومتی و از جمله محمود احمدی‌نژاد به ناتوانی در ایفای وظایف خود در جلوگیری و مقابله با اعتراضات مخالفان متهم شد و علاوه بر وزیر، شش معاون این وزارتخانه نیز به تدریج جابجا شدند. در فروردین ماه سال ۱۳۹۰ محمود احمدی نژاد در اعتراض به مخالفت خامنه‌ای با عزل حیدر مصلحی وزیر اطلاعات کابینه‌اش، یازده روز قهر کرد و در محل کار خود حاضر نشد. از همان زمان‌ها سازمان اطلاعات سپاه ریشه دواند و قدرت گرفت.

عبدالله ضیغمی از سال ۱۳۹۲ توسط طائب به این سمت منصوب شده است و در سال ۱۳۹۴ شایع شد که در جریان کشته شدن زائرین خانه‌ی خدا در منا مفقود شده است.  

این اداره، شامل مجموعه‌هایی با عنوان «خانه‌های امن» است که با ایجاد سیستم‌های موازی برای هر وزارتخانه به رصد فعالیت‌های وزارتخانه‌های دولت و اقدامات تخریبی علیه آن وزارتخانه مشغول هستند. خانه‌های امن، با تابلوهای پوششی موسسه‌های فرهنگی و علمی و رسانه‌ای در حال فعالیت هستند. طبق اصلاحیه ماده ۳ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۲۴خرداد ۱۳۹۴ مجلس شورای اسلامی، سازمان اطلاعات سپاه، ضابط قوه قضاییه است.  

محسن رضایی (خرداد ۱۳۵۸ – شهریور ۱۳۶۰)

حسین طائب (مهر ۱۳۸۸– ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۸)  

در دی ماه ۱۳۹۵، انتصاب حسین نجات، رئیس وقت سپاه ولی امر، مسئول امنیت خامنه ای، به سمت جانشین رئیس سازمان اطلاعات سپاه و جابجایی او با مجید حسینی، که از فرماندهان ناشناس سپاه بود اقدامی در جهت سیاسی‌تر شدن اطلاعات سپاه تلقی شد. حسین نجات متهم اول ماجرای استخر فرح و مرگ هاشمی رفسنجانی است.

از زمان آغاز به کار سازمان اطلاعات سپاه در سال ۸۸، ریاست آن بر عهده حسین طائب است. اگرچه نام طائب تا پیش از آن در بسیج و در مقطعی هم در وزارت اطلاعات شنیده می‌شد، اما در اعتراضات ۸۸ تبدیل به فردی کلیدی در سرکوب مردم شد.

پیش از صدور این احکام، خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران در گزارشی گفته بود که ساختار سازمان اطلاعات سپاه از سوی فرمانده کل تغییر کرده است و معاونت اطلاعات راهبردی در سازمان اطلاعات سپاه ادغام شده است.

=== پیشینه حسین طائب ===

حسین طائب درسال۱۳۶۱، به عضویت بخش اطلاعات سپاه پاسداران درآمد و در سپاه منطقه ۱۰ تهران و سپاه استان‌های قم و خراسان رضوی فعالیت کرد. وی سپس در بخش ضد جاسوسی واجا تحت امر پورمحمدی مشغول به کارشد و بعدها تا پست معاونت ضد جاسوسی وزارت اطلاعات نیز رسید.

وی در اواخر سال ۱۳۷۳ با هدف نزدیکی به خامنه‌ای، پرونده‌ای در خصوص مفاسد اقتصادی مهدی هاشمی و مدیران شرکت نفت تشکیل داد که موجب دردسر بزرگی برای او شد. حسین طائب در دولت اکبر هاشمی رفسنجانی معاون وزیر اطلاعات بود و بر اساس روایت‌ها، عباس یزدان‌پناه یزدی، بازرگان ايرانی‌ـ‌بريتانيايی و از افراد نزدیک به مهدی هاشمی را بازداشت و از وی علیه پسر رفسنجانی اعتراف گرفت. فیلم‌های اعترافات عباس يزدان‌پناه يزدی سال‌ها پس از بازداشت او و پس از دستگیری مهدی هاشمی، توسط خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران پخش شد.<ref name=":2">[https://www.radiofarda.com/a/hossein_taeb_cases_security_intelligence_service/29492891.html همه پرونده‌سازی‌های حسین طائب]- رادیو فردا</ref> یزدان‌پناه در سال ۱۳۷۴ برای مرخصی از زندان بیرون آمد و از  کشور خارج شد. او سالها بعد در تیرماه ۱۳۹۲، زمانی‌که در آستانه شهادت در دادگاه لاهه در مورد پرونده کرسنت بود، در دبی ربوده و با تزریق دارو از طریق بندری در شارجه به ایران بازگردانده شد و از آن زمان مفقود است و گفته می‌شود در زندان به قتل رسیده است. برخی ربوده شدن عباس یزدان‌پناه از دوبی را نیز به طائب نسبت می‌دهند.<ref name=":2" /> در اسفند ۱۳۹۳ امارات متحده عربی، شش مأمور وزارت اطلاعات را به اتهام ربودن عباس یزدان‌ پناه یزدی به حبس محکوم کرد. حکم سه تن از متهمان به طور غيابی صادر شد و یکی از رهبران عملیات در زندان درگذشت و دیگری در زندان‌ است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f14_uae_sentenced_six_iranians_life-in-jail_yazdanpanah_yazdi/26870483.html حبس ابد برای شش ایرانی در دبی به اتهام ربودن عباس یزدان‌پناه یزدی] - رادیو فردا</ref>

در ۱۷ بهمن ۱۳۶۱، بیش از ۵۰ نفر از اعضای رهبری و کادرهای فعال حزب توده از جمله نورالدین کیانوری، مریم فیروز، منوچهر بهزادی، ابوتراب باقرزاده، عباس حجری، اسماعیل ذوالقدر، رضا شلتوکی، تقی کی‌منش، علی عمویی، عبدالحسین آگاهی، احمدعلی رصدی، مهدی کیهان، رفعت محمدزاده، آصف رزمدیده، صابر محمدزاده، هوشنگ ناظمی، ملاحسن قزلچی، کیومرث زرشناس، فاطمه ایزدی و... توسط واحد اطلاعات سپاه پاسداران، به اتهام جاسوسی دستگیر و به زندان «توحید» منتقل شدند.

در ادامه‌ی طرح دستگیری کلیه کادرها و اعضای حزب توده در سرتاسر کشور، در۷ اردیبهشت ۶۲، در جریان عملیاتی با اسم رمز «حضرت علی»، حدود ۱۷۰ نفر از کادرهای حزب در تهران و ۵۰۰ نفر در شهرستان‌ها و از جمله احسان طبری، فرج‌ الله میزانی، بهرام دانش، رحمان هاتفی، احمد دانش، حسین جودت، انوشیروان ابراهیمی، هدایت‌الله معلم، هدایت‌الله حاتمی، محسن علوی، علی گلاویژ، جواد ارتشیار، ملکه محمدی، فاطمه مدرسی تهرانی (سیمین فردین)، اعضای باقیمانده رهبری و اعصای سازمان مخفی و نظامی حزب، تحت عنوان مقابله با طرح کودتای نظامی دستگیر شدند. دامنه دستگیری‌ها تا ماه‌های بعد هم ادامه داشت. به دلیل این عملیات، خمینی در پیام ۱۴ اردیبهشت ۱۳۶۲ نیروهای اطلاعاتی سپاه را «سربازان گمنام» نامید.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2012/02/120222_l10_mesdaghi_toudeh_party سایت بی بی سی فارسی]</ref>

حجاریان در این مصاحبه، از نقش یک افسر عالی رتبه اطلاعاتی کا. گ.ب در ایران، به نام «ولادیمیر کوزیچکین» در دادن نام نفوذی‌های حزب توده در نهادهای جمهوری اسلامی سخن می‌گوید. کوزیچیکن در سال ۶۱ به انگلستان پناهنده شد و به همکاری با MI6 پرداخت. این فرد در زمان گریختن به انگلستان، معاون کنسولگری شوروی در تهران بود، انگلستان از طریق واسطه‌های پاکستانی، اطلاعات حزب توده را در اختیار مسؤلین امنیتی وقت ایران قرار داد.

حسین نجات، جانشین رئیس سازمان اطلاعات سپاه در تاریخ ۲۲شهریور ۹۶ در جمع مسئولان بسیج دانشجویی گفت، روز ۲۵ خرداد ۸۸ طبق برآورد ما حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ هزار نفر در تظاهرات شرکت کردند. <ref>[https://www.farsnews.com/news/13960621001951/%D8%AD%D8%AA%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D9%86%D9%81%D8%B1-%D9%87%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AD%D8%B5%D8%B1-%D9%85%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%AA-%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86 خبرگزاری فارس تشریح روند حصر سران فتنه به روایت سردار نجات]</ref> این مقام سازمان اطلاعات سپاه مهرماه سال۱۳۹۳ در گفتگو با خبرگزاری فارس تعداد را ۲۰۰ تا۳۰۰ هزار نفر اعلام کرده بود.<ref>[https://rowzane.com/news/article=100861 سایت روزنه، جانشین اطلاعات سپاه: ۳۷ نفر در اعتراضات ۸۸ کشته شدند]</ref> ولی اکنون ۲۰۰هزار نفر به آن اضافه کرده است. پیش از این نشریه رمز عبور که به محافل امنیتی نزدیک است؛ نوشته بود بیش از ۶۰۰هزار نفر به خیابان آمده بودند، اسماعیل احمدی مقدم، فرمانده سابق نیروی انتظامی تعداد افراد حاضر در راهپیمایی را یک میلیون نفر اعلام کرد و برخی رسانه‌ها به نقل از محمد باقر قالیباف، شهردار وقت تهران، حاضرین در راهپیمایی را ۳میلیون نفر برآورد کرده بودند.  

جانشین رئیس سازمان اطلاعات سپاه در سخنرانی‌اش، هم‌چنین به رابطه‌ی ویژه و هماهنگ شده‌ی دبیرخانه‌ی شورای عالی امنیت ملی، با مسئولیت سعید جلیلی، با هیات‌های مداحی اشاره کرد، از جمله در عاشورای ۸۸: «خودم در جریان وقایع آن روز، با لباس مبدل ناظر صحنه‌ها بودم و حتی مجروح هم شدم» حسین نجات در آن دوران مسئول سیاسی ـ اجتماعی دبیرخانه‌ی شورای عالی امنیت ملی بود. وی می‌گوید برای حل مشکل، «با آقای حدادیان تماس گرفتم و ایشان هیات خود را به‌صورت دسته‌ی عزاداری وارد خیابان انقلاب کرد. وقتی این جمعیت زیاد به میدان آمد و فتنه‌گران و عناصر ضد انقلاب آنها را دیدند، صحنه را ترک کردند.» این نوع روش حل مشکل توسط عضو دبیرخانه‌ی شورای عالی امنیت ملی به خوبی نشان دهنده رویکرد کلی این شورا در آن دوران است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/924962/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87%DB%B8%DB% سایت مشرق نیوز]</ref> کاری که از ابتدای انقلاب ضد سلطنتی، با بکارگیری اوباش خیابانی و عناصر لمپن و چاقوکش با کپی برداری از فاشیست‌های هیتلری و موسولینی، در کنترل جو سیاسی جامعه در تاریخجه سپاه پاسداران ثبت شده است.