کاربر:Safa/1صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

بر اساس اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فرمانده کل سپاه توسط ولایت فقیه تعیین می‌شود. و بر اساس ماده ۱۵ اساسنامه این نهاد نظامی در زمینه‌های «پرسنلی، آموزش نظامی، آموزش عقیدتی سیاسی، تبلیغات و انتشارات، تدارکات، لجستیک، اطلاعات، طرح و عملیات و امور مربوط به بسیج مستضعفین» دارای مسئولیت است. بر اساس ماده ۲۶ اساسنامه، فرمانده سپاه از طریق دفتر فرماندهی – که شامل دفتر، دبیرخانه و روابط عمومی است- و دفتر تحقیق و بازرسی، وظایف فرماندهی را انجام می‌دهد. بر اساس ماده ۲۹ اساسنامه، فرمانده کل سپاه، بالاترین مقام اجرایی در سپاه محسوب می‌شود.او در تمامی امور محوله در برابر ولی فقیه مسئول و کلیه رده‌های سپاه در برابر او مسئول هستند. فرمانده کل سپاه همچنین مسئول اجرای دقیق اساسنامه سپاه است و هدایت عزل و نصب در سپاه را انجام می‌دهد. او طبق اساسنامه، این وظیفه را در حوزه مناصب سپاه مناطق و لایه‌های میانی سپاه با پیشنهاد افراد به شورای عالی سپاه و در زمینه مقام‌های ارشد سپاه با پیشنهاد افراد به رهبر، انجام می‌دهد.

بر اساس ماده ۳۲ اساسنامه سپاه در «غیاب فرمانده کل، عهده‌دار کلیه وظایف وی بوده و در حضور او، فرمانده کل را در اداره سپاه یاری می‌کند.» بر اساس ماده ۳۱ اساسنامه، جانشین فرمانده کل سپاه توسط فرمانده سپاه «پس از تایید ولی فقیه یا نماینده‌ای که در سپاه تعیین کرده است، از سوی فرمانده کل نصب و عزل می‌شوند.» در طول سال‌های گذشته، «عباس آقازمانی»، سال ۱۳۵۸، «یوسف کلاهدوز» در سال ۱۳۵۹، «علی شمخانی» از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸، «یحیی رحیم صفوی» از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶، «محمدباقر ذوالقدر» از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵، «مرتضی رضایی» از ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷، «محمدحسین حجازی‌زاده» از ۱۳۸۷ تا ۱۳۸۸ و «حسین سلامی» از ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۸ جانشینی فرماندهی کل سپاه را بر عهده داشته‌اند. روز ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸ «علی فدوی» بعنوان جانشین فرمانده سپاه تعیین شد.

تاسیس این ستاد بر اساس ماده ۲۴ اساسنامه سپاه و در راستای هماهنگی بین نیروهای سپاه در راستای برنامه‌ریزی و پشتیبانی و نظارت، صورت گرفته و موظف به «برنامه‌ریزی و زمینه‌سازی اجرای تدابیر فرماندهی و ابلاغ دستورها و ایجاد نظم و ترتیب شایسته در بدنه عمومی سپاه» است. نام مصوب اساسنامه این مرکز، «ستاد مرکزی سپاه» بود ولی به نام «ستاد کل سپاه» شناخته می‌شد. ۵ اسفند۱۳۷۰ بر اساس دستور «خامنه‌ای»، نام آن به «ستاد مشترک سپاه» تغییر یافت. در دومین تغییر، عنوان «ستاد مشترک» در اسفند سال ۱۳۸۶ به معاونت هماهنگ‌کننده سپاه تبدیل شد.

مسئولیت اولیه این نهاد هماهنگی بین نیروی چهارگانه سپاه (زمینی، دریایی، هوایی و قدس) و سازمان بسیج بوده ولی به تدریج دامنه نفوذ آن گسترش یافته است. بر اساس مفاد اساسنامه، این ستاد شامل واحدهای «امور پرسنلی، آموزش نظامی، آموزش عقیدتی سیاسی، انتشارات و تبلیغات، اطلاعات، طرح و عملیات، بسیج مستضعفین و مهندسی» است. مسئولین این واحدها، معاونین فرمانده کل سپاه در تخصص مربوطه هستند. بر اساس مفاد بودجه سال۱۳۹۷ جمهوری اسلامی ایران، ستاد مشترک سپاه در حال حاضر هماهنگی بین نیروهای مختلف سپاه را در قالب طرح های متمرکز انجام می‌دهد.

این ستاد مشترک همچنین از طریق «قرارگاه محرومیت‌زدایی کوثر» در بازسازی و نوسازی حسینیه‌ها و مساجد شرکت دارد و از طریق قرارگاه و طرح «پیشرفت و آبادانی حضرت رسول ۱»، در طرح‌هایی برای روستاها و دهستان‌ها شرکت دارد. بخش عمده‌ای از این طرح‌ها ابعاد نظامی و امنیتی دارند و اطلاعات خاصی درباره آنها موجود نیست.

فرمانده نیروی زمینی سپاه به پیشنهاد فرمانده کل سپاه و توسط رهبر جمهوری اسلامی در مقام فرمانده کل قوا منصوب می‌شود. فرماندهان نیروی زمینی سپاه از سال ۱۳۶۱ تاکنون عبارت بوده‌اند از: «یحیی رحیم صفوی» (بهمن۱۳۶۱ تا شهریور ۱۳۶۴)، «علی شمخانی» (شهریور۱۳۶۴ تا مهر ۱۳۶۸)، «مصطفی ایزدی»(مهر۱۳۶۸ تا تیر۱۳۷۱)، «محمدعلی جعفری» (تیر۱۳۷۱ تا مرداد ۱۳۸۴)، «احمد کاظمی» (مرداد ۱۳۸۴ تا بهمن ۱۳۸۴)، «محمدرضا زاهدی» (بهمن ۱۳۸۴ تا اسفند ۱۳۸۸) و «محمد پاکپور» (از اسفند ۱۳۸۸ تاکنون).

 

 

پس از انتخابات ریاست جمهوری در ۲۲ خرداد ۱۳۸۸، به دستور شورای عالی امنیت ملی وظیفه کنترل پایتخت تا دو ماه (از ۲۵ خرداد تا ۲۵ مرداد ۱۳۸۸) بر عهده قرارگاه ثارالله و زیرمجموعه‌اش سپاه محمد رسول‌الله در تعامل با نیروی مقاومت بسیج گذاشته شد. در جریان اعتراض‌ها، شبه‌نظامیان بسیجی که در کنار ماموران نیروی انتظامی در مقابله با معترضان در تظاهرات تهران حضور داشتند، تحت فرماندهی سپاه محمد رسول الله بودند. برخی دیگر از منابع حمله به مردم و دستگیری آنها را به نیروهای لبنانی سپاه قدس با فرماندهی قرارگاه ثارالله نسبت می‌دهند.

قرارگاه «کربلا» : در منطقه جنوب غربی با تمرکز بر استان‌های خوزستان، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد فعالیت دارد. این قرارگاه شامل «قرارگاه حضرت ابوالفضل» در شهر اهواز است که ماموریت‌های امنیتی و اجتماعی گسترده‌ای با هدف تسلط بر فعالیت‌های اجتماعی و طایفه‌ای در این استان و مقابله با فعالیت قومیت‌ها و اقلیت‌ها بر عهده دارد.

  قرارگاه «نجف اشرف»: در منطقه مرکزی با تمرکز بر استان‌های ایلام و همدان فعالیت می‌کند. این قرارگاه در زمان جنگ ایران و عراق مسئولیت عملیات‌های اطلاعاتی در سه استان را پو شش می‌داد.

یگان «هوانیروز»: یگان هوانیروز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که سال ۱۳۹۴ با دستور علی خامنه‌ای، فرمانده کل قوا تشکیل شد، به طور عمده در پایگاه «فتح» درشهر کرج در  استان البرز متمرکز است. فرمانده این یگان با حکم فرمانده سپاه منصوب می‌شود و در حال تبدیل به مهم‌ترین مرکز بال‏گردی سپاه است. پشتیبانی بال‏گردی از عملیات‌های نیروی زمینی و انجام عملیات‌های «آفندی»، از مهم‌ترین ماموریت‌های این یگان محسوب می‌شود. سه بخش مهم این یگان عبارتند از: «مرکز آموزش‌های عالی هوانوردی»، «مرکز تحقیقات بال‏گردی» و «مرکز تعمیرات تخصصی بال‏گرد.»

مرکز پهپادی: مرکز پهپادی نیروی زمینی سپاه سال ۱۳۹۵ تشکیل شد. استفاده موثر از پهپادها در عملیات‌ها، به ویژه «هلی‌برن» یا عملیات متحرک هوایی (که جابه‏‌جایی و ترابری نیروهای رزمی از طریق هوا به وسیله بال‏گرد برای انجام مأموریت است)، شناسایی دشمن در مناطق عملیاتی و نیز «تک» هوایی علت تشکیل این سازمان اعلام شده است.

سازمان «تحقیقات و جهاد خودکفایی»: سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه یک نهاد تحقیقات نظامی و تولید سلاح است که سال ۱۳۷۲ شکل گرفت. این سازمان در همکاری با وزارت دفاع و دانشگاه «امام حسین» که وابسته به سپاه است، فعالیت‌هایش را پیش می‌برد و در حوزه طراحی و ساخت خودروهای نظامی، سلاح، سرجنگی‌ها، مهندسی استحکامات، سیستم‌های مخابراتی و جنگ الکترونیک فعال است.

مجتمع دانشگاهی «حضرت امیرالمومنین»: با هدف سامان‏دهی آموزش‌های عالی مورد نیاز نیروی زمینی سپاه و تربیت نیروهای «مومن» و آماده دفاع سامان‏دهی شده است.

قرارگاه محرومیت‌زدایی: سپاه پاسداران در دهه اخیر با تمرکز بر مناطق مرزی و محروم کشور، اقدام به راه‌اندازی قرارگاه‌های متعدد با عنوان «محرومیت‌زدایی» کرده است. این فعالیت قرارگاه‌های سپاه در مناطق مختلف به ‌گونه‌ای است که به طور معمول تبدیل به یک بنگاه اقتصادی محلی شده‌اند.

مرکز بهداری رزمی: زیر نظر معاونت بهداری این نیرو فعالیت می‌کند. و در حوزه راه‌اندازی بیمارستان‌های صحرایی و ارایه خدمات بهداشتی و درمانی به قرارگاه‌های تحت نظر نیروی زمینی و اعزام تیم‌های پزشکی در زمان رزم‏ایش‌ها و اردوها فعال است. ولی در دهه اخیر وارد مشارکت با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شده و در ساخت بیمارستان‌های تخصصی و فوق تخصصی نیز فعال و به یک نهاد پول‌ساز تبدیل شده است. این مرکز در حال حاضر ۱۳ بیمارستان صحرایی در سراسر ایران در اختیار دارد.

نهادهای خدماتی: واحدهای تعاونی و تجاری وابسته به نیروی زمینی سپاه به طور عمده در حوزه مسکن فعال هستند. یکی از مهم‌ترین پروژه‌‌های تعاونی مسکن نیروی زمینی، ساخت ۷۰۰ واحد مسکونی در پروژه بزرگ مسکن سپاه با عنوان «خرازی» در تهران است. از دیگر نهادهای مهم وابسته به نیروی زمینی سپاه باید به «مرکز خدمات رفاهی کارکنان» اشاره کرد که در حوزه توزیع و تهیه کالا فعالیت می کند.

ساختار نیروی هوافضا: نیروی هوافضای سپاه توسط ستاد فرماندهی مستقر در منطقه چیتگر تهران اداره می‌شود. در زیرمجموعه نظامی این نیرو، چهار بخش موشکی، پدافند هوایی، هواپیمایی و بالگردی و هواپیماهای بدون سرنشین فعال هستند. در زیرمجموعه فرمانده نیروی هوایی، جانشین فرمانده نیرو حضور دارد که توسط فرمانده سپاه منصوب می شود. معاونت هماهنگ‌کننده، معاونت عملیات، معاونت فرهنگی و معاونت روابط عمومی و تبلیغات از دیگر زیرمجموعه‌های فرمانده نیروی هوافضای سپاه محسوب می‌شوند.

فرماندهی عملیات هوایی: فرماندهی عملیات هوایی یک مرکز پشتیبانی است که ماموریت‌های پروازی پشتیبانی را برای سایر نیروهای سپاه انجام می‌دهد. این مرکز شامل سه بخش پروازهای پشتیبانی، ترابری و رزمی و یک بخش بالگردی است. یکی از ماموریت‌های این مرکز، انجام‌های فعالیت‌های امدادی هوایی در هنگام بروز بحران و حوادث غیرمترقبه، اطفا حریق و ... است.

سامانه‌های موشکی: سامانه موشکی زمین به زمین ایران به طور انحصاری در اختیار نیروی هوافضای سپاه قرار دارد. این نیرو همچنین دو سامانه موشکی سام ۶ و اچ کیو ۲ را در اختیار دارد. مدیریت این سامانه‌ها که در ساختار پدافندی نیروی هوافضای سپاه قرار دارند، در هماهنگی با «قرارگاه هوایی خاتم‌الانبیا» ارتش انجام می‌شود.

شهرهای موشکی: در طول سال‌های گذشته همچنین سه شهر موشکی متعلق به این نیرو رونمایی شد. فرماندهان سپاه اعلام کرده اند که ایران شهرهای موشکی بیشتری دارد. به گفته مقام‌های سپاه، این پایگاه‌های موشکی که شامل «موشک در بردهای مختلف» در عمق ۵۰۰ متری زمین و زیر کوه‌های بلند ساخته شده‌اند و «در همه پایگاه‌های بر روی پرتابگر سوار، آماده پرتاب و دست‌ها بر روی ماشه است.» مقام‌های سپاه همچنین از وجود ۱۴دپوی زیرزمینی در عمق ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر برای نگهداری از سیستم‌های موشکی ایران خبر داده‌اند که مشخص نیست چند دپو در اختیار نیروی هوافضای سپاه پاسداران است.

قرارگاه خاتم‌‌الانبیای ۲: مهم ترین ماموریت نیروی دریایی سپاه تامین امنیت تنگه هرمز و خلیج فارس است.  

تیپ موشکی «عاصف»: تیپ موشکی عاصف در میناب واقع شده و مهم‌ترین تیپ موشکی این نیرو محسوب می‌شود. در زیرمجموعه این تیپ، چهار گردان فعالیت دارند.

نیروهای ویژه تکاوری اباعبدالله: یکی از مهم‌ترین یگان‌های نیروی دریایی سپاه محسوب می‌شود. این یگان مستقل نظامی ویژه (Sepah Navy Special Force) در  سال ۱۳۸۶ تاسیس شد. محل شروع فعالیت این یگان، جزیره فارور در فاصله ۲۵ کیلومتری مرز ایران بود. تعداد نیروهای ویژه مستقر در این یگان، ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر اعلام شده است. این یگان ویژه که در حال حاضر به تیپ تبدیل شده است، در برخی ماموریت‌های دریایی مقابله با دزدان دریایی نیز مشارکت داشته است. در خرداد ۱۳۹۵، «علی فدوی»، فرمانده وقت نیروی دریایی سپاه از اجرای برنامه‌های عملیاتی و آموزشی برای نیروهای محور مقاومت در یگان ویژه سپاه خبر داده بود. منظور از محور مقاومت، استخدام شدگان کشورهای سوریه، عراق، لبنان، افغانستان و پاکستان است که به طور مدوام از سوی سپاه پاسداران جذب می‌شوند و پس از دریافت آموزش‌های نظامی لازم، به مناطق جنگی یا ماموریت‌های مدنظر سپاه اعزام می‌شوند.

تیپ تکاوران و تفنگداران دریایی امام سجاد: در جزیره ابوموسی واقع شده و بخشی از ماموریت‌های پدافندی سپاه در حفاظت از جزایر ایرانی در خلیج فارس را بر عهده دارد. مهم‌ترین جزایر تحت پوشش این تیپ عبارتند از سیری،‌ تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی. علاوه بر تیپ امام سجاد، «تیپ مستقل انصارالحجه» هم در این مناطق به ایفای ماموریت مشغول هستند.

دانشگاه دریایی خامنه‌ای: این دانشگاه که در زیباکنار گیلان قرار دارد، ابتدا به صورت «دانشکده علوم و فنون دریایی امام خامنه‌ای» فعال شد و از سال ۱۳۹۵ و با تجمیع دانشکده‌ علوم شناوری چالوس، دانشکده موشکی و دانشکده دریایی بندرعباس، فعالیت‌های خود را توسعه داد.

مرکز عالی تربیت جهادی و تکاوری سیدالشهدا: در سال ۱۳۶۲ تاسیس شده است. آموزش غواصی، ملوانی و موتورهای مکانیک بنزینی در این مرکز صورت می‌گیرد.

سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی: یک مرکز علمی آموزشی است که در حوزه صنایع دریایی و ساخت سلاح فعالیت می‌کند. دفتر مرکزی این سازمان در تهران، جنب ستاد نیروی دریایی سپاه قرار دارد ولی عمده فعالیت ‌های آن در استان‌های جنوبی ایران متمرکز شده است. ساخت قایق و شناورهای تندرو،  ساخت ناوشکن و زیردریایی و ارتقای توان تسلیحاتی بالگرد و شناور، از جمله دستورکار این مرکز اعلام شده است. این سازمان، پروژه‌های خود را در همکاری با «موسسه کشتی‌سازی  محلاتی»، وابسته به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیای سپاه اجرایی می‌کند.

مرکز تحقیقات طب دریا: مرکز تحقیقات طب دریا در سال ۱۳۹۰ تاسیس شده است. این مرکز از نظر اداری وابسته به معاونت بهداری نیروی دریایی سپاه است ولی از نظر عملیاتی به عنوان یکی از مراکز تابعه پژوهشگاه طب رزمی «دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله» فعالیت می‌کند. دانشگاه بقیه‌الله وابسته به سپاه است.

مجتمع مدارس «شجره طبیه»: که شامل ۳۲ مدرسه است، وابسته به نیروی دریایی سپاه هستند. یکی از طرح‌های مهم که در این مدارس اجرایی می‌شد، «طرح رهروان فهمیده» بود. در این طرح که در استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان اجرا می‌شود، دانش‌آموزان بالای ۱۳سال دو دوره آموزشی ۴۵ روزه و یکساله را می‌گذارند تا درطرح‌های عملیات انتخاری سپاه شرکت کنند.

مراکز درمانی: نیروی دریایی سپاه خدمات رسانی به پرسنل نیروی دریایی، و به صورت عمومی را برعهده دارند.

«بیمارستان صاحب‌الزمان بندرعباس»: یک بیمارستان  ۹۶ تختی است و دارای سی تی اسکن، ام آر آی و سنگ شکن برای (درمان سنگ کلیه) است. بیمارستان روزانه ۲۰۰۰ مورد ارجاع دارد و شامل آزمایشگاه، رادیولوژی و واحدهای تخصصی، از جمله CCU و ICU می باشد.

«بیمارستان حضرت قائم بوشهر»: این بیمارستان ۶۴ تختی است.  

«بیمارستان مسلمین شیراز»: در سال ۱۳۱۰ از طریق وقف تاسیس شد. در اوایل انقلاب، این  بیمارستان به سپاه پاسداران و در سال‌های بعد مدیریت این بیمارستان به نیروی دریایی سپاه واگذار شد. این بیمارستان به عموم مردم، به ویژه اعضای نیروهای مسلح، خدمات ارائه می‌دهد و شامل واحدهای جراحی، ارتوپدی، چشم پزشکی، اورولوژی، زنان و زایمان، ENT، داخلی و گوارش، بیماری‌های عفونی ، آلرژی و کودکان، نوزادان و واحدهای قلب و عروق است.

«بیمارستان ماهشهر»: در سال ۱۳۹۶ افتتاح شد. این بیمارستان  خدمات اضطراری ارائه داده و به واحدهای ویژه و بخش‌هایی نظیر آزمایشگاه، رادیولوژی، سونوگرافی، دندانپزشکی، فیزیوتراپی و داروسازی مجهز است.

بیمارستان عسلویه در بوشهر: افتتاح این بیمارستان ۳۶ تختی در مرداد ۱۳۹۷ انجام شد. اجرای این پروژه توسط وزارت بهداشت و نیروی دریایی سپاه پاسداران تامین می‌شود.

بیمارستان بندر لنگه: یک بیمارستان  ۳۲ تختی است و توسط «دانشکده پزشکی هرمزگان» و نیروی دریایی سپاه در منطقه پنج استان هرمزگان تاسیس شده است. بیمارستان دارای واحدهای داروخانه، آزمایشگاه، سونوگرافی، رادیولوژی از جمله خدمات پزشکی عمومی، فیزیوتراپی، داخلی، چشم پزشکی، جراحی بینی و گلو، زنان و کودکان است.

درمانگاه «سید الشهدا» درچابهار: این درمانگاه  به بیماران قرار ملاقات ارائه می‌دهد و دارای خدمات تخصصی پزشکی مانند دندانپزشکی، اتاق اورژانس، زنان، کودکان و متخصصان گوارش است.

بیمارستان «خاتم الانبیا» درجاسگ قشم: در سال ۱۳۸۶ با ۳۲ تخت تاسیس شد و در سال ۱۳۹۶ به ۶۴ تخت ارتقا یافت. واحدهای بیمارستان شامل واحدهای CCU و روانپزشکی و سه اتاق عمل جراحی هستند. همچنین دارای واحدهای ویژه‌ای در پزشکی داخلی، اطفال، زنان، جراحی، دیالیز و تالاسمی است.

«قرارگاه قمر بنی هاشم»: نیروی دریایی سپاه در حوزه فعالیت‌های اقتصادی به طور عمده در پروژه‌های ساخت اسکله و موج‌شکن حضور دارد. این نیرو در یک پروژه بزرگ، برنامه ساخت و ایجاد ۳۰۰موج شکن در جنوب ایران را پیش می‌برد. این نیرو همچنین از طریق بنیاد تعاونی مسکن، در فعالیت‌های مسکن‌سازی مشارکت دارد. ساخت پروژه‌های عمرانی کوچک، توزیع مواد غذایی، ساخت مسکن و ... از محورهای فعالیت این قرارگاه است. مقام‌های دولت حسن روحانی همچنین از مشارکت با نیروی دریایی سپاه برای توسعه سواحل جنوبی ایران از جمله ساخت فرودگاه و اسکه در جزایر ایران خبر داده و گفته‌اند مبارزه با قاچاق کالا در خلیج فارس به سپاه واگذار شده است. از جزییات این همکاری‌ها و نحوه مشارکت و فعالیت سپاه در فعالیت‌های مبارزه با قاچاق کالا گزارشی منتشر نشده است. سپاه پاسداران در طول دو دهه گذشته، متهم بوده که از طریق اسکله‌هایی که در بنادر جنوبی ایران در اختیار دارد، اقدام به قاچاق کالا به داخل ایران کرده است.

سپاه محمد رسول‌الله، تهران بزرگترین سپاه استانی است و توسط سرلشکر «محمدرضا یزدی» فرماندهی می‌شود.

فرماندهی سپاه الغدیر یزد بر عهده سردار «فتح‌الله جمیری» است.

سپاه «انصارالرضا»، ۷۵۰ پروژه زیربنایی را در استان خراسان جنوبی آغاز کرده است.

سپاه ولی‌عصر، خوزستان تحت فرماندهی سردار «حسین شاهوارپور» است از سال ۱۳۸۸، این سپاه مسئول میزبانی زائران به عنوان بخشی از برنامه «راهیان نور» است.

سابقه تاسیس سپاه استان‌ها به تابستان ۱۳۸۷ باز می‌گردد. در این سال با تصمیم فرمانده سپاه، مناطق مقاومت بسیج در هر استان از زیر مجموعه بسیج خارج و به همراه لشگر و تیپ‌های نیروی زمینی، سپاه استان‌ها را تشکیل دادند. در حال حاضر ۳۲ سپاه استانی مشغول به فعالیت هستند. فرمانده سپاه استان‌ها توسط فرمانده سپاه منصوب می‌شود. افزایش اختیارات فرمانده سپاه استان‌ها و تمرکززدایی، از مهم‌ترین اهداف طرح تشکیل سپاه‌های استان اعلام شده است که توسط مرکز راهبردی سپاه تهیه و به تصویب رهبر جمهوری اسلامی رسیده‌اند. تحت تاثیر این تغییرات، سپاه استان‌ها به عنوان واحدهای مستقل‌تر به تشکیل زیرمجموعه‌های اقتصادی،‌ فرهنگی و اجتماعی مانند قرارگاه، سازمان فرهنگی و ... اقدام کرده‌اند. علاوه بر ۳۰ سپاه استانی، در استان تهران، ۲ سپاه در حال فعالیت‌ هستند. «سپاه محمدرسول‌الله» به طور ویژه در تهران بزرگ و شمیرانات فعالیت می‌کند. در سایر شهرستان‌های استان تهران، ماموریت‌ها بر عهده «سپاه سیدالشهدا» است که مانند سایر سپاه‌های استان‌ها فعال است. سپاه محمدرسول الله در جریان حوادث پس از انتخابات ۱۳۸۸ نقش مهمی در سرکوب اعتراض‌های سیاسی در سطح شهر تهران داشت. ماموریت حضور سپاه محمدرسول الله برای سرکوب معترضان، بر اساس مصوبه «شورای عالی امنیت ملی» ایران انجام شد. در زیرمجموعه سپاه‌ استان‌ها، گردان‌های واکنش سریع «بیت‌المقدس» (مردان) و گردان «کوثر» (زنان) به عنوان نیروهای رزمی و گردان‌های «عاشورا» (مردان) و «الزهرا» (زنان) به عنوان نیروهای پشتیبان فعالیت‌ می‌کنند. دیگر گردان‌های فعال در زیرمجموعه سپاه استان‌ها، گردان‌های امنیتی امام علی هستند که با هدف «سرکوب و مقابله سازمان‌یافته» با شورش‌های شهری و ناآرامی‌های اجتماعی راه‌اندازی شده‌اند. دیگر مجموعه فعال در هر استان، گردان‌های امام حسین است. هدف از تشکیل این گردان‌ها، «آمادگی نظامی و مقابله با تهدیدات دشمن» و «مقابله با تهدیدات امنیتی» اعلام شده است. تعداد این گردان‌ها در سال ۱۳۹۴، ۵۰۰ گردان اعلام شد.

جرئیات سپاه‌های استانی به شرح زیر است:

سپاه محمد رسول‌الله، تهران: بزرگترین سپاه استانی است و توسط سرلشکر «محمدرضا یزدی» فرماندهی می‌شود. پس از اعلام تغییرات ساختاری در نیروهای زمینی سپاه پاسداران در سال ۱۳۸۷، این سپاه از طریق ادغام سپاه «محمد رسول‌الله ۲۷» و «سپاه استان تهران» منجر به تشکیل سپاه «ثارالله» شد. این سپاه مسئول هماهنگی و فرماندهی نیروی بسیح - و نیروی زمینی سپاه پاسداران و مسئول امنیت پایتخت است. در زمان مسئولیت «عبدالله عراقی»، این سپاه نقش مهمی در سرکوب اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ داشت و بر اساس حکم شورای عالی امنیت ملی، کنترل شهر تهران را بر عهده گرفت. تا سال ۱۳۹۶، سپاه محمد رسول‌الله زیر نظر قرارگاه ثارالله و تحت فرماندهی جانشین فرمانده سپاه در این قرارگاه بود. قرارگاه ثارالله به طور همزمان فرماندهی سپاه محمد رسول‌الله را به عهده داشت. ولی  پس از حملات تروریستی داعش در تهران در سال ۱۳۹۶، این دو فرماندهی از یکدیگر جدا شدند.

سپاه الغدیر، یزد: فرماندهی این سپاه بر عهده سردار «فتح‌الله جمیری» است.

سپاه امام حسن مجتبی، البرز: توسط «علي استادحسيني» فرماندهی می‌شود.در سال۱۳۹۵ استاد حسینی ادعا کرد که سپاه البرز از طریق اجرای پروژه‌های کوچک،ازجمله ساخت مسجد، و تعمیر مدارس و پل‌ها،  ۶۰۰۰ شغل ایجاد کرده است. وی همچنین اعلام کرد که این سپاه سالانه تعداد زیادی از تیم‌های پزشکی و زیربنایی را متشکل از گروه‌های جهادی بسیج و سپاه‌پاسداران به روستاهای این استان اعزام می‌کند.

سپاه امام رضا، خراسان: توسط سردار «یعقوب‌علی نظری» فرماندهی می‌شود. در سال ۱۳۹۷، وی ادعا کرد که این  سپاه از طریق «بسیج مستضعفین» و «قرارگاه‌های شهید برونسی» و «پیشرفت و توسعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، ۲۰۰۰ پروژه محرویت‌زدایی به اجرا گذاشته است.

سپاه امام سجاد، هرمزگان: این سپاه توسط سرهنگ «اباذر سالاری» فرماندهی می‌شود.

سپاه امام صادق، بوشهر: فرماندهی این سپاه را «علی رزمجو» به عهده دارد. در دی‌ماه ۱۳۹۷، رزمجو به رسانهها گفت این سپاه ۸۰۰ میلیارد ریال در پروژه‌های محرومیت‌زدایی در اسنان بوشهر صرف کرده است. این  پروژه‌ها شامل ساخت ۱۰۰۰ واحد مسکونی، ساخت مدارس، مسجد و واحدهای بهداشتی است.

سپاه امیرالمومنین، ایلام: این سپاه بوسیله سرهنگ «جمال شاکرمی» فرماندهی می‌شود.

سپاه انصارالرضا، خراسان جنوبی: فرمانده این سپاه سردار «علی قاسمی» است. قاسمی در بهمن ماه ۱۳۹۷ به خبرگزاری مهر گفت که سپاه «انصارالرضا»، ۷۵۰ پروژه زیربنایی را در این استان آغاز کرده است. او همچنین از تشکیل یک مرکز هماهنگی با بخش اجتماعی خبر داد که به مشکلات اجتماعی و فقر در استان رسیدگی خواهد کرد.

سپاه انصارالحسین، همدان: فرمانده این سپاه سردار «مظاهر مجیدی» است.  دربهمن‌ماه ۱۳۹۷، مجیدی اعلام کرد که سپاه «انصارالحسین»، ۱۰۴۰ پروژه در زمینه آب آشامیدنی و فاضلاب، آب کشاورزی، احیای قنات و بازسازی مدارس را در این استان اجرا می‌کند.

سپاه انصارالمهدی، زنجان:  فرمانده این سپاه سرلشکر «جهانبخش کرمی» است. در آذر ماه ۱۳۹۷، کرمی به خبرگزاری مهر گفت که سپاه «انصارالمهدی» بیش از ۶۲۰ پروژه محرومیت‌زدایی را با همکاری قرارگاه محرومیت‌زدایی سپاه پاسداران به اجرا درآورده است. این پروژه‌ها در زمینه انتقال آب، آب آشامیدنی، مرمت مساجد، زمین‌های کشاورزی و مراکز بهداشتی درمانی است.

سپاه بیت المقدس، کردستان: فرمانده این سپاه بر عهده «محمدحسین رجبی» است. در بهمن‌ماه ۱۳۹۷، رجبی اعلام کرد که این سپاه طی هشت سال گذشته حدود  ۶۰۰۰ پروژه محرومیت‌زدایی در استان کردستان اجرا کرده است. این استان محل وقوع درگیری‌های بین گروه‌های کرد ایرانی مخالف جمهوری اسلامی، به خصوص «حزب دموکرات کردستان» و سپاه پاسداران بوده است. در سال ۱۳۷۵، این حزب موافقت کرد که فعالیت‌های نظامی خود را در داخل ایران متوقف کند. در سال ۱۳۹۵، موج جدیدی از درگیری‌ها میان این حزب و اعضای سپاه پاسداران ایجاد و منجر به «کشته شدن۲۰ عضو سپاه پاسداران و ۱۱ شورشی کرد» شد. در شهریور ۱۳۹۷، این سپاه تأیید کرد که به مقر ستادهای حزب دموکرات کردستان در عراق حمله موشکی کرده است. به گزارش رسانه‌ها در اثر این حمله ۱۵نفر کشته و ۵۰ نفر زخمی شدند.

سپاه ثارالله، کرمان:  توسط سردار«غلام‌علی ابوحمزه» فرماندهی می‌شود. همانند سایر سپاه‌های استانی، این سپاه مسئول هماهنگی و آماده‌سازی نیروهای بسیجی است. به گفته ابوحمزه، سپاه ثارالله، ۳۰ هزار نیروی بسیجی را از مجموعه دو ناحیه  «حضرت رسول» و «حضرت امیرالمؤمنین» را که از جمله شاخه‌های بسیج در حرفه‌ها و محله‌های مختلف است، سازماندهی می‌کند.

سپاه جوادالائمه، خراسان شمالی: فرمانده این سپاه، سردار «سیدحسین مرتضوی» است.این سردار سپاه اخیرا از اعزام ۲۰۰ گروه جهادی سازندگی متشکل از بسیجیان به مناطق فقیرنشین این استان خبر داد. این اقدام در قالب بخشی از تمرین نظامی ارتش «محمد رسول‌الله ۲» انجام شد و از طریق آن ۱۶ گردان بسیجی به قسمت‌های اصلی شهر و اردوگاه‌های آن‌ها برای انجام تمرینات رزمی و بدنی فرستاده شدند.

سپاه حضرت ابوالفضل، لرستان: فرمانده این سپاه سردار «مرتضی کشکولی» است. اخیرا، کشکولی از اجرای ۱۱۴۳ پروژه زیربنایی (با کمک قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه پاسداران) در استان لرستان در زمینه‌های بهداشت،  آموزش و پرورش و عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی خبر داد. به گفته وی،۸۵۰ گروه جهادی برای شروع این پروژه‌ها سازمان‌دهی خواهند شد.

سپاه قمر بنی هاشم، چهار محال بختیاری: فرماندهی این سپاه بر عهده سردار «علی‌محمد اکبری» است. در دوران مسئولیت «رضا محمدسلیمانی» فرمانده پیشین  سپاه «قمر بنی‌هاشم»،  ۷ گردان «امام حسین» تاسیس شدو در طی ده سال این تعداد به ۱۰ گردان افزایش یافت. طبق گفته اکبری، فرمانده جدید سپاه قمر بنی هاشم، ۱۳ سرباز کشته شده در سوریه از این استان هستند. درشهریورماه ۱۳۹۷، این سپاه از اعزام ۱۵۰ گروه جهادی، از طریق مشارکت گردان‌های «عاشورا»، «الزهرا»و  بسیجی، به مناطق محروم استان خبرداد.

سپاه حضرت نبی‌اکرم، کرمانشاه: توسط سرهنگ «بهرام ریاحی» فرماندهی می‌شود. این سپاه فعالیت نیروهای بسیج را سامان‌دهی  می‌کند. از جمله این فعالیت‌ها اعزام دانشجویان بسیجی به اردوگاه‌های مختلف برای میزبانی زائرانی که به اماکن مقدس می‌روند را می‌توان برشمرد. در بهمن‌ماه ۱۳۹۷ ریاحی از افتتاح ۴۴ واحد مسکونی بوسیله نیروهای جهادی در مناطق زلزله زده استان کرمانشاه خبر داد.

سپاه رسول‌الله، مرکزی: فرمانده این سپاه سردار «محسن کرمی» است. سپاه «رسول‌الله ماموریت خود را، ترویج محرویت‌زدایی بر اساس یک مدل اقتصاد مقاومتی اعلام کرده است. این سپاه نیروهای بسیج را با اجرای برنامه‌هایی برای ایجاد شغل، ایجاد خانه‌ برای کمک به محرومان و فقرا، افتتاح پایگاه‌های مقاومت و مراکز ورزشی و فرهنگی بسیج سامان‌دهی می‌کند. اخیرا، به این سپاه، ماموریت ارائه خدمات برای تسهیل میزبانی زائران پاکستانی که عازم ایران هستند نیز واگذار شده است.

سپاه سید الشهدا، تهران: تحت فرماندهی «حسن حسن‌زاده» اداره می‌شود. این سپاه مسئول فرماندهی تمام پایگاه‌های بسیج در استان تهران، به استثنای پایتخت است. این سپاه پیش از این به مدت کمتر ازیک سال تحت فرماندهی «محمدتقی شاه‌چراغی» و به مدت شش سال به فرماندهی سرلشکر «علی نصیری» اداره می‌شد.

سپاه شهدا،آذربایجان غربی: تحت فرماندهی سرتیپ «حبیب شهسواری» است. این سپاه نیروهای بسیج را از طریق نمایشگاه‌های آموزشی، ارسال تیم‌های پزشکی و گروه‌های جهادی به مناطق محروم و تشکیل گروه‌های سیاسی به عنوان «روشنگری» ساماندهی می‌کند. این سپاه همچنین در پروژه‌های کوچک توسعه‌ای مانند برق‌رسانی به روستاهای استان فعال است.

سپاه صاحب الامر،قزوین: این سپاه تحت فرماندهی «سرتیپ محمد شاهرخی» است.

سپاه صاحب زمان، اصفهان: توسط سردار«غلامحسین سلیمانی» فرماندهی می‌شود. سلیمانی در گذشته از سیاست‌های اقتصادی دولت روحانی به علت عدم توجه به «اقتصاد مقاومتی اسلامی» انتقاد کرده است. وی در سال ۱۳۹۵ گفت: «عمده مشکلات اقتصادی کشور ناشی از پیاده‌کردن مدل اقتصادی است که جریانات خاص پس از برجام توانسته بودند اعتماد مردم را جلب کنند و این مدل را اجرا کردند که تعداد زیادی از محرومان را زیر چرخه‌های این مدل له کردیم.»

سپاه عاشورا، آذربایجان شرقی:  این سپاه تحت فرماندهی سرلشکر «زین‌العابدین خرم» است. سپاه «عاشورا» نیروهای بسیج را از طریق مشارکت با پروژه‌های کوچک در مناطق محروم برنامه‌های محرومیت‌زدایی ساماندهی می‌کند . این پروژه‌ها در زمینه آب، ایجاد شغل و ارائه خدمات به روستاها است. خرم در دی ماه ۱۳۹۷ به رسانه‌ها گفت که سپاه در حال تشکیل یک کاروان برای کمک‌های اقتصادی و بازسازی در سوریه است. به گفته خرم، این کاروان اولین نوع خود در استان آذربایجان‌شرقی است و هدف آن تشویق سرمایه‌گذاران برای شرکت در بازسازی و کسب سود برای شرکت‌های ایرانی است.

سپاه علی‌بن‌ابیطالب، قم: فرمانده این  سپاه پاسداران «محمد شاه‌چراقی» است. به نظر می‌رسد این انتصاب به مدت دو ماه پس از برگزاری تجمع مخالفان دولت در مرداد ۱۳۹۷ در حوزه‌علمیه در قم، صورت گرفته است. این رویداد توسط تندروها در اعتراض به سیاست‌های دولت و مشکلات اقتصادی برگزار شد. درهنگام سخنرانی یکی از مخالفان تندروی دولت، «حسن رحیم‌پورازغندی»، یک پلاکارد توسط گروهی از روحانیون، خطاب به «حسن روحانی» دیده شد که در آن  نوشته بود «ای آنکه مذاکره شعارت، استخر فرح در انتظارت.» این شعار به مرگ مشکوک هاشمی رفسنجانی در استخر کاخ سعدآباد اشاره داشت و به عنوان تهدید جانی به حسن روحانی قلمداد شد. این رویداد باعث واکنش روحانیون عالی رتبه محافظه‌کار، از جمله آیت‌الله مکارم شیرازی  شد. مکارم شیرازی این تجمع را ناامید کننده دانست و از سپاه این استان بابت اجازه دادن به برگذاری این تجمع پاسخ خواست.

سپاه فتح، کهگیلویه و بویراحمد: فرمانده این سپاه سرهنگ «حمید خرمدل» است. وی قبلا، فرمانده سپاه «امام صادق» در استان بوشهر بود. وی همچنین سوابق مختلف در سپاه استان کهگیلویه و بویراحمد، از جمله مسئولیت رئیس بسیج دانشگاهی، فرمانده سپاه «مالک اشتر» ، معاون اطلاعات و معاون فرمانده سپاه امام صادق بوشهر، را در کارنامه خود دارد.

سپاه فجر، فارس: توسط «سیدهاشم غیاثی»، فرماندهی می‌شود. در سال ۱۳۹۵، غیاثی اعلام کرد که سپاه فجر در نظر دارد اعتبارات خود را به ۱۴ ناحیه محروم در استان اختصاص دهد. پس از زمین‌لرزه سال ۱۳۹۵ در استان فارس، این سپاه از رساندن کمک و خدمات به قربانیان زمین‌لرزه خبر داد. غیاثی اعلام کرد که گروه‌های بسیجی در زمینه‌های خدمات پزشکی، مشاوره درمانی و توزیع مواد غذایی و وعده‌های غذایی گرم برای قربانیان فعال بوده‌اند.

سپاه قائم، سمنان: فرمانده این سپاه سرهنگ «حمید دامغانی» است. وی فرماندهی سپاه پاسداران در شهر شاهرود و معاونت هماهنگ‌کننده سپاه در استان تهران را در کارنامه خود دارد. به گفته دامغانی ۴۶ حوزه بسیج محلات در استان سمنان فعالیت می‌کنند که در عرصه‌های فرهنگی فعال خواهند بود. او همچنین گفته است که ۲۱۲ هزار نفر در ۶۰۰ پایگاه بسیج استان سمنان عضویت دارند که از جمعیت ۷۰۰ هزار نفری سمنان، ۱۲۲ هزار نفر بسیجی عادی و ۹۰ هزار نیروی فعال هستند.

سپاه قدس، گیلان:  فرمانده این سپاه  سرلشکر «محمد عبدالله‌پور» است. سپاه قدس برنامه‌های مختلفی برای ساماندهی نیروهای بسیج دارد. این برنامه‌ها شامل  برگزاری تمرینات نظامی سالانه بسیج و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اعزام گروه‌های جهاد اسلامی بسیجی به منظور کمک به مناطق محروم است. در شهریور ماه ۱۳۹۷، این سپاه رزمایش «عاشورا» را  در شهر آستارا در قالب چهار گردان ازگردان‌های «کوثر» و «بیت‌المقدس» در منطقه آستارا سازماندهی کرد.

سپاه کربلا، مازندران: توسط «محمد حسین بابایی» فرماندهی می‌شود. این سپاه برنامه‌های محرومیت‌زدایی و مسکن را توسط  بسیج اقشار ساماندهی می‌کند. به گفته بابائی، در بهمن‌ماه ۱۳۹۷، ۶۵ نفر از دانش‌آموزان، کارگران، پزشکان و مهندسین در عرصه رزم اقتصاد فعالیت کرده‌اند.

سپاه نینوا، گلستان: توسط سردار «حسین معروفی» فرماندهی می‌شود  . سپاه در برنامه‌های کاهش فقر و پروژه‌های کوچک در مناطق محروم و روستاهای استان شرکت می‌کند. این پروژه‌ها در زمینه تامین آب آشامیدنی، کشاورزی، کارگاه‌های تولید و ساخت کانال‌های بتنی، ساخت مدارس و مراکز ورزشی است.

سپاه ولی‌عصر، خوزستان: تحت فرماندهی سردار «حسین شاهوارپور» است از سال ۱۳۸۸، این سپاه مسئول میزبانی زائران به عنوان بخشی از برنامه «راهیان نور» است.

«پایگاه مقاومت بسیج»، کوچک‌ترین واحد بسیج است. طبق تبصره ماده ۳۸ اساسنامه سپاه مصوب سال ۱۳۶۱، «هسته‌های مقاومت» کوچک‌ترین واحد بسیج محسوب می‌شوند ولی با گذشت زمان، «پایگاه‌های مقاومت»، این شکل را به خود گرفتند. با در کنار هم قرار گرفتن ده تا پانزده پایگاه مقاومت، یک «حوزه مقاومت» و با پیوستن ده تا پانزده حوزه مقاومت، یک «ناحیه مقاومت» تشکیل می‌شود.

طبق ماده ۴۲ اساسنامه سپاه، فرماندهان پایگاه مقاومت از میان اعضای ویژه بسیج انتخاب می‌شوند. در هر پایگاه مقاومت، بسته به وسعت و جمعیت تحت پوشش، ساختار سازمانی تعریف شده که به طور معمول شامل فرمانده، جانشین، مسئول حفاظت اطلاعات و فرماندهان گردان‌های عاشورا و الزهرا و چند معاون است. «رصد و جمع‌آوری اطلاعات»، «امر به معروف و نهی از منکر»، «ترویج و تعمیق فرهنگ دفاع مقدس و تفکر بسیجی» و مشارکت در ماموریت‌های امداد و نجات و برنامه‌های «دفاع محلی»، از سرفصل‌های مهم کاری پایگاه‌های مقاومت است.