۲٬۳۴۷
ویرایش
کاربر:Abbas/صفحه تمرین2: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
←واکنشها به کشتار ۱۷شهریور
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
=== تظاهرات ۱۶ شهریور === | === تظاهرات ۱۶ شهریور === | ||
در سه روز بعد از تظاهرات عید فطر بحران شدت گرفت و جمعیت همچنان به خیابان می‌ریختند<ref>ایران بین دو انقلاب ـ یرواند آبراهامیان ـ ۶۳۵</ref> درروز ۱۵شهریور هیئت دولت طی بیانیه شدید‌اللحنی هرگونه تجمع را ممنوع اعلام کرد. این بیانیه که به معنای حکومت نظامی نبود از طرف مردم جدی گرفته نشد.<ref name=":0" /> در روز ۱۶ شهریور ۵۰۰ هزار نفر از مردم تهران تظاهرات کردند. این بزرگترین گردهمایی برگزار شده در ایران بود. شعارها نیز شدیدتر شده بود. <ref>ایران بین دو انقلاب ـ یرواند آبراهامیان ۶۳۵</ref>در پایان این تظاهرات تعدادی از مردم به طور خودجوش قرار تظاهرات روز بعد در میدان ژاله تهران را گذاشتند. این در حالی بود که رهبران مذهبی، تاریخی را برای برگزاری تظاهرات دیگری مشخص نکرده بودند و به دنبال رادیکال شدن اعتراضات نبودند.<ref | در سه روز بعد از تظاهرات عید فطر بحران شدت گرفت و جمعیت همچنان به خیابان می‌ریختند<ref>ایران بین دو انقلاب ـ یرواند آبراهامیان ـ ۶۳۵</ref> درروز ۱۵شهریور هیئت دولت طی بیانیه شدید‌اللحنی هرگونه تجمع را ممنوع اعلام کرد. این بیانیه که به معنای حکومت نظامی نبود از طرف مردم جدی گرفته نشد.<ref name=":0" /> در روز ۱۶ شهریور ۵۰۰ هزار نفر از مردم تهران تظاهرات کردند. این بزرگترین گردهمایی برگزار شده در ایران بود. شعارها نیز شدیدتر شده بود. <ref>ایران بین دو انقلاب ـ یرواند آبراهامیان ۶۳۵</ref>در پایان این تظاهرات تعدادی از مردم به طور خودجوش قرار تظاهرات روز بعد در میدان ژاله تهران را گذاشتند. این در حالی بود که رهبران مذهبی، تاریخی را برای برگزاری تظاهرات دیگری مشخص نکرده بودند و به دنبال رادیکال شدن اعتراضات نبودند.<ref name=":0" /> | ||
شامگاه ۱۶ شهریور شورای عالی امنیت ملی شاه به ریاست نخست وزیر تشکیل جلسه داد تا برای برقراری حکومت نظامی تصمیم‌گیری کند. در این جلسه سپهبد مقدم گفت: «قرار است فردا در مملکت آشوب به پا کنند و مملکت را به هم بزنند. من مراتب را به عرض اعلیحضرت رساندم که به نظر من ضرورت دارد که اعلام حکومت نظامی بشود.»<ref name=":1">[http://www.bbc.com/persian/iran-features-45458721 ۱۷ شهریور ۵۷؛ 'ژاله خون شد، خون جنون شد'] - سایت بی‌بی‌سی فارسی</ref> | شامگاه ۱۶ شهریور شورای عالی امنیت ملی شاه به ریاست نخست وزیر تشکیل جلسه داد تا برای برقراری حکومت نظامی تصمیم‌گیری کند. در این جلسه سپهبد مقدم گفت: «قرار است فردا در مملکت آشوب به پا کنند و مملکت را به هم بزنند. من مراتب را به عرض اعلیحضرت رساندم که به نظر من ضرورت دارد که اعلام حکومت نظامی بشود.»<ref name=":1">[http://www.bbc.com/persian/iran-features-45458721 ۱۷ شهریور ۵۷؛ 'ژاله خون شد، خون جنون شد'] - سایت بی‌بی‌سی فارسی</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
شاه ارتشبد غلامعلی اویسی را که در پی قیام خرداد ۱۳۴۲ به «قصاب ایران» مشهور بود به فرمانداری نظامی تهران منصوب کرد.<ref>ایران بین دو انقلاب ـ یرواند آبراهامیان ۶۳۵ ـ ۶۳۶</ref> | شاه ارتشبد غلامعلی اویسی را که در پی قیام خرداد ۱۳۴۲ به «قصاب ایران» مشهور بود به فرمانداری نظامی تهران منصوب کرد.<ref>ایران بین دو انقلاب ـ یرواند آبراهامیان ۶۳۵ ـ ۶۳۶</ref> | ||
فرمانداران نظامی سایر شهرها نیز به ترتیب زیر انتخاب شدند: سرتیپ جهانگیر اسفندیاری (آبادان)، سرلشگر رضا ناجی (اصفهان)، سرتیپ شمس تبریزی (اهواز)، سرلشکر بیدآبادی (تبریز)، سرلشکر عبدالرضا اسفندیاری (شیراز)، سرتیپ غفاری (کازرون)، سرتیپ شاپور میرهادی (کرج)، سرتیپ نادور (جهرم)، سرتیپ نعمت الله معتمدی (قزوین)، سرلشگر کمال نظامی (قم)، سرتیپ عبدالرحیم جعفری (مشهد)<ref name=": | فرمانداران نظامی سایر شهرها نیز به ترتیب زیر انتخاب شدند: سرتیپ جهانگیر اسفندیاری (آبادان)، سرلشگر رضا ناجی (اصفهان)، سرتیپ شمس تبریزی (اهواز)، سرلشکر بیدآبادی (تبریز)، سرلشکر عبدالرضا اسفندیاری (شیراز)، سرتیپ غفاری (کازرون)، سرتیپ شاپور میرهادی (کرج)، سرتیپ نادور (جهرم)، سرتیپ نعمت الله معتمدی (قزوین)، سرلشگر کمال نظامی (قم)، سرتیپ عبدالرحیم جعفری (مشهد)<ref name=":0" /> | ||
== روز ۱۷ شهریور۱۳۵۷ == | == روز ۱۷ شهریور۱۳۵۷ == | ||
بامداد جمعه هفدهم شهریوز بیانیه هیئت دولت که در آن تظاهرات و اعتراضات مردم را به طرفهای خارجی نسبت داده، برای اعلام حکومت نظامی نهایی می‌شود. دراین بیانیه آمده است: «با آگاهی دقیق از ریشه‌های این توطئه عمیق که با پول و نقشه خارجی و تحریکات بیگانه هر روز ابعاد تازه‌ای را در | بامداد جمعه هفدهم شهریوز بیانیه هیئت دولت که در آن تظاهرات و اعتراضات مردم را به طرفهای خارجی نسبت داده، برای اعلام حکومت نظامی نهایی می‌شود. دراین بیانیه آمده است: «با آگاهی دقیق از ریشه‌های این توطئه عمیق که با پول و نقشه خارجی و تحریکات بیگانه هر روز ابعاد تازه‌ای را در برمی‌گیرد و همچنین با اطلاع ازچگونگی تجاوز مسلحانه گروه‌های تروریست و مخرب... ناگزیرحکومت نظامی را برای مدت شش ماه درشهرهای تهران، کرج، قزوین، قم، مشهد، تبریز، آبادان، اصفهان، شیراز، کازرون، جهرم اعلام می‌نماید.»<ref name=":0" /> | ||
درساعت ۶ صبح ۱۷شهریور اطلاعیه شماره ۱ فرمانداری نظامی تهران برای اعلام حکومت نظامی از رادیو خوانده شد. عملا مردم از اعلام حکومت نظامی با خبر نشده بودند.<ref name=": | درساعت ۶ صبح ۱۷شهریور اطلاعیه شماره ۱ فرمانداری نظامی تهران برای اعلام حکومت نظامی از رادیو خوانده شد. عملا مردم از اعلام حکومت نظامی با خبر نشده بودند.<ref name=":0" /> | ||
از ساعت ۸ صبح نیروهای ارتش در میدان ژاله مستقر شده‌اند. ارتش برای ایجاد رعب از تجهیزات نا متعارفی که تا آن زمان بی سابقه | از ساعت ۸ صبح نیروهای ارتش در میدان ژاله مستقر شده‌اند. ارتش برای ایجاد رعب از تجهیزات نا متعارفی که تا آن زمان بی سابقه بود، از جمله ماسکهای ضد گاز، نفربر، مسلسلهای سنگین، لجستیک سنگین و بالگردهای هوانیروز، استفاده کرد. مردم در خیابانهای اصلی مسیر میدان ژاله به هم می‌رسند. ساعت ۸:۱۵ فرماندهی نظامی با بلندگو اعلام می‌کند که حکومت نظامی است و مردم باید متفرق شوند. او می‌گوید: « ما را مجبور به شلیک نکنید.» ساعت ۸:۳۰ یک روحانی وارد میدان می‌شود و با یکی از افسران صحبت می‌کند. مردم به درخواست او روی زمین می‌نشینند. در ساعت ۹:۱۵ شلیک آغاز می‌شود. حجم آتش بسیار زیاد است و به گفته ناظران ۳۰ ثانیه به طول می‌انجامد. تنها خبرنگار حاضر در میدان زمان شلیک را ۳ دقیقه ذکر کرده‌است. تعداد زیادی از مردم مورد اصابت گلوله قرار گرفته و کشته و مجروح می‌شوند. جمعیت پراکنده می‌شود و درگیریهای وسیع خیابانی تا شبانگاه همانروز در نقاط مختلف تهران بین مردم و نیروهای ارتش رخ می‌دهد که منجر به کشته و مجروح شدن تعداد بسیاری از مردم می‌شود.<ref name=":0" /> | ||
«ریچارد اوپن هایمر»، خبرنگار بی‌بی‌سی در تهران گزارش کرد که یکی از سربازان که از شلیک به سمت مردم خودداری کرد ابتدا افسر فرمانده خود را هدف قرار داد و بعد هم خودش را کشت. سالها بعد با افشاد اسنادی از واقعه‌ی ۱۷شهریور فاش شد که موارد دیگری نیز از تمرد سربازان از شلیک به سمت مردم بوده است، ازجمله سه سرباز وظیفه لشگر گارد به نامهای قاسم دهقان، علی غفوری و محمد محمدی خلص که با سلاحهای خود فرار کردند که فردای آن‌روز محل اختفای آنان کشف شد و محمد محمدی کشته شد.<ref name=":0" /> | |||
«ریچارد اوپن هایمر»، خبرنگار بی‌بی‌سی در تهران گزارش کرد که یکی از سربازان که از شلیک به سمت مردم خودداری کرد ابتدا افسر فرمانده خود را هدف قرار داد و بعد هم خودش را کشت. سالها بعد با افشاد اسنادی از واقعه‌ی ۱۷شهریور فاش شد که موارد دیگری نیز از تمرد سربازان از شلیک به سمت مردم بوده است، ازجمله سه سرباز وظیفه لشگر گارد به نامهای قاسم دهقان، علی غفوری و محمد محمدی خلص که با سلاحهای خود فرار کردند که فردای آن‌روز محل اختفای آنان کشف شد و محمد محمدی کشته شد.<ref name=": | |||
== تعداد کشته‌شدگان == | == تعداد کشته‌شدگان == | ||
در مورد کشته شدگان واقعه‌ی ۱۷شهریور روایتهای مختلفی وجود دارد. فرماندار نظامی تهران طی اطلاعیه شماره ۴ خود تعداد کشته شدگان را ۵۸ نفر و مجروحین را ۲۰۵ نفر اعلام کرد. دو روز بعد دادگستری اعلام کرد تعداد کشنه شدگان به ۹۵ نفر رسید. پارسونز سفیر انگلستان در ایران این تعداد را «صدها نفر» عنوان کرد و همچنین ویلیام سولیوان سفیر ایالات متحده در ایران تعدد کشته شدگان را بیش از ۲۰۰ نفر اعلام کرد. جان دی استمپل از مسئولان رده بالای سفارت آمریکا در کتاب خود به نقل از منابع پزشکی تعداد کشته شدگان را بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ نفر عنوان کرد. او در کتاب خود اضافه می‌کند دولت در ابتدا تعداد کشته شدگان را ۵۸ نفر اعلام کرده بود که این رقم طی یک هفته به ۱۲۲ نفرافزایش یافت که به آن باید تعداد ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ زخمی را نیز اضافه کرد. او همچنین می‌گوید تعداد کشته شدگان از طرف مخالفین ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر اعلام شد که در عرض بیست و چهار ساعت این تعداد به ۱۰۰۰ نفر افزایش یافت. در پایان دی استمپل می‌نویسد پزشکانی که مدت ۳۶ ساعت کار کرده بودند تعداد ۳۰۰ تا ۴۰۰ کشته و ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ مجروح را منطقی می‌دانند.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/628335/17-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B1-57-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA 17 شهریور 57 در تهران چه گذشت؟] ـ سایت مشرق</ref> برخی معتقد بودند که تعداد کشته شدگان روز ۱۷ شهریور بیش از ۴۰۰۰ نفر بودند و تنها تعداد کسانی که در میدان ژاله کشته شدند ۵۰۰ نفر بوده است.میشل فوکو فیلسوف فرانسوی که برای پوشش دادن وقایع انقلاب به ایران سفر کرده بود مدعی شد که تعداد ۴۰۰۰ تن در این روز هدف گلوله قرار گرفتند.<ref>[https://www.khayyamnameh.ir/17-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%8A%D9%88%D8%B11357%D8%8C%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D9%87-%D9%8A%D8%A7-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AE%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%86/ ۱۷ شهریور۱۳۵۷،جمعه سیاه یا جمعه خونین] ـ سایت خیام نامه</ref> | در مورد کشته شدگان واقعه‌ی ۱۷شهریور روایتهای مختلفی وجود دارد. فرماندار نظامی تهران طی اطلاعیه شماره ۴ خود تعداد کشته شدگان را ۵۸ نفر و مجروحین را ۲۰۵ نفر اعلام کرد. دو روز بعد دادگستری اعلام کرد تعداد کشنه شدگان به ۹۵ نفر رسید. پارسونز سفیر انگلستان در ایران این تعداد را «صدها نفر» عنوان کرد و همچنین ویلیام سولیوان سفیر ایالات متحده در ایران تعدد کشته شدگان را بیش از ۲۰۰ نفر اعلام کرد. جان دی استمپل از مسئولان رده بالای سفارت آمریکا در کتاب خود به نقل از منابع پزشکی تعداد کشته شدگان را بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ نفر عنوان کرد. او در کتاب خود اضافه می‌کند دولت در ابتدا تعداد کشته شدگان را ۵۸ نفر اعلام کرده بود که این رقم طی یک هفته به ۱۲۲ نفرافزایش یافت که به آن باید تعداد ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ زخمی را نیز اضافه کرد. او همچنین می‌گوید تعداد کشته شدگان از طرف مخالفین ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر اعلام شد که در عرض بیست و چهار ساعت این تعداد به ۱۰۰۰ نفر افزایش یافت. در پایان دی استمپل می‌نویسد پزشکانی که مدت ۳۶ ساعت کار کرده بودند تعداد ۳۰۰ تا ۴۰۰ کشته و ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ مجروح را منطقی می‌دانند.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/628335/17-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B1-57-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA 17 شهریور 57 در تهران چه گذشت؟] ـ سایت مشرق</ref> برخی معتقد بودند که تعداد کشته شدگان روز ۱۷ شهریور بیش از ۴۰۰۰ نفر بودند و تنها تعداد کسانی که در میدان ژاله کشته شدند ۵۰۰ نفر بوده است.میشل فوکو فیلسوف فرانسوی که برای پوشش دادن وقایع انقلاب به ایران سفر کرده بود مدعی شد که تعداد ۴۰۰۰ تن در این روز هدف گلوله قرار گرفتند.<ref>[https://www.khayyamnameh.ir/17-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%8A%D9%88%D8%B11357%D8%8C%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D9%87-%D9%8A%D8%A7-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AE%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%86/ ۱۷ شهریور۱۳۵۷،جمعه سیاه یا جمعه خونین] ـ سایت خیام نامه</ref> | ||