۱۴۹
ویرایش
کاربر:Alireza/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
عکسها بارگذاری شد
بدون خلاصۀ ویرایش |
(عکسها بارگذاری شد) |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
* رضا خان بعد از تصویب بخشنامه ی کشف حجاب در روز 17 دی ماه 1314 در مراسم اعطای گواهینامه ی فارغ التحصیلان دانشسرای عالی، در حالی که ملکه ی ایران و دختر بزرگش بدون حجاب بودند و لباس های اروپایی به تن کرده بودند، شرکت کرد. او از طرفی میخواست که به هر قیمت فرهنگ بی حجابی را در جامعه نهادینه کند و از سوی دیگر فرهنگ سنتی و مذهبی حاکم بر جامعه را یک مانع بزرگ برای خود می دید. به همین خاطر او بارها گفته بود برای اینکه بتوان فرهنگ کشف حجاب را به درون جامعه برد باید ابتدا از دربار و وزراء شروع کرد. رضا خان میگفت: ممکن است اقداماتی علیه این کار صورت بگیرد و مسئله ی عفت و نجابت زن را پیش بکشند اما نجابت و عفت زن به چادر مربوط نیست. مگر میلیونها زن بی حجاب که در ممالک خارجه هستند نانجیبند؟ از این گذشته همسر من و دختران من در این کار پیشقدم هستند. آنگاه رضاشاه علت شرکت خانواده ی خود را در جشن آن روز چنین بیان میدارد: | * رضا خان بعد از تصویب بخشنامه ی کشف حجاب در روز 17 دی ماه 1314 در مراسم اعطای گواهینامه ی فارغ التحصیلان دانشسرای عالی، در حالی که ملکه ی ایران و دختر بزرگش بدون حجاب بودند و لباس های اروپایی به تن کرده بودند، شرکت کرد. او از طرفی میخواست که به هر قیمت فرهنگ بی حجابی را در جامعه نهادینه کند و از سوی دیگر فرهنگ سنتی و مذهبی حاکم بر جامعه را یک مانع بزرگ برای خود می دید. به همین خاطر او بارها گفته بود برای اینکه بتوان فرهنگ کشف حجاب را به درون جامعه برد باید ابتدا از دربار و وزراء شروع کرد. رضا خان میگفت: ممکن است اقداماتی علیه این کار صورت بگیرد و مسئله ی عفت و نجابت زن را پیش بکشند اما نجابت و عفت زن به چادر مربوط نیست. مگر میلیونها زن بی حجاب که در ممالک خارجه هستند نانجیبند؟ از این گذشته همسر من و دختران من در این کار پیشقدم هستند. آنگاه رضاشاه علت شرکت خانواده ی خود را در جشن آن روز چنین بیان میدارد: | ||
[[پرونده:رضا خان به همراه خانواده اش.jpg|جایگزین=رضا خان به همراه ملکه ی ایران و دخترانش در مراسم فارغ التحصیلان دانشسرای عالی|بندانگشتی|رضا خان به همراه ملکه ی ایران و دخترانش در مراسم فارغ التحصیلان دانشسرای عالی]] | |||
شرکت همسر و دختران من در جشن دانشسرای مقدماتی بدون حجاب باید سرمشق همه ی زنان و دختران ایرانی مخصوصا خانمهای شما وزرای ممکت باشد.<ref>''از کتاب کشف حجاب به کوشش امیر قربانی''</ref> | شرکت همسر و دختران من در جشن دانشسرای مقدماتی بدون حجاب باید سرمشق همه ی زنان و دختران ایرانی مخصوصا خانمهای شما وزرای ممکت باشد.<ref>''از کتاب کشف حجاب به کوشش امیر قربانی''</ref> | ||
رضا شاه در جای دیگری گفته بود: خوشم نمی آید که آن قدر از فرنگ تعریف میکنند باید ایران را چون فرنگ ساخت.<ref>همان منبع</ref> | رضا شاه در جای دیگری گفته بود: خوشم نمی آید که آن قدر از فرنگ تعریف میکنند باید ایران را چون فرنگ ساخت.<ref>همان منبع</ref> | ||
وی همچنین طی نطقی از کشف کجاب و پیشرفت زنان سخن گفت: | وی همچنین طی نطقی از کشف کجاب و پیشرفت زنان سخن گفت:... شما زنها باید این روز را که روز سعادت و موفقیت شماست روز بزرگی بدانید و از فرصتی که بدست آورده اید برای خدمت به کشور خود از آن استفاده کنید... شما خواهران و دختران من حالا که داخل جامعه شده اید و برای پیشرفت خود و کشورتان این قدم را برداشته اید باید بفهمید که وظیفه ی شما این است که برای کشور خودتان کار کنید سعادت آینده دردست شماست... <ref>کتاب کشف حجاب به کوشش امیر قربانی</ref>[[پرونده:کشف حجاب 2.jpg|جایگزین=کشف حجاب|بندانگشتی|کشف حجاب ]] | ||
[[پرونده:کشف حجاب 2.jpg|جایگزین=کشف حجاب|بندانگشتی|کشف حجاب ]] | |||
زنان برای حضور با چهره ی تازه در جامعه چادر و چاقچور را کناری گذاشتند و رو به مانتو آوردند. آنها موهای خود را هم کوتاه کرده و مد آلا گارسونی کردند که مد روز بود که از پاریس آمده بود. | زنان برای حضور با چهره ی تازه در جامعه چادر و چاقچور را کناری گذاشتند و رو به مانتو آوردند. آنها موهای خود را هم کوتاه کرده و مد آلا گارسونی کردند که مد روز بود که از پاریس آمده بود. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
=== '''حکمت وزیر فرهنگ''' === | === '''حکمت وزیر فرهنگ''' === | ||
برای جشن توزیع دیپلم در مدارس دخترانه قرار شد شاه تشریف فرما شوند. قرار شد وزراء و مدیران کل با خانمهای خود حاضر شوند. این امر برای من اشکال زیاد داشت. زیرا خانم من به هیچ وجه حاضر نبود حتی به من گفت: مرا طلاق بده و از این امر معاف بدار... | برای جشن توزیع دیپلم در مدارس دخترانه قرار شد شاه تشریف فرما شوند. قرار شد وزراء و مدیران کل با خانمهای خود حاضر شوند. این امر برای من اشکال زیاد داشت. زیرا خانم من به هیچ وجه حاضر نبود حتی به من گفت: مرا طلاق بده و از این امر معاف بدار...<ref>خاطرات صدرالاشراف صفحه ی 305</ref> | ||
=== '''محمود جم''' === | === '''محمود جم''' === | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
'''مهدی قلی خان هدایت''' | '''مهدی قلی خان هدایت''' | ||
مهدى قلى خان هدايت كه خود يك دوره طولانى در زمان رضاشاه نخست وزير بود، ماجراى كشف حجاب را چنين توصيف كرده است: «كلاه اجنبى مليت را از بين برد و برداشتن چادر عفت را... پليس دستور يافت روسرى را از سر زن ها بكشد. روسرى ها پاره شد و اگر ارزش داشت، تصاحب. مدتى زد و خورد بين پليس و زن ها دوام داشت و بسيارى زن ها را شنيدم كه از خانه بيرون نيامدند. | مهدى قلى خان هدايت كه خود يك دوره طولانى در زمان رضاشاه نخست وزير بود، ماجراى كشف حجاب را چنين توصيف كرده است: «كلاه اجنبى مليت را از بين برد و برداشتن چادر عفت را... پليس دستور يافت روسرى را از سر زن ها بكشد. روسرى ها پاره شد و اگر ارزش داشت، تصاحب. مدتى زد و خورد بين پليس و زن ها دوام داشت و بسيارى زن ها را شنيدم كه از خانه بيرون نيامدند. <ref>خاطرات و خطرات ـ مهدی قلی خان هدایت صفحه ی 407</ref> | ||
== '''پیامدهای کشف حجاب''' == | == '''پیامدهای کشف حجاب''' == | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
== '''فعالیتهای تبلیغی در ترویج فرهنگ کشف حجاب:''' == | == '''فعالیتهای تبلیغی در ترویج فرهنگ کشف حجاب:''' == | ||
[[پرونده:کشف حجاب 5.jpg|جایگزین=کشف حجاب|بندانگشتی|کشف حجاب ]] | |||
روزنامه ها و مجلات آن دوران در مقالات خود این روز با آب و تاب فراوان یک روز تاریخی نامیدند. این جراید این روز را با عباراتی از قبیل: روز سعادت صدها دختر ایران، فصل جدید در تاریخ زندگی و حیات اجتماعی ایران، سر مشق بزرگی برای سعادت و نیکبختی جامعه ای ایرانی، خاتمه ی دوران سیه بختی و جهالت، رهایی زنان از خمودگی و مذلت یاد کردند که قدم بسیار بزرگی در راه سعادت و تأمین حیات اجتماعی این کشور برداشته شد. عامل تبلیغات در کشف حجاب بیشترین اثر گذاری را داشت. اقداماتی از قبیل برگزاری مراسم جشن به مناسبت کشف حجاب، استفاده از روحانیون درباری و وابسته به حکومت، تشویق کارمندان دولت به حضور و گردش در خیابانها به اتفاق همسرانشان، استفاده از خانواده های سرشناس و متشخص که عمل آنها الگوی اهالی بود، برگزاری کنفرانسها به مناسبت کشف حجاب و همچنین در این رابطه باید از نقش شاعران و نویسندگان مشهوری چون ملک الشعرای بهار، عارف قزوینی، عشقی و پروین اعتصامی که اشعار و مقالاتی در مدح رفع حجاب و ذم حجاب نوشته اند یاد کرد: | روزنامه ها و مجلات آن دوران در مقالات خود این روز با آب و تاب فراوان یک روز تاریخی نامیدند. این جراید این روز را با عباراتی از قبیل: روز سعادت صدها دختر ایران، فصل جدید در تاریخ زندگی و حیات اجتماعی ایران، سر مشق بزرگی برای سعادت و نیکبختی جامعه ای ایرانی، خاتمه ی دوران سیه بختی و جهالت، رهایی زنان از خمودگی و مذلت یاد کردند که قدم بسیار بزرگی در راه سعادت و تأمین حیات اجتماعی این کشور برداشته شد. عامل تبلیغات در کشف حجاب بیشترین اثر گذاری را داشت. اقداماتی از قبیل برگزاری مراسم جشن به مناسبت کشف حجاب، استفاده از روحانیون درباری و وابسته به حکومت، تشویق کارمندان دولت به حضور و گردش در خیابانها به اتفاق همسرانشان، استفاده از خانواده های سرشناس و متشخص که عمل آنها الگوی اهالی بود، برگزاری کنفرانسها به مناسبت کشف حجاب و همچنین در این رابطه باید از نقش شاعران و نویسندگان مشهوری چون ملک الشعرای بهار، عارف قزوینی، عشقی و پروین اعتصامی که اشعار و مقالاتی در مدح رفع حجاب و ذم حجاب نوشته اند یاد کرد: | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۸: | ||
=== '''علی اکبر سیاسی:''' === | === '''علی اکبر سیاسی:''' === | ||
[[پرونده:کشف حجاب 6.jpg|جایگزین=کشف حجاب|بندانگشتی|کشف حجاب]] | |||
باید بکوشیم تعلیمات را در بین دختران گسترش دهیم و وسیله ی اعزام آنان به خارج را فراهم کنیم. | باید بکوشیم تعلیمات را در بین دختران گسترش دهیم و وسیله ی اعزام آنان به خارج را فراهم کنیم. | ||
| خط ۹۸: | خط ۱۰۰: | ||
محمد مصدق از سلک همین روشنفکران بود. ایرج افشار، در کتاب مصدق و مسائل حقوق و سیاست، مطلبی از او درباره کشف حجاب نقل می‌کند که کاملا این مساله را روشن می‌نماید. مصدق می‌گوید: | محمد مصدق از سلک همین روشنفکران بود. ایرج افشار، در کتاب مصدق و مسائل حقوق و سیاست، مطلبی از او درباره کشف حجاب نقل می‌کند که کاملا این مساله را روشن می‌نماید. مصدق می‌گوید: | ||
«قبل از اینکه بانوان ایران کشف حجاب کنند من در اروپا با خانواده خودم کشف حجاب کردم و هیچ کس با کشف حجاب مخالف نبود. ولی من مخالف بودم. چون معتقد بودم که کشف حجاب باید به واسطه‌ی اولسیون و بواسطه تکامل اهل مملکت باشد نه بواسطه‌ی کسی که یک قدرتی پیدا کرده و یک زوری پیدا کرده که من این جور می‌خواهم و باید این جور بشود. من این را معتقد نیستم به هیچ وجه و مخالف هم بودم. '' | «قبل از اینکه بانوان ایران کشف حجاب کنند من در اروپا با خانواده خودم کشف حجاب کردم و هیچ کس با کشف حجاب مخالف نبود. ولی من مخالف بودم. چون معتقد بودم که کشف حجاب باید به واسطه‌ی اولسیون و بواسطه تکامل اهل مملکت باشد نه بواسطه‌ی کسی که یک قدرتی پیدا کرده و یک زوری پیدا کرده که من این جور می‌خواهم و باید این جور بشود. من این را معتقد نیستم به هیچ وجه و مخالف هم بودم. <ref>''مصدق و مسائل حقوق و سیاست، ایرج افشار، انتشارات زمینه، 1358، ص124''</ref> | ||
== '''اقدامات بازدارنده و انتظامی''' == | == '''اقدامات بازدارنده و انتظامی''' == | ||
ممانعت از رفتن زنان با حجاب به حمامها و نظارت بر کار حمامیها که مبادا آنها زنان با حجاب را به حمام راه دهند، گماردن پاسبانها در مراکز عبور و مرور شهر مخصوصا بازارها، اخطار به زنان چادری، گرفتن التزام از گاراژدارها که زنان چادری را سوار نکنند، همچنین گماردن مأمور در زیارتگاه ها که زنهای با چادر را اجازه ورود ندهند، جلوگیری از سوار کردن بانوان چادری در اتوبوسها و اتومبیلها و راه ندادن به سینماها و رستورانها و ادارات دولتی و نصب اطلاعیه های بدین مضمون که به چادری ها جنس نمی فروشیم بر سردر مغازه ها از شیوه های سرکوبگرایانه ی پلیسی رضا خانی بود. | ممانعت از رفتن زنان با حجاب به حمامها و نظارت بر کار حمامیها که مبادا آنها زنان با حجاب را به حمام راه دهند، گماردن پاسبانها در مراکز عبور و مرور شهر مخصوصا بازارها، اخطار به زنان چادری، گرفتن التزام از گاراژدارها که زنان چادری را سوار نکنند، همچنین گماردن مأمور در زیارتگاه ها که زنهای با چادر را اجازه ورود ندهند، جلوگیری از سوار کردن بانوان چادری در اتوبوسها و اتومبیلها و راه ندادن به سینماها و رستورانها و ادارات دولتی و نصب اطلاعیه های بدین مضمون که به چادری ها جنس نمی فروشیم بر سردر مغازه ها از شیوه های سرکوبگرایانه ی پلیسی رضا خانی بود.<ref>''منبع: کشف حجاب به کوشش امیر قربانی''</ref> | ||
== '''پیامدهای حجاب اجباری''' == | |||
[[پرونده:بازدید رضا شاه از مدارس ـ کشف حجاب.jpg|جایگزین=بازدید رضا شاه از مدارس ـ کشف حجاب|بندانگشتی|بازدید رضا شاه از مدارس ـ کشف حجاب]] | |||
== '''پیامدهای حجاب اجباری''' == | |||
در نتیجه اقدامات رضا شاه اگر چه از لحاظ مشارکت زنان در زندگی اجتماعی، اشتغال و ورودشان به قلمروهای آموزشی، پیشرفتهایی حاصل شد اما این پیشرفتها در محدوده های خاص و در مقایسه با مردان و شرایط طبقاتی به شانس و تصادف بستگی داشت. از جنبه ی حقوقی هم تغییراتی صورت پذیرفت؛ اما تغییر بنیادین در وضعیت قانونی زنان به ویژه در امر ازدواج ایجاد نشد. قانون هنوز هم در امور مهم، مردان را برتر میدانست. مردان هنوز امتیاز داشتن چهار همسر در یک زمان و طلاق آنها را به اراده خود داشتند. افزون بر این سرپرست قانونی خانواده مرد بود و مردان از حقوق ارثی بیشتری برخوردار میشدند. اما زنان همچنان از حق رای و نامزدی در انتخابات عمومی محروم بودند. | در نتیجه اقدامات رضا شاه اگر چه از لحاظ مشارکت زنان در زندگی اجتماعی، اشتغال و ورودشان به قلمروهای آموزشی، پیشرفتهایی حاصل شد اما این پیشرفتها در محدوده های خاص و در مقایسه با مردان و شرایط طبقاتی به شانس و تصادف بستگی داشت. از جنبه ی حقوقی هم تغییراتی صورت پذیرفت؛ اما تغییر بنیادین در وضعیت قانونی زنان به ویژه در امر ازدواج ایجاد نشد. قانون هنوز هم در امور مهم، مردان را برتر میدانست. مردان هنوز امتیاز داشتن چهار همسر در یک زمان و طلاق آنها را به اراده خود داشتند. افزون بر این سرپرست قانونی خانواده مرد بود و مردان از حقوق ارثی بیشتری برخوردار میشدند. اما زنان همچنان از حق رای و نامزدی در انتخابات عمومی محروم بودند. | ||
اصلاحات ظاهری رضا شاه و اعمال خشونت آمیز وی در راه پیاده کردن برنامه های اصلاحی اش، موجب نارضایتی و بی زاری مردم را فراهم آورد. این اقدامات جز در برخی موارد زنان طبقه متوسط و بالای جامعه در موارد دیگر نتیجه معکوس به بار آورد و سبب مهجوریت زنان شد. در شهرهای مذهبی مثل قم و در میان خانواده های سنتی، اجباری شدن بی حجابی به محرومیت دختران از تحصیل انجامید. بسیاری از زنان به علت برخوردهای خشونت آمیز مأموران در خانه ماندند و فقط برای مسائل ضروری همچون حمام رفتن از خانه خارج میشدند. آنها گاه از طریق پشت بام خانه های مجاور، زنان خود را به حمام می رساندند. بسیاری از مردم به دلیل این فشارها تصمیم به خروج از کشور گرفتند. برخی از موارد کاسه صبر برخی زنان لبریز شد و دست به خود کشی زدند. بدترین و آزار دهنده ترین جنبه ی دستور کشف حجاب از نظر زنان، این بود که آنها حتی اجازه نداشتند روسری بپوشند و فقط مجاز بودند از کلاه استفاده کنند. '' | اصلاحات ظاهری رضا شاه و اعمال خشونت آمیز وی در راه پیاده کردن برنامه های اصلاحی اش، موجب نارضایتی و بی زاری مردم را فراهم آورد. این اقدامات جز در برخی موارد زنان طبقه متوسط و بالای جامعه در موارد دیگر نتیجه معکوس به بار آورد و سبب مهجوریت زنان شد. در شهرهای مذهبی مثل قم و در میان خانواده های سنتی، اجباری شدن بی حجابی به محرومیت دختران از تحصیل انجامید. بسیاری از زنان به علت برخوردهای خشونت آمیز مأموران در خانه ماندند و فقط برای مسائل ضروری همچون حمام رفتن از خانه خارج میشدند. آنها گاه از طریق پشت بام خانه های مجاور، زنان خود را به حمام می رساندند. بسیاری از مردم به دلیل این فشارها تصمیم به خروج از کشور گرفتند. برخی از موارد کاسه صبر برخی زنان لبریز شد و دست به خود کشی زدند. بدترین و آزار دهنده ترین جنبه ی دستور کشف حجاب از نظر زنان، این بود که آنها حتی اجازه نداشتند روسری بپوشند و فقط مجاز بودند از کلاه استفاده کنند. <ref>''کشف حجاب به کوشش امیر قربانی صفحه ی 71''</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||