۱٬۰۴۴
ویرایش
تاریخ ایران باستان: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
ارمغان ثروت ، برای سران ماد خصوصاً آژدهاک، تن آسایی، توجه به ظاهر تجمل پرستی و اسفناک تر از همه بی توجهی پادشاه به امور سیاسی و اجتماعی گردید و همین امر سبب فزونی ظلم و ستم و تعدی بر مردم گردید و در نتیجه این وضعیت مادها مهمترین عامل و نقطه قدرت و اتکاء خود یعنی پشتیبانی و حمایت توده مردم را از دست دادند. سران ماد نیز از ضعف شاه استفاده کرده با تقسیم قلمرو ماد هر یک اداره قمستی از این ملک را در دست گرفتند و شاه برای تصمیم گیری در امور کشور مسائل مهم را در شورای بزرگان که هنجمن نامیده می شد، مطرح می نمود تا با نظر آنان درباره آنها چاره جویی شود یکی از ایالات مستقل ، انشان در منطقه [http://www.shahrsazionline.com/3385/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ خوزستان] امروزی بود که حاکم آن با دختر شاه ماد ازدواج کرد، نتیجه این ازدواج کوروش بود که با مشاهده نابسامانی حکومت ماد به فکر جلب بزرگان ماد و همچینن مردم ساکن در این قلمرو و نیز پادشاه بابل افتاد. آژدهاک که از این امر بیمناک شد در ابتدا کوروش را به دربار فراخواند اما کوروش سرباز زد در نتیجه منازعه بین سپاه ماد و سپاه کوروش صورت گرفت اما به دلیل تسلیم فرمانده مادی و اتحاد او با کوروش به سمت هگمتانه شکرکشی و با فتح آن به حکومت مادها خاتمه داده شد.<ref>شهرسازی آنلاین - [http://www.shahrsazionline.com/15171/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%B4%D9%83%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C/ دولت ماد نخستین تجربه تشکیل دولت آریایی]</ref> | ارمغان ثروت ، برای سران ماد خصوصاً آژدهاک، تن آسایی، توجه به ظاهر تجمل پرستی و اسفناک تر از همه بی توجهی پادشاه به امور سیاسی و اجتماعی گردید و همین امر سبب فزونی ظلم و ستم و تعدی بر مردم گردید و در نتیجه این وضعیت مادها مهمترین عامل و نقطه قدرت و اتکاء خود یعنی پشتیبانی و حمایت توده مردم را از دست دادند. سران ماد نیز از ضعف شاه استفاده کرده با تقسیم قلمرو ماد هر یک اداره قمستی از این ملک را در دست گرفتند و شاه برای تصمیم گیری در امور کشور مسائل مهم را در شورای بزرگان که هنجمن نامیده می شد، مطرح می نمود تا با نظر آنان درباره آنها چاره جویی شود یکی از ایالات مستقل ، انشان در منطقه [http://www.shahrsazionline.com/3385/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ خوزستان] امروزی بود که حاکم آن با دختر شاه ماد ازدواج کرد، نتیجه این ازدواج کوروش بود که با مشاهده نابسامانی حکومت ماد به فکر جلب بزرگان ماد و همچینن مردم ساکن در این قلمرو و نیز پادشاه بابل افتاد. آژدهاک که از این امر بیمناک شد در ابتدا کوروش را به دربار فراخواند اما کوروش سرباز زد در نتیجه منازعه بین سپاه ماد و سپاه کوروش صورت گرفت اما به دلیل تسلیم فرمانده مادی و اتحاد او با کوروش به سمت هگمتانه شکرکشی و با فتح آن به حکومت مادها خاتمه داده شد.<ref>شهرسازی آنلاین - [http://www.shahrsazionline.com/15171/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%B4%D9%83%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C/ دولت ماد نخستین تجربه تشکیل دولت آریایی]</ref> | ||
=== فرمانروایان دولت مادها: === | |||
دیاکو، فره ورتیش، هوخشتره، آستیاگ<ref name=":1">پرشین بلاگ - [https://hashtrood3.persianblog.ir/mqLgyQ0ERlhO0qxE773w-%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%8C-%D9%BE%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%A7 سلسله های پادشاهی ایران، پرشیا] </ref> | |||
== هخامنشیان == | == هخامنشیان == | ||
(۳۳۰ - ۵۵۰ پیش از میلاد) نام [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86 دودمانی] پادشاهی در ایران پیش از [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 اسلام] است. پادشاهان این دودمان از پارسیان بودند و تبار خود را به «[http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4 هخامنش]» می‌رساندند که سرکردهٔ خاندان [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%AF پاسارگاد] از خاندان‌های [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86 پارسیان] بوده‌است. | |||
هخامنشیان، در آغاز پادشاهان بومی [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3 پارس] و سپس [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86 انشان] بودند ولی با شکستی که [http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF کوروش بزرگ] بر[http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D9%88%D9%88%DB%8C%DA%AF%D9%88 ایشتوویگو] واپسین پادشاه [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF ماد] وارد آورد و سپس گرفتن [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%87 لیدیه] و [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%84 بابل]، پادشاهی هخامنشیان تبدیل به شاهنشاهی بزرگی شد. از این رو [http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF کوروش بزرگ] از نوادگان(شاه انشان کیمن,کوروش یکم,کمبوجیه یکم) را بنیانگذار [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C شاهنشاهی] هخامنشی می‌دانند. | |||
به پادشاهی رسیدن پارسی‌ها و دودمان هخامنشی یکی از رخدادهای برجستهٔ تاریخ باستان است. اینان دولتی ساختند که دنیای باستان را به استثنای دو سوم [http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86 یونان] زیر فرمان خود در آورد. شاهنشاهی هخامنشی را نخستین [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C امپراتوری] تاریخ جهان می‌دانند. پذیرش و بردباری دینی از ویژگی‌های شاهنشاهی هخامنشی به شمار می‌رفت.<ref>پرشین بلاگ - [https://hashtrood3.persianblog.ir/MBJn6emORWt468aGQQnv-%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86 هخامنشیان] </ref> | |||
سلسله هخامنشیان، از سال 555 قبل از میلاد (ق.م) تا 330 (ق.م) به مدت 220 سال در ایران حکومت کردند.<ref name=":0">راستان نیوز - [http://www.rastannews.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-6/6739-%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9 حمله اسکندر به ایران / نبرد گرانیک]</ref> | سلسله هخامنشیان، از سال 555 قبل از میلاد (ق.م) تا 330 (ق.م) به مدت 220 سال در ایران حکومت کردند.<ref name=":0">راستان نیوز - [http://www.rastannews.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-6/6739-%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9 حمله اسکندر به ایران / نبرد گرانیک]</ref> | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۷: | ||
اسکندر که خود را شاه هخامنشی نامیده بود، تخت جمشید و دیگر مناطق قدرت هخامنشی را غارت کرد و برای آنکه روح هخامنشی را نیز از بین ببرد تخت جمشید را به آتش کشید.<ref>ایران اطلس - ''[https://iranatlas.info/parseh/achae_index.htm هخامنشیان كه بودند؟]''</ref> | اسکندر که خود را شاه هخامنشی نامیده بود، تخت جمشید و دیگر مناطق قدرت هخامنشی را غارت کرد و برای آنکه روح هخامنشی را نیز از بین ببرد تخت جمشید را به آتش کشید.<ref>ایران اطلس - ''[https://iranatlas.info/parseh/achae_index.htm هخامنشیان كه بودند؟]''</ref> | ||
=== شاهان هخامنشی: === | |||
کوروش بزرگ، کمبوجیه، بردیای دروغین (گئومات مغ)، داریوش بزرگ، خشایارشا (خشیارشا)، اردشیر یکم (اردشیر درازدست)، خشایارشای دوم، سغدیانوس، داریوش دوم، اردشیر دوم، اردشیر سوم، ارسس، داریوش سوم<ref name=":1" /> | |||
== حمله اسکندر == | == حمله اسکندر == | ||
| خط ۷۵: | خط ۸۷: | ||
سلسله اشکانیان همان سلسله پارتیان یا پارت ها هستند که حدود 480 سال (245 ق.م تا 228 بعد از میلاد) بر ایران حکومت کردند. '''تاریخ دوره طولانی اشکانیان، مصادف می شود یا تولد حضرت مسیح'''که تقریبا همزمان است با نهمین پادشاه اشکانی بنام " گودرز ".<ref name=":0" /> | سلسله اشکانیان همان سلسله پارتیان یا پارت ها هستند که حدود 480 سال (245 ق.م تا 228 بعد از میلاد) بر ایران حکومت کردند. '''تاریخ دوره طولانی اشکانیان، مصادف می شود یا تولد حضرت مسیح'''که تقریبا همزمان است با نهمین پادشاه اشکانی بنام " گودرز ".<ref name=":0" /> | ||
شاهنشاهی اشکانی، بلند مدت ترین حکومت تاریخ ایران محسوب می شود. از به تخت نشستن ارشک اول (248 پ م) تا سرنگونی اردوان چهارم به دست اردشیر پابکان (226 ب م)، اشکانیان به مدت 476 سال به تمام یا قسمتی از ایران فعلی و سرزمینهای پهناور دیگری در حاشیه فلات ایران حکومت کردند. <ref>پرشین بلاگ - [https://hashtrood3.persianblog.ir/e7qpKyOXl1hX6bGdvv4q-%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87-%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C سلسله اشکانیان و حکومتهای پادشاهی] </ref> | |||
پارت در بر گیرنده خراسان امروزی است و در کتیبه داریوش (بیستون) یکی از ایالات ایران می باشد.در اینجا به طور خلاصه به پادشاهانی که در زمان آن ها اتفاق های بزرگی افتاده اشاره می کنم. | پارت در بر گیرنده خراسان امروزی است و در کتیبه داریوش (بیستون) یکی از ایالات ایران می باشد.در اینجا به طور خلاصه به پادشاهانی که در زمان آن ها اتفاق های بزرگی افتاده اشاره می کنم. | ||
| خط ۸۹: | خط ۱۰۳: | ||
پرنی ها نیز مانند دیگر اقوام سكایی مردمی چادر نشین، سلحشور، تیرانداز وناآرام بودند كه مرگ طبیعی را برای خود شرم میدانستند. به گزارش استرابون این قوم در شمال شرقی ایران میزیستندوهمواره مزاحم همسایگان خود بودند. در سال 250 پیش از میلاد به سرداری ارشك، از سرزمین امروزی تركمنستان به جنوب سرازیر شدند و به جلگه های حاصلخیر اترك حمله كردند. اشك در شهر آساك در نزدیكی قوچان به عنوان پادشاه برگزیده شد. اشك و تیرداد با پنج تن از یاران خود هسته قیام را تشكیل میدهند، مانند داریوش هخامنشی كه با شش یار خود بر علیه گئومات شورید. اشك باسلوكوس دوم مبارزه كرد و او را واردار كرد كه اشكانیان را به رسمیت بشناسد. پس از این اشكانیان بر سلوكیان غلبه كردند و آنها را از تاریخ سیاسی ایران حذف كردند.<ref>ایران اطلس - ''[https://iranatlas.info/parth/ashkanian.htm اشكانیان كه بودند ؟]''</ref> | پرنی ها نیز مانند دیگر اقوام سكایی مردمی چادر نشین، سلحشور، تیرانداز وناآرام بودند كه مرگ طبیعی را برای خود شرم میدانستند. به گزارش استرابون این قوم در شمال شرقی ایران میزیستندوهمواره مزاحم همسایگان خود بودند. در سال 250 پیش از میلاد به سرداری ارشك، از سرزمین امروزی تركمنستان به جنوب سرازیر شدند و به جلگه های حاصلخیر اترك حمله كردند. اشك در شهر آساك در نزدیكی قوچان به عنوان پادشاه برگزیده شد. اشك و تیرداد با پنج تن از یاران خود هسته قیام را تشكیل میدهند، مانند داریوش هخامنشی كه با شش یار خود بر علیه گئومات شورید. اشك باسلوكوس دوم مبارزه كرد و او را واردار كرد كه اشكانیان را به رسمیت بشناسد. پس از این اشكانیان بر سلوكیان غلبه كردند و آنها را از تاریخ سیاسی ایران حذف كردند.<ref>ایران اطلس - ''[https://iranatlas.info/parth/ashkanian.htm اشكانیان كه بودند ؟]''</ref> | ||
=== شاهان اشکانی: === | |||
ارشک (اشک یکم)، تیرداد یکم (اشک دوم)، اردوان یکم (اشک سوم)، فریاپت (اشک چهارم)، فرهاد یکم (اشک پنجم)، مهرداد یکم (اشک ششم)، فرهاد دوم (اشک هفتم)، اردوان دوم (اشک هشتم)، مهرداد دوم (اشک نهم)، سیناتروک (اشک دهم)، فرهاد سوم (اشک یازدهم)، مهرداد سوم (اشک دوازدهم)، ارد یکم (اشک سیزدهم)، فرهاد چهارم (اشک چهاردهم)، فرهاد پنجم یا (فرهادک) (اشک پانزدهم)، ملکه موزا همراه با پسرش فرهاد پنجم، ُرد دوم (اشک شانزدهم)، ونن یکم (اشک هفدهم)، اردوان سوم (اشک هیجدهم)، تیرداد سوم، وردان (اشک نوزدهم)، گودرز (اشک بیستم)، ونن دوم (اشک بیست و یکم)، بلاش یکم (اشک بیست و دوم)، پاکور (اشک بیست و سوم)، اردوان چهارم، خسرو (اشک بیست و چهارم)، بلاش دوم (اشک بیست و پنجم)، مهرداد چهارم، بلاش سوم (اشک بیست و ششم)، بلاش چهارم (اشک بیست و هفتم)، بلاش پنجم (اشک بیست و هشتم)، اردوان پنجم (اشک بیست و نهم)، بلاش ششم، اردوازد<ref name=":1" /> | |||
== ساسانیان == | == ساسانیان == | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۲۳: | ||
یزدگرد سوم آخرین شاه ساسانی در سال 651 میلادی پس از اینكه كشور خود را در جنگ به عربها می بازد، كشته می شود<ref>ایران اطلس - ''[https://iranatlas.info/sassanid/Sassanid%20.htm ساسانیان كه بودند؟]''</ref> | یزدگرد سوم آخرین شاه ساسانی در سال 651 میلادی پس از اینكه كشور خود را در جنگ به عربها می بازد، كشته می شود<ref>ایران اطلس - ''[https://iranatlas.info/sassanid/Sassanid%20.htm ساسانیان كه بودند؟]''</ref> | ||
=== شاهان ساسانی: === | |||
اردشیر یکم (اردشیر بابکان)، شاپور یکم، هرمز یکم، بهرام یکم، بهرام دوم، بهرام سوم، نرسی، هرمز دوم، آذر نرسی، شاپور دوم (ذوالاکتاف)، اردشیر دوم، شاپور سوم، بهرام چهارم، یزدگرد یکم، بهرام پنجم (بهرام گور)، یزدگرد دوم، هرمز سوم، پیروز یکم، بلاش، قباد یکم، جاماسب، قباد یکم، خسرو یکم (خسرو انوشیروان)، هرمز چهارم (ترک زاد)، بهرام ششم، خسرو دوم (خسرو پرویز)، قباد دوم (شیرویه)، اردشیر سوم، شهربراز، خسرو سوم، جوانشیر، پوراندخت، گشناسب بنده، آزرمی دخت، هرمز پنجم، خسرو چهارم، پیروز دوم، خسرو پنجم، یزدگرد سوم<ref name=":1" /> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||