فوتبال در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

تیم فوتبال دختران ایران در المپیک جوانان سنگاپور ۱۳۸۹ مشارکت کرد. باشگاه تاج اولین باشگاهی بود که تصمیم به راه‌اندازی تیم فوتبال دختران گرفت، پس از آن باشگاه‌های پرسپولیس، دیهیم و عقاب نیز تیم فوتبال دخترانشان را تشکیل دادند.<ref name=":2" /> اوایل انقلاب زنان به صورت معمولی وارد استادیوم‌ها می‌شدند اما بعد از تصویب قانون حجاب، کم‌کم زنان وارد استادیوم‌ها نشدند و بعد از آن هم دیگر آنها را به آن محیط ورزشی راه ندادند. اما این ممنوعیت هیچ‌گاه به صورت رسمی اعلام نشد. از آنجا که در فضاهای تک‌جنسیتی معمولاً ادبیاتی به کار گرفته می‌شود که مناسب بیان عمومی نیست، کم‌کم در استادیوم‌ها هم با شرایط فرهنگی نامناسبی روبه‌رو شدیم. برخی که شاهد وضعیت بحران‌آمیز استادیوم‌ها بودند، مطلوب‌شدن فضای استادیوم را وابسته به حضور زنان دانستند.<ref name=":4" />کثر نظام‌های سیاسی می‌کوشند با ترویج نوع خاصی از اخلاق فوتبالی، نمادسازی در ورزشگاه، خلق سرودها و آهنگ‌های ورزشی، پوشش گسترده رسانه ای و غیره، از فوتبال در جهت هم گرایی ملی و در برخی موارد، نماد کارآمدی استفاده کنند. با این حال، همواره از فوتبال، به عنوان سوپاپ اطمینانی برای کنترل تنش‌ها و مخالفت‌های اجتماعی، استفاده شده‌است و در مقابل، در مواردی، سکوی ورزشگاه‌ها با اعتراضات سیاسی نیز همراه بوده‌است.<ref name=":3" />محرومیت احسان حاج‌صفی و مسعود شجاعی بازتاب زیادی در رسانه‌های جهان داشته و از مارکا تا اکیپ و از نیویورک تایمز تا گاردین این حرف‌ها را منتشر کرده‌اند و این بیم وجود دارد به دلیل اینکه صحبت‌های انجام شده از نظر سازمانی موضع رسمی وزارت ورزش باشد، مشکلاتی برای فوتبال ایران رقم بخورد. در حالی که فدراسیون فوتبال رأساً اقدام این دو بازیکن در حضور در مسابقه پانیونیوس برابر نماینده اسرائیل را محکوم و اعلام کرد بعد از صحبت با این دو بازیکن تصمیم مقتضی را دربارهٔ آنها اعمال خواهد کرد ورود داورزنی به موضوع حضور حاج‌صفی و شجاعی مقابل حریفی از اسرائیل و محرومیت آنها از دعوت به تیم ملی حساسیت‌ها در قبال این اتفاق را بیش از پیش کرد<ref name=":5" />در سال ۹۰ افشاگری‌های مختلفی دربارهٔ وضعیت مدارس فوتبال صورت گرفت و یکی از افرادی که در این زمینه اطلاعاتی را در اختیار رسانه‌ها قرار داد، ناصر فریاد شیران بود. او بعد از گذشت یکسال معتقد است که به هیچ عنوان صحبت‌های مطرح شده در این زمینه مورد توجه مسئولان قرار نگرفته‌است.<ref name=":6" />موضوع فساد در فوتبال چند سالی است که مطرح شده‌است اما مشخص نیست به چه دلیل به جز چند مربی فوتبال که برای مدتی از فعالیت محروم شدند اسامی دیگر افرادی که این نماینده مجلس از آنها صحبت می‌کند علنی نشده و فقط هر از گاهی از ابعاد این پرونده صحبت می‌شود. پرونده فساد در فوتبال مربوط به تبانی و رشوه در لیگ ایران است که منجر به محرومیت برخی داوران و مربیان شده و گفته می‌شود رسیدگی به آن ادامه دارد<ref name=":7" />فساد در فوتبال ایران عیان است و نمی‌شود آن را انکار کنیم. علی دایی'''،''' خداداد عزیزی، علی کریمی، مهدی هاشمی نسب و سایر پیشکسوتانی که در هفته‌های اخیر دربارهٔ فساد صحبت کرده‌اند جزء افرادی هستند که همیشه در کلامشان صداقت وجود داشته‌است و بدون دلیل حرف نمی‌زنند.<ref name=":8" />

تاریخ شروع فوتبال در ایران، به حدود یک قرن پیش بازمی‌گردد یعنی زمانیکه یک گروه انگلیسی برای اکتشاف نفت در جنوب ایران عازم کشورمان شد. <ref name=":2" />پس از حفر اولین چاه نفت در «مسجد سلیمان» به سال ۱۹۰۸، فوتبال به شکل جدی در این شهر دنبال گردید.<ref name=":2" />

=== اولین تیم فوتبال ===

=== پس از انقلاب ۵۷ ===

== مسابقات دوره ای ==

اولین سازمان و تشکیلا ت فوتبال در ایران، «انجمن ترقی و ترویج فوتبال» بود که توسط افرادی چون ابوالفضل صدری، میرباقر عظیمی و سیدمحمد تدین که از نخستین معلمین ورزش کشور محسوب می‌شدند در سال ۱۳۰۰ شمسی تشکیل شد.

از این سال به بعد انجمن هر ساله در کنار ثبت نام باشگاه‌ها و تیم‌های جدید، برگزاری مسابقه‌های فوتبال را بر عهده گرفت و با تدوین و ترجمه «قوانین فوتبال» در جهت ایجاد نظم و قانونمند کردن فوتبال در ایران گام برداشت.

== تیم ملی فوتبال ایران ==

نخستین تشکیلا ت ورزش ایران در سال ۱۳۱۲ با تشکیل «انجمن تربیت بدنی و پیشاهنگی» زیر نظر وزارت معارف (فرهنگ) به وجود آمد و از این تاریخ تمامی برنامه‌ها و مسابقه‌های ورزشی مدارس و آموزشگاه‌ها را زیر نظر گرفت. انجمن ترقی و ترویج فوتبال نیز کم‌کم در انجمن تربیت بدنی ادغام شد و فعالیت‌های آن به مدارس محدود گردید. سازمان یافتن ورزش ایران به رشد آن در کشور کمک شایانی نمود.

این مجمع در سال‌های اشغال ایران، اداره فوتبال را در سخت‌ترین شرایط به عهده داشت و توانست از حضور ارتش متفقین در ایران بهره گرفته و با برگزاری یک سری مسابقه‌های فوتبال بین تیم‌های این ارتش و تیم‌های داخلی تنور فوتبال ایران را همچنان داغ نگه دارد.

== عضویت درکنفدراسیون فوتبال آسیا ==

فدراسیون فوتبال ایران از سال ۱۹۵۸ عضو ای‌اف‌سی (AFC)می‌باشد. فدراسیون فوتبال ایران همچنین عضو مؤسس فدراسیون فوتبال غرب آسیا در سال ۲۰۰۱ بوده‌است، نهادی که در سال ۲۰۱۴ از عضویت آن خارج شد و با اقدام به تأسیس فدراسیون فوتبال مرکز آسیا به عضویت آن درآمد<ref name=":1" />

فدراسیون فوتبال ایراناز سال ۱۹۴۸ عضو فیفا می‌باشد<ref name=":1" />

== زنان در فوتبال ایران ==

فوتبال زنان در ایران که فوتبال بانوان یا فوتبال دخترها نامیده‌می‌شود، از دهه ۱۳۵۰ آغاز شد؛ در حالی که تاریخچه فوتبال در ایران به سال‌های آغازین سده ۱۴ خورشیدی (سده کنونی) بازمی‌گردد. تیم فوتبال زنان ایران در رتبه‌بندی سال۱۳۸۹ در جهان جایگاه ۵۵ را به دست آورد که این جایگاه بالاتر از جایگاه فوتبال مردان ایران در آن زمان بوده‌است.<ref name=":2" />

تیم فوتبال دختران ایران در المپیک جوانان سنگاپور ۱۳۸۹ مشارکت کرد. این بازی‌ها با مسابقه ایران مقابل ترکیه افتتاح شد. سپ بلاتر در استادیوم تماشاچی این بازی بود، وی پس از بازی از مشاهده دختران فوتبالیست ایرانی ابراز خوشحالی کرد و گفت: «به عنوان رئیس فدراسیون بین‌المللی معتقدم که درهای فوتبال باید روی همه فرهنگ‌های جهان باز باشد. این هدف فوتبال است که همه دختران در همه جای دنیا فوتبال بازی کنند.» او همچنین انتقاداتی نسبت به کلاه بازیکنان ایرانی، و تفاوت آن با عکس‌هایی که فدراسیون فوتبال ایران قبلاً منشر کرده بود، داشت<ref name=":2" />

=== ممانعت از حضور زنان در ورزشگاه‌ها ===

قبل از انقلاب و همچنین اوایل انقلاب زنان به صورت معمولی وارد استادیوم‌ها می‌شدند اما بعد از تصویب قانون حجاب، کم‌کم زنان وارد استادیوم‌ها نشدند و بعد از آن هم دیگر آنها را به آن محیط ورزشی راه ندادند. اما این ممنوعیت هیچ‌گاه به صورت رسمی اعلام نشد. از آنجا که در فضاهای تک‌جنسیتی معمولاً ادبیاتی به کار گرفته می‌شود که مناسب بیان عمومی نیست، کم‌کم در استادیوم‌ها هم با شرایط فرهنگی نامناسبی روبه‌رو شدیم. برخی که شاهد وضعیت بحران‌آمیز استادیوم‌ها بودند، مطلوب‌شدن فضای استادیوم را وابسته به حضور زنان دانستند. به عقیده این افراد با آزادشدن ورود زنان، فضای فرهنگی استادیوم هم بهتر خواهد شد. از سوی دیگر ورود زنان به استادیوم هم وارد مطالبات خود خانم‌ها شد. برای مثال یکی از دختران دانشجوی دانشگاه تهران در سال ۱۳۶۳ شرط بسته بود که آن زمان وارد استادیوم می‌شود. این خانم آن‌قدر مقابل در استادیوم شیرودی ایستاد و با مسئولان صحبت و اصرار کرد که او را به قسمت وی‌آی‌پی بردند و گفتند همان گوشه طوری که کسی او را نبیند، بازی را تماشا کند. آن زمان برخوردها با زنان هنوز حذفی نشده و با زنانی که مایل به حضور در استادیوم بودند، محترمانه برخورد می‌شد. بعد از حضور این دانشجو در این بازی با افرادی که اجازه ورود این خانم را داده بودند، برخورد شد. در واقع رسماً از همان وقت ورود زن‌ها ممنوعیت پیدا کرد. با افزایش برخوردها هم دختران علاقه‌مند به فوتبال با لباس مبدل به ورزشگاه می‌آمدند. به خاطر دارم سال ۱۳۷۵ در ورزشگاه آزادی همراه آقای مهدی اربابی، رئیس هیئت فوتبال وقت استان تهران و مسئول برگزاری مسابقات لیگ، خانمی را از بین تماشاچی‌ها شناسایی کردند. یکی از مأموران با تندی با او برخورد کرد و دختر با مقاومت زیاد مقابل مأمور ایستاده بود. خدابیامرز آقای شیرازی، خبرنگار شبکه خبر که در سقوط هواپیمای ۳۳۰ شهید شدند، از این صحنه فیلم‌برداری کرد و با اصرار نیروی انتظامی قول داد این فیلم را منتشر نکند. مقامات بالاتر هم با فردی که آن زن را مورد ضرب‌وشتم قرار داده بود، برخورد کردند.<ref name=":4">http://www.sharghdaily.ir/News/138518/تاریخچه-ممنوعیت-زنان-از-ورزشگاه-شیرودی-تا-آزادی</ref>

== فوتبال و سیاست ==

اکثر نظام‌های سیاسی می‌کوشند با ترویج نوع خاصی از اخلاق فوتبالی، نمادسازی در ورزشگاه، خلق سرودها و آهنگ‌های ورزشی، پوشش گسترده رسانه ای و غیره، از فوتبال در جهت هم گرایی ملی و در برخی موارد، نماد کارآمدی استفاده کنند. با این حال، همواره از فوتبال، به عنوان سوپاپ اطمینانی برای کنترل تنش‌ها و مخالفت‌های اجتماعی، استفاده شده‌است و در مقابل، در مواردی، سکوی ورزشگاه‌ها با اعتراضات سیاسی نیز همراه بوده‌است.<ref name=":3">[http://econews.com/fa/content/653099 خبرگزاری اقتصادی ایران - رابطه فوتبال و سیاست در ایران] ۲۰ اردیبشهت ۱۳۹۶</ref>

=== برجسته‌ترین دخالت سیاست در فوتبال ایران ===

محرومیت احسان حاج‌صفی و مسعود شجاعی بازتاب زیادی در رسانه‌های جهان داشته و از مارکا تا اکیپ و از نیویورک تایمز تا گاردین این حرف‌ها را منتشر کرده‌اند و این بیم وجود دارد به دلیل اینکه صحبت‌های انجام شده از نظر سازمانی موضع رسمی وزارت ورزش باشد، مشکلاتی برای فوتبال ایران رقم بخورد. در حالی که فدراسیون فوتبال رأساً اقدام این دو بازیکن در حضور در مسابقه پانیونیوس برابر نماینده اسرائیل را محکوم و اعلام کرد بعد از صحبت با این دو بازیکن تصمیم مقتضی را دربارهٔ آنها اعمال خواهد کرد ورود داورزنی به موضوع حضور حاج‌صفی و شجاعی مقابل حریفی از رژیم اشغالگر قدس و محرومیت آنها از دعوت به تیم ملی حساسیت‌ها در قبال این اتفاق را بیش از پیش کرد. فیفا همواره بر این نکته تأکید داشته که در فدراسیون‌های زیرمجموعه خود نباید دخالتی از سوی سران سیاسی در تصمیمات اتخاذ شده وجود داشته باشد، حتی در این راه با هیچ فدراسیون عضو شوخی ندارد تا جایی که الان برخی کشورها سال‌هاست از سوی فدراسیون جهانی تعلیق و از حضور در رقابت‌های رسمی محروم شده‌اند؛ بنابراین با اتفاقات اخیر که اتفاقاً بازتاب گسترده‌ای نیز در محافل خبری معتبر دنیا داشت حالا این حساسیت که دخالت در فوتبال ایران وجود دارد، نزد سران فیفا بیشتر نیز شده‌است.<ref name=":5">خبر ورزشی تلاش فدراسیون برای ازفرار ازشائبه دخالت سیاست درفوتبال [http://www.khabarvarzeshi.com/p/129868]</ref>

پرونده فساد در فوتبال مربوط به تبانی و رشوه در لیگ ایران است که منجر به محرومیت برخی داوران و مربیان شده و گفته می‌شود رسیدگی به آن ادامه دارد.<ref name=":7">اتاق خبر اسامیچهره‌های سرشناس درپرونده فساددرفوتبال ایران ۹مهر۱۳۹۴[https://www.manoto.news/news/kpw5rl/news19330]</ref>

علیرضا اکبر پور در گفتگو با خبرنگار مهر، در رابطه با وضعیت تیم‌های پایه ای که در سطح استان تهران فعالیت می‌کنند، گفت: امکانات که در حد زیر صفر است. باشگاه ها در تیم‌های پایه‌ها هیچ خرجی نمی‌کنند و سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد. باشگاه‌ها باید سرمایه‌گذاری کنند و خرج کنند تا بازیکنان خوب تحویل بگیرند.