اعتصاب

اعتصاب در خلاصه‌ترین تعریف به قطع کار، حضور در محلی به عنوان اعتراض گفته می‌شود. اعتصاب به دست از کار کشیدن به منظور رسیدن به هدفی خاص گفته می‌شود.(فرهنگ معین). در فرهنگ عمید اعتصاب به «دست از کار کشیدن گروهی از کارگران یا کارمندان برای اعتراض یا رسیدن به هدفی خاص» تعبیر شده است. اعتصاب (به انگلیسی: strike-action)به معنی توقف موقت کار توسط گروهی از کارکنان به منظور بیان شکایت یا تحمیل یک تقاضا است. (دانشنامه عمومی)

هم‌چنین در تعریف آمده است اعتصاب دست از کار کشیدن کارگران یا همه کارکنان و کارگزاران یک واحد اقتصادی یا دستگاه اداری و خدماتی برای دریافت حقوق یا دستمزد بیشتر یا امتیازات شغلی بیشتر از کارفرما یا دولت. اعتصاب کارگران معمولاً برای افزایش دستمزد، بهتر شدن وضع کار، یا کاستن از ساعت های کار است.

معنای لغوی اعتصاب

تعاریف اعتصاب از فرهنگ آبادیس نقل شده است اما این کلمه در اصل یک لغت عربی می‌باشد که معانی زیادی برای آن در المعانی آورده شده است. این کلمه از ریشه عصب به معنای سخت و سفت و شدید شدن یک چیز است. عصب به معنای رشته‌های انتقال حس و حرکت و درد در بدن نیز گفته می‌شود. هم‌چنین به رشته‌هایی که مفاصل و دیگر اجزای بدن را به هم پیوند می‌دهد نیز گفته می‌شود. وقتی کار سخت می‌شود نیز از لغت عصب استفاده می‌شود چنانکه برای بستن سر با عمامه یا دستار نیز اعتصاب استفاده می‌شود. اعتصاب در زبان عربی با آنچه در زبان فارسی از آن استفاده می‌کنیم متفاوت است. اساسا برای قوی و سرسخت شدن فرد یا جمع از آن استفاده می‌شود.

تاریخچه اعتصاب

اعتصاب از پی انقلاب صنعتی پیدا شد و طبقۀ کارگر، که زادهٔ این انقلاب بود، برای دفاع از حقوق خود در برابر کارفرمایان دست به تشکیل سازمانهایی زد و این سازمان ها از اعتصاب همچون وسیله ای کارآمد برای رسیدن به خواست های کارگران استفاده کردند. در آغاز دولت ها و کارفرمایان با انواع وسایل و حتی به کمک نیروی انتظامی اعتصاب ها را در هم می شکستند و برپا کنندگان اعتصاب را به خون می کشیدند، اما از نیمهٔ قرن ۱۹ به بعد، بر اثر مبارزات کارگران، اعتصاب رفته رفته صورت قانونی یافت و به میان دیگر گروه های اجتماعی (کارمندان، دانشجویان، و کارکنان مشاغل آزاد) نیز راه یافت و از اوایل قرن بیستم احزاب سازمان های سیاسی از اعتصاب همگانی برای رسیدن به هدف های سیاسی استفاده کردند و پیروان سندیکالیسم و آنارشیسم این اعتصاب ها را همچون حربه ای کارآمد برای واژگون کردن دولت تبلیغ کردند. در اعتصاب همگانی تمام یا اکثر کارگران رشته های گوناگون صنعت و ارتباطات یک شهر، ناحیه، یا کشور، برای رسیدن به هدف های سیاسی یا حرفه ای خود، دست از کار می کشند. در اعتصاب های همگانی که جنبهٔ سیاسی دارند، گاه اکثر مردم یک کشور از کار دست می کشند، به جز کسانی که کارهای بسیار ضروری از نظر اجتماعی، مانند خدمات آب و برق و بهداشت را بر عهده دارند. در رژیم های دیکتاتوری اعتصاب به موجب قانون یا در عمل ممنوع است.