کمپ لیبرتی

کمپ لیبرتی یک پایگاه نظامی با وسعت تقریبی ۳۰ کیلومتر، متعلق به نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا در نزدیکی فرودگاه بغداد است که در سال ۲۰۱۲ بخش کوچکی از آن (درحدود ۲٫۵ کیلومتر مربع) توسط مجاهدین مورد استفاده قرارگرفت. مجاهدین پیش از آن در قرارگاهی به نام اشرف مستقر بودند. آنها در اشرف مورد حملات خونین و مستمر نیروهای وابسته به رژیم ایران قرار گرفته و از طرف از دولت عراق برای خروج از اشرف تحت فشار قرار داشتند. دولت عراق به نیابت از رژیم ایران آن‌ها را محاصره کرده و زیر فشار قرار داد تا به رژیم ایران تسلیم شوند. دولت عراق پس از آخرین حمله در ۱۹ فروردین ۱۳۹۰(۸ آوریل ۲۰۱۱)، برای خروج آنها از اشرف یک ضرب الأجل تا پایان سال جاری میلادی تعیین و آنها را تهدید به حمله مجدد کرده بود.

کمپ لیبرتی
بغداد، عراق
عکس هوایی از کمپ لیبرتی
محوطه درون کمپ لیبرتی
مختصات	۳۳°۱۸′۰٫۹۴″ شمالی ۴۴°۱۴′۴۷٫۶۸″ شرقی
مساحت	۲٫۵ کیلومتر مربع
تاریخچهٔ مکان
زمان ساخت	۲۰۰۳ (۲۰۰۳)
وقایع	محاصره لجستیکی و پزشکی، موشک باران‌های متعدد
اطلاعات پادگان
استفاده‌کنندگان	سازمان مجاهدین خلق ایران ایالات متحده آمریکا (پیشتر)

به دنبال توافق بین مارتین کوبلر و دولت عراق، مجاهدین در هماهنگی با سازمان ملل پذیرفتند برای خروج ازین بحران به یک کمپ کوچک به نام لیبرتی بروند. اگر چه مارتین کوبلر نسبت به رعایت حقوق بشر آنها در کمپ لیبرتی اطمینان داده بود، آنها در لیبرتی نیز شرایطی مشابه اشرف داشته و کماکان حق خروج آزادانه از کمپ را نداشتند. آنها همچنین در این کمپ به دفعات مورد حمله موشکی قرار گرفتند که منجر به کشته و زخمی شدن ساکنین شد.

نهایتاً ساکنین کمپ لیبرتی پس از موافقت دولت آلبانی با پذیرش آنها، توانستند در گروه‌های مختلف لیبرتی را ترک کرده و به آلبانی بروند. آخرین گروه مجاهدین در ۱۹ شهریور ۱۳۹۵به آلبانی منتقل شد.

زمینه‌های انتقال

جابجایی حفاظت اشرف

در ژوئیه سال ۲۰۰۴پس از اتمام یک بازرسی ۱۶ ماهه توسط هفت سازمان آمریکایی که شامل وزارت خارجه و اف بی ای بود تمامی اعضاء سازمان مجاهدین در اشرف از هر گونه نقض قوانین تبرئه شدند و سرانجام آمریکا ساکنان اشرف را تحت کنوانسیون چهارم ژنو به عنوان افراد حفاظت شده به رسمیت شناخت. نیروهای چند ملیتی در عراق مسئول حفاظت این پایگاه در عراق شدند.

بلندگوها اطراف قرارگاه اشرف

پس از خروج نیروهای چند ملیتی از عراق، در ژانویه ۲۰۰۹ ( دی ماه ۱۳۸۷) حفاظت کمپ اشرف به نیروهای عراقی سپرده شد. فاکس نیوز آمریکا در مقاله‌ای در سایپ خود خود به قلم علیرضا جعفرزاده هشدار داد: به دلیل وابستگی حکومت عراق به ایران در صورت انتقال حفاظت اشرف از نیروهای چندملیتی، بحرانی انسانی قریب‌الوقوع است.

شکنجه روانی

پس از انتقال حفاظت به نیروهای عراقی، آنان به ساکنین محدودیتهای زیادی را شامل محاصره پزشکی و لجستیکی و منع تردد اعمال کردند. دولت عراق به این ترتیب تلاش می‌کرد اعضاء این سازمان را وادار به تمکین به رزیم ایران کند. همچنین شهر اشرف توسط نیروهایی که بعضاً خود را خانواده‌های مجاهدین می‌نامیدند با صدها بلندگو که در اطراف این پایگاه نصب شده بود بصورت ۲۴ ساعته مورد آزار و شکنجه روانی قرار می‌گرفت

حملات به کمپ اشرف

حملات نیروهای عراقی به کمپ اشرف

ساکنین اشرف در۶ مرداد ماه ۱۳۸۸ مورد حملهٔ نیروهای عراقی قرار گرفتند. دراین حمله ۱۱ تن کشته و تعداد زیادی مجروح شدند. دربیانیه فعالین حقوق بشرو دموکراسی در ایران دراین رابطه آمده‌است:

«بازجویان وزارت اطلاعات پس از یورش نیروهای عراقی به اشرف و انتشار عکس‌ها و فیلم‌ها از جان باختن و زخمی شدن ساکنین اشرف با خانواده‌های آنها در شهرهای مختلف ایران تماس می‌گیرند و با خوشحالی به آنها می‌گویند که ما آنها را قتل‌عام کردیم. بازجو محبی و رضا عارفی با خانواده‌هایی که در کرج ساکن هستند تماس می‌گیرند و سعید شیخان و علوی در تهران با خانواده‌ها تماس گرفته و همگی همان جمله را تکرار می‌کنند و از این طریق یک جنگ روانی را علیه خانواده‌های آنها آغاز کرده‌اند…

تصاویر و فیلمهای تکان دهنده‌ای که در طی روزهای گذشته از اشرف پخش شده‌است حاکی از یورشهای وحشیانه و غیرقابل تصور نیروهای عراقی با سلاح گرم، خودروهای نظامی، لودر، باتون، میله‌های فلزی، سنگ به ساکنین اشرف می‌باشد. گفته می‌شود در این یورش‌ها تا به حال ۱۲ نفر از اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران جان باختند و صدها نفر زخمی شدند و تعدادی هم توسط نیروهای عراقی ربوده شده و به نقاط نامعلومی منتقل شدند".

این بیانیه می‌افزاید:

"در حال حاضر وضعیت زخمی شدگان به دلیل نبود امکانات پزشکی لازم و ممانعت از انتقال آنها به بیمارستان‌های تخصصی عراق وخیم می‌باشد و تا به حال تعدادی بدین خاطر جان باختند".

گفته می‌شود در این حمله نیروهای لشکر قدس (تشکیلات برون مرزی سپاه پاسداران) و لشکر بدر (تشکیلات نظامی عراقی تأسیس شده در ایران در زمان جنگ بین دو کشور ۱۹۸۰تا ۱۹۸۸) حضور داشته‌اند و به فارسی صحبت می‌کردند. آنها در زخمی کردن و کشتار ساکنین اشرف نقش مستقیم داشتند. همچنین گزارش‌های رسانه‌های عراقی حاکی است که این تهاجم تحت نظارت و هدایت نوری المالکی نخست وزیر عراق صورت می‌گیرد. این در حالی است که بنابه گفته مقامات آمریکایی دولت عراق تعهداتی مبنی رعایت حقوق انسانی ساکنین اشرف به آنها داده‌است»

همچنین ساکنین اشرف در ۱۹ فروردین ۱۳۹۰ یکبار دیگر مورد حملات خونینی قرارگرفتند. در این حملات ۳۶ تن کشته و صدها نفر مجروح شدند.

تعیین و الغای ضرب‌الأجل

پس از آخرین حمله به کمپ اشرف، نوری المالکی نخست وزیر عراق یک ضرب الأجل جدید تا ۳۱ دسامبر ۲۰۱۱ تعیین و تهدید کرد که در این تاریخ کمپ اشرف را به هر ترتیب خواهد بست.

ده روز مانده به پایان ضرب الأجل تعیین شده، در اثر فعالیت‌های بین‌المللی بسیار گسترده، توسط هواداران و اعضای سازمان مجاهدین خلق در اروپا و آمریکا، سرانجام نوری المالکی از تصمیم خود برای به تعویق انداختن این ضرب‌الأجل خبر داد.

همچنین پس از آنکه دادگاهی در آمریکا دولت اوباما را ملزم به خارج کردن نام سازمان مجاهدین از لیست سازمانهای تروریستی کرد، دولت اوباما تمکین کردن خود به حکم دادگاه را منوط به جابجایی مجاهدین به کمپ لیبرتی نمود. ساکنین اشرف به شرط رعایت حقوق بشر خود این جابجایی را پذیرفتند. در ۲۹ بهمن ۱۳۹۰ اولین گروه ۴۰۰ نفره مجاهدین و در ماه‌های بعد گروه‌های دیگر به کمپ لیبرتی منتقل شدند.

نقش مارتین کوبلر درجابجایی ساکنین

مارتین کوبلر

بنا به گزارشات و سخنان طاهر بومدراٰ رئیس دفتر حقوق بشر یونامی، مارتین کوبلر نماینده سازمان ملل در عراق در موضوع جابجایی ساکنان اشرف و پس از آن در لیبرتی نقشی فریبکارانه ایفا می‌کرد. او تلاش می‌کرد از لیبرتی تصویری غیرواقعی به ساکنین ارائه کند و آنرا کمپی که مناسب زندگی آنهاست جلوه دهد.

طاهربومدرا رئیس دفتر حقوق بشر یونامی در این رابطه می‌گوید:

«من چندین بار برای بازرسی از کمپ لیبرتی بازدید کردم و به کوبلر گفتم این کمپ آمادگی اسکان دادن به ۳۴۰۰ مرد و زن را ندارد. کوبلر هم از کمپ لیبرتی بازدید کرد و خودش فهمید که من درست می‌گویم. اما وقتی دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، مشاوری را استخدام کرد تا شرایط کمپ لیبرتی را ارزیابی کند، کوبلر به او فشار آورد تا اعلام کند که این کمپ از همه استانداردهای بشردوستانه برخوردار است، ادعایی که به هیچ وجه با واقعیت، همخوانی نداشت. وقتی این مشاور قبول نکرد، کوبلر خودش بیانیه ای را صادر کرد که هم جامعه بین‌المللی و هم تبعیدیان را گمراه کند تا به آنها بقبولاند که شرایط با استانداردها مطابقت دارد، تا اینکه فرایند انتقال آغاز شود.

او همچنین از کارمندان یونامی خواست که حدود ۵۰۰ عکس از کمپ لیبرتی تهیه کنند و نزدیک ۲۰ تا ۳۰ عدد از آنها که کمترین دافعه را ایجاد می‌کردند به سازمان این تبعیدیان در پاریس بفرستند»

نقض حقوق بشر ساکنین لیبرتی

محاصره پزشکی

ساکنین اشرف برخلاف قول‌های مارتین کوبلر نماینده ملل متحد با نقض متعدد حقوق خود مواجه شدند. ممانعت از تردد آنها به خارج از کمپ امری بود که منجر شد گروه کار بازداشتهای خودسرانه ملل متحد، شرایط کمپ لیبرتی را معادل بازداشتگاه توصیف کند.

در بیانیه‌ای که «هیئت عربی دفاع از ساکنان لیبرتی» به دولت عراق برای لغو محاصره پزشکی صادر کرده، چنین آمده‌است:

«در کمپ لیبرتی بیش از ۹۶۲بیمار در نوبت قرارهای تخصصی هستند و ۲۵۶ بیمار قرار عمل جراحی دارند. در اثر محاصره ضدانسانی پزشکی، از ۲۰۰۹ تا کنون ۲۲ بیمار زجرکش شده و به تشدید بیماری یا صعب‌العلاج شدن، وضع ده‌ها بیمار دیگر منجر شده‌است.»

همچنین ۲۰۳۴ پزشک و کادر درمانی بیمارستانهای عراق، محاصره پزشکی لیبرتی را جنایت علیه بشریت خواندند و خواستار لغو فوری این محاصره ضدانسانی شدند و افزودند:

«در کمپ لیبرتی بیش از ۹۶۲ بیمار در نوبت قرارهای تخصصی هستند و این محاصره ظالمانه به تشدید بیماری یا صعب‌العلاج شدن، وضع ده‌ها بیمار دیگر منجر شده‌است.»

محاصره لجستیکی

کمپ لیبرتی همچنین به دلیل ممانعت از خروج ساکنین برای خرید و محدودیت‌های اعمال شده بر ورود مایحتاج اولیه دچار مشکلات زیادی بود.

اعتراض ساکنین کمپ لیبرتی به محاصره لجستیکی

تلویزیون التغییر روز ۲۵ تیرماه ۱۳۹۵خبر از محاصره ساکنان کمپ لیبرتی افراد اپوزیسیون رژیم ایران مستقر در کمپ لیبرتی توسط نیروهای عراقی می‌دهد. التغییر می‌گوید این فشارها آگاهانه و با هدف فشار آوردن به ساکنان کمپ لیبرتی انجام می‌شود. ار جمله آنها در یک اقدام جدید مانع از ورود خودروهای حامل موادغذایی، تانکر سوخت، بنرین، و خروج خودروهای تخلیه فاضلاب کمپ شده‌اند.

اطلاعیه شورای ملی مقاومت ایران نیز با تیتر ؛ایران ـ عراق- شدت- یافتن محاصره لجستگی در کمپ لیبرتی؛ خبر از ممانعت از ورود نیازهای اولیه به کمپ توسط سرهنگ صداق محمدکاظم و سرگرد احمد خضیر می‌دهد. این شورا چنین عملی را نقض آشکار یادداشت تفاهم امضا شده بین ملل متحد و دولت عراق در۲۵ دسامبر۲۰۱۱ و نقض بسیاری ازمعاهدات بین‌المللی ویک اقدام مجرمانه وشایان پیگرد قانونی می‌داند.

همچنین شورای ملی مقاومت در اطلاعیه دیگری به تاریخ ۱۴ تیرماه ۱۳۹۵ خبر از ممانعت از ورود سوخت، غذا و دارو به کمپ و همچنین منع تردد ماشین‌های تخلیه زباله می‌دهد.

قانون پارول

در سال ۱۳۹۳ دولت آمریکا اقدامی جدید برای انتقال و بردن برخی اعضای این سازمان تحت قانون پارول به ایالات متحده آمریکا کرد. قانون پارول از ساکنین می‌خواست که از عضویت خود در سازمان مجاهدین خلق ایران صرف نظر کرده تا به آنها اجازه ورود به آمریکا داده شود. این موضوع با مخالفت و اعتراض ساکنین مواجه شد. همچنین یک کارزار جهانی علیه این قانون به راه افتاده و آنرا نقض حقوق ساکنین «غیرقانونی و مخرب» دانست.

حملات موشکی به لیبرتی

کمپ لیبرتی همواره مورد حملات موشکی فرستادگان جمهوری اسلامی و وابستگان آنها قرار می‌گرفت

حمله ۲۱ بهمن ۱۳۹۱

اولین حمله موشکی به کمپ لیبرتی در در ۲۱ بهمن ۱۳۹۱ صورت گرفت. در این حمله هفت تن از اعضای سازمان مجاهدین به نام‌های پوران نجفی، یحیی نظری، علی احمدی، حمید ربیع، مهدی عابد، مصطفی خسروی، اکبر عزیزی و هادی شفیعی جان باختند. تلویزیون التغییر در ایرن رابطه گزارش داد:

۵۶تن از اعضاء مجاهدین خلق در حمله موشکی به کمپ لیبرتی در بغداد کشته و مجروح شدند. سازمان مجاهدین خلق ایران گفت: کمپ لیبرتی در غرب بغداد مورد حمله موشکی و خمپاره‌ای قرار گرفت. مجاهدین خلق ایران از دبیرکل سازمان ملل‌متحد و ایالات متحده خواستند تا آنها را به کمپ اشرف بازگردانند. تلویزیون الحره: تعدادی از اعضای مجاهدین خلق در اثر یک تهاجم موشکی به کمپ لیبرتی در نزدیکی بغداد کشته شدند.

حمله ۵ دی ماه ۱۳۹۲

در این حمله موشکی ۴ تن از ساکنین به نام‌های محمود برنا‌فر، بیژن تهرانی، عباس نامور و یحیی زیارتی جان باخته و تعداد دیگری مجروح شدند. شاهین قبادی، یک سخنگوی مجاهدین خلق در پاریس در این رابطه به رویترز گفت:

«اردوگاه لیبرتی هدف ده‌ها راکت قرار گرفت»

به گفته آقای قبادی شمار مجروحان بیش از ۵۰ نفر است. مجاهدین خلق دولت نوری المالکی، نخست وزیر عراق را متهم به انجام حمله کرده و می‌گویند پیشاپیش برگزاری انتخابات در سال آینده میلادی در عراق، بغداد به دنبال جلب حمایت تهران است.

این حمله توسط ارتش مختار به عهده گرفته شد. این گروه خود را تأمین شده توسط جمهوری اسلامی معرفی کرد.

حمله ۷ آبان۹۴

حمله به کمپ لیبرتی-۷ آبان ۹۴

این حمله که خونین‌ترین حمله موشکی در نوع خود محسوب می‌شد در شامگاه هفتم آبان ۱۳۹۴ صورت گرفت. در این حمله موشکی بیش از هشتاد موشک به کمپ لیبرتی اصابت کرد در این حمله ۲۳ نفر از اعضای سازمان مجاهدین جان باختند و بسیاری از زیرساخت‌های کمپ تخریب شد. این موشک‌چنان قوی بودند که در زمین گودالهایی به قطر ۴٬۵٬۶، و ۷ متر ایجاد کردند. بر اثر این حمله ۳۵۷ کانکس (محل زندگی ساکنین کمپ)، ۱۰ سالن بزرگ غذاخوری و بخشهایی از منابع آب، سوخت، فاضلاب، شبکه آبرسانی، ژنراتورها، خودروها و… منهدم و نابود شدند.

این حمله توسط بسیاری از ارگانها، دولتها و سازمانهای مختلف محکوم شد. جان کری وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا در این رابطه گفت:

"ایالات متحده آمریکا شدیدا حمله وحشیانه روز پنجشنبه توسط تروریستهای بی احساس به اردوگاه لیبرتی را که موجب قتل و مجروح شدن ساکنان آن اردوگاه شده، به شدت محکوم می‌کند."

همچنین ۶۲۵ حقوقدان و وکیل عراقی حمله وحشیانه به کمپ لیبرتی را محکوم کردند. سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران در اطلاعیه‌ای این حمله به محل سکونت ساکنان را «بربریتی آشکار» توصیف کرد.

۱۴ تیر ۹۵

در این حمله که آنچنان که در بیانیه شورای ملی مقاومت ایران آمده‌است بیش از ۵۰ موشک به کمپ لیبرتی شلیک شد اما منجر به جان باختن کسی نشده و تنها تعدادی را مجروح کرد. بنابر بیانیهٔ شورای ملی مقاومت ایران شماری ازین موشک‌ها به خارج از کمپ اصابت کرد.

خروج مجاهدین از لیبرتی

در پی تلاش‌های گسترده در راستای یافتن راهی برای نجات جان ساکنین کمپ لیبرتی که توسط خانم مریم رجوی با همکاری سازمان ملل انجام شد، نهایتاً دولت آلبانی حاضر به پذیرش تعدادی و سپس تمامی ساکنین شد.

منابع خبری سازمان مجاهدین خلق ایران روز جمعه ۹ سپتامبر(۱۹ شهریور۱۳۹۵) از خروج آخرین گروه از اعضای این سازمان از کمپ «لیبرتی» در عراق و انتقال به اروپا خبر دادند. از نیمه بهمن ۱۳۹۴ تا ۱۹ شهریور ۱۳۹۵تقریباً طی هفت ماه نزدیک به دو هزار نفر از ساکنان زندان لیبرتی به خارج از عراق و عمدتاً آلبانی منتقل شدند.

پس از خروج آخرین گروه از ساکنین لیبرتی، جمهوری اسلامی مدعی بود یک گروه از مجاهدین هنوز در کمپ حضور دارند، اما سازمان مجاهدین که تا خروج آخرین نفر از اعضایش در این مورد سکوت کرده بود، اعلام کرد موضع جمهوری اسلامی ناشی از غافلگیر شدن او در طی عمیات پیچیده انتقال می‌باشد و واقعیت این است که روز ۱۹ شهریور ۱۳۹۵ روز پایان این انتقال بوده‌است. انتقالی که حکومت ایران قصد داشت طی آن ضرباتی به مجاهدین وارد کند. این انتقال از سوری مجاهدین هجرت بزرگ نامیده شد.

آلخو ویدال‌کوادراس رئیس کمیته بین‌المللی در جستجوی عدالت ISJ و نایب رئیس سابق پارلمان اروپا (۱۹۹۹ تا ۲۰۱۴) خروج آخرین گروه مجاهدین از لیبرتی شکستی بزرگ برای ملایان و پیروزی تاریخی برای مقاومت و مردم ایران توصیف کرده و در اطلاعیه‌ای نوشت:

«این یک شکست بزرگ برای ملایان و شکست نهایی تلاشهای مکرر جنایتکارانه برای قتل‌عام تمامی ساکنان کمپ لیبرتی می‌باشد»