۹٬۸۸۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
عبدالناصر از نوجوانی به دلیل پتانسیل و احساسات انقلابی و ناسیونالیستی تحت تأثیر شخصیتهای سیاسی مانند مصطفی کامل، چهره معروف ناسیونالیسم مصر و بانی حزب میهن، احمد شوقی شاعر ملی، توفیق الحکیم و شخصیتهای انقلابی مانند: ولتر، روسو و مونتسکیو قرار گرفت که در شکلگیری شخصیت او سهمی عمده داشتند.<ref name=":1" /> | عبدالناصر از نوجوانی به دلیل پتانسیل و احساسات انقلابی و ناسیونالیستی تحت تأثیر شخصیتهای سیاسی مانند مصطفی کامل، چهره معروف ناسیونالیسم مصر و بانی حزب میهن، احمد شوقی شاعر ملی، توفیق الحکیم و شخصیتهای انقلابی مانند: ولتر، روسو و مونتسکیو قرار گرفت که در شکلگیری شخصیت او سهمی عمده داشتند.<ref name=":1" /> | ||
عبدالناصر در سال ۱۹۴۴، با تحیهکاظم که پدری ایرانی داشت ازدواج کرد و از وی صاحب پنج فرزند دو دختر و سه پسر گشت.<ref name=":0" /> | |||
ناصر تحت تأثیر جریان ملیگرایی مصر قرار داشت که توسط مصطفی کامل و احمد شوقی ترویج میشد و نیز توسط مربیاش در دانشکدهی نظامی، عزیز المصری در او تقویت میشد. ناصر در سال ۱۹۶۱، از این مربی در مصاحبهای قدردانی نمود. ناصر تحت تأثیر رمان «بازگشت روح» (عودة الروح) از توفیق الحکیم، قرار گرفت. در این کتاب مطلبی با این مضمون بود: «مردم مصر تنها به شخصیتی که تمام احساسات و خواستههایشان را بازی کند احتیاج دارند، کسی که برای آنها سمبل هدفشان باشد». این رمان سر آغاز تصمیم ناصر برای انقلاب ۱۹۵۲ بود. | ناصر تحت تأثیر جریان ملیگرایی مصر قرار داشت که توسط مصطفی کامل و احمد شوقی ترویج میشد و نیز توسط مربیاش در دانشکدهی نظامی، عزیز المصری در او تقویت میشد. ناصر در سال ۱۹۶۱، از این مربی در مصاحبهای قدردانی نمود. ناصر تحت تأثیر رمان «بازگشت روح» (عودة الروح) از توفیق الحکیم، قرار گرفت. در این کتاب مطلبی با این مضمون بود: «مردم مصر تنها به شخصیتی که تمام احساسات و خواستههایشان را بازی کند احتیاج دارند، کسی که برای آنها سمبل هدفشان باشد». این رمان سر آغاز تصمیم ناصر برای انقلاب ۱۹۵۲ بود. | ||
خط ۹۵: | خط ۹۷: | ||
جمال عبدالناصر از نزدیک شاهد اختلافات اجتماعی عظیم و ناعادلانهای بود که در جامعه حاکم بود از این رو احساس عشق به کشورش و آرزوی آزادی آن را از نوجوانی در سر میپروراند که تا پایان حیاتش این آرمانها هرگز فراموش نکرد. عبدالناصر در ۱۹ سالگی ضرورت ورود به حرفه نظامی را برای شروع تحولات در کشورش احساس نمود و به همین دلیل به عنوان نامزد در آکادمی نظامی ثبت نام کرد.<ref name=":0" /> | جمال عبدالناصر از نزدیک شاهد اختلافات اجتماعی عظیم و ناعادلانهای بود که در جامعه حاکم بود از این رو احساس عشق به کشورش و آرزوی آزادی آن را از نوجوانی در سر میپروراند که تا پایان حیاتش این آرمانها هرگز فراموش نکرد. عبدالناصر در ۱۹ سالگی ضرورت ورود به حرفه نظامی را برای شروع تحولات در کشورش احساس نمود و به همین دلیل به عنوان نامزد در آکادمی نظامی ثبت نام کرد.<ref name=":0" /> | ||
نخستین تجربه جنگی ناصر در سال ۱۹۴۸ در تقابل اعراب و اسرائیل رقم خورد. وی تحریر کتاب فلسفه انقلاب را در دوران حضورش در این جنگ آغاز کرد.<ref name=":0" /> | نخستین تجربه جنگی ناصر در سال ۱۹۴۸ در تقابل اعراب و اسرائیل رقم خورد. وی تحریر کتاب فلسفه انقلاب را در دوران حضورش در این جنگ آغاز کرد.<ref name=":0" /> | ||
''' | ==== '''جریان ناصری''' ==== | ||
ناصر پس از جنگ رهبری گروهی از افسران شورشی و مخالف سلطنت مصر را به عهده گرفت که هدفشان بازگرداندن عزت به مصر و تحکیم حاکمیت آن به عنوان یک کشور بود. در ۲۲ ژوئیه سال ۱۹۵۲ که شرایط برای یک قیام مناسب بود، جنبش افسران آزاد علیه ملک فاروق کودتا کرد و در سال ۱۹۵۳ رژیم سلطنتی ملغی و ژنرال نجیب بهعنوان رئیس جمهور و ناصر به عنوان معاون رئیس جمهور معرفی شدند. با این حال، رهبری بدون چون و چرا متعلق به ناصر بود. در سال ۱۹۵۴ و تحت فشار ناصر، نجیب استعفا داد و تحت نظر قرار گرفت. تلاشهای نجیب برای بازگشت به قدرت به دلیل هوشیاری ناصر موفق نبود.<ref name=":0" /> | |||
ناصر | ناصر اخوانالمسلمین را محدود و به سختی کنترل و خود را به عنوان رهبر بلامنازع مصر معرفی کرد. پروژه استقرار سد اسوان در رودخانه نیل از برجستهترین طرحهای ملیگرایانه ناصر بود این پروژه با دو هدف جلوگیری از آسیب دیدن محصولات در اثر سیل و تولید برق به انجام رسید. پروژهای که ناصر برای انجام آن درخواست حمایت بینالمللی کرد. اما بهدلیل عدم پشتیبانی بینالمللی مجبور شد کانال سوئز را ملی اعلام کند. امری که دولتهای انگلیس و فرانسه آن را تهدیدی بر علیه منافع خود بهحساب میآوردند. | ||
پروژه استقرار سد اسوان در رودخانه نیل از برجستهترین طرحهای ملیگرایانه ناصر بود این پروژه با دو هدف جلوگیری از آسیب دیدن محصولات در اثر سیل و تولید برق به انجام رسید. پروژهای که ناصر برای انجام آن درخواست حمایت بینالمللی کرد. اما بهدلیل عدم پشتیبانی بینالمللی مجبور شد کانال سوئز را ملی اعلام کند. امری که دولتهای انگلیس و فرانسه آن را تهدیدی بر علیه منافع خود بهحساب میآوردند. | |||
ناصر به دو دلیل این کانال را متعلق به مصر میدانست. اول اینکه در خاک مصر قرار داشت و دوم توسط دهقانان مصر ساخته شدهاست. این اقدام بر محبوبیت وی نه تنها در کشورش بلکه در میان کشورهای جهان سوم افزود. | ناصر به دو دلیل این کانال را متعلق به مصر میدانست. اول اینکه در خاک مصر قرار داشت و دوم توسط دهقانان مصر ساخته شدهاست. این اقدام بر محبوبیت وی نه تنها در کشورش بلکه در میان کشورهای جهان سوم افزود. | ||
ناصر خالق و مروج پرشور ناسیونالیسم عربی با هدف احیای ملتهای عرب پس از استعمار بود که برای مبارزه با استعمارگران مجبور شدند در بلوکی به نام پان عربیسم متحد شوند. تأثیر اندیشه ناصر مانند موجی شوقانگیز در تمام کشورهای عربی گسترش یافت.<ref name=":0" /> | |||
جمال عبدالناصر علاوه بر ملی کردن کانال سوئز، منشأ پیشرفتهای زیادی برای مصر شد که اصلاحات ارضی سال ۱۹۵۲، ملی شدن صنایع اصلی کشور و همچنین بانکداری از جمله آنهاست.<ref name=":0" /> | |||
== ملی کردن کانال سوئز == | |||
روز ۲۶ جولای ۱۹۵۶ ناصر در برابر هزاران نفر از طرفدارانش در میدان التحریر شهر اسکندریه سخنرانی سه ساعته ایراد کرد و در این سخنرانی به شدت قدرتهای غربی و بانک جهانی را مورد حمله قرار داد. بانک جهانی در آن زمان از اعطای وام به مصر برای ساخت سد آسوان خودداری کرده بود. ناصر قصد داشت که با این پروژه مهم یعنی سد آسوان، از طریق امواج نیل انرژی برق در ابعاد بسیار کلان تولید کند که با مخالفت شدید بریتانیا و فرانسه و اسرائیل روبه رو شد. کار به جایی رسید که دولتهای آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی را نیز وارد کارزار مصر کرد. | |||
روز ۲۶ جولای ۱۹۵۶ ناصر در برابر هزاران نفر از طرفدارانش در میدان التحریر شهر اسکندریه | |||
در نهایت بریتانیا و فرانسه بر اثر فشارهای دولت آمریکا قرارداد صلح با مصر را امضا و سربازان اسرائیلی هم به ناچار از منطقه کانال عقبنشینی کردند؛ و البته این یک پیروزی بزرگ برای مصر به حساب میآمد.<ref>[https://www.newslaw.net/%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA.a277372 اسطوره جهان عرب-حقوق نیوز]</ref> | در نهایت بریتانیا و فرانسه بر اثر فشارهای دولت آمریکا قرارداد صلح با مصر را امضا و سربازان اسرائیلی هم به ناچار از منطقه کانال عقبنشینی کردند؛ و البته این یک پیروزی بزرگ برای مصر به حساب میآمد.<ref>[https://www.newslaw.net/%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA.a277372 اسطوره جهان عرب-حقوق نیوز]</ref> | ||
خط ۱۳۲: | خط ۱۱۸: | ||
در سال ۱۹۵۵ او جنبش عدم تعهد را تأسیس کرد. ناصر با بسیاری از رهبران جنبشهای آزادییخش دوران خود مانند ارنستو چگوارا ملاقات کرد.<ref name=":0" /> | در سال ۱۹۵۵ او جنبش عدم تعهد را تأسیس کرد. ناصر با بسیاری از رهبران جنبشهای آزادییخش دوران خود مانند ارنستو چگوارا ملاقات کرد.<ref name=":0" /> | ||
=== عبدالناصر و مصدق === | |||
جمال عبدالناصر که همدوره دکتر مصدق نخستوزیر وقت ایران بود بارها از او به نیکی یاد کرد و در تجلیل از مصدق خیایانی را به نام وی نامگذاری کرد. | جمال عبدالناصر که همدوره دکتر مصدق نخستوزیر وقت ایران بود بارها از او به نیکی یاد کرد و در تجلیل از مصدق خیایانی را به نام وی نامگذاری کرد. | ||
پس از کودتای ۲۸ مرداد و سقوط دکتر مصدق، اقدامات دولتهای پس از او بارها روابط تهران و قاهره را تیره و تار کرد. بویژه پس از آنکه محمدرضا پهلوی در ۲۴ژوئیه ۱۹۶۰ اعلام کرد که دولت اسرائیل را به صورت دوفاکتو به رسمیت شناختهاست، دولت مصر روابط سیاسی خود را با ایران قطع کرد. در آن زمان ناصر در یک سخنرانی به شاه حمله کرد و گفت: «شاه خود را به بهای ناچیزی به استعمار فروخت… اگر شاه خود را ارزان فروختهاست ملت ایران ممکن نیست خود را به طلا و گنج بفروشند. ملت ایران زیرسلطه استعمار نخواهند رفت و این امکان برای صهیونیسم جهانی نیست که در ایران حکومت کند… ما دیگر ضرورتی بر باقیماندن سفارتمان در ایران نمیبینیم.»<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/7099/%D8%B1%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B5%D8%B1-%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D9%81%D مروری بر سفر مصدق به قاهره و ملی شدن کانال سوئز- تاریخ ایرانی]</ref> | پس از کودتای ۲۸ مرداد و سقوط دکتر مصدق، اقدامات دولتهای پس از او بارها روابط تهران و قاهره را تیره و تار کرد. بویژه پس از آنکه محمدرضا پهلوی در ۲۴ژوئیه ۱۹۶۰ اعلام کرد که دولت اسرائیل را به صورت دوفاکتو به رسمیت شناختهاست، دولت مصر روابط سیاسی خود را با ایران قطع کرد. در آن زمان ناصر در یک سخنرانی به شاه حمله کرد و گفت: «شاه خود را به بهای ناچیزی به استعمار فروخت… اگر شاه خود را ارزان فروختهاست ملت ایران ممکن نیست خود را به طلا و گنج بفروشند. ملت ایران زیرسلطه استعمار نخواهند رفت و این امکان برای صهیونیسم جهانی نیست که در ایران حکومت کند… ما دیگر ضرورتی بر باقیماندن سفارتمان در ایران نمیبینیم.»<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/7099/%D8%B1%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B5%D8%B1-%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D9%81%D مروری بر سفر مصدق به قاهره و ملی شدن کانال سوئز- تاریخ ایرانی]</ref> | ||
دیدار عبدالناصر با چگوارا | |||
دولت کوبا در راستای اهداف ضدامپریالیستی خود از هر حرکتی در این چهارچوب استقبال میکرد. دیدار چه گوارا با جمال عبدالناصر رهبر ناسیونالیست مصر برگ دیگری از کارنامه چه گوارا است.<ref>[http://iranneda.org/1396/03/10/%DA%86%D9%87-%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%AA/ چگوارا از کودکی تا شهادت-وبسایت ایرانیان آمریکا]</ref> | دولت کوبا در راستای اهداف ضدامپریالیستی خود از هر حرکتی در این چهارچوب استقبال میکرد. دیدار چه گوارا با جمال عبدالناصر رهبر ناسیونالیست مصر برگ دیگری از کارنامه چه گوارا است.<ref>[http://iranneda.org/1396/03/10/%DA%86%D9%87-%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%AA/ چگوارا از کودکی تا شهادت-وبسایت ایرانیان آمریکا]</ref> | ||
== سرانجام ناصر == | |||
ناصر در ملاقات با برژنف قرارداد خرید موشک «سام۳» از شوروی را امضا کرد تا در مقابل حملات هوایی اسرائیل که در آغاز سال ۷۰ به منتهای درجه خود رسیده بود. | ناصر در ملاقات با برژنف قرارداد خرید موشک «سام۳» از شوروی را امضا کرد تا در مقابل حملات هوایی اسرائیل که در آغاز سال ۷۰ به منتهای درجه خود رسیده بود. | ||
در اوایل ژوئیه ۱۹۷۰ طرفین مجبور شدند تا ۹۰ روز اعلام آتشبس کنند. موافقت ناصر با آتشبس به منزلهٔ پشت پا زدن به اصول «سیاست عربیسم» | در اوایل ژوئیه ۱۹۷۰ طرفین مجبور شدند تا ۹۰ روز اعلام آتشبس کنند. موافقت ناصر با آتشبس به منزلهٔ پشت پا زدن به اصول «سیاست عربیسم» محسوب میشد. ناصر در آخرین روزهای عمر خود در ۲۲ سپتامبر ۱۹۷۰ کنفرانس سران عرب را در قاهره تشکیل داد و موجبات آشتی ملک حسین و یاسر عرفات برای جلوگیری از خونریزی در اردن را فراهم آورد اما ۶ روز بعد در ۲۸ سپتامبر ۱۹۷۰ در اثر حمله قلبی پس از ۵۲ سال زندگی پرفراز و نشیب درگذشت.<ref name=":1" /> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> | ||
<references group="پایگاه تخصصی مطالعاتی INPO" /> | <references group="پایگاه تخصصی مطالعاتی INPO" /> |
ویرایش