۹٬۱۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
}} | }} | ||
کنسرسیوم به قراردادی گفته میشود که پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ در ازای سرنگونی دولت ملی دکتر محمد مصدق با شرکتهای حامی کودتا بسته شد، مهمترین وظیفه دولت کودتا بعد از سرنگونی دولت دکتر مصدق، حل مساله نفت بود. چند ماه پس از کودتای بیست و هشت مرداد ۱۳۳۲، بین نمایندگان هشت کمپانی نفتی برای تشکیل کنسرسیوم بین المللی موافقت شد. در این قرارداد که به «قرارداد امینی - پیچ» نیز معروف است برخلاف قانون ملی شدن نفت ایران باز هم اکتشاف و استخراج و فروش نفت به شرکتهای خارجی سپرده شد و ایران به دریافت حق الامتیاز اکتفا کرد. این قرارداد براساس اصل کلی پنجاه - پنجاه مطرح شد. مذاکره کننده اصلی ایران در مسائل مربوط به این قرارداد دکتر «علی امینی» وزیر دارائی کابینه سپهبدزاهدی بود. بر اساس این قرارداد شرکت نفت ایران و انگلیس، ۱۴ درصد به رویال داج شل، ۶ درصد به کمپانی فرانسوی و ۳۵ درصد به ۵ شرکت عمده آمریکایی شامل گلف، تگزاکو، موبیل، استاندارداویل نیوجرسی و استاندارد اویل کالیفرنیا (هریک ۷ درصد) و ۵ درصد باقی مانده به شرکتهای کوچکتر آمریکایی موسوم به شرکتهای مستقل رسید.<ref>کتاب کودتای ۲۸ مرداد و ریشههای روابط ایران و آمریکا در عصر مدرن ص ۱۵۹</ref> | |||
مدت این قرارداد ۲۵ سال بود و حق استخراج، پالایش و صادرات نیز با کنسرسیوم بود. «قانون فروش نفت از طریق کنسرسیوم در تاریخ ۷ آبان ۱۳۳۳ به توشیح محمدرضا پهلوی رسید و در این روز نخستین تانکر نفت پس از سه سال و دو ماه بندر آبادان را پشت سرگذاشت.» | |||
پهلوی دوم کنسرسیوم را قراردادی شرافتمندانه خوانده بود و از مجلس خواست بدون فوت وقت آن را تصویب کند. این قرارداد پول اندکی از فروش نفت را در برابر سود بی حد شرکتهای آمریکایی و انگلیسی به دربار ایران میرساند به همین دلیل از نظر شاه شرافتمندانه به نظر رسید. پهلوی چشم خود را بر روی غارت ثروت ملی بست. مفاد قرارداد به کنسرسیوم اجازه میداد هر مکانی را که در آن گمان وجود نفت دارند حفاری کنند. حتی از پول مالیات شرکتهای کنسرسیوم نیز صرف نظر شد. | |||
دکتر مصدق که در زمان عقد قرارداد در زندان بود نسبت به کنسرسیوم اعتراض کرد. آیتالله کاشانی نیز بیانیه شدید الحنی صادر کرد که منجر به دستگیری ایشان در سن 70 سالگی شد. صدای آزادی خواهان در دوران استبداد کودتاچیان به مردم نرسید. با تبلیغات و پنهان کردن مفاد اصلی کنسرسیوم اکثر مردم گمان میکردند کنسرسیوم قراردادی مفید است. گذشت ایام ماهیت واقعی کنسرسیوم را برملا کرد. | |||
== تاریخچه ضربه ۵۰ == | == تاریخچه ضربه ۵۰ == |
ویرایش