۹٬۹۳۱
ویرایش
(اصلاح نویسههای عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام، اصلاح سجاوندی، اصلاح املا، ابرابزار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''سانسور''' '''در ایران''' در اساس و بطور گسترده ابزاری است در دست حکومتها برای کنترل جامعه هر چند میتوان برای آن معنای عامتری نیز یافت. سانسور در ایران یه ویژه در دوره جمهوری اسلامی روندی فزاینده داشتهاست به صورتی که در ردهبندی جهانی جمهوری اسلامی از رتبه ۱۴۶ در سال ۲۰۰۵<ref>سایت فارسی گزارشگران بدون [https://web.archive.org/web/20051220141556/http://www.rsf.org/article.php3?id_article=15369 مرز]</ref>به رتبه ۱۷۲ در سال ۲۰۰۹ تنزل پرتاب شدهاست. محدودیتهای ایجاد شده توسط حکومت ایران نسبت به | '''سانسور''' '''در ایران''' در اساس و بطور گسترده ابزاری است در دست حکومتها برای کنترل جامعه هر چند میتوان برای آن معنای عامتری نیز یافت. سانسور در ایران یه ویژه در دوره جمهوری اسلامی روندی فزاینده داشتهاست به صورتی که در ردهبندی جهانی جمهوری اسلامی از رتبه ۱۴۶ در سال ۲۰۰۵<ref>سایت فارسی گزارشگران بدون [https://web.archive.org/web/20051220141556/http://www.rsf.org/article.php3?id_article=15369 مرز]</ref>به رتبه ۱۷۲ در سال ۲۰۰۹ تنزل پرتاب شدهاست. محدودیتهای ایجاد شده توسط حکومت ایران نسبت به اقلیت های مذهبی و دینی و بطور مشخصتر در رابطه با گروههای سیاسی مخالف نظام شهرتی جهانی یافتهاست و رهبر جمهوری اسلامی سید علی خامنهای به عنوان یکی از رهبران دشمن آزادی معرفی شدهاست. | ||
== تعریف سانسور == | == تعریف سانسور == | ||
خط ۵: | خط ۵: | ||
# عنوان دو قاضی در رم، که مأمور تهیه و تنظیم ثبت نام یا سرشماری شهروندان بودند و همچنین مسئول نظارت بر اخلاق عمومی را به عهده داشتند. | # عنوان دو قاضی در رم، که مأمور تهیه و تنظیم ثبت نام یا سرشماری شهروندان بودند و همچنین مسئول نظارت بر اخلاق عمومی را به عهده داشتند. | ||
# مقامی رسمی در بعضی از کشورها که موظف است تمامی کتابها روزنامهها و شبنامهها را پیش از انشار آن بازبینی کنند تا مطمئن شوند که مطالبی غیراخلاقی، ضد دینی، یا لطمه زننده به دولت در برندارد. | # مقامی رسمی در بعضی از کشورها که موظف است تمامی کتابها روزنامهها و شبنامهها را پیش از انشار آن بازبینی کنند تا مطمئن شوند که مطالبی غیراخلاقی، ضد دینی، یا لطمه زننده به دولت در برندارد. | ||
فرهنگ عمومی علوم سیاسی فرانسه نیز دربارهٔ سانسور آوردهاست: سانسور مجموعه وسایلی است که مقامهای خارج از مطبوعات و معمولاً مقامهای دولتی، از طریق آنها به کنترل محتوای ارتباطات جمعی پیش از انتشار آن اقدام میکنند؛ و افراطیترین شکل سانسور، اجازه قبلی است که بر اساس آن هیچ شماره روزنامه ای نمیتواند بدون اجازه صریح حکومت منتشر شود. بهطور عام سانسور شامل خواندن منظم مقالههای تهیه شده در هیئتهای تحریریه، به وسیله سانسورگران، به منظور حذف برخی | فرهنگ عمومی علوم سیاسی فرانسه نیز دربارهٔ سانسور آوردهاست: سانسور مجموعه وسایلی است که مقامهای خارج از مطبوعات و معمولاً مقامهای دولتی، از طریق آنها به کنترل محتوای ارتباطات جمعی پیش از انتشار آن اقدام میکنند؛ و افراطیترین شکل سانسور، اجازه قبلی است که بر اساس آن هیچ شماره روزنامه ای نمیتواند بدون اجازه صریح حکومت منتشر شود. بهطور عام سانسور شامل خواندن منظم مقالههای تهیه شده در هیئتهای تحریریه، به وسیله سانسورگران، به منظور حذف برخی قسمت ها، کنار گذاشتن بعضی مقالهها، تغییر برخی عبارات یا تغییر طرز ارائه بعضی از وقایع است. | ||
دائرةالمعارف بزرگ لاروس هم در تعریف سانسور گفتهاست: سانسور به معنی بررسی حکومت در مورد آثار ادبی یا سینمایی پیش از اجازه دادن یا ممنوع ساختن انتشار یا نمایش آنها، بکار میرود. | دائرةالمعارف بزرگ لاروس هم در تعریف سانسور گفتهاست: سانسور به معنی بررسی حکومت در مورد آثار ادبی یا سینمایی پیش از اجازه دادن یا ممنوع ساختن انتشار یا نمایش آنها، بکار میرود. | ||
همچنین در ایران فرهنگ معین، برای کلمه سانسور این تعریف را ارائه کردهاست: تفتیش و مراقبت در مطالب کتب، جراید، | همچنین در ایران فرهنگ معین، برای کلمه سانسور این تعریف را ارائه کردهاست: تفتیش و مراقبت در مطالب کتب، جراید، فیلمها و نمایشنامهها به وسیله دولت و حذف مطالبی که ضد منافع دولت است. | ||
در کمیسیون بینالمللی مطالعه در مسایل ارتباطات به ریاست شان مک براید که در سال ۱۹۸۰ به عنوان یک جهان و چندین صدا، ارتباطات و جهان و جامعه امروز و فردا، از سوی سازمان یونسکو منتشر شد، دربارهٔ ویژگیها و شیوههای سانسور، شرح نسبتاً جامعی ارائه شدهاست. گزارش مذکور در این مورد چنین نوشتهاست: سانسور عملکرد بسیار رایجی است که گاهی به برخی زمینهها مانند عکسها، مطالب مخالف عفت، خشونت، مسائل مذهبی، نکات مورد اختلاف در عرصههای بینالمللی، مقامهای عالیرتبه خارجی، حمایت جوانان و غیره، محدود میشد. اما، اغلب اوقات، سانسور برای حمایت نخبگان رهبریکننده و شخصیتهای صاحب قدرت، به کار میرود. سانسور ممنوع کننده میتواند بر قوانین خاص و بیشتر بر قدرتهای خودسرانه یا فقط بر سوء استفاده از قدرت مبتنی باشد.<ref>نگاهی به سیر تاریخی قانون مطبوعات و سانسور در ایران اثر دکتر اسدی [http://3886.blogfa.com/post/243 طاری]</ref> | در کمیسیون بینالمللی مطالعه در مسایل ارتباطات به ریاست شان مک براید که در سال ۱۹۸۰ به عنوان یک جهان و چندین صدا، ارتباطات و جهان و جامعه امروز و فردا، از سوی سازمان یونسکو منتشر شد، دربارهٔ ویژگیها و شیوههای سانسور، شرح نسبتاً جامعی ارائه شدهاست. گزارش مذکور در این مورد چنین نوشتهاست: سانسور عملکرد بسیار رایجی است که گاهی به برخی زمینهها مانند عکسها، مطالب مخالف عفت، خشونت، مسائل مذهبی، نکات مورد اختلاف در عرصههای بینالمللی، مقامهای عالیرتبه خارجی، حمایت جوانان و غیره، محدود میشد. اما، اغلب اوقات، سانسور برای حمایت نخبگان رهبریکننده و شخصیتهای صاحب قدرت، به کار میرود. سانسور ممنوع کننده میتواند بر قوانین خاص و بیشتر بر قدرتهای خودسرانه یا فقط بر سوء استفاده از قدرت مبتنی باشد.<ref>نگاهی به سیر تاریخی قانون مطبوعات و سانسور در ایران اثر دکتر اسدی [http://3886.blogfa.com/post/243 طاری]</ref> | ||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
بر اساس اسناد موجود سانسور پیشینهای کهن به اندازه تاریخ چاپ دارد. سانسور برای اولین بار به خاطر مقاصد مذهبی تأسیس شد. در اروپا از زمان انتشار آثار چاپی یعنی اواسط قرن پانزدهم نشرکتاب و نشریات دیگر با بازرسی مأموران کلیساهای کاتولیک اروپایی همراه بود. هر چند پیش از آن نیز مقامات مذهبی و غیر مذهبی اروپا، مقررات محدود کننده شدیدی علیه نوشتهها اعمال میکردند. | بر اساس اسناد موجود سانسور پیشینهای کهن به اندازه تاریخ چاپ دارد. سانسور برای اولین بار به خاطر مقاصد مذهبی تأسیس شد. در اروپا از زمان انتشار آثار چاپی یعنی اواسط قرن پانزدهم نشرکتاب و نشریات دیگر با بازرسی مأموران کلیساهای کاتولیک اروپایی همراه بود. هر چند پیش از آن نیز مقامات مذهبی و غیر مذهبی اروپا، مقررات محدود کننده شدیدی علیه نوشتهها اعمال میکردند. | ||
در حدود چهار دهه بعد از اختراع چاپ، همزمان با شروع تفتیش عقاید در سال ۱۴۸۰ محدودیتها برای ممیزی | در حدود چهار دهه بعد از اختراع چاپ، همزمان با شروع تفتیش عقاید در سال ۱۴۸۰ محدودیتها برای ممیزی کتابها تشدید شد. به طوری که هنری هشتم پاشاه انگلستان در سال ۱۵۳۴ برای اطمینان بیشتر نسبت به بازرسی کتابها طی فرمانی کسب اجازه برای تمامی کتابها و نشریات را ضروری دانست و این اجازه به میل و اراده شخصی پادشاه صادر یا سلب میشد. | ||
در فرانسه هم نخستین مقررات مربوط به سانسور در مطبوعات به موجب فرمان ۱۱ دسامبر ۱۵۴۷ توسط هنری دوم پادشاه وقت این کشور برای جلوگیری از گسترش عقاید | در فرانسه هم نخستین مقررات مربوط به سانسور در مطبوعات به موجب فرمان ۱۱ دسامبر ۱۵۴۷ توسط هنری دوم پادشاه وقت این کشور برای جلوگیری از گسترش عقاید پروتستانها از طریق کتابهای مذهبی وضع شد. بر مبنای این مقررات مجازات متخلفان به دار آویختن یا خفه کردن بود. اما همزمان با انقلاب کبیر فرانسه قوانین مربوط به سانسور از بین رفت. | ||
در نیمه دوم قرن شانزدهم و دهه اول قرن ۱۷، | در نیمه دوم قرن شانزدهم و دهه اول قرن ۱۷، روشهای کنترل و سانسور کتابها و مطبوعات در کشورهای اروپایی ادامه یافت، اما تنها در هلند به واسطه تحولات سیاسی این کشور شرایط مساعدی برای چاپ و صدور کتابها و نشریات دوره ای فراهم شد. | ||
== سانسور در ایران == | == سانسور در ایران == | ||
در ایران نیز مانند دیگر کشورهای اروپایی سانسور همراه با چاپ اولین | در ایران نیز مانند دیگر کشورهای اروپایی سانسور همراه با چاپ اولین کتابها و روزنامهها صورت گرفت. اما آغازگر سانسور در ایران شخصی به نام (ادوارد برجیس) انگلیسی بود. برجیس مباشر روزنامه وقایع الاتفاقیه بود و وظیفه ممیزی را نیز بر عده داشت. | ||
=== سانسور در عهد قاجار === | === سانسور در عهد قاجار === | ||
اولین مقررات رسمی برای سانسور در مطبوعات ایران نیز در دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار وضع شد. در ربیعالثانی ۱۳۰۲ (۱۸۸۴ میلادی) به دستور ناصرالدین شاه، «اداره سانسور» با هدف نظارت مستقیم بر | اولین مقررات رسمی برای سانسور در مطبوعات ایران نیز در دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار وضع شد. در ربیعالثانی ۱۳۰۲ (۱۸۸۴ میلادی) به دستور ناصرالدین شاه، «اداره سانسور» با هدف نظارت مستقیم بر کتابهای فارسی چاپ داخل و منابع فارسی منتشر شده در خارج از کشور که به ایران ارسال میشد، زیر نظر وزارت انطباعات تأسیس شد. | ||
فکر ایجاد اداره سانسور زمانی قوت گرفت که کتابی فارسی در بمبئی نزد شاه بردند و ناصرالدین شاه از مشاهده | فکر ایجاد اداره سانسور زمانی قوت گرفت که کتابی فارسی در بمبئی نزد شاه بردند و ناصرالدین شاه از مشاهده اهانتهائی که در آن نسبت به رجال، مقامات و علمای ایرانی شده بود، برآشفت. بنا براین با رهنمودهای محمدباقر صنیعالدوله (اعتمادالسلطنه) وزیر انطباعات و موافقت توأم با تأکید ناصرالدین شاه اداره سانسور با هدف زیر نظر گرفتن آثار مطبوعه به صورت ادارهای زیر مجموعه وزارت انطباعات تشکیل گردید. | ||
ناصر الدین شاه، با ایجاد این مرکز امور انتشار روزنامه رسمی (دولت علیه ایران) و سایر نشریات و همچنین چاپ و نشر کتاب را، که به طور متمرکز جزو وظایف وزارت علوم بود، در این اداره متمرکز ساخت. به عنوان نمونه در این دوران اولین شوکی را که در تاریخ بر مطبوعات ایران وارد شد، توقیف نشریه «میهن» که تنها یک روز از انتشار آن میگذشت توسط ناصر الدین شاه، در روز ۹ محرم سال ۱۲۹۳ در اولین و آخرین شمارهاش به دلیل آنکه منافی خواست و دیدگاه شاه بود نسخههای آن جمعآوری شد. | ناصر الدین شاه، با ایجاد این مرکز امور انتشار روزنامه رسمی (دولت علیه ایران) و سایر نشریات و همچنین چاپ و نشر کتاب را، که به طور متمرکز جزو وظایف وزارت علوم بود، در این اداره متمرکز ساخت. به عنوان نمونه در این دوران اولین شوکی را که در تاریخ بر مطبوعات ایران وارد شد، توقیف نشریه «میهن» که تنها یک روز از انتشار آن میگذشت توسط ناصر الدین شاه، در روز ۹ محرم سال ۱۲۹۳ بود که در اولین و آخرین شمارهاش به دلیل آنکه منافی خواست و دیدگاه شاه بود نسخههای آن جمعآوری شد. | ||
اما در محرم سال ۱۲۸۸ هجری قمری، اداره مذکور منحل گردید و به جای آن اداره انطباعات ممالک محروسه بوجود آمد. در طول دوره ۱۰ ساله نفوذ و قدرت میرزا حسین خان سپهسالار و بر اثر مخالفتهای او با دخالتهای صنیع الدوله در امور مطبوعات، روزنامههای منتشر شده توسط سپهسالار زیر نظر اداره انطباعات قرار نداشتند. تا اینکه در دوره پس از عزل سپهسالار در سال ۱۳۰۰هجری قمری، با تأسیس (وزارت انطباعات) و (دارالترجمه دولتی)، زیر نظر مستقیم صنیع الدوله، تمامی امور چاپ و نشر مطبوعات و کتابها، تحت اختیار او قرار گرفت. با کاهش نفوذ سپهسالار در حکومت و افزایش حکومت و افزایش قدرت جناج ضد ملی حاکم و همچنین جهت سرکوب بیشتر، و ممانعت از هرگونه اظهار نظر و نگارش آزاد، نخستین قانون ممیزی ایران توسط شخصی به نام (کنت دو منت فرت) ایتالیایی در سال ۱۲۹۶ ه.ق و به دستور ناصرالدین شاه به نام (کتابچه قانون جزای ۱۲۹۶) بوجود آمد. بدین ترتیب آییننامه جزایی کنت ایتالیایی، نخستین قانون رسمی ممیزی مطبوعات و بازرسی و سانسور قلم و بیان بهشمار میآید که توسط رژیم حاکم اعلام و به مورد اجرا گذاشته شد. | اما در محرم سال ۱۲۸۸ هجری قمری، اداره مذکور منحل گردید و به جای آن اداره انطباعات ممالک محروسه بوجود آمد. در طول دوره ۱۰ ساله نفوذ و قدرت میرزا حسین خان سپهسالار و بر اثر مخالفتهای او با دخالتهای صنیع الدوله در امور مطبوعات، روزنامههای منتشر شده توسط سپهسالار زیر نظر اداره انطباعات قرار نداشتند. تا اینکه در دوره پس از عزل سپهسالار در سال ۱۳۰۰هجری قمری، با تأسیس (وزارت انطباعات) و (دارالترجمه دولتی)، زیر نظر مستقیم صنیع الدوله، تمامی امور چاپ و نشر مطبوعات و کتابها، تحت اختیار او قرار گرفت. با کاهش نفوذ سپهسالار در حکومت و افزایش حکومت و افزایش قدرت جناج ضد ملی حاکم و همچنین جهت سرکوب بیشتر، و ممانعت از هرگونه اظهار نظر و نگارش آزاد، نخستین قانون ممیزی ایران توسط شخصی به نام (کنت دو منت فرت) ایتالیایی در سال ۱۲۹۶ ه.ق و به دستور ناصرالدین شاه به نام (کتابچه قانون جزای ۱۲۹۶) بوجود آمد. بدین ترتیب آییننامه جزایی کنت ایتالیایی، نخستین قانون رسمی ممیزی مطبوعات و بازرسی و سانسور قلم و بیان بهشمار میآید که توسط رژیم حاکم اعلام و به مورد اجرا گذاشته شد. | ||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
روزنامه حبلالمتین به مدیر مسئولی سیدحسن کاشانی روز ۱۳ رجب ۱۳۲۷ در سالروز ولادت حضرت علی و در ششمین شماره خود مقالهای تحت عنوان «اذا فسد العالِم فسد العالَم» به چاپ رساند و در آن پیشینه تاریخی ایران قبل از اسلام را دوران افتخار و شکوه نامید و از شکست ساسانی که مقدمهای بر ورود و نفوذ اسلام به داخل کشور شد به عنوان «هجوم بادیه نشینها و عربهای وحشی سوسمار خوار جزیرهالعرب به ایران» یاد کرد و دوران پس از اسلام را دوران بدبختی ایران نامید. | روزنامه حبلالمتین به مدیر مسئولی سیدحسن کاشانی روز ۱۳ رجب ۱۳۲۷ در سالروز ولادت حضرت علی و در ششمین شماره خود مقالهای تحت عنوان «اذا فسد العالِم فسد العالَم» به چاپ رساند و در آن پیشینه تاریخی ایران قبل از اسلام را دوران افتخار و شکوه نامید و از شکست ساسانی که مقدمهای بر ورود و نفوذ اسلام به داخل کشور شد به عنوان «هجوم بادیه نشینها و عربهای وحشی سوسمار خوار جزیرهالعرب به ایران» یاد کرد و دوران پس از اسلام را دوران بدبختی ایران نامید. | ||
چاپ این مقاله وهنانگیز و ضداسلامی سبب شد کابینه سعدالدوله مبادرت به توقیف حبلالمتین و محاکمه و مجازات مدیر مسئول آن کرده به دفاع از | چاپ این مقاله وهنانگیز و ضداسلامی سبب شد کابینه سعدالدوله مبادرت به توقیف حبلالمتین و محاکمه و مجازات مدیر مسئول آن کرده به دفاع از محدودیتهای وضع شده از سوی حکومت علیه مطبوعات بپردازد. این محدودیتها کم و بیش تا پایان عصر قاجار ادامه یافت. | ||
=== سانسور در عهد رضاشاه === | === سانسور در عهد رضاشاه === | ||
با به قدرت رسیدن رضاخان پهلوی، مقررات سانسور به طور جدیتر از گذشته در کشور برقرار شد. مشهورترین عامل سانسور در عهد رضاشاه، فردی به نام «محرمعلی خان» بود. | با به قدرت رسیدن رضاخان پهلوی، مقررات سانسور به طور جدیتر از گذشته در کشور برقرار شد. مشهورترین عامل سانسور در عهد رضاشاه، فردی به نام «محرمعلی خان» بود. وی تا سقوط رضاشاه در خدمت او بود ولی از شهریور ۱۳۲۰ تا کودتای ۲۸ مرداد که فضای مطبوعاتی کشور نسبتاً باز و آزاد شده بود، منزوی و بیکار شد. قتل میرزاده عشقی، مدیر روزنامه قرن بیستم از جمله نمونههای وحشتناک این دوران به حساب میآید. رضا خان پس از رسیدن به مقام سلطنت تمام روزنامههای مخالف را تعطیل و توقیف نمود و برخی از روزنامهنگاران مخالف مانند فرخی یزدی و دکتر تقی ارانی را در زندان از میان برد. | ||
همزمان عوامل محافظه کار قدرتطلب برای جلوگیری از بیداری افکار عمومی راه آزادی مطبوعات را سد کردند و در این میان قوام السلطنه که تاریخچه ای ۲۰ ساله در سرکوبی آزادی مطبوعات در زمان رضا خان داشت بیشتر خودنمایی میکرد. | همزمان عوامل محافظه کار قدرتطلب برای جلوگیری از بیداری افکار عمومی راه آزادی مطبوعات را سد کردند و در این میان قوام السلطنه که تاریخچه ای ۲۰ ساله در سرکوبی آزادی مطبوعات در زمان رضا خان داشت بیشتر خودنمایی میکرد. | ||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
اما مدتی بعد و بر اثر گسترش مبارزات سیاسی و بهبود شرایط فعالیتهای مطبوعاتی، روزنامهها در برابر فشار هیئت حاکمه به پا خاستند و علیه علی سهیلی نخست وزیر سابق اعلام جرم کرده و او را به محاکمه کشاندند. | اما مدتی بعد و بر اثر گسترش مبارزات سیاسی و بهبود شرایط فعالیتهای مطبوعاتی، روزنامهها در برابر فشار هیئت حاکمه به پا خاستند و علیه علی سهیلی نخست وزیر سابق اعلام جرم کرده و او را به محاکمه کشاندند. | ||
سرانجام مجلس شورای ملی در نهم اسفند ۱۳۲۴ تحت فشار مدیران روزنامهها، تصمیم به محکومیت علی سهیلی گرفت و پرونده او را به دیوان محاسبات کشور ارجاع داد. اما در نبرد مطبوعات و هیئت حاکمه سرانجام قدرتطلبان ماجرای سوء قصد به شاه در سال ۱۳۲۷ در دانشگاه تهران را دستآویز توقیف و تعطیل روزنامههای مخالف حکومت قرار دادند و اصلاحیه جدید قانون مطبوعات را در ۱۲ اسفند ۱۳۲۷ تصویب کردند. به موجب مصوبه جدید اختیارات بیشتری برای توقیف مطبوعات به مقامات حکومتی داده شد اما رسیدگی به جرایم مطبوعاتی به جای دادگاه جنایی و حضور هیئت منصفه همچنان در صلاحیت دادگاه جنحه باقی ماند. | |||
به موجب این اصلاحیه و بر اساس بند (الف) آن، تشخیص شهربانی در اهانت و هتک حرمت روزنامهها کافی بود در حالیکه در قوانین گذشته پس از مراجعه مدعی العموم یا مدعی خصوصی به ناظر شرعیات و تصدیق کتبی او مبنی بر مضر بودن اوراق چاپی و روزنامهها نسبت به جمعآوری آنها اقدام میشد. همچنین بر اساس بند (د) این قانون، اشخاصی که نشریه آنها توقیف میشد تا زمانی که تکلیف آنها مشخص نشده باشد نمیتوانند روزنامه یا نشریه جدیدی انتشار دهند و در صورت تخلف از ۵ هزار تا ۲۰ هزار ریال جریمه نقدی میشدند. | به موجب این اصلاحیه و بر اساس بند (الف) آن، تشخیص شهربانی در اهانت و هتک حرمت روزنامهها کافی بود در حالیکه در قوانین گذشته پس از مراجعه مدعی العموم یا مدعی خصوصی به ناظر شرعیات و تصدیق کتبی او مبنی بر مضر بودن اوراق چاپی و روزنامهها نسبت به جمعآوری آنها اقدام میشد. همچنین بر اساس بند (د) این قانون، اشخاصی که نشریه آنها توقیف میشد تا زمانی که تکلیف آنها مشخص نشده باشد نمیتوانند روزنامه یا نشریه جدیدی انتشار دهند و در صورت تخلف از ۵ هزار تا ۲۰ هزار ریال جریمه نقدی میشدند. | ||
بدین ترتیب بند (د) این قانون با اصول حقوق مغایرت پیدا کرد. چرا که تشخیص شهربانی که در این زمینه فاقد صلاحیت بودند نه تنها روزنامه منتشر نمیشد بلکه حق انتشار روزنامه و نشریات دیگر نیز از ناشران آنها سلب میشد. اما بر اثر مخالفتها و اعتراضات شدید مدیران روزنامهها و مطبوعات و همزمان اوجگرفتن مبارزات ملیشدن صنعت نفت و به موجب قانون مربوط به الغای مطبوعات به استثنای قانون پنجم محرم ۱۳۲۶ هجری قمری، مقررات قوانین مطبوعاتی ۱۳۲۱ و ۱۳۲۷ هجری شمسی لغو گردید. در لایحه قانون مطبوعات جدید که در بهمن ۱۳۳۱ و با اختیارات خاص دکتر مصدق نخست وزیر وقت تدوین شده بود در چند مورد مقرراتی برای توقیف و با تعطیل شدن روزنامهها پیشبینی شده بود. از جمله اینکه اگر روزنامه یا نشریات بدون اجازه وزارت کشور و همچنین در صورت عدم انتشار بعد از یک سال از دریافت مجوز و یا عدم درج نام و نام | بدین ترتیب بند (د) این قانون با اصول حقوق مغایرت پیدا کرد. چرا که تشخیص شهربانی که در این زمینه فاقد صلاحیت بودند نه تنها روزنامه منتشر نمیشد بلکه حق انتشار روزنامه و نشریات دیگر نیز از ناشران آنها سلب میشد. اما بر اثر مخالفتها و اعتراضات شدید مدیران روزنامهها و مطبوعات و همزمان اوجگرفتن مبارزات ملیشدن صنعت نفت و به موجب قانون مربوط به الغای مطبوعات به استثنای قانون پنجم محرم ۱۳۲۶ هجری قمری، مقررات قوانین مطبوعاتی ۱۳۲۱ و ۱۳۲۷ هجری شمسی لغو گردید. در لایحه قانون مطبوعات جدید که در بهمن ۱۳۳۱ و با اختیارات خاص دکتر مصدق نخست وزیر وقت تدوین شده بود در چند مورد مقرراتی برای توقیف و با تعطیل شدن روزنامهها پیشبینی شده بود. از جمله اینکه اگر روزنامه یا نشریات بدون اجازه وزارت کشور و همچنین در صورت عدم انتشار بعد از یک سال از دریافت مجوز و یا عدم درج نام و نام خانوادگی مؤسس و سردبیر و چاپخانه منتشر شود، روزنامه مذکور بدستور مأموران جمعآوری و ضبط میشد. | ||
با وجود قوانین محدود کننده مختلف، در سالهای بحرانی پس از شهریور ۱۳۲۰ دولتها تصویب لوایح گوناگونی را به مجلس پیشنهاد کردند که منظور آن محدودتر شدن مطبوعات و سختتر شدن فعالیت مطبوعاتی بود. | با وجود قوانین محدود کننده مختلف، در سالهای بحرانی پس از شهریور ۱۳۲۰ دولتها تصویب لوایح گوناگونی را به مجلس پیشنهاد کردند که منظور آن محدودتر شدن مطبوعات و سختتر شدن فعالیت مطبوعاتی بود. | ||
=== سانسور در عهد شاه === | === سانسور در عهد محمد رضا شاه === | ||
در واقع پایان زمامداری پهلوی اول آغاز آرایش سیاسی جدیدی در مطبوعات بود؛ به طوری که نیروهای سرکوب شده دو دهه پیش به صحنه سیاسی آمدند تا از راههای ممکن منافع خود را حفظ کنند و در مقام نمایندگی قشرها و گروههای اجتماعی در توزیع قدرت و تصمیمگیریهای سیاسی سهیم شوند. انتشار روزنامه و مجله از ابزار مؤثر در این حوزه بود و به همین دلیل افرادی با دیدگاههای متفاوت فعالیت سیاسی خود را از طریق مطبوعات آغاز کردند. | در واقع پایان زمامداری پهلوی اول آغاز آرایش سیاسی جدیدی در مطبوعات بود؛ به طوری که نیروهای سرکوب شده دو دهه پیش به صحنه سیاسی آمدند تا از راههای ممکن منافع خود را حفظ کنند و در مقام نمایندگی قشرها و گروههای اجتماعی در توزیع قدرت و تصمیمگیریهای سیاسی سهیم شوند. انتشار روزنامه و مجله از ابزار مؤثر در این حوزه بود و به همین دلیل افرادی با دیدگاههای متفاوت فعالیت سیاسی خود را از طریق مطبوعات آغاز کردند. | ||
ویرایش