کاربر:Hossein/صفحه تمرین
قرارگاه خاتمالانبیا
قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا یک مجموعه نظامی از زیر مجموعههای سپاه پاسداران شمرده میشود که یک سال پس از پایان جنگ، یعنی سال ١٣٦٨ پس از فوت خمینی و با دستور خامنه ای تشکیل شد. به تعبیری دیگر قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء بهمثابه بازوی اقتصادی سپاه، اصلیترین یا یکی از بزرگترین نهادهای اقتصادی جمهوری اسلامی به شمار میرود که در بسیاری مواقع تحت عنوان «بخش خصوصی» و با استفاده از نامهای پوششی، در اقتصاد ایران گسترش یافته است. فرمانده خاتمالانبیا از سوی فرمانده کل سپاه تعیین میشود.[۱] در بخش «درباره ما» سایت قرارگاه خاتم، به تشکیل این قرارگاه در سال ٦٨ اشاره شده و آمده: «سپاه رسالت و تکلیف دیگری بر دوش خود احساس کرد و بر مبنای اصل ١٤٧ قانون اساسی و در راستای اوامر رهبر معظم انقلاب مبنی بر مشارکت در امر بازسازی کشور، بخشی از منابع و توان سازندگی خود را وارد عرصه سازندگی میهن اسلامی با عنوان قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا (ص) کرد». در وبگاه سایت قرارگاه خاتمالانبیا همچنین نسبت به «گسترش و توسعه و حمایت از کشورهای مسلمان، همسایه و دوست در قالب صدور خدمات فنی و مهندسی» اعلام آمادگی شده است[۲] که بعضی آگاهان آن را از جمله ابزار جمهوری اسلامی برای دخالت و تسلط در امور دیگر کشورها میخوانند.
این قرارگاه از بین مشمولان بسیجی فارغالتحصیل مقطع کارشناسی و بالاتر برای خدمت سربازی در پروژهها و کارگاهها در هر دوره اعزام، طبق ضوابط سپاه، جذب میکند[۲]
قرارگاه سازندگی قائم، قرارگاه سازندگی نوح، قرارگاه سازندگی کربلاو قرارگاه سازندگی کوثر به عنوان زیرمجموعه های قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء به حساب می آیند.
حوزه فعالیت قرارگاه خاتمالانبیا
این قرارگاه در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی ،عمران ،صنعت و معدن پروزههای سدسازی انتقال آب و نیرو و راهسازی فعالیت دارد. این فعالیتها در مجموعه «نفت، گاز و پتروشیمی»، فعالیتهایی از جمله «توسعه میادین»، «صنایع پالایشگاهی»، «مخازن ذخیره نفت و گاز» و «خطوط انتقال نفت و گاز» و در شاخه «عمران و صنعت» در زمینههایی مانند «ابنیه و سازههای ویژه»، «بنادر و سازههای دریایی»، «تونل و سازههای زیرزمینی»، «راه و راهآهن»، «سد و بند انحراف»، «خطوط انتقال آب»، «صنعت، معدن و صنایع معدنی» و «کانال و شبکههای آبیاری و زهکشی» شامل میشود. طبق گزارش خبرگزاری ایسنا قرارگاه خاتمالانبیا فعالیتش را محدود به یک زمینه نمیکند؛ فقط هم پروژههای بزرگ را در دست میگیرد؛ از پروژه اتوبان «صدر» در تهران گرفته تا فازهای ١٥ و ١٦ پارس جنوبی؛ از سد «گتوند» تا اتوبان «حرم تا حرم». سال ٩٠ به دستور فرمانده کل سپاه قرار بر این شد تا قرارگاه خاتم خودش را درگیر پروژههای کمتر از صد میلیارد تومان نکند[۲]
قلمرو فعالیتهای قرارگاه خاتمالانبیا محدود به ایران نیست؛ آنطور که سردار «محمدرضا یزدی» معاون حقوقی و امور مجلس سپاه، سال ١٣٩٠ به خبرآنلاین گفته بود: «قرارگاه براساس توانمندیهای خود در کشورهایی که معرفی میشدند، اقدام به انعقاد قراردادهایی میکرد».
اندازه و بزرگی قرارگاه خاتمالانبیا
سال ١٣٩٣ پاسدار «عبادالله عبداللهی»، فرمانده خاتم الانبیا از همکاری ۵ هزار شرکت پیمانکار بخش خصوصی با قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا خبر داد و افزود: «قرارگاه سازندگی ۱۳۵ هزار نفر نیرو دارد که از این بین تنها ۲هزار و ۵۶۰ نفر نیروی رسمی هستند و بقیه را نیروهای مردمی تشکیل میدهند.» «٣٥ هزار نفر از ١٣٥ هزار نیرو، در سطح مهندس، فوقلیسانس و دکترا هستند و بقیه نیروها نیز به لحاظ فنی ماهر و باتجربه محسوب میشوند». اما «علی لاریجانی»، رئیس مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۵ در جریان بازدید از نمایشگاه قرارگاه خاتم، تعداد افرادی را که بهطور مستقیم در پروژههای قرارگاه مشغول کار هستند، حدود ١٦٠هزار نفر اعلام کرد.
فرماندهان قرارگاه خاتمالانبیا
به لحاظ چارت تشکیلاتی فرمانده قرارگاه خاتمالانبیا جانشین فرمانده کل سپاه است و از این نظر فرمانده کل این قرارگاه همان فرمانده کل سپاه پاسداران است. این فرماندهان به ترتیب زیر بودهاند.
محمد ستاری وفایی: ستاری بعنوان اولین فرمانده قرارگاه خاتمالانبیا از ۶۸ تا سال ۱۳۷۳ فرمانده قرارگاه بود. وی دوباره از سال ۷۶ تا ۸۵ فرمانده قرارگاه شد.[۳]
محمدباقر قالیباف: وی در سال ۱۳۷۳ توسط محسن رضایی فرمانده وقت سپاه بهعنوان فرمانده قرارگاه خاتمالانبیا منصوب شد.
حسن داناییفر: مدت فرماندهی وی یک سال، در سال ۱۳۷۶ بوده است.
عبدالرضا عابد: وی که در خارج از کشور بسر میبرد و همزمان با پیروزی انقلاب ضد سلطنتی به ایران بازگشت مدتی در قرارگاه کربلا حضور داشت و بعد به قرارگاه خاتمالانبیا منتقل و در سال ۸۵ به این سمت منصوب شد و نزدیک به دو سال فرمانده قرارگاه بود.
رستم قاسمی: او پیش از این فرمانده قرارگاه سازندگی نوح از مجموعه قرارگاههای تحت پوشش قرارگاه خاتمالانبیا بود وسپس تا سال ۱۳۹۰ و انتصاب به وزرات نفت این سمت را عهدهدار بود.
ابوالقاسم مظفری شمس: او چند ماه از مرداد ۱۳۹۰ تا اسفند ماه ۱۳۹۱ فرمانده این قرارگاه شد.
عبادالله عبداللهی: او که از مدیران مؤثر سپاه در راهاندازی قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا شمرده میشود در اسفند ۱۳۹۳ این سمت را برعهده گرفت.
سعید محمد اسلامی: او که مدیرعامل شرکت «سپاسد» بود در مهرماه ۱۳۹۷ فرمانده قرارگاه خاتمالانبیا شد.
چگونگی شکلگیری وگسترش قرارگاه خاتمالانبیا
سابقه امر
فرمانده کل سپاه در مورد امکاناتی که در پایان جنگ در دست سپاه مانده بود گفت: «بیش از ۱۰ گروه مهندسی با هزاران دستگاه و ماشینآلات که در طول جنگ تهیه شده بود در اختیار سپاه قرار داشت». به گفته پاسدار جعفری، سپاه با چنین امکاناتی وارد عرصه اقتصادی کشور شد. [مشرق ۲۵ آذر ۹۳]
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری اسلامی همراه با موج جدید اقتصاد دولتی به سمت خصوصی سازی حرکت کرد و در این رابطه این اجازه را به سپاه داد تا نقش «بخش خصوصی» بلامنازع را برعهده بگیرد. به این ترتیب سپاه در نقش«بخش خصوصی» کنترل اموال خارج شده از دست بخش دولتی را به دست گرفت. اما این بخش خصوصی نمیتوانست کارایی لازم را داشته باشد مگر آنکه یک کانون و بنگاه محوری اقتصادی در میان باشد؛ قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء همین نقش را برعهده گرفت.
آگاهان معتقدند تصحیحات اعمال شده از طرف خامنهای بر اصل ۴۴ قانون اساسی راه را برای انتقال مالکیت از دولت به سپاه، تحت عنوان «خصوصی سازی» هموار کرد.
در ۲۴ آذر ۹۳ عبادالله عبداللهی فرمانده وقت قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء در یک نشست خبری که به مناسبت بیست و و پنجمین سال تاسیس قرارگاه برگزار شده بود گفت: «ما ۱۳ هزار دستگاه مختلف در حوزههای عمرانی داریم». [مشرق ۲۴ آذر ۹۳]
پس از خروج آمریکا از برجام، خامنهای برای بار دیگر تاکید کرد که راه حل در «خصوصی سازی» است. [خامنهای در پاسخ به پومپئو چه گفت؟] و محللین سیاسی مقصود خامنهای از خصوصی سازی را اختیارات بیشتر به سپاه پاسداران و مشخصا قرارگاه خاتم الانبیا میدانند و عنوان میکنند خیل بیشمار شرکتهایی که از آنها با عنوان شرکتهای پیمانکار متعلق به «بخش خصوصی» یاد میشود شرکتهای پوششی سپاه هستند.
عبادالله عبداللهی رئيس وقت قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء در توصیف محوریت قرارگاه تحت فرماندهیاش در کنترل اقتصاد کشور گفته بود: «در ایام دفاع مقدس سپاه نیروهای مردمی را آموزش میداد و مدیریت نیز بر عهده سپاه بود. امروز هم ما همان روال را دنبال میکنیم.»
مخالفتها با نقش قرارگاه خاتمالانبیا در درون جمهوری اسلامی
سایت «الف» با مدیر مسئولی احمد توکلی در ۲۲ مهر ۹۳ در توصیف قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء نوشت: «اساسا بخش خصوصی هیچگاه نمیتواند خود را به قرارگاه خاتم برساند. علت این است که این مسابقه از یک نقطه برابر شروع نشده است. قرارگاه با استفاده از تمرکز امکانات لجستیک انباشتشده در سپاه (به دلیل شرایط جنگ) فرسنگها جلوتر میدود و هرچه میگذرد فاصله بیشتری از بخش خصوصی میگیرد». [ایسنا ۱۱ دی ۹۵]