کاربر:Abbas/صفحه تمرین3
روز جهانی کارگر
پیشینه روز جهانی کارگر
سرآغازِ روز جهانی کارگر را رویدادهای خونینِ ماه مه ۱۸۸۶ شیکاگو میدانند. اول ماه مه در سراسر جهان یادآور آن رویدادهاست. اما در آمریکا و کانادا آن رویدادها را به فراموشی سپرده اند و روز کارگر را با عنوانِ «روز کار» در نخستین دوشنبۀ ماه سپتامبر جشن میگیرند. در سال ۱۹۵۵ پاپْ پیوسِ دوازدهم روز اول ماه مه را جشنِ «سن ژوزِف» ( یا یوسفِ نجّار) اعلام کرد تا به روز جهانیِ کارگر رنگ و بوی مسیحی بدهد. در تونس پس از سقوط بنعلی حزب النَهضة نخستین حزب اسلامگرا بود که اول ماه مه را جشن گرفت. این روز در ترکیه تعطیل رسمی است و در آن کشور مانند کشورهای اروپایی در اول ماه مه راهپیماییهایی در شهرهای بزرگ برگزار میکنند.
سرچشمه و سرآغاز روز جهانی کارگر را، همه، اول ماه مه ۱۸۸۶ میدانند. در سال ۱۸۸۴ سندیکاهای کارگری آمریکا در کنگرهای که برگزار کردند، چنین نهادند که در دوسال آینده کارفرمایان را به محدود کردنِ زمانِ کار به هشت ساعت در روز وادارند و روز اول ماه مه را برای شروع کارزار خود انتخاب کردند. زیرا در آن روز بیشتر قراردادهای کار به پایان میرسید. در اول ماه مه ۱۸۸۶ شُماری از کارفرمایانِ آمریکایی به خواستِ ۸ ساعت کار در روز تن دادند و آن را در حق ۲۰۰ هزار کارگر به رسمیت شناختند. در همان روز ۳۴۰ هزار کارگر که نتوانسته بودند به چنین حقی دست یابند، در سراسر آمریکا به ویژه در شیکاگو دست به اعتصاب زدند که روز بعد به تظاهراتِ خیابانی انجامید. پلیس شیکاگو کوشید آن تظاهرات را فرونشاند.
در چهارمِ ماه مه بُمبی به سوی پلیس پرتاب شد و یکی از مأموران پلیس کشته شد. پنج سندیکالیستِ کارگری را بیهیچ دلیلی عامل این قتل شناختند و دستگیر کردند. چهار تن ازآنان را بیدرنگ به دار آویختند. سندیکالیست پنجم نیز که به مرگ محکوم شده بود در زندان خودکشی کرد. سه سال بعد در سال ۱۸۸۹ دومین انترناسیونالِ سوسیالیست برای بزرگداشتِ صدمین سالگرد انقلاب فرانسه در پاریس تشکیل شد. شرکت کنندگان تصمیم گرفتند روز اول ماه مه را با همان خواستههایِ کارگرانِ آمریکا «روز تظاهرات» اعلام کنند. اما در اول ماه مه ۱۸۹۱ در شهر «فورمی» در شمال فرانسه ارتش، کارگرانی را که دست به اعتصابِ صلحآمیز زده بودند به گلوله بست. ۹ تن از کارگران کشته و ۳۳ تن دیگر زخمی شدند. از آن پس بود که اول ماه مه رفته رفته به عنوان یک جشن در سنتِ پیکارِ کارگری جایگیر شد و آن را در بلژیک و روسیه نیز برگزار کردند.[۱]
روز جهانی کارگر در دنیا
در آغاز قرن بیستم روز اول ماه مه در فرانسه به یک میعاد اجتماعی تبدیل شد، مجلس سنا در ۱۹۱۹ هشت ساعت کار روزانه را تصویب کرد، اما بسیج کارگران همچنان ادامه یافت. در سال ۱۹۴۱ که فرانسه در تصرف نیروهای آلمان بود، مارشال پِتَن، رئیسِ دولتِ ویشی، روز اول ماه مه را «جشن کار و وِفاقِ اجتماعی» و روز تعطیل اعلام کرد تا کارگران با دولت ویشی احساس همبستگی کنند. از آن پس بود که اصطلاحِ «جشن کار» جانشینِ «جشن کارگر» شد. پس از جنگ در سالِ ۱۹۴۷ نخستین دولتِ «جمهوریِ چهارم فرانسه» این روز را در آییننامهی کار به عنوانِ تعطیل رسمیِ همۀ حقوقبگیرانِ کشور ثبت کرد.
در زمانِ جنگِ هند و چین که از ۱۹۴۶ تا ۱۹۵۴ به طول انجامید و نیز هنگامِ جنگ الجزایر از سال ۱۹۵۴ تا سال ۱۹۶۲، دولتِ فرانسه تظاهراتی را که برضد آن در شهرهای فرانسه به راه میافتاد، ممنوع کرد. در این میان از تظاهرات اول ماه مه نیز جلوگیری کرد. در اول ماه مه ۱۹۶۸ بود که به همتِ سندیکایِ کارگریِ ثِ- ژِ- تِ تظاهراتِ اول ماه مه دوباره به راه افتاد.
در شوروی اول ماه مه را در سال ۱۹۲۰ زیر عنوان «جشنِ قانونیِ کارگران» تعطیل رسمی اعلام کردند. در ایتالیا در دورۀ فاشیستها به جای اول ماه مه روز ۲۱ آوریل را که میگویند روز بنیانگذاریِ شهر رُم است، جشن میگرفتند. اما از ۱۹۴۵ ایتالیاییها روز کارگر را دوباره جشن گرفتند. در اسپانیا و پرتغال نیز آن را جشن میگیرند. در ایالات متحد آمریکا و کانادا روز کارگر ربطی به رویدادهای شیکاگو در ماه مه ۱۸۸۶ ندارد و آن را با عنوانِ «روز کار» در نخستین دوشنبهی ماه سپتامبر جشن میگیرند که تعطیل رسمی است. در آن دو کشور اول ماه مه یعنی «روز جهانی کارگر» تعطیلِ رسمی نیست. در آلمان و اتریش این روز تعطیلِ رسمی است، اما در سویس تعطیل رسمی نیست. از همین رو، در آن کشور سندیکاها راهپیماییِ اول ماه مه را بعد از ظهر یا اول عصر برگزار میکنند. در هند اول ماه مه تعطیل عمومی است و آن را از سال ۱۹۲۳ جشن میگیرند.
در سال ۱۹۵۵ پاپْ پیوسِ دوازدهم روز اول ماه مه را جشنِ «سن ژوزِف» ( معروف به یوسفِ نجّار) اعلام کرد تا به روز جهانیِ کارگر رنگ و بوی مسیحی بدهد. البته پیش از او، پاپْ لئونِ سیزدهم در سال ۱۸۸۹ برای جلوگیری از دور شدن کارگران از کلیسا، به یوسف نجار یا سن ژوزِف عنوانِ «حامیِ مقدسِ پدرانِ خانواده و کارگران» داده بود. در بعضی از کشورهای اسلامی اول ماه مه را جشن میگیرند. در ترکیه تعطیل رسمی است و مانند کشورهای اروپایی در اول ماه مه راهپیماییهایی در شهرهای بزرگ آن کشور برگزار میکنند. در تونس پس از سقوطِ بنعلی حزب النَهضة نخستین حزب اسلامگرا بود که اول ماه مه را جشن گرفت.
در ایران، جمهوری اسلامی به رغم قانونی بودن «تشکیل اجتماعات و راهپیماییها» مجوزی به اتحادیهها و سندیکاهای کارگری غیردولتی نمیداد تا روز جهانی کارگر را جشن بگیرند. اما چند سال است که «خانۀ کارگر» که یک نهاد دولتی است در هماهنگی با «وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی» در اول ماه مه برابر با یازدهم اردیبهشت راهپیمایی برگزار میکند.[۱]
وضعیت کارگران در ایران
فریبرز رئیسدانا، اقتصاددان، در گفتوگویی با خبرگزاری ایلنا در تاریخ ۱۰ بهمن گفت بیش از ۷۰ درصد کارگران در ایران زیر خط فقر مطلق هستند. به گفته این اقتصاددان حداقل دستمزد کارگران برای سال ۹۷ نباید کمتر از ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان باشد. درحالی که حداقل دستمزد اعلام شده برای سال ۹۷ کمتر از یک سوم این پیشنهاد است.[۲]
رئیس انجمن صنایع همگن قطعهسازان و مدیرعامل شرکت آسیا لنت دربارهی تعداد جانباختگان کرونا در صنایع خودروسازی گفت: «تاکنون حدود ۱۱ نفر از کارگران خودروسازیها و قطعهسازیهای کشور جان خود را از دست دادهاند. همچنین یک کارگر در شرکت آسیا لنت و یک کارگر در دیگر شرکتهای قطعهسازی در اثر ابتلا به ویروس کرونا جان باختهاند.[۳]
روز جهانی کارگر در ایران
در آستانه روز کارگر هنوز کارگران بازداشتی آزاد نشدهاند ۲۷-۴- ۲۰۱۹
فعالان و رسانههای کارگری خبر از بازداشت ۱۲ تن از کارگران میدهند که قصد برنامهریزی برای برگزاری روز اول ماه مه، روز جهانی کارگر را داشتهاند. از ۱۲ نفر بازداشت شده هنوز چهار نفر در زندان به سر میبرند.
طبق گزارش رسانههای کارگری روز جمعه ۶ اردیبهشت (۲۶ آوریل) در پارک جهاننما در جاده اتوبان تهران کرج ، تعدادی از فعالان تشکلات مستقل کارگری توسط نیروهای لباس شخصی متعلق به نیروهای امنیتی ربوده شدند. این افراد توسط دو ون سفید توسط هشت ماشین محافظ به زندان اداره آگاهی برده شدند. بازداشت این افراد در آستانه اول ماه مه، روز جهانی کارگر، انجام گرفته است.
نمایندگان تشکلات مستقل کارگران از جمله کانون مدافعان حقوق کارگر، اتحادیه آزاد کارگران، سندیکای نقاشان و سندیکای واحد و غیره در پارک حضور داشتند.
مهدی کوهستانی، فعال کارگری و نماینده کنگره کار کانادا، به دویچه وله گفت این در حالی است که دور هم جمع شدن در پارک غیرقانونی نیست. به گفته کوهستانی مامورین به محل کار و زندگی برخی از کارگران هم حمله کرده و وسایلی را با خود بردهاند. هشت نفر از این افراد با گرفتن تعهد آزاد شدند. اما باقی دستگیرشدگان، از جمله علیرضا ثقفی، هاله صفرزاده، پروین محمدی و واله زمانی، تا روز شنبه ۷ اردیبهشت هنوز آزاد نشدهاند.
علت دستگیری چه بوه است؟
کوهستانی درباره دلایل دستگیری فعالان کارگری چنین توضیح داد: «در ۲۰ سال گذشته با نزدیک شدن اول ماه مه تشکلهای مستقل کارگری طبق شرایط خاصی برنامههای خاصی میگذارند. در یک دوره آنها به کوه، جنگل یا پارک میرفتند و به طور متناوب برنامههای سالانه داشتند. سال گذشته در مقابل مجلس برنامه گذاشتند. امسال هم آنها برنامهریزی میکنند. نیروهای امنیتی و لباس شخصی برای ترساندن و ارعاب به روال هر سال در آستانه روز کارگر دستگیر میکنند. امسال هم در هفته آینده در مقابل مجلس برنامه اجرا خواهد شد.»
کوهستانی در ادامه توضیحات خود به دویچه وله گفت: «کارگران گروگان و ربوده شده وزارت اطلاعات ایران هستند. ما کسی را به عنوان دستگیرشده نمیشناسیم. چون اگر کسی دستگیر شده باشد باید قبلش حکم جلب داشته باشد. ربودن افراد به یک کار معمولی تبدیل شده است.»
این فعال کارگری همچنین تاکید کرد که باوجود فشارهای زیاد کارگران عقب ننشستهاند و حتی دانشجویان هم اعلام کردند که از کارگران حمایت خواهند کرد.
کوهستانی در ادامه افزود: «هر سال اذیت و آزار و ربودن (در آستانه اول ماه مه) عادی شده است. اما نوع برخورد و یورش به محل کار این افراد عادی نبوده و حتی دوربینهایی را که دور محل کار این افراد بود شکاندند و بردند، میز و صندلی محل را شکستند. این موضوع نشان میدهد که نوع حرکت ارعابآور بوده است. امسال وضعیت جامعه هم بسیار فلاکتبار است. حقوق کارگری که سال پیش ۱۵۰ دلار بوده امسال ۱۱۰ دلار شده است و ارزش دستمزد پایین آمده و سطح هزینه زندگی بالا رفته است. هیچ کارگری یک کار ندار، بلکه دو یا سه کار دارد.»
کوهستانی خاطرنشان کرد سرکوب و فشار نتوانسته است کارگران ایران را خاموش کند و امسال هم آنها در اول ماه مه، روز جهانی کارگر، تجمع خواهند کرد.[۴]