کاربر:Javad/8صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
| عنوان تصویر =ثقة الاسلام تبریزی | | عنوان تصویر =ثقة الاسلام تبریزی | ||
| زادروز = ۱۲۳۹ | | زادروز = ۱۲۳۹ | ||
| زادگاه =تبریز | | زادگاه =تبریز آذربایجان | ||
| تاریخ مرگ = اعدام ۹ دی ۱۲۹۰ هجری شمسی | | تاریخ مرگ = اعدام ۹ دی ۱۲۹۰ هجری شمسی | ||
| مکان مرگ =تبریز | | مکان مرگ =تبریز | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
}} | }} | ||
'''ثقة الاسلام تبریزی'''، (تولد ۲۹ دی ۱۲۳۹ - اعدام ۹ دی ۱۲۹۰ هجری شمسی) میرزا علی ثقة الاسلام تبریزی فرزند میرزا موسی در تبریز به دنیا آمد. پدربزرگ وی حاج میرزا شفیع، شاگرد سیدکاظم رشتی، رئیس شیخیه تبریز بود. ثقة الاسلام تبریزی ابتدا در تبریز و بعد در کربلا و نجف تحصیلات خود را پی گرفت و دوباره به تبریز بازگشت. بعد از فوت | '''ثقة الاسلام تبریزی'''، (تولد ۲۹ دی ۱۲۳۹ - اعدام ۹ دی ۱۲۹۰ هجری شمسی) با نام اصلی میرزا علی ثقة الاسلام تبریزی فرزند میرزا موسی در تبریز به دنیا آمد. پدربزرگ وی حاج میرزا شفیع، شاگرد سیدکاظم رشتی، رئیس شیخیه تبریز بود. ثقة الاسلام تبریزی ابتدا در تبریز و بعد در کربلا و نجف تحصیلات خود را پی گرفت و دوباره به تبریز بازگشت. بعد از فوت پدرش، لقب ثقة الاسلام به او دادند و رئیس شیخیه تبریز شد. بعد از شروع [[جنبش مشروطه]] توسط مشروطه‌خواهان، هوادار جنبش شد و پس از اعلام مشروطیت، در مقابل انجمن اسلامیه که مخالفان مشروطه آن را بنیان گذاشته بودند ایستاد و از حامیان انجمن ایالتی شد. پس از محاصره تبریز توسط روسها، عثمانی‌ها به وی پیشنهاد دادند به آنها پناهنده شود اما او از مخفی شدن و اعلام پناهندگی خودداری کرد. در پی قلع و قمع انقلابیون در تبریز و پیچیده شدن شرایط، ثقة الاسلام به نزد کنسول روسیه رفت. کنسول روسیه از ثقة الاسلام خواست کاغذی بنویسد و بگوید که جنگ را مجاهدین شروع کردند و مسبب خون‌ریزی‌ها، مجاهدین تبریز هستند. ثقة الاسلام با اینکه می‌دانست مرگ در انتظار اوست این پیشنهاد را نپذیرفت و روسها را مسئول جنایت در تبریز و اشغال تبریز اعلام کرد. ثقة الاسلام سپس مجاهدان تبریز را قبل از رسیدن نیروهای روسیه، از تبریز خارج کرد. ثقة الاسلام تبریزی توسط روسها دستگیر و سرانجام در دهم دی‌ماه ۱۲۹۰ بدست نیروهای تزاری روس که تبریز را اشغال کرده بودند به همراه ۷تن دیگر از انقلابیون تبریز اعدام شد<ref>[http://azenglishnews.com/guney/%D8%AB%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%8C-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%87/ ثقه الاسلام تبریزی، شهید راه آزادی-آذر نیوز]</ref><ref>[https://event.mojahedin.org/i/events/4573 ثقةالاسلام تبریزی، به‌دست مزدوران استعمار و استبداد به شهادت رسید-سایت مجاهد]</ref>. | ||
== از جوانی تا مشروطیت == | == از جوانی تا مشروطیت == | ||
ثقة الاسلام تبریزی با نام اصلی میرزا علی فرزند موسی ثقة الاسلام، تحصیلاتش را در تبریز شروع کرد و سپس برای ادامه تحصیل به کربلا و نجف رفت و دوباره به ایران بازگشت. لقب ثقة الاسلام پس از مرگ پدر به نام او اضافه شد و در تاریخ [[جنبش مشروطه ایران|مشروطه]] مشهور شد. | |||
=== تحصیلات === | === تحصیلات === | ||
سطح تحصیلات و معلومات ثقة الاسلام به دلیل ذهن کنجکاو و فکر بازش در فراگیری علوم، بسیار بالا بود. | سطح تحصیلات و معلومات ثقة الاسلام به دلیل ذهن کنجکاو و فکر بازش در فراگیری علوم، بسیار بالا بود. وی علاوه بر زبان آذری به زبان‌های فارسی، عربی و فرانسه مسلط بود. ثقة الاسلام نفوذ کلام بسیاری داشت. وی مسلط به ادبیات فارسی و عربی و دارای درجه استادی بود، ضمن اینکه ثقة الاسلام بر دروس فقه، اصول، حکمت، کلام، تاریخ و جغرافیا تسلط داشت و علاوه بر سخنور بودن، طبع شاعری هم داشت. ثقة الاسلام در سخنرانی‌هایش برای مردم، آنها را دعوت به آشنایی با دنیای مترقی و نوین و افکار روشن می‌کرد. محافل شعری وی در کتاب‌خانه منزلش، باعث نزدیکی و جمع شدن دگراندیشان و کسانی که به دنبال تغییر اوضاع کشور بودند می‌شد. | ||
=== مشروطیت === | === مشروطیت === | ||
ثقة الاسلام در دورانی که جنبش‌ها برای مشروطیت آغاز شد به آن پیوست و از مبلغان مشروطیت شد. از آنجایی که عده ای از روحانیون در آن دوران با تشکیل انجمن اسلامیه با مشروطیت به مخالفت برخاستند، وی در مقابل روحانیون موسس انجمن اسلامیه ایستاد و از انجمن ایالتی | ثقة الاسلام در دورانی که جنبش‌ها برای [[جنبش مشروطه ایران|مشروطیت]] آغاز شد به آن پیوست و از مبلغان مشروطیت شد. از آنجایی که عده ای از روحانیون در آن دوران با تشکیل [[انجمن اسلامیه]] با مشروطیت به مخالفت برخاستند، وی در مقابل روحانیون موسس انجمن اسلامیه ایستاد و از انجمن ایالتی آذربایجان دفاع کرد و بعد از اعلام مشروطه در انتخابات دوره اول مجلس ملی در تبریز به عنوان نفر اول انتخاب شد، اما به مجلس نرفت. | ||
ثقة الاسلام بین مشروطه‌خواهان شخصیت با نفوذ و | ثقة الاسلام بین مشروطه‌خواهان شخصیت با نفوذ و پرجاذبه‌ای داشت و بیشتر تصمیم‌گیری‌ها با مشورت او صورت می‌گرفت. وی با توجه به اینکه به زبان فرانسه و عربی مسلط بود ملاقات‌ها و روابط خارجی مشروطه‌خواهان را پشتیبانی می‌کرد. ثقة الاسلام فردی ریسک‌پذیر و نترس بود. | ||
== مقاومت در تبریز == | == مقاومت در تبریز == | ||
[[پرونده:مجاهدان تبریز.jpg|جایگزین=مجاهدان تبریز|بندانگشتی|مجاهدان تبریز]] | [[پرونده:مجاهدان تبریز.jpg|جایگزین=مجاهدان تبریز|بندانگشتی|مجاهدان تبریز]] | ||
ثقة الاسلام تبریزی زمانی که تهدیدات زیادی متوجه تبریز | ثقة الاسلام تبریزی زمانی که تهدیدات زیادی از طرف روسیه متوجه تبریز بود، تلاش بسیاری برای اشغال نشدن تبریز و کمک به انقلابیون برای حفظ تبریز داشت. وقتی روسها وارد تبریز شدند وی با نوشتن نامه‌ای به رئیس شهربانی گفت، باید مقابل روسها بایستد. | ||
ثقة الاسلام بر آن بود تا محمدعلی‌شاه مشروطیت را قبول کند و در طول ۱۱ ماه محاصره تبریز در کنار انقلابیون تبریز قرار گرفت و باعث عقب | ثقة الاسلام بر آن بود تا [[محمد علی شاه|محمدعلی‌شاه]] مشروطیت را قبول کند و در طول ۱۱ ماه محاصره تبریز در کنار انقلابیون تبریز قرار گرفت و باعث عقب راندن [[عین‌الدوله]] و شکستن محاصره و ورود آذوقه به تبریز شد. پس از آن نیروهای روسیه که به دنبال اشغال تبریز بودند، به بهانه‌ای جنگ را با مجاهدان تبریز آغاز کردند. در جنگی که ۴ روز بین مجاهدان تبریز و نیروهای روسیه در تبریز به طول انجامید، نیروهای روسی کشنه‌های بسیاری دادند اما از سمت ارس نیروی عظیمی از سپاه روسیه به سمت تبریز در حرکت بود، تا تبریز را اشغال کند. نیروهای روسیه تبریز را اشغال کردند و شروع به کشتار مجاهدانی که دستگیر شده بودند کردند. | ||
== اعدام ثقة الاسلام تبریزی == | == اعدام ثقة الاسلام تبریزی == | ||
پیش از اشغال تبریز توسط قوای | پیش از اشغال تبریز توسط قوای روس، شرایط حساسی برای ثقة الاسلام برای تصمیم‌گیری پیش آمد. عثمانی‌ها به ثقة الاسلام پیشنهاد کردند به آنها پناهنده شود، اما او نه مخفی شد و نه به سفارت عثمانی پناهنده شد. ثقة الاسلام به کنسولگری روسیه رفت؛ از آنجایی که روسها از نفوذ ثقة الاسلام بین انقلابیون و مردم مطلع بودند، از ثقة الاسلام خواستند که نامه‌ای بنویسد و اعلام کند که مسبب خون‌ریزی‌ها در تبریز مجاهدین تبریز هستند و این مجاهدین تبریز بودند که جنگ را شروع کردند. ثقة الاسلام با اینکه می‌دانست این کار به قیمت جانش تمام می‌شود، از نوشتن نامه امتناع کرد و در مقابل، روسها را مسئول خون‌ریزی و جنگ علیه مجاهدان تبریز معرفی کرد. ثقة الاسلام پس از آن به خانه بازگشت و مجاهدان تبریز نزد او آمدند تا چاره جویی کند. در پی پیچیده شدن شرایط، ثقة الاسلام تصمیم گرفت و مصلحت دید تا مجاهدان بعد از رشادتهای بسیاری که در جنگ انجام داده بودند از شهر خارج شوند و خود در شهر ماند. روسها تصمیم به اعدام ثقة الاسلام گرفتند تا به این وسیله با ایجاد فضای رعب، کسی جرأت ایستادگی پیدا نکند<ref>مجمل حوادث یومیه مشروطه- کتاب مجموعه آثار قلمی</ref>.[[پرونده:اعدام ثقة الاسلام به همراه ۷ تن از مجاهدان تبریز.png|جایگزین=اعدام ثقة الاسلام تبریزی به همراه ۷ تن از مجاهدان تبریز به دست روسهای تزار|بندانگشتی|217x217پیکسل|اعدام ثقة الاسلام تبریزی به همراه ۷ تن از مجاهدان تبریز به دست روسهای تزاری]]زمانی که ثقة الاسلام را برای اعدام می‌بردند روحیه‌ای قوی داشت و با مأموران اعدام تند برخورد می‌کرد اما چهره‌اش شاداب و خندان بود و به این وسیله سعی داشت به دیگران روحیه بدهد. سرانجام ثقة الاسلام در تاریخ ۱۰دی ۱۲۹۰توسط نیروهای روسی که تبریز را اشغال کرده بودند، در ظهر عاشورای ۱۳۳۰ قمری در ميدان مشق، به همراه ۷نفر از مجاهدان تبریز، شیخ سليم، ضياالعلما، حاج محمدقلی خان، صادق الملك، ابراهيم قفقايچی و حسن و قدير پسران [[علی مسيو]] اعدام شد. پیکر ثقة الاسلام تبریزی در مقبره شعرای تبریز به خاک سپرده شد. | ||
پس از پیروزی انقلاب اکتبر در روسیه و سرنگونی امپراطوری تزار توسط لنین در ۱۹۱۷، هیأتی از طرف دولت شوروی | پس از پیروزی انقلاب اکتبر در روسیه و سرنگونی امپراطوری تزار توسط [[لنین]] در ۱۹۱۷، هیأتی از طرف دولت شوروی نسبت به اعدام ثقة الاسلام عذرخواهی کردند و به مزار ثقة الاسلام رفتند و بر سر مزارش دسته‌گل تقدیم کردند. | ||
== روایتی تلخ از روز اعدام == | == روایتی تلخ از روز اعدام ثقة الاسلام == | ||
در روایتی از روز عاشورای سال ۱۳۳۰ قمری در تبریز آمده است: | در روایتی از روز عاشورای سال ۱۳۳۰ قمری در تبریز آمده است: | ||
«صبح عاشورا بود. | «صبح عاشورا بود. روسها ثقة الاسلام و سایر مجاهدان را به میدان دانشسرا آوردند برای اعدام. یک میدان آنطرف‌تر در بازار تبریز صدها نفر قمه به دست می رفتند برای شکافتن سر؛ گفتند حسین را آنسوتر می‌کشند به یاری‌اش بشتابید؛ گفتند ما را با سیاست کاری نیست؛ ما عزادارحسینیم و این چنین بود که ثقة الاسلام (روحانیت مترقی) و دیگر آزادیخواهان در سرمای گزنده‌ی صبح عاشورا و سکوت سوزاننده مسلمانان مرتجع بر دار شدند». | ||
== ادامه کشتار مشروطه‌خواهان == | == ادامه کشتار مشروطه‌خواهان == | ||
بعد از | بعد از واقعه‌ی عاشورای ۱۳۳۰، کشتار مشروطه خواهان در تبریز ادامه پیدا کرد و روسها محمدخان امیرتومان و کریم‌خان برادرزاده‌های [[ستارخان]] را اعدام کردند. یکی دیگر از مشروطه خواهان صاحب نام در تبریز [[حاجی علی دوافروش]] مدیر مدرسه سعادت بود که همزمان با برادرزاده‌های [[ستارخان]] اعدام شد و مدرسه سعادت نیز توسط مخالفان مشروطه منفجر و خراب شد. روسها صمدخان را بر سر تبریز گماردند. صمدخان که مخالف مشروطه خواهان بود به کشتار مشروطه خواهان ادامه دادو ده‌ها مشروطه خواه را اعدام کرد<ref>[http://www.mikrofonnews.com/%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%AF%DA%A9%D8%B4%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%B8%D9%87%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%B9%D9%84%DB%8C/ مجاهدکشی روسها در ظهر روز عاشورا در تبریز/ علی افتخاری روزبهانی-سایت میکروفن نیوز]</ref>. | ||
== تألیفات ثقة الاسلام تبریزی == | == تألیفات ثقة الاسلام تبریزی == | ||
[[پرونده:متن کتاب ثقةالاسلام تبریزی.JPG|جایگزین=متن کتاب ثقة الاسلام تبریزی|بندانگشتی|250x250پیکسل|متن کتاب ثقة الاسلام تبریزی]] | [[پرونده:متن کتاب ثقةالاسلام تبریزی.JPG|جایگزین=متن کتاب ثقة الاسلام تبریزی|بندانگشتی|250x250پیکسل|متن کتاب ثقة الاسلام تبریزی]] | ||
از تألیفات و کتاب‌ها و رسائل | از تألیفات و کتاب‌ها و رسائل ثقةالاسلام تبریزی میتوان از: | ||
مرآةالکتاب | مرآةالکتاب | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
بث الشکوی | بث الشکوی | ||
نامه‌های تبریز | |||
ایضاح الانبیا | ایضاح الانبیا | ||
رساله‌ی بالون ملت ایران به کجا می‌رود | |||
رساله لالان | رساله لالان | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
اصول سیاست اسلامیه | اصول سیاست اسلامیه | ||
مجمل حوادث یومیه مشروطه | مجمل حوادث یومیه مشروطه نام برد. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> | ||
نسخهٔ ۱۰ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۲۲:۵۱
| ثقة الاسلام تبریزی میرزا علی ثقة الاسلام تبریزی | |
|---|---|
 ثقة الاسلام تبریزی | |
| زادروز | ۱۲۳۹ تبریز آذربایجان |
| درگذشت | اعدام ۹ دی ۱۲۹۰ هجری شمسی تبریز |
| تابعیت | ایرانی |
| تحصیلات | استاد ادبیات فارسی، عربی، دروس فقه، اصول، حکمت، کلام، تاریخ و جغرافیا |
| پیشه | روحانی مشروطه خواه شهید جنبش مشروطیت |
| شناخته‌شده برای | مردم ایران و جهان |
| نقش‌های برجسته | رهبری نبرد مردم تبریز با روسیه تزاری و عضو مشروطه خواهان |
| تأثیرپذیرفتگان | جنپش مشروطه ایران و مردم تبریز و حکومت محمد علی میرزا و روسیه |
| شهر خانگی | تبریز |
| لقب | ثقة الاسلام شهید، شهید هفتاد و سوم |
| جنبش | انقلاب مشروطه ایران |
| مخالفان | روسیه، انجمن اسلامیه روحانیون مخالف مشروطه |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| منصب | رئیس شیخیه تبریز |
ثقة الاسلام تبریزی، (تولد ۲۹ دی ۱۲۳۹ - اعدام ۹ دی ۱۲۹۰ هجری شمسی) با نام اصلی میرزا علی ثقة الاسلام تبریزی فرزند میرزا موسی در تبریز به دنیا آمد. پدربزرگ وی حاج میرزا شفیع، شاگرد سیدکاظم رشتی، رئیس شیخیه تبریز بود. ثقة الاسلام تبریزی ابتدا در تبریز و بعد در کربلا و نجف تحصیلات خود را پی گرفت و دوباره به تبریز بازگشت. بعد از فوت پدرش، لقب ثقة الاسلام به او دادند و رئیس شیخیه تبریز شد. بعد از شروع جنبش مشروطه توسط مشروطه‌خواهان، هوادار جنبش شد و پس از اعلام مشروطیت، در مقابل انجمن اسلامیه که مخالفان مشروطه آن را بنیان گذاشته بودند ایستاد و از حامیان انجمن ایالتی شد. پس از محاصره تبریز توسط روسها، عثمانی‌ها به وی پیشنهاد دادند به آنها پناهنده شود اما او از مخفی شدن و اعلام پناهندگی خودداری کرد. در پی قلع و قمع انقلابیون در تبریز و پیچیده شدن شرایط، ثقة الاسلام به نزد کنسول روسیه رفت. کنسول روسیه از ثقة الاسلام خواست کاغذی بنویسد و بگوید که جنگ را مجاهدین شروع کردند و مسبب خون‌ریزی‌ها، مجاهدین تبریز هستند. ثقة الاسلام با اینکه می‌دانست مرگ در انتظار اوست این پیشنهاد را نپذیرفت و روسها را مسئول جنایت در تبریز و اشغال تبریز اعلام کرد. ثقة الاسلام سپس مجاهدان تبریز را قبل از رسیدن نیروهای روسیه، از تبریز خارج کرد. ثقة الاسلام تبریزی توسط روسها دستگیر و سرانجام در دهم دی‌ماه ۱۲۹۰ بدست نیروهای تزاری روس که تبریز را اشغال کرده بودند به همراه ۷تن دیگر از انقلابیون تبریز اعدام شد[۱][۲].
از جوانی تا مشروطیت
ثقة الاسلام تبریزی با نام اصلی میرزا علی فرزند موسی ثقة الاسلام، تحصیلاتش را در تبریز شروع کرد و سپس برای ادامه تحصیل به کربلا و نجف رفت و دوباره به ایران بازگشت. لقب ثقة الاسلام پس از مرگ پدر به نام او اضافه شد و در تاریخ مشروطه مشهور شد.
تحصیلات
سطح تحصیلات و معلومات ثقة الاسلام به دلیل ذهن کنجکاو و فکر بازش در فراگیری علوم، بسیار بالا بود. وی علاوه بر زبان آذری به زبان‌های فارسی، عربی و فرانسه مسلط بود. ثقة الاسلام نفوذ کلام بسیاری داشت. وی مسلط به ادبیات فارسی و عربی و دارای درجه استادی بود، ضمن اینکه ثقة الاسلام بر دروس فقه، اصول، حکمت، کلام، تاریخ و جغرافیا تسلط داشت و علاوه بر سخنور بودن، طبع شاعری هم داشت. ثقة الاسلام در سخنرانی‌هایش برای مردم، آنها را دعوت به آشنایی با دنیای مترقی و نوین و افکار روشن می‌کرد. محافل شعری وی در کتاب‌خانه منزلش، باعث نزدیکی و جمع شدن دگراندیشان و کسانی که به دنبال تغییر اوضاع کشور بودند می‌شد.
مشروطیت
ثقة الاسلام در دورانی که جنبش‌ها برای مشروطیت آغاز شد به آن پیوست و از مبلغان مشروطیت شد. از آنجایی که عده ای از روحانیون در آن دوران با تشکیل انجمن اسلامیه با مشروطیت به مخالفت برخاستند، وی در مقابل روحانیون موسس انجمن اسلامیه ایستاد و از انجمن ایالتی آذربایجان دفاع کرد و بعد از اعلام مشروطه در انتخابات دوره اول مجلس ملی در تبریز به عنوان نفر اول انتخاب شد، اما به مجلس نرفت.
ثقة الاسلام بین مشروطه‌خواهان شخصیت با نفوذ و پرجاذبه‌ای داشت و بیشتر تصمیم‌گیری‌ها با مشورت او صورت می‌گرفت. وی با توجه به اینکه به زبان فرانسه و عربی مسلط بود ملاقات‌ها و روابط خارجی مشروطه‌خواهان را پشتیبانی می‌کرد. ثقة الاسلام فردی ریسک‌پذیر و نترس بود.
مقاومت در تبریز
ثقة الاسلام تبریزی زمانی که تهدیدات زیادی از طرف روسیه متوجه تبریز بود، تلاش بسیاری برای اشغال نشدن تبریز و کمک به انقلابیون برای حفظ تبریز داشت. وقتی روسها وارد تبریز شدند وی با نوشتن نامه‌ای به رئیس شهربانی گفت، باید مقابل روسها بایستد.
ثقة الاسلام بر آن بود تا محمدعلی‌شاه مشروطیت را قبول کند و در طول ۱۱ ماه محاصره تبریز در کنار انقلابیون تبریز قرار گرفت و باعث عقب راندن عین‌الدوله و شکستن محاصره و ورود آذوقه به تبریز شد. پس از آن نیروهای روسیه که به دنبال اشغال تبریز بودند، به بهانه‌ای جنگ را با مجاهدان تبریز آغاز کردند. در جنگی که ۴ روز بین مجاهدان تبریز و نیروهای روسیه در تبریز به طول انجامید، نیروهای روسی کشنه‌های بسیاری دادند اما از سمت ارس نیروی عظیمی از سپاه روسیه به سمت تبریز در حرکت بود، تا تبریز را اشغال کند. نیروهای روسیه تبریز را اشغال کردند و شروع به کشتار مجاهدانی که دستگیر شده بودند کردند.
اعدام ثقة الاسلام تبریزی
پیش از اشغال تبریز توسط قوای روس، شرایط حساسی برای ثقة الاسلام برای تصمیم‌گیری پیش آمد. عثمانی‌ها به ثقة الاسلام پیشنهاد کردند به آنها پناهنده شود، اما او نه مخفی شد و نه به سفارت عثمانی پناهنده شد. ثقة الاسلام به کنسولگری روسیه رفت؛ از آنجایی که روسها از نفوذ ثقة الاسلام بین انقلابیون و مردم مطلع بودند، از ثقة الاسلام خواستند که نامه‌ای بنویسد و اعلام کند که مسبب خون‌ریزی‌ها در تبریز مجاهدین تبریز هستند و این مجاهدین تبریز بودند که جنگ را شروع کردند. ثقة الاسلام با اینکه می‌دانست این کار به قیمت جانش تمام می‌شود، از نوشتن نامه امتناع کرد و در مقابل، روسها را مسئول خون‌ریزی و جنگ علیه مجاهدان تبریز معرفی کرد. ثقة الاسلام پس از آن به خانه بازگشت و مجاهدان تبریز نزد او آمدند تا چاره جویی کند. در پی پیچیده شدن شرایط، ثقة الاسلام تصمیم گرفت و مصلحت دید تا مجاهدان بعد از رشادتهای بسیاری که در جنگ انجام داده بودند از شهر خارج شوند و خود در شهر ماند. روسها تصمیم به اعدام ثقة الاسلام گرفتند تا به این وسیله با ایجاد فضای رعب، کسی جرأت ایستادگی پیدا نکند[۳].
زمانی که ثقة الاسلام را برای اعدام می‌بردند روحیه‌ای قوی داشت و با مأموران اعدام تند برخورد می‌کرد اما چهره‌اش شاداب و خندان بود و به این وسیله سعی داشت به دیگران روحیه بدهد. سرانجام ثقة الاسلام در تاریخ ۱۰دی ۱۲۹۰توسط نیروهای روسی که تبریز را اشغال کرده بودند، در ظهر عاشورای ۱۳۳۰ قمری در ميدان مشق، به همراه ۷نفر از مجاهدان تبریز، شیخ سليم، ضياالعلما، حاج محمدقلی خان، صادق الملك، ابراهيم قفقايچی و حسن و قدير پسران علی مسيو اعدام شد. پیکر ثقة الاسلام تبریزی در مقبره شعرای تبریز به خاک سپرده شد.
پس از پیروزی انقلاب اکتبر در روسیه و سرنگونی امپراطوری تزار توسط لنین در ۱۹۱۷، هیأتی از طرف دولت شوروی نسبت به اعدام ثقة الاسلام عذرخواهی کردند و به مزار ثقة الاسلام رفتند و بر سر مزارش دسته‌گل تقدیم کردند.
روایتی تلخ از روز اعدام ثقة الاسلام
در روایتی از روز عاشورای سال ۱۳۳۰ قمری در تبریز آمده است:
«صبح عاشورا بود. روسها ثقة الاسلام و سایر مجاهدان را به میدان دانشسرا آوردند برای اعدام. یک میدان آنطرف‌تر در بازار تبریز صدها نفر قمه به دست می رفتند برای شکافتن سر؛ گفتند حسین را آنسوتر می‌کشند به یاری‌اش بشتابید؛ گفتند ما را با سیاست کاری نیست؛ ما عزادارحسینیم و این چنین بود که ثقة الاسلام (روحانیت مترقی) و دیگر آزادیخواهان در سرمای گزنده‌ی صبح عاشورا و سکوت سوزاننده مسلمانان مرتجع بر دار شدند».
ادامه کشتار مشروطه‌خواهان
بعد از واقعه‌ی عاشورای ۱۳۳۰، کشتار مشروطه خواهان در تبریز ادامه پیدا کرد و روسها محمدخان امیرتومان و کریم‌خان برادرزاده‌های ستارخان را اعدام کردند. یکی دیگر از مشروطه خواهان صاحب نام در تبریز حاجی علی دوافروش مدیر مدرسه سعادت بود که همزمان با برادرزاده‌های ستارخان اعدام شد و مدرسه سعادت نیز توسط مخالفان مشروطه منفجر و خراب شد. روسها صمدخان را بر سر تبریز گماردند. صمدخان که مخالف مشروطه خواهان بود به کشتار مشروطه خواهان ادامه دادو ده‌ها مشروطه خواه را اعدام کرد[۴].
تألیفات ثقة الاسلام تبریزی
از تألیفات و کتاب‌ها و رسائل ثقةالاسلام تبریزی میتوان از:
مرآةالکتاب
تاریخ امکنه شریف
بث الشکوی
نامه‌های تبریز
ایضاح الانبیا
رساله‌ی بالون ملت ایران به کجا می‌رود
رساله لالان
اصول سیاست اسلامیه
مجمل حوادث یومیه مشروطه نام برد.
منابع
- ↑ ثقه الاسلام تبریزی، شهید راه آزادی-آذر نیوز
- ↑ ثقةالاسلام تبریزی، به‌دست مزدوران استعمار و استبداد به شهادت رسید-سایت مجاهد
- ↑ مجمل حوادث یومیه مشروطه- کتاب مجموعه آثار قلمی
- ↑ مجاهدکشی روسها در ظهر روز عاشورا در تبریز/ علی افتخاری روزبهانی-سایت میکروفن نیوز