کاربر:Abbas/صفحه تمرین5: تفاوت میان نسخهها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
}} | }} | ||
'''بنیادگرایی اسلامی (Islamic fundamentalism)''' یا ارتجاع به معنی بازگشت به قوانین احکام گذشتهی اسلامی است.<ref>[https://dictionary.abadis.ir/?lntype=dehkhoda,fatofa,moeen,amid,name,wiki,wikiislamic&word=%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C%20%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C&from=ac لغت نامه آنلاین دهخدا]</ref> بنیادگرا کسی است که میگوید هر آنچه در گذشته مورد تبعیت بوده است باید بدون تعقل و سنجش شرایط زمانی و مکانی مورد تبعیت قرار گیرد. | '''بنیادگرایی اسلامی (Islamic fundamentalism)''' یا ارتجاع به معنی بازگشت به قوانین و احکام گذشتهی اسلامی است.<ref>[https://dictionary.abadis.ir/?lntype=dehkhoda,fatofa,moeen,amid,name,wiki,wikiislamic&word=%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C%20%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C&from=ac لغت نامه آنلاین دهخدا]</ref> بنیادگرا کسی است که میگوید هر آنچه در گذشته مورد تبعیت بوده است باید بدون تعقل و سنجش شرایط زمانی و مکانی مورد تبعیت قرار گیرد. | ||
تاریخچه این تفکر به اختلاف دیدگاه و شیوه استنباط احکام دینی بین علمای دین در قرون اولیه اسلام برمیگردد. دستهای از علما در رأی و فتوا و استخراج احکام دین، عقل را بر حدیث و عدهای دیگر حدیث را بر عقل مقدم میدانستند. دستهای که حدیث را برعقل مقدم میدانستند، در استدلالهای خود میگفتند که فلان صحابه چنین گفته یا فلان خلیفه این را گفته است و این بر صحت آن کافی است. از پیشگامان اولیه این شیوه استدلال، احمد حنبل بنیانگذار مذهب حنبلی از مذاهب چهارگانه سنی است. سالها بعد ابن تیمیه که از فعالترین علمای این شاخه از مذهب سنی بود نیز، این رویه را در پیش گرفت و تبلیغ کرد. در قرن دوازدهم هجری محمد عبدالوهاب در عربستان پیرو نظریات احمد حنبل و ابن تیمیه نظریه خود را دربارهی حاکمیت بیان کرد. نظریات او بر این استوار بود که حکومت را به زور سلاح باید به چنگ آورد و هر مسلمانی وظیفه دارد از حاکم قدرتمند پیروی کند. | تاریخچه این تفکر به اختلاف دیدگاه و شیوه استنباط احکام دینی بین علمای دین در قرون اولیه اسلام برمیگردد. دستهای از علما در رأی و فتوا و استخراج احکام دین، عقل را بر حدیث و عدهای دیگر حدیث را بر عقل مقدم میدانستند. دستهای که حدیث را برعقل مقدم میدانستند، در استدلالهای خود میگفتند که فلان صحابه چنین گفته یا فلان خلیفه این را گفته است و این بر صحت آن کافی است. از پیشگامان اولیه این شیوه استدلال، احمد حنبل بنیانگذار مذهب حنبلی از مذاهب چهارگانه سنی است. سالها بعد ابن تیمیه که از فعالترین علمای این شاخه از مذهب سنی بود نیز، این رویه را در پیش گرفت و تبلیغ کرد. در قرن دوازدهم هجری محمد عبدالوهاب در عربستان پیرو نظریات احمد حنبل و ابن تیمیه نظریه خود را دربارهی حاکمیت بیان کرد. نظریات او بر این استوار بود که حکومت را به زور سلاح باید به چنگ آورد و هر مسلمانی وظیفه دارد از حاکم قدرتمند پیروی کند. | ||
خط ۱۱۸: | خط ۱۱۸: | ||
== مفهوم واژه بنیادگرایی مذهبی و سابقه آن == | == مفهوم واژه بنیادگرایی مذهبی و سابقه آن == | ||
کلمه بنیادگرایی برگرفته از کلمه لاتین «Fundamentum» به معنای شالوده، اساس و پایه است. معادل آن در زبان عربی «الاصولیة» و «الرجعیة»، به معنای بازگشت به مبانی گذشته است. این واژه برای نخستین بار در اوایل قرن بیستم در بحثهای درون مذهب پروتستان در آمریکا رواج یافت. بین سالهای ۱۹۱۵-۱۹۱۰، پروتستانهای کلیسای انجیلی جزواتی با عنوان «مبانی» منتشر کردند که درآنها بر حقیقت متن کتاب مقدس در برابر تفسیرهای جدید تأکید شده بود. فرقه مزبور با ایمان به الهی - ابدی و خطا ناپذیری متن انجیل، استدلال میکردند که تأویلاتی از متن انجیل ارائه شده که باید آنها را | کلمه بنیادگرایی برگرفته از کلمه لاتین «Fundamentum» به معنای شالوده، اساس و پایه است. معادل آن در زبان عربی «الاصولیة» و «الرجعیة»، به معنای بازگشت به مبانی گذشته است. این واژه برای نخستین بار در اوایل قرن بیستم در بحثهای درون مذهب پروتستان در آمریکا رواج یافت. بین سالهای ۱۹۱۵-۱۹۱۰، پروتستانهای کلیسای انجیلی جزواتی با عنوان «مبانی» منتشر کردند که درآنها بر حقیقت متن کتاب مقدس در برابر تفسیرهای جدید تأکید شده بود. فرقه مزبور با ایمان به الهی - ابدی و خطا ناپذیری متن انجیل، استدلال میکردند که تأویلاتی از متن انجیل ارائه شده که باید آنها را کنار زد. آنها تأکید داشتند؛ نجات روح و رستگاری انسان به عنوان مهمترین هدف مسیحیت، فقط از رهگذر تأویل لفظی انجیل محقق میشود و تا زمانی که اینچنین نشود نمیتوان به رستگاری بشر امیدوار بود.<ref name=":0">[http://quarterly.risstudies.org/article_981_40120ec1b54a8dd193d70524b14a4232.pdf مقاله درآمدی بر بنیادگرایی اسلامی] - غلامرضا خسروی - فصلنامه مطالعات راهبردی دوره۹ شماره ۳۱ - صفحه ۱۲۳ و ۱۲۴</ref> | ||
با گسترش جریانهای دینی یهودی، اسلامی، بودایی و هندو در نیمه دوم قرن بیستم واژه بنیادگرایی کاربرد گستردهتری یافت و در مورد جریانهای فکری - دینی تمام مذاهب به کار گرفته شد. از این رو، این مفهوم برای توصیف آن دسته از گروههای دینی به کار میرفت که خواهان زندگی بر اساس قوانین و احکام گذشتهی دینی بودند. در حقیقت، بنیادگرایی مذهبی نوعی برنامه سیاسی به شمار میآید.<ref name=":0" /> | با گسترش جریانهای دینی یهودی، اسلامی، بودایی و هندو در نیمه دوم قرن بیستم واژه بنیادگرایی کاربرد گستردهتری یافت و در مورد جریانهای فکری - دینی تمام مذاهب به کار گرفته شد. از این رو، این مفهوم برای توصیف آن دسته از گروههای دینی به کار میرفت که خواهان زندگی بر اساس قوانین و احکام گذشتهی دینی بودند. در حقیقت، بنیادگرایی مذهبی نوعی برنامه سیاسی به شمار میآید.<ref name=":0" /> | ||
در بین صاحبنظران در این خصوص که بنیادگرایی مذهبی دقیقا چیست؛ خیزش جهانی دین چه علل و ریشههایی دارد، چشمانداز آتی آن چگونه بوده و پیآمدهای آن برای نظام بینالملل چه خواهد بود و نهایتا اینکه | در بین صاحبنظران در این خصوص که بنیادگرایی مذهبی دقیقا چیست؛ خیزش جهانی دین چه علل و ریشههایی دارد، چشمانداز آتی آن چگونه بوده و پیآمدهای آن برای نظام بینالملل چه خواهد بود و نهایتا اینکه جریانات بنیادگرا دارای چه نقاط اشتراک و افتراقی هستند و تنوع و تعدد آنها چگونه است، نظرات متفاوتی وجود دارد. برخی همانند «جان اسپوزیتو»(۱) و «برگر»(۲) بنیادگرایی را واژهای مناسب برای توصیف جریانهای نوین مذهبی نمیدانند و آن را دارای بار معنایی منفی میدانند. بعضی دیگر آن را برای تبیین خیزشهای جدید مذهبی، کارآمد میدانند. آنان بنیادگرایی مذهبی به ویژه بنیادگرایی اسلامی را به عنوان خطر اصلی صلح و ثبات جهانی معرفی کرده و در آیندهای نه چندان دور جنگ تمدنها را پیشبینی میکنند. گروهی دیگر نیز برخلاف آنها معتقدند، الگوهای همگرایی و واگرایی جهانی، بر اساس کشمکشهای دینی - تمدنی نیست. «اندرو هیوود»(۳) بنیاد گرایی مذهبی را نوعی «ایدئولوژی» میداند؛ درحالیکه به نظر برخی دیگر شکلی از ناسیونالیسم و قومگرایی است. | ||
علیرغم این تفاوتها، در موارد زیر نوعی توافق وجود دارد: | علیرغم این تفاوتها، در موارد زیر نوعی توافق وجود دارد: | ||
خط ۳۲۴: | خط ۳۲۴: | ||
* [[آلبرتو نیسمن]] | * [[آلبرتو نیسمن]] | ||
== | == پاورقی == | ||
<references group="پاورقی" /> | |||
۱- جان.ال اسپوزیتو (John L. Sposito) استاد امور بینالملل و مطالعات اسلامی در دانشگاه جرجتاون میباشد. او مدیر مرکز شاهزاده الولید بن طلال برای فهم متقابل مسلمانان و مسیحیان در دانشگاه جرج تاون است. | ۱- جان.ال اسپوزیتو (John L. Sposito) استاد امور بینالملل و مطالعات اسلامی در دانشگاه جرجتاون میباشد. او مدیر مرکز شاهزاده الولید بن طلال برای فهم متقابل مسلمانان و مسیحیان در دانشگاه جرج تاون است. | ||