ویروس کرونا در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح ارقام) |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
نسل تازه‌‌ی از ویروس کرونا در شهر ووهان چین شیوع پیدا کرده است که تا کنون جان بسیاری را گرفته است.<ref>[https://www.bbc.com/persian/science-51210756 نسل تازه ویروس کرونا چیست و چقدر خطرناک است؟] - بی‌بی‌سی فارسی</ref> | نسل تازه‌‌ی از ویروس کرونا در شهر ووهان چین شیوع پیدا کرده است که تا کنون جان بسیاری را گرفته است.<ref>[https://www.bbc.com/persian/science-51210756 نسل تازه ویروس کرونا چیست و چقدر خطرناک است؟] - بی‌بی‌سی فارسی</ref> | ||
عفونت با ویروس های خانواده کرونا منجر به عفونت‌های تنفسی ملایم می‌شود، اما اپیدمی با SARS-CoV | عفونت با ویروس های خانواده کرونا منجر به عفونت‌های تنفسی ملایم می‌شود، اما اپیدمی با SARS-CoV ,MERS-CoV نشان داده که ویروس های این خانواده تمایل به ایجاد بیماری‌های جدی دارند. این ویروس‌های جدید از پستانداران (شتر-خفاش) به انسان منتقل می‌شوند. در دسامبر ۲۰۱۹ یک ویروس جدید از این خانواده به نام 2019-nCoV باعث ابتلا انسان‌ها به پنومونی در چین شد که بعد از آن در چندین کشور دیگر نیز گزارش گردید. اکثر بیماران در تماس با محل فروش حیوانات دریایی و دیگر حیوانات بودند.<ref>[https://iums.ac.ir/page/45775/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7-%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%85 توصیه های مدیر گروه بیماری های عفونی دانشگاه علوم پزشکی ایران] - پایگاه اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی ایران</ref> | ||
[[پرونده:انتقال بیماران مبتلا به کرونا در چین به بیمارستان.JPG|جایگزین=انتقال بیمار مبتلا به کرونا به بیمارستان|بندانگشتی|انتقال بیمار مبتلا به کرونا در ووهان چین به بیمارستان صلیب سرخ]] | [[پرونده:انتقال بیماران مبتلا به کرونا در چین به بیمارستان.JPG|جایگزین=انتقال بیمار مبتلا به کرونا به بیمارستان|بندانگشتی|انتقال بیمار مبتلا به کرونا در ووهان چین به بیمارستان صلیب سرخ]] | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
در تاریخ ۳ اسفند اعلام شد که دو نماینده جدید با نام‌های علی آقازاده و محمدعلی رمضانی دستک از رشت به کرونا مبتلا شده‌اند.<ref>[https://www.shahrekhabar.com/social/15823992604771 دو نماینده راه یافته به مجلس کرونا گرفتند]</ref> | در تاریخ ۳ اسفند اعلام شد که دو نماینده جدید با نام‌های علی آقازاده و محمدعلی رمضانی دستک از رشت به کرونا مبتلا شده‌اند.<ref>[https://www.shahrekhabar.com/social/15823992604771 دو نماینده راه یافته به مجلس کرونا گرفتند]</ref> | ||
* '''یکشنبه ۴ اسفند۹۸''' | * '''یکشنبه ۴ اسفند۹۸''' | ||
بنا به گفتۀ رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت ایران، تعداد مبتلایان به ویروس کرونا به ۴۳ نفر و تعداد کشته‌شدگان به ۸ نفر رسیده است. با جمع بندی آمار ارائه شده از سوی وزارت بهداشت، از | بنا به گفتۀ رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت ایران، تعداد مبتلایان به ویروس کرونا به ۴۳ نفر و تعداد کشته‌شدگان به ۸ نفر رسیده است. با جمع بندی آمار ارائه شده از سوی وزارت بهداشت، از ۴۳ نفری که تا کنون به این ویروس مبتلا شده اند، ۲۶ نفر در قم، ۱۰ نفر در تهران، ۴ نفر در گیلان، دو نفر در استان مرکزی و یک نفر در مازندران هستند.<ref>[http://www.rfi.fr/fa/%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%A8%D8%AA%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3-%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D9%88%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D9%A8-%D9%86%D9%81%D8%B1-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF-20200223/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 ویروس کرونا در ایران: با افزایش شمار مبتلایان، تعداد قربانیان به ٨ نفر رسید]</ref> | ||
* '''دوشنبه ۵ اسفند۹۸''' | * '''دوشنبه ۵ اسفند۹۸''' | ||
تلویزیون ایران اینترنشنال گزارش داد، حسین طائب رییس سازمان اطلاعات سپاه در جلسه شورای عالی امنیت ملی با درخواست وزارت بهداشت برای قرنطینه کردن قم مخالفت کرده است. بنا براین گزارش حسین طائب قم را «آبروی اسلام» معرفی کرده و گفته است قرنطینه کردن قم باعث بهره‌گیری رسانه‌ای آمریکا خواهد شد.<ref name=":2">[https://iranintl.com/%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%B5%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%84-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%B1%D9%86%D8%B7%DB%8C%D9%86%D9%87-%D9%82%D9%85-%D9%85%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%AA-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF اختصاصی ایران اینترنشنال: رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با قرنطینه قم مخالفت کرده بود]</ref> | تلویزیون ایران اینترنشنال گزارش داد، حسین طائب رییس سازمان اطلاعات سپاه در جلسه شورای عالی امنیت ملی با درخواست وزارت بهداشت برای قرنطینه کردن قم مخالفت کرده است. بنا براین گزارش حسین طائب قم را «آبروی اسلام» معرفی کرده و گفته است قرنطینه کردن قم باعث بهره‌گیری رسانه‌ای آمریکا خواهد شد.<ref name=":2">[https://iranintl.com/%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%B5%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%84-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%B1%D9%86%D8%B7%DB%8C%D9%86%D9%87-%D9%82%D9%85-%D9%85%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%AA-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF اختصاصی ایران اینترنشنال: رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با قرنطینه قم مخالفت کرده بود]</ref> | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۵۲: | ||
* سازمان بهداشت جهانی در واکنش به این سوال که آیا دهان شویه جلوی ابتلا به کرونا را می‌گیرد، اعلام کرد: هیچ مدرکی مبنی بر اینکه شستشوی دهان با دهان شویه از ابتلا به کرونا جلوگیری می‌کند وجود ندارد. | * سازمان بهداشت جهانی در واکنش به این سوال که آیا دهان شویه جلوی ابتلا به کرونا را می‌گیرد، اعلام کرد: هیچ مدرکی مبنی بر اینکه شستشوی دهان با دهان شویه از ابتلا به کرونا جلوگیری می‌کند وجود ندارد. | ||
توصیه‌های جدید WHO - مارس | توصیه‌های جدید WHO - مارس ۲۰۲۰ | ||
سازمان بهداشت جهانی در مارس ۲۰۲۰ توصیه‌های جدیدی را در مورد کرونا ویروس منتشر کرد: | سازمان بهداشت جهانی در مارس ۲۰۲۰ توصیه‌های جدیدی را در مورد کرونا ویروس منتشر کرد: | ||
| خط ۱۶۲: | خط ۱۶۲: | ||
۳- این ویروس تا ۶۰- درجه سانتیگراد زنده ولی در دمای ۳۰درجه سانتیگراد به بالا می‌میرد. پس بهتر است شستشوها و نظافت‌ها را با آب گرم انجام داد. کرونا ویروس با آب گرم و مواد شوینده خانگی از بین می‌رود. | ۳- این ویروس تا ۶۰- درجه سانتیگراد زنده ولی در دمای ۳۰درجه سانتیگراد به بالا می‌میرد. پس بهتر است شستشوها و نظافت‌ها را با آب گرم انجام داد. کرونا ویروس با آب گرم و مواد شوینده خانگی از بین می‌رود. | ||
۴- لباس‌ها را زیر نور مستقیم خورشید یا روی شوفاژها خشک کنید. | |||
۵- با آب گرم حمام کنید. | |||
۶- به هیچ وجه آب سرد و غذای سرد نخورید، آب گرم(چای گرم ، قهوه گرم و دمنوش‌های گرم) بنوشید. | |||
۷- کلونی(محل تجمع) اصلی این ویروس در بینی است پس مرتب بینی‌تان را با آب گرم شستشو دهید. | |||
۸- اگر به نوشیدنی گرم دسترسی ندارید آدامس بجویید تا گلویتان مرتب با آب دهانتان مرطوب و شستشو شود. | |||
۹-محل زندگی و کارتان تهویه مناسب داشته باشد.[[پرونده:نحوه درست شستن دست.jpg|جایگزین=نحوه درست شستن دست|بندانگشتی|نحوه درست شستن دست]] | |||
=== شستن دست بهترین پیشگیری === | === شستن دست بهترین پیشگیری === | ||
نسخهٔ ۷ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۵۶
| کرونای ووهان | |
|---|---|
| |
| طبقه‌بندی ویروس | |
| Group: | Group IV ((+)ssRNA) |
| راسته: | kingdom) kingdom) |
| تیره: | کووید ۱۹ - (covid-19) |
| زیرخانواده: | coronavirus |
| Genus | |
|
کرونا ویروس خفاش | |
ویروس کرونا در ایران برای اولین بار در تاریخ ۲۹بهمن ۱۳۹۸ منجر به مرگ دو نفر در قم شد، اما رژیم ایران این موضوع را تکذیب کرد. از حدود یک ماه قبل نیز اخبار پراکنده‌ای در مورد شیوع ویروس کرونا در ایران در فضای مجازی منتشر شده بود، اما وزارت بهداشت از تأیید آن سرباز زد. در روز ۳۰ بهمن سرانجام روابط عمومی وزارت بهداشت اعلام کرد که دو نفر مبتلا به ویروس کرونا در بیمارستان شهر قم جان باخته‌اند.[۱] در روز اول اسفند ابتلاء ۳ نفر دیگر به ویروس کرونا تأیید شد.[۲] بنا به اطلاعاتی که پزشکان از قم به برخی رسانه‌های داده‌اند از مدت‌ها پیش انجام تست کرونا برای پزشکان از طرف وزارت بهداشت ممنوع شده بود. رژیم ایران آمار قربانیان را تا روز ۱۴ اسفند ۹۲ نفر اعلام کرد اما سازمان مجاهدین ایران در آخرین اطلاعیه خود( تا روز ۱۶ اسفند) شمار قربانیان را ۱۸۰۰ نفر اعلام نموده است.
ویروس کرونا یک خانواده بزرگ از ویروس‌هاست که در انسان و حیوان وجود دارد و داری انواع مختلفی است. ویروس جدید کرونا نوعی از کروناویروس است که تا کنون کشف نشده بود[۳] و نام کرونا ویروس ووهان بر خود گرفته است. نام علمی این ویروس کووید ۱۹ (19-COVID) است.[۴] علائم ابتلا به این ویروس آبریزش بینی، مشکلات تنفسی، تب،سرفه و در مواردی نارسایی کلیوی است.[۵] استفاده از ماسک، دستکش و ضدعفونی سطوح و همچنین استفاده از ماسک برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا توسط سازمان بهداشت جهانی توصیه شده است.[۶]
ویروس شناسی کرونا
کرونا ویروس به طیف گسترده‌ای از ویروسها اطلاق می‌شود. تا به حال ۶ نوع ویروس از این خانواده کشف شده بودند که با مورد اخیر تعداد آن به ۷ عدد رسید.[۷]
نسل تازه‌‌ی از ویروس کرونا در شهر ووهان چین شیوع پیدا کرده است که تا کنون جان بسیاری را گرفته است.[۸]
عفونت با ویروس های خانواده کرونا منجر به عفونت‌های تنفسی ملایم می‌شود، اما اپیدمی با SARS-CoV ,MERS-CoV نشان داده که ویروس های این خانواده تمایل به ایجاد بیماری‌های جدی دارند. این ویروس‌های جدید از پستانداران (شتر-خفاش) به انسان منتقل می‌شوند. در دسامبر ۲۰۱۹ یک ویروس جدید از این خانواده به نام 2019-nCoV باعث ابتلا انسان‌ها به پنومونی در چین شد که بعد از آن در چندین کشور دیگر نیز گزارش گردید. اکثر بیماران در تماس با محل فروش حیوانات دریایی و دیگر حیوانات بودند.[۹]
میزان کشندگی کرونا
مرگ و میر در اثر ویروس کرونا در رده‌های سنی مختلف، متفاوت است. بنا به آمار سازمان بهداشت جهانی ویروس کرونا برای افراد مسن و یا افرادی که مبتلا به بیماری‌هایی چون بیماری قلب و دیابت هستند می‌تواند کشنده باشد.[۱۰] بنا به آمار مرکز کنترل بیماری‌ها در چین تاکنون ۱۴ درصد از افراد بالای ۸۰ سال و نیم درصد از افراد زیر ۴۰ سال جان خود را در اثر بیماری کرونا از دست داده‌اند.[۱۱]
علائم ابتلا به کرونا
در معمولی‌ترین حالت ویروس کرونا باعث سرماخوردگی می‌شود اما در مواردی باعث سندروم حاد تنفسی یا همان سارس می‌شود. نشانه‌های ابتلا به این ویروس در انسان تب و احساس خستگی، سردرد، سرفه، نفس نفس زدن و تنگی نفس است. آلودگی به ویروس کرونا نخست با تب شروع می‌شود، سپس سرفه خشک و بعد از یک هفته تنگی نفس ظاهر می‌شود.[۱۲]
منشاء ویروس کرونا
گمانه‌زنی‌ها درباره منشاء ویروس کرونا از ابتدای امر در فضای مجازی آغاز شد. همزمان با شیوع این ویروس کشنده در شهر ووهان چین، اوضاع با انتشار ویدیوهای متعددی که ادعا می‌شد چینی‌ها را در حین خوردن سوپ خفاش نشان می‌دهند بدتر شد. بعضی از کاربران شیوع این ویروس را با عادات غذایی چینی‌ها مرتبط دانستند. گمان می‌رود که این ویروس جدید از راه فروش غیرقانونی حیوانات وحشی در یکی از بازارهای حیوانات وحشی در شهر ووهان چین به انسان منتقل شده باشد. با اینکه تحقیقات اخیر در چین نشان می‌دهد که خفاش می‌تواند منشاء احتمالی این ویروس باشد، مصرف سوپ خفاش چندان در این کشور متداول نیست و تحقیقات درباره منشاء دقیق این ویروس ادامه دارد. روز دوشنبه، ۳ فوریه، انتشار تحقیقات یک ویروس شناس چینی در نشریه علمی نیچر، ادعاها درباره آنفولانزا و سینه پهلوی ناشی از ویروس کرونا و ارتباط آن با خفاش‌های به فروش رفته در یکی از بازارهای محلی شهر ووهان را دوباره قوت بخشید.[۱۳]
ویروس‌های تازه‌ای که کشف شده‌اند، معمولا از حیوان به انسان منتقل شده‌اند. مثلا منشاء ویروس‌های کرونا که در گذشته همه‌گیر شده بود، در حیوانات بود. ویروس سارس اول در خفاش شروع شد و بعد به نوعی راسو که در ایران به نام "گربه زباد" (civet cat) شناخته می‌شود، منتقل شد و بعد هم به انسان رسید. از سال ۲۰۱۴ تا کنون که ویروس مرس در خاورمیانه موجب مرگ ۸۵۸ نفر از ۲۴۹۴ بیمار مبتلا شد، از شتر به انسان رسیده بود.
محل انتقال ویروس کرونا بازار غذای دریایی در شهر ووهان اعلام شده است، با اینکه پستانداران دریایی مانند نهنگ سفید می‌توانند ناقل این ویروس باشند اما احتمال اینکه این ویروس از حیوانات زنده دیگر این بازار مثل مرغ، خفاش، خرگوش و مار منتقل شده باشد بیشتر است.[۱۲]
آغاز کرونا در ایران
از زمانی که ویروس کرونا در چین شیوع پیدا کرد و دولت چین رسما این موضوع را اعلام کرد، تمامی کشورها پروازهای خود به چین و بالعکس را متوقف کردند. تنها کشوری که این کار را انجام نداده است ایران است. بنا به گفته مقامات دولت جمهوری اسلامی دستور لغو پروازهای مستقیم به چین توسط دولت ابلاغ شد اما این دستور به هیچ وجه اجرا نشد. به ویژه هواپیمایی ماهان از فرصت توقف پروازها به چین استفاده کرده و مسافران چینی را برای سود تجاری ترانزیت می‌کند.[۱۴]
با اینکه چند هفته پیش از اعلام رسمی وزارت بهداشت جمهوری اسلامی، موارد مشکوک مبتلا به ویروس کرونا در ایران گزارش شد و افرادی نیز بستری شدند و حتی تعدادی از این بیماران فوت کردند، اما مقامات وزارت بهداشت ایران همواره این اخبار را تکذیب می‌کردند. بنا به گفته منابع مستقل از جمله یک پزشک که برادرش در قم در اثر ابتلاء به بیماری کرونا درگذشت، وزارت بهداشت جمهوری اسلامی اجازه استفاده از کیت تشخیص کرونا را برای موارد مشکوک نمی‌داد و علت مرگ موارد گذشته که در چند هفته اخیر فوت شده بودند را بیماری‌های ریوی عنوان کردهاند. در نهایت با بالا گرفتن اخبار مربوط به کرونا وزارت بهداشت مجبور به اعلام خبر ورود کرونا به ایران شد و در روز پنج شنبه ۱ اسفند ۱۳۹۸ از مرگ دو نفر در قم و ابتلاء سه نفر دیگر خبر داد.[۱۵]
گاه شمار وقایع کرونا
- ۱ اسفند
در حالی که تا روز اول اسفند، منابع رسمی جمهوری اسلامی تنها دو مورد فوت در اثر ابتلاء به بیماری کرونا را گزارش کردند، تلویزیون ایران اینترنشنال روز پنج شنبه اول اسفند۱۳۹۸ خبر داد که بر اساس اطلاعات رسیده به این تلویزیون تعداد افرادی که در بیمارستان «کامکار-عرب‌نیا» در شهر قم بر اثر ابتلا به ویروس کرونا جان خود را از دست داده‌اند، به هشت نفر رسیده است و دو نفر هم در شمال ایران در پی آلودگی به ویروس جدید کرونا درگذشته‌اند. همچنین بنابر این اطلاعات، یک زن ۳۵ ساله نیز در بیمارستان امام رضای قم بر اثر ابتلا به این ویروس درگذشته است. این تلویزیون همچنین از بستری شدن دو نفر از پرسنل بیمارستان کامکار-عرب‌نیا نیز در آی‌سی‌یو بستری خبر داد. بر طبق این گزارش تعداد قربانیان این بیماری تا اول اسفند ۹۸ به ۱۱ تن رسید.[۱۶]
دکتر محمد مولایی، پزشک ساکن قم که برادرش در اثر ابتلا به کرونا فوت کرده،روز پنج شنبه اول اسفند ۹۸ به خبرگزاری رکنا گفت:
«در مدت یک هفته‌ای که برادرم در بیمارستان بود درخواست تست عفونت کرونا برای او داده نشده بود و روز آخر با اصرار و خواهش من یک بال گرفتند و تست کرونا را به تهران فرستادند و امروز هم جواب تست آماده شد که مثبت بود. جالب اینکه که ده‌ها نفر با این علایم در بیمارستان‌های قم فوت کردهاند و علت را پنومونی و عفونت ریه اعلام کردهاند. و واقعا مشخص نیست پنومونی بوده ،انفلوآنزا بوده یا کرونا؟»[۱۷]
- ۲ اسفند۹۸
در تاریخ ۲ اسفند ۱۳۹۸رسانه‌های ترکیه به نقل از فخرالدین کوجا، وزیر بهداشت این کشور نوشتند او از قول همتای ایرانی خود اعلام کرده که آمار موارد مشکوک به کرونا در ایران به ۷۵۸ نفر رسیده است. این در حالی است که رییس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ایران روز جمعه دوم اسفند از ۱۳ مورد جدید ابتلا و دو مورد مرگ دیگر در اثر این بیماری خبر داده است. وزیر بهداشت ترکیه در گفت‌وگو با تلویزیون تی‌آر‌تی این کشور گفته است طی مذاکراتی که با سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران داشته او از پنج قربانی، ۱۸ مورد ابتلای قطعی و ۷۵۸ نفر مشکوک به کرونا در ایران خبر داده است که تست ۲۸ نفر مثبت بوده است.[۱۸]
- ۳ اسفند۹۸
شیوع اپیدمی ویروس کرونا در ایران همچنان در حال گسترش است. بر اساس آمار رسمی، آمار مبتلایان به ویروس کرونا به ۲۸ نفررسیده و ۵ نفر هم تا کنون جان خود را از دست داده‌اند.
روز گذشته یک مقام عالی‌رتبه دولتی در ایران که نخواست نامش فاش شود، در گفتگو با رادیو فرانس انفو فاش کرد که شمار مبتلایان و افراد مشکوک به ویروس کرونا در شهر قم از ۳۰۰ نفر فراتر رفته است. به گفته همین مقام ایرانی، دستکم سه مورد مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا در تهران نیز رخ داده است.[۱۹]
در تاریخ ۳ اسفند اعلام شد که دو نماینده جدید با نام‌های علی آقازاده و محمدعلی رمضانی دستک از رشت به کرونا مبتلا شده‌اند.[۲۰]
- یکشنبه ۴ اسفند۹۸
بنا به گفتۀ رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت ایران، تعداد مبتلایان به ویروس کرونا به ۴۳ نفر و تعداد کشته‌شدگان به ۸ نفر رسیده است. با جمع بندی آمار ارائه شده از سوی وزارت بهداشت، از ۴۳ نفری که تا کنون به این ویروس مبتلا شده اند، ۲۶ نفر در قم، ۱۰ نفر در تهران، ۴ نفر در گیلان، دو نفر در استان مرکزی و یک نفر در مازندران هستند.[۲۱]
- دوشنبه ۵ اسفند۹۸
تلویزیون ایران اینترنشنال گزارش داد، حسین طائب رییس سازمان اطلاعات سپاه در جلسه شورای عالی امنیت ملی با درخواست وزارت بهداشت برای قرنطینه کردن قم مخالفت کرده است. بنا براین گزارش حسین طائب قم را «آبروی اسلام» معرفی کرده و گفته است قرنطینه کردن قم باعث بهره‌گیری رسانه‌ای آمریکا خواهد شد.[۲۲]
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت آمار مرگ و میر بالای کرونا در ایران به دلیل حضور ۷۰۰ طلبه چینی در حوزه علمیه قم بود که زمینه انتشار این بیماری را فراهم کرده است.[۲۳]
احمد امیرآبادی فراهانی نماینده قم، که مرکز شیوع این ویروس بوده است، از جان باختن ۵۰ نفر خبر داد. به گفته این نماینده مجلس،۲۵۰ نفر در شهر قم در قرنطینه قرار گرفته‌اند و ۳۲ نفر از کشته‌شدگان در قرنطینه جان خود را از دست داده‌اند.[۲۲]
در همین حال ایرج حریرچی معاون وزارت بهداشت نیز در نشست خبری صبح دوشنبه ۵ اسفند۹۸، سیاست قرنطینه کردن را رد کرد و آن را پدیده‌ای مربوط به سال‌های قبل از جنگ جهانی اول توصیف کرد.[۲۲]
تاکنون بر اساس گزارش‌های رسمی مقام‌های دولت ایران دستکم هشت استان قم، تهران، گیلان، مرکزی، مازندران، گلستان، آذربایجان شرقی و کرمان درگیر کرونا شده‌اند.[۲۲]
محمد توکلی نماینده وزیر بهداشت در قم گفت در حال حاضر ۳۲۰ نفر بیمار مشکوک به کرونا در بیمارستان‌های کامکار و فرقانی قم بستری هستند، برخی از این بیماران به بیماری آنفلوانزا مبتلا بوده و برخی مشکوک به کرونا هستند.[۲۴]
حسن اینانلو معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی استان البرز از فوت یک بیمار مبتلا به کرونا در استان خبر داد.[۲۵]
- سه شنبه ۶ اسفند۹۸
دکتر عباس نیک روش رییس علوم پزشکی ساوه گفت: نتیجه نهایی آزمایش کروناویروس دو بیمار فوت شده روزهای اخیر شهرستان ساوه مثبت اعلام شد.[۲۶]
روزنامه لوموند نوشت:
«سوء‌مدیریت آشکار بحران کرونا از سوی رژیمی که طی ماههای گذشته بخش بزرگی از اعتبار خود نزد مردم را از دست داده، عامل یک بحران جدید اعتماد در ایران است.»[۲۷]
رویترز گزارش داد، تیم سازمان بهداشت جهانی قرار است سه‌شنبه ۶ اسفندماه وارد ایران شود تا به موصوع شیوع ویروس کرونا رسیدگی و برای حل آن کمک کند.[۲۸]
علی نوبخت حقیقی رئیس کمیسیون بهداشت مجلس گفت، موضوع تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها تا ۱۵ فروردین توسط میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس مطرح شد که با این موضوع موافقت و مقرر شد این پیشنهاد به رئیس مجلس اعلام شود.[۲۹]
محمود صادقی، نماینده مجلس در توییتی اعلام کرد که به کرونا مبتلا شده است.[۳۰]
توییتر یورو نیوز فارسی فیلمی از ایرج حریرچی معاون وزارت بهداشت جمهوری اسلامی منتشر کرد که در آن حریرچی اعلام کرد که کرونا گرفته است.[۳۱]
مهدی شبیری نوه‌ی شبیری زنجانی از مراجع تقلید روز سه شنبه ۶ اسفند۹۸ گفت، مجتبی فاضلی، مسوول دفتر و مسوول اجرایی و مالی شبیری زنجانی دیروز بر اثر ابتلا به ویروس کرونا، درگذشت. او گفت، همچنین شبیری زنجانی هم از چهارشنبه بنا به خواست خود از خانه خارج نشده و از او آزمایشات مربوط به ویروس کرونا گرفته شده اما هنوز جواب این آزمایشات نیامده است.[۳۲]
- چهارشنبه ۷ اسفند۹۸
سازمان گزارشگران بدون مرز، حکومت جمهوری اسلامی را به پنهان‌کاری درباره همه‌گیر شدن ویروس کرونا با سرکوب اطلاع‌رسانی مستقل در ایران متهم کرد. گزارشگران بدون مرز به واکنش وحید مجید فرمانده پلیس فتا در این زمینه اشاره کرده که گفته است:
«۹۰ حوزه مجازی که در نشر اکاذیب و شایعه‌پراکنی (کرونا) فعالیت می‌کردند مورد بررسی قرار گرفت و نزدیک به ۳۰ پرونده تشکیل و در نهایت افرادی در استان‌های کردستان هرمزگان و خراسان جنوبی افرادی دستگیر شدند.»[۳۳]
روزنامه‌ی آرمان ملی در بررسی علل سفر کارشناسان سازمان بهداشت جهانی به ایران از هشدار این کارشناسان به ایران خبر داد. ازدیدنمایندگان این سازمان، ناكارآمدی مدیریتی ایران می‌تواند تهدیدی برای امنیت جهانی در عرصه سلامت باشد.[۳۴]
با شیوع بیماری کرونا در ایران الزامات پیشگیری از این بیماری از جمله ماسک در بازار و مراکز درمانی نایاب شد. روز ۶ و ۷ اسفند ۹۸ خبرگزاری ایرنا خبر کشف یک انیار احتکار ماسک در قم و کشف یک شبکه احتکار ماسک در قزوین را منتشر کرد.[۳۵][۳۶]
وزارت بهداشت جمهوری اسلامی آمار مبتلایان به کرونا را در ایران ۱۳۹ نفر و تعداد قربانیان را ۱۹ نفر اعلام کرد. در همین حال سایت ایران اینتر نشنال با تکیه بر منابع خود گفت که شیوع ویروس کرونا به ۱۶ استان ایران گسترش پیدا کرده و تعداد قربانیان این بیماری را ۹۴ نفر اعلام کرد.
علی ابرازه، قائم مقام دانشگاه علوم پزشکی قم، از افزایش شمار بیماران مشکوک و مبتلا به کرونا در قم خبر داد و گفت:
«تعداد افراد مبتلا بدون بیماری‌های تنفسی در قم افزایش یافته است. دو بیمارستان فرقانی و کامکار در حال پر شدن است و بیمارستان امام‌رضا به عنوان بیمارستان سوم برای بستری کردن بیماران کرونا مورد استفاده قرار می‌گیرد.»[۳۷]
آمار رسمی تلفات و مبتلایان
آمار اعلام شده‌ی رسمی با آمار واقعی تلفات و مبتلایان به کرونا تفاوت زیادی دارد و بسیار بیشتر است. در زیر آمار رسمی نوشته شده است.
- ۱ اسفند۹۸:
روابط عمومی وزارت بهداشت جمهوری اسلامی، صبح پنج شنبه اول اسفند ۱۳۹۸ خبر از ۳ مورد جدید ابتلا به ویروس کرونا داد که دو نفر آنها اهل قم و نفر سوم یک پزشک اهل اراک و ساکن قم است با این حساب تعداد مبتلایان به ویروس کرونا با احتساب ۲ فردی که در قم در اثر این بیماری درگذشتند به ۵ نفر رسید.[۳۸][۳۹]
- ۴ اسفند۹۸:
رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت اعلام کرد تعداد مبتلایان به ویروس کرونا به ۴۳ نفر و تعداد جان‌باختگان در ایران به ۸ نفر رسیده است.
- ۵ اسفند۹۸
ایرج حریرچی، قائم مقام وزیر بهداشت ایران، در یک نشست مشترک خبری با علی ربیعی، شمار قربانیان ویروس کرونا را تا روز دوشنبه پنجم اسفند، ۱۲ مورد مرگ و ۶۱ مورد مبتلای قطعی اعلام کرد.[۴۰]
- ۶ اسفند ۹۸
جهانپور مسئول روابط عمومی وزارت بهداشت جمهوری اسلامی اعلام کرد در مجموع ۹۵ تشخیص قطعی و ۱۵ نفر هم براثر بیماری کرونا فوت کردند.[۳۲]
- چهارشنبه ۷ اسفند۹۸
کیانوش جهانپور، رییس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت اعلام کرد ۴۴ نفر به شمار مبتلایان به کرونا در ایران اضافه شده و از این تعداد چهار نفر جان باخته‌اند. به این ترتیب بر اساس آمار رسمی تاکنون ۱۹ نفر در ایران در اثر ابتلا به کرونا درگذشته‌اند و مجموع مبتلایان ۱۳۹ نفر اعلام شده است.[۳۷]
- یکشنبه ۱۱ اسفند: سازمان مجاهدین خلق ایران اعلام کرد آمار واقعی جان باختگان ویروس کرونا ۶۵۰ نفر است.[۴۱]
- چهارشنبه ۱۴ اسفند: سازمان مجاهدین خلق ایران اعلام کرد که دستکم ۱۰۰نفر دیگر در اثر کرونا در شهرهای مشهد، تهران، کاشان، انزلی، قم، رشت، اراک، اهواز، اصفهان و آران و بیدگل جان باخته‌اند. این سازمان طی یک اطلاعیه شمار جان‌باختگان را تا روز چهارشنبه ۱۴ اسفند ساعت ۲۰ به وقت تهران ۱۳۰۰ نفر اعلام کرده است.
- جمعه ۱۶ اسنفد: سازمان مجاهدین خلق ایران اعلام کرد که تا کنون دستکم ۱۸۰۰ نفر در اثر ویروس کرونا جان‌باخته‌اند.
واکنش رژیم ایران به کرونا
پنهان کاری
یک پزشک از قم در روز اول اسفند در گزارش به رادیو زمانه اطلاع داده است که رژیم ایران از چندی پیش انجام تست کرونا را برای پزشکان ممنوع کرده است و پزشکان از شیوه‌های دیگری توانسته‌اند وجود ویروس کرونا را تشخیص بدهند. بر اساس اطلاعاتی که این پزشک می‌دهد ویروس کرونا به تهران و البرز و چند شهر شمالی ایران نیز سرایت پیدا کرده است. [۴۲]
اما به گفته پزشک منبع زمانه، پزشکان بیمارستان‌های ایران از انجام تست کرونا منع شده بودند: «گفتند کسی حق ندارد اطلاع‌رسانی کند و نباید در جامعه ترس بیندازید».
با ممنوعیت تست کرونا، پزشکان وادار به اتخاذ روشی غیرمستقیم برای تشخیص احتمال ابتلا به ویروس کرونا شده‌اند. آنها ابتدا روی بیماران دارای مشکل حاد تنفسی تست آنفولانزای نوع A از رده H1N1 و آنفولانزای نوع B را انجام می‌دهند و اگر نتیجه آنها منفی بود، از طریق رد گزینه به احتمال ابتلا به ویروس کرونا از نوع COVID-19 می‌رسند.
مسأله کرونا از چند روز پیش در بیمارستان کامکار مسأله‌ساز شده است. پزشک قمی می‌گوید که در بیمارستان کامکار در هفته اخیر شش بیمار تنفسی فوت کردهاند. منع تست کرونا این امکان را از بین برده که به طور دقیق مشخص شود بیماران به کرونا مبتلا بوده‌اند یا نه.[۴۲]
قرنطینه نکردن فرودگاه‌ها
بعد از انتشار خبرهای شیوع کرونا در چین، همه‌ی کشورهای جهان مراودات خود با این کشور را قطع کردند. اتباع خود را به‌سرعت از چین برگرداندند و آنها را قرنطینه کردند. جلو ورود مسافران چینی به کشور خود را گرفتند، از پرواز شرکتهای هواپیمایی خود به چین ممانعت کردند.
در ایران اما نه تنها این اقدامات انجام نشد بلکه هواپیمایی ماهان ایر متعلق یه سپاه پاسداران از روی منفعت طلبی برای انتقال مسافران چینی اعلام آمادگی کرد. در پی تداوم پروازهای ماهان ایر به چین چانگ هوا، سفیر چین در ایران، با انتشار تصاویری از دیدارش با مدیرعامل ماهان، در پیامی توییتری به زبان فارسی نوشت:
«در دیدار با جناب آقای عرب‌نژاد، مدیرعامل محترم شرکت هواپیمایی ماهان، ایشان اعلام کردند تمایل دارند همکاری با چین را ادامه دهند.»[۴۳]
پیشگیری از ابتلا به کرونا ویروس
یکی از مهمترین روش‌های پیشگیری از ابتلا به کرونا ویروس شستن مرتب و چندین باره‌ی دست‌ها در هر فرصت با استفاده از آب و صابون یا الکل دست است. همچنین استفاده از ماسک می‌تواند جهت جلوگیری از ابتلا به کرونا ویروس مؤثر باشد اما به شرط آن که مرتبا تعویض شود یا شسته و ضدعفونی شود تا خود به محل تجمع ویروس تبدیل نشود. به دلیل گران بودن انواع ماسک‌ها در ایران، و نایاب شدنشان می‌توان با برخی شیوه‌های ابتکاری به ساختن ماسک پرداخت.
توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی
سازمان بهداشت جهانی برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا ۱۰ توصیه منتشر کرده است
- دستان خود را بارها و بارها با آب و صابون بشویید. اگر دست شما به شکل عینی کثیف نیست از الکل برای ضدعفونی دست خود استفاده کنید. چرا:شستن دست با آب و صابون باعث از بین رفتن ویروس احتمالی بر روی دستان شما می‌شود.
- رعایت بهداشت تنفس شامل استفاده از ماسک. همچنین هنگام عطسه دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانید و دستمال را سریعا در سطل بسته انداخته و دستان خود را با صابون و الکل بشویید چرا: پوشاندن دهان و بینی از ابتلا و شیوع بیماری جلوگیری می‌کند.
- حفظ فاصله در مراودات اجتماعی: در مراودات اجتماعی خود حداقل یک متر فاصله با دیگران به خصوص افرادی که سرفه یا عطسه می‌کنند داشته باشید چرا: زیرا وقتی کسی به کرونا مبتلاست با سرفه و عطسه، می‌تواند این ویروس را به دیگران انتقال دهد
- از لمس کردن چشم و دهان خود با دست خودداری کنید چرا:دست بسیاری از سطوح آلوده را لمس می کند. اگر با دستان آلوده چشم ، بینی یا دهان خود را لمس کنید ، ممکن است ویروس را به خود منتقل کنید.
- اگر دچار تب یا سرفه هستید سریعا به دکتر مراجعه کنید. چرا؟ در صورت ابتلا به کرونا مراجعه‌ی سریع‌تر می‌تواند در بهبودی مؤثر باشد.
- سطوح خانه و اشیاء را مرتبا ضدعفونی کنید.
- به عنوان یک احتیاط عمومی به بازار حیوانات زنده مراجعه نکنید یا در صورت مراجعه اقدامات بهداشتی را انجام دهید، از تماس با حیواناتی چون گربه‌های ولگرد، سگ، پرندگان و خفاش به شدت پرهیز کنید.
- اگر علائم تنفسی خفیف دارید و به چین نیز سفر نکرده اید ، به دقت قوانین بهداشتی را رعایت کنید و تا زمانی که درمان شوید در خانه بمانید.
- سطوح و اشیاء منزل
- از مصرف محصولات حیوانی خام پرهیز کنید، غذاها را پخته و کمی بیش از حد معمول پخته مصرف کنید[۴۴]
- سازمان بهداشت جهانی گفت که خوردن ویتامین c یا نوشیدن دم نوش جلوی ابتلا به ویروس کرونا را نمیگیرد و تاثیری نیز بر روند درمان ندارد.
- سازمان بهداشت جهانی در واکنش به این سوال که آیا دهان شویه جلوی ابتلا به کرونا را می‌گیرد، اعلام کرد: هیچ مدرکی مبنی بر اینکه شستشوی دهان با دهان شویه از ابتلا به کرونا جلوگیری می‌کند وجود ندارد.
توصیه‌های جدید WHO - مارس ۲۰۲۰
سازمان بهداشت جهانی در مارس ۲۰۲۰ توصیه‌های جدیدی را در مورد کرونا ویروس منتشر کرد:
۱- ویروس کرونا از پوست سالم رد نمی‌شود و تا ده دقیقه روی پوست زنده است پس اگر دستکش ندارید نگران نباشید فقط نباید دست‌های خود را به بینی و دهان خود بزنید.
۲- ویروس کرونا در سطوح پارچه ای تا ۶-۱۲ ساعت و فلزی ۱۲- ۲۰ ساعت و در سطح استیل تا ۲۰ روز! زنده است.
۳- این ویروس تا ۶۰- درجه سانتیگراد زنده ولی در دمای ۳۰درجه سانتیگراد به بالا می‌میرد. پس بهتر است شستشوها و نظافت‌ها را با آب گرم انجام داد. کرونا ویروس با آب گرم و مواد شوینده خانگی از بین می‌رود.
۴- لباس‌ها را زیر نور مستقیم خورشید یا روی شوفاژها خشک کنید.
۵- با آب گرم حمام کنید.
۶- به هیچ وجه آب سرد و غذای سرد نخورید، آب گرم(چای گرم ، قهوه گرم و دمنوش‌های گرم) بنوشید.
۷- کلونی(محل تجمع) اصلی این ویروس در بینی است پس مرتب بینی‌تان را با آب گرم شستشو دهید.
۸- اگر به نوشیدنی گرم دسترسی ندارید آدامس بجویید تا گلویتان مرتب با آب دهانتان مرطوب و شستشو شود.
۹-محل زندگی و کارتان تهویه مناسب داشته باشد.
شستن دست بهترین پیشگیری
یکی از مهمترین شیوه‌های جلوگیری از ابتلا به کرونا شستن دست به شیوه‌ی درست است. این بسیار مهم است که دست خود را درست بشویید. شستن دست دستکم ۲۰ ثانیه باید طول بکشد و مراحل مشخص شده در عکس روبرو را شامل شود.
- دست را با آب خیس کنید
- صابون بزنید.
- دست‌ها را به هم مالش دهید
- پشت هر دست را با انگشت دست دیگر مالش دهید
- انگشتان کف دستتان را درهم کنید و مالش دهید
- پشت انگشتان را با کف دست مخالف مالش دهید
- هر انگشت شست را با کف دست مخالف بگیرید و مالش دهید
- نوک انگشت هر دست را روی کف دست مقابل بمالید
- مچ دست را مالش دهید
- دستتان را آب بکشید
- دستتان را خشک کنید
- دستان شما حالا تمیز است.
منابع
- ↑ مرگ دو نفر در اثر ویروس کرونا در قم
- ↑ کرونا در ایران؛ تایید ابتلا ۵ نفر و تشکیل 'ستاد پیشگیری و مقابله' با دستور روحانی
- ↑ What is a coronavirus
- ↑ بیماری ناشی از ویروس کرونا نام رسمی گرفت؛ کووید-۱۹
- ↑ علائم ابتلا به ویروس کرونا چیست؟
- ↑ What can I do to protect myself?
- ↑ ویروس کرونا چیست؟/ راه های پیشگیری از آن - سایت عصر ایران
- ↑ نسل تازه ویروس کرونا چیست و چقدر خطرناک است؟ - بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ توصیه های مدیر گروه بیماری های عفونی دانشگاه علوم پزشکی ایران - پایگاه اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی ایران
- ↑ How dangerous coronaviruses
- ↑ ویروس کرونا چقدر کشنده است؟
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ نسل تازه ویروس کرونا - سایت بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ ویروس کرونا - سایت بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ تداوم پروازهای ایران و چین؛ اجرا نشدن یک تصمیم از پیش اعلام‌شده- دویچه وله فارسی
- ↑ تایید سه مورد جدید ابتلا به ویروس کرونا در قم و اراک - دویچه وله فارسی
- ↑ اختصاصی ایران‌اینترنشنال: تعداد قربانیان کرونا در ایران به ۱۱ تن رسید -سایت ایران اینترنشنال
- ↑ تایید سه مورد جدید ابتلا به ویروس کرونا در قم و اراک - سایت دویچه وله فارسی
- ↑ وزیر بهداشت ترکیه: ایران گفت ۷۵۸ مورد مشکوک به کرونا دارد - ایران اینترنشنال
- ↑ افزایش تلفات ویروس کرونا در ایران همزمان با اولین قربانی در اروپا
- ↑ دو نماینده راه یافته به مجلس کرونا گرفتند
- ↑ ویروس کرونا در ایران: با افزایش شمار مبتلایان، تعداد قربانیان به ٨ نفر رسید
- ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ ۲۲٫۲ ۲۲٫۳ اختصاصی ایران اینترنشنال: رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با قرنطینه قم مخالفت کرده بود
- ↑ طلبه‌های چینی در قم، عامل پخش کرونا بودند - برترینها
- ↑ بستری ۳۲۰ نفر مشکوک به کرونا در قم - سایت رکنا
- ↑ یک بیمار مبتلا به کرونا در استان البرز فوت کرد - خبرگزاری مهر
- ↑ نتیجه نهایی آزمایش دو مورد مرگ بیمار مشکوک به کروناویروس ساوه مثبت اعلام شد- خبرگزار ایسنا
- ↑ آخرین اخبار وضعیت ویروس کرونا در ایران- سایت ایران آزادی
- ↑ آخرین اخبار وضعیت ویروس کرونا در ایران - سایت ایران آزادی
- ↑ موافقت اولیه با تعطیلی مدارس تا ۱۵ فروردین- پایگاه خبری خوزنا
- ↑ توییت محمود صادقی
- ↑ توییت یورو نیوز فارسی
- ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ آخرین آمار‌های کرونا در کشور؛ از ابتلای معاون وزیر تا نماینده مجلس/ نمودار- سایت دیده بان ایران
- ↑ گزارشگران بدون مرز: رژیم ایران درباره کرونا پنهان‌کاری می‌کند- ایران اینترنشنال
- ↑ هشدار بهداشت جهانی به ایران چرا؟ - روزنامه آرمان ملی ۷ اسفند۱۳۹۸
- ↑ انبار سه طبقه احتکار ماسک در قم کشف شد- ایرنا ۶ اسفند
- ↑ کشف شبکه بزرگ احتکار ماسک در قزوین - ایرنا ۷ اسفند
- ↑ ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ گسترش کرونا به ۱۶ استان ایران - ایران اینترنشنال
- ↑ تایید سه مورد جدید ابتلا به ویروس کرونا در قم و اراک - دویچه وله فارسی
- ↑ آمار تلفات کرونا ویروس در ایران به پنج تن رسید
- ↑ ویروس کرونا: آمار مرگ و میر در حال افزایش است؛ علی ربیعی می‌گوید موضوع را سیاسی نکنید - رادیو فرانس انفو
- ↑ جان باختگان ویروس کرونا- وبسایت مجاهدین خلق
- ↑ ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ یک پزشک از قم: شرایط بد است
- ↑ تداوم پروازهای ایران و چین؛ اجرا نشدن یک تصمیم از پیش اعلام‌شده - دویچه وله فارسی
- ↑ What can I do to protect myself