۹٬۹۰۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
جمالالدین و شرف المعتمدین ابوعبدالله مقداد بن عبدالله بن محمد بن حسین بن محمد سیوری حلّی اسد غروی، معروف به «فاضل مقداد» از فقهای شیعه این دوره است که در روستای «سیور» حلّه متولد گردیده و از شاگردان شهید اول است. وی نه تنها در فقه برجسته است، بلکه متکلمی ورزیده به حساب میآید. | جمالالدین و شرف المعتمدین ابوعبدالله مقداد بن عبدالله بن محمد بن حسین بن محمد سیوری حلّی اسد غروی، معروف به «فاضل مقداد» از فقهای شیعه این دوره است که در روستای «سیور» حلّه متولد گردیده و از شاگردان شهید اول است. وی نه تنها در فقه برجسته است، بلکه متکلمی ورزیده به حساب میآید. | ||
وی با نگارش شرحی بر آثار استادش، استمرار تفکر شهید اول را ممکن ساخت و حوزه فقه استدلالی را وسعت داد و با تألیف کتابی در فقه القرآن مبانی قرآنی فقه شیعی را | وی با نگارش شرحی بر آثار استادش، استمرار تفکر شهید اول را ممکن ساخت و حوزه فقه استدلالی را وسعت داد و با تألیف کتابی در فقه القرآن مبانی قرآنی فقه شیعی را توضیح داد. از جمله شاگردان وی افراد زیر هستند: | ||
۱. شمس الدین محمد بن شجاع قطان انصاری حلی | ۱. شمس الدین محمد بن شجاع قطان انصاری حلی که کتاب «معالم الدین فی فقه آل یاسین» را نوشته است. | ||
۲. حسن بن راشد حلی | ۲. حسن بن راشد حلی | ||
فاضل مقداد در حوزه علمیه نجف و مرجع تقلید در آن عصر بود وی با تأسیس مدرسهای به نام «مدرسه سیوری» طلاب را آموزش میداد. | |||
پس از فاضل مقداد که در سال ۸۲۶ هجری از دنیا رفت، شاگرد | پس از فاضل مقداد که در سال ۸۲۶ هجری از دنیا رفت، شاگرد او «علی بن هلال جزایری» جانشینش شد. | ||
احمد بن محمد اردبیلی معروف به «مقدس اردبیلی» از دیگر | احمد بن محمد اردبیلی معروف به «مقدس اردبیلی» از دیگر مراجع قرن دهم هجری و معاصر شاهان صفوی است. شاه عباس اصرار داشت که وی به اصفهان رود، ولی او حاضر نشد. | ||
پس از مرگ مقدس اردبیلی در سال ۹۹۳ ه. ق. در نجف اشرف «سید محمد بن علی الموسوی الجبعی» | پس از مرگ مقدس اردبیلی در سال ۹۹۳ ه. ق. در نجف اشرف «سید محمد بن علی الموسوی الجبعی» نویسنده کتاب مدارکالاحکام، جایگزین وی شد. وی در سال ۹۹۸ هجری شرحی بر «شرائع الاسلام» نوشت. وی در سال ۱۰۰۹ هجری از دنیا رفته است. | ||
کتاب «معالم الدین» | کتاب «معالم الدین» هم در این دوره حوزه علمیه نجف نوشته شد. «مؤلف آن جمالالدین حسن بن زین الدین» (۹۵۹۱۰۱۱ ه. ق.) فرزند شهید ثانی و از شاگردان مقدس اردبیلی است. این کتاب تا دورههای اخیر در حوزهها مورد بحث و تدریس بوده است. | ||
علاوه بر فقه و اصول در علومی چون منطق، آیات الاحکام، تفسیر و عقاید و رجال نیز کتابهایی نوشته شد که | علاوه بر فقه و اصول در علومی چون منطق، آیات الاحکام، تفسیر و عقاید و رجال نیز کتابهایی نوشته شد که محصول حوزه نجف در این دوره است. برخی از این کتب عبارتند از: | ||
۱. حاشیه بر تهذیب المنطق، ملأ عبدالله یزدی | ۱. حاشیه بر تهذیب المنطق، ملأ عبدالله یزدی | ||
۲. مجمع البحرین، شیخ فخرالدین طریحی ( | ۲. مجمع البحرین، شیخ فخرالدین طریحی (درگذشته ۱۰۸۵ ه. ق.) | ||
۳. آیات الاحکام، شیخ احمد بن اسماعیل جزایری ( | ۳. آیات الاحکام، شیخ احمد بن اسماعیل جزایری (درگذشته ۱۱۵۱ ه. ق.) | ||
۴. مرآه الانوار، شیخ ابوالحسن فتونی عاملی نجفی ( | ۴. مرآه الانوار، شیخ ابوالحسن فتونی عاملی نجفی (درگذشته ۱۱۳۸ ه. ق.) | ||
۵. ضیا العالمین، شیخ ابوالحسن فتونی | ۵. ضیا العالمین، شیخ ابوالحسن فتونی | ||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
==== دوره چهارم ==== | ==== دوره چهارم ==== | ||
این دوره از اوایل قرن یازدهم شروع شد | این دوره از اوایل قرن یازدهم شروع شد تا آخر آن ادامه داشت و به اخباریونی اختصاص داشت که در حوزه علمیه نجف نفوذ داشتند. در این دوران رکود مباحث اصولی مشهور است تا زمانی که وحید بهبهانی از ایران به کربلا و نجف رفت. | ||
==== دوره پنجم از قرن ۱۲ تا ۱۵ هجری ==== | ==== دوره پنجم از قرن ۱۲ تا ۱۵ هجری ==== | ||
این دوره که از قرن دوازدهم تا قرن پانزدهم هجری را | این دوره که از قرن دوازدهم تا قرن پانزدهم هجری را در بر میگیرد که از فعالترین دوران حوزه علمیه نجف است. | ||
شروع دوره پنجم حوزه نجف با | شروع دوره پنجم حوزه نجف با رفتن وحید بهبهانی و شاگردان وی از ایران به نجف آغاز میگردد. «سید محمد مهدی بحرالعلوم» (۱۱۵۵/۱۱۵۴۱۲۱۲ ه.) از شاگردان وحید بهبهانی پس از او، در سن ۳۰ سالگی مدیریت حوزه علمیه نجف را برعهده گرفت. | ||
شیخ محمد حسن نجفی | شیخ محمد حسن نجفی با تألیف کتاب «جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام» که سی سال به طول انجامید، این کتاب در حوزههای علمیه به عنوان یکی از منابع اولیه فقها شناخته میشود. پس از صاحب جواهر، شیخ مرتضی انصاری، آخوند خراسانی، میرزای شیرازی، میرزای نایینی و شیخ الشریعه اصفهانی و… یکی پس از دیگری مرجعیت را برعهده گرفتند. | ||
شیخ انصاری دارای تألیفات عدیده ای در فقه و اصول است که «رسائل» و «مکاسب» وی در شمار کتب درسی حوزههای علمیه است. | |||
با مرگ شیخ انصاری در سال ۱۲۸۱ هجری، مرجعیت شیعه به سه تن از شاگردان او رسید: | |||
با | |||
۱. میرزای شیرازی (متوفی ۱۳۱۲ ه. ق.) | ۱. میرزای شیرازی (متوفی ۱۳۱۲ ه. ق.) | ||
خط ۱۰۰: | خط ۹۸: | ||
آخوند مولی محمد کاظم خراسانی با سبکی نوین به تدوین اصول فقه پرداخت. پس از آخوند خراسانی آیت الله محمد حسین نایینی (متوفی ۱۳۵۵ ه. ق.) به مرجعیت رسید. وی در حوزههای علمیه اصفهان، سامرا و نجف اشرف به تحصیل پرداخته بود و آخوند خراسانی را در کارهای مهم سیاسی اجتماعی یاری میکرد. کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» نائینی کتاب مبنای تشکیل حکومت مشروطه است. | آخوند مولی محمد کاظم خراسانی با سبکی نوین به تدوین اصول فقه پرداخت. پس از آخوند خراسانی آیت الله محمد حسین نایینی (متوفی ۱۳۵۵ ه. ق.) به مرجعیت رسید. وی در حوزههای علمیه اصفهان، سامرا و نجف اشرف به تحصیل پرداخته بود و آخوند خراسانی را در کارهای مهم سیاسی اجتماعی یاری میکرد. کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» نائینی کتاب مبنای تشکیل حکومت مشروطه است. | ||
شیخ الشریعه اصفهانی (۱۲۶۶۱۳۳۹ ه. ق.) پس از وفات میرزای دوم به مرجعیت رسید. | |||
اساتید فقه | |||
آخوند خراسانی اصلیترین مباحث اصولی را در کتاب «کفایه» سرجمع کرد. شیخ محمد حسین اصفهانی، آقا ضیا الدین عراقی و دیگر شاگردان آخوند خراسانی با تدوین کتب و تدریس اصول فقه با اسلوب جدید، این تحول را تداوم بخشیدند. علامه نایینی | آخوند خراسانی اصلیترین مباحث اصولی را در کتاب «کفایه» سرجمع کرد. شیخ محمد حسین اصفهانی، آقا ضیا الدین عراقی و دیگر شاگردان آخوند خراسانی با تدوین کتب و تدریس اصول فقه با اسلوب جدید، این تحول را تداوم بخشیدند. علامه نایینی بر محتوای مباحث اصولی افزود. | ||
سید محمد کاظم یزدی (۱۲۴۷۱۳۳۸ ه. ق.) با تألیف «عروه الوثقی» و سید ابوالحسن اصفهانی (۱۲۷۷۱۳۶۵ ه. ق.) با نگارش «وسیله النجاه» مسائل شرعی را با جامعیتی فراگیر تدوین کردند. | سید محمد کاظم یزدی (۱۲۴۷۱۳۳۸ ه. ق.) با تألیف «عروه الوثقی» و سید ابوالحسن اصفهانی (۱۲۷۷۱۳۶۵ ه. ق.) با نگارش «وسیله النجاه» مسائل شرعی را با جامعیتی فراگیر تدوین کردند. | ||
خط ۱۱۰: | خط ۱۰۸: | ||
«العروه الوثقی» با ۳۲۶۰ مسأله فقهی کتاب مرجع شد، و مراجع را به تقلید از آن واداشت. فروع فقهی این کتاب در حوزههای درس خارج مورد بحث و بررسی قرار گرفت. تاکنون دهها حاشیه و شرح بر آن نگاشته شده است. | «العروه الوثقی» با ۳۲۶۰ مسأله فقهی کتاب مرجع شد، و مراجع را به تقلید از آن واداشت. فروع فقهی این کتاب در حوزههای درس خارج مورد بحث و بررسی قرار گرفت. تاکنون دهها حاشیه و شرح بر آن نگاشته شده است. | ||
خمینی کتابهای خود را با کپیبرداری از وسیله النجاه نوشت. | خمینی کتابهای خود را با کپیبرداری از وسیله النجاه نوشت. اصفهانی پس از مرگ میرزا محمدتقی شیرازی در سال ۱۳۳۸ به عنوان مرجع تقلید معرفی شد همزمان با او علامه نایینی نیز مرجع تقلید بود تا اینکه در سال ۱۳۵۵ علامه نایینی در نجف و شیخ عبدالکریم حائری در قم از دنیا رفتند و مرجعیت عامه به آیتالله اصفهانی رسید. | ||
سید محسن حکیم (۱۲۶۴۱۳۹۰ ه. ق.) در حوزه علمیه نجف | سید محسن حکیم (۱۲۶۴۱۳۹۰ ه. ق.) در عصر سید ابوالحسن اصفهانی یکی از مراجع تقلید شناخته میشد. پس از فوت اصفهانی و بروجردی در حوزه علمیه نجف مرجعیت عامه به وی رسید. حکیم در دروس فقه و اصول آخوند خراسانی، آقاضیاء الدین عراقی شرکت میکرد. کتابهای وی عبارتند از: | ||
۱. مستمسک العروه الوثقی | ۱. مستمسک العروه الوثقی | ||
خط ۱۳۵: | خط ۱۳۳: | ||
۱۱. رسالهای در علم درایه | ۱۱. رسالهای در علم درایه | ||
حکیم از جمله مراجع فعال در فقه سیاسی است. وی در یکی از نامههایش مینویسد: | حکیم از جمله مراجع فعال در فقه سیاسی است. وی در یکی از نامههایش مینویسد: |
ویرایش