دریاچه ارومیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''دریاچه ارومیه''' نام دریاچه‌ای در شمال غربی ایران است که مابین استان‌های آذربایجان غربی و شرقی قرار دارد. این دریاچه به‌عنوان بزرگ‌ترين درياچه داخلي ايران و از مهم‌ترين و با ارزش‌ترين اكوسيستم‌های آبی ايران و جهان به‌شمار می‌آيد. حوضه آبریز دریاچه ارومیه با مساحت ۵۱۸۷۶ کیلومتر مربع یکی از شش حوضه آبریز اصلی کشور ایران است. این دریاچه که هم‌نام شهر ارومیه -مرکز استان آذربایجان غربی- است، دومین دریاچه شور از نظر سختی آب در جهان محسوب می‌شود و بیستمین دریاچه بزرگ جهان است.

ارومیه نامی است که به سبب نزدیکی دریاچه به شهر ارومیه، مرکز استان آذربایجان‌غربی، بر این دریاچه گذاشته شده است. در دهه ۱۹۳۰ میلادی و مصادف با سلطنت رضاشاه، نام دریاچه به افتخار این شاه، به رضاییه تغییر یافت؛ اما پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ باز هم به نام پیشین خود، دریاچه ارومیه نام‌گذاری گردید.

دریاچه ارومیه پس از بحرالمیت، دومین دریاچه شور از نظر سختی آب در جهان محسوب می‌شود و بیستمین دریاچه بزرگ جهان است. دریاچه ارومیه یکی از دریاچه‌های نادر و غیرعادی در جهان است که آب آن از نمک اشباع شده و از نظر اندازه، عمق، ترکیبات شیمیایی آب آن، نوع رسوب، اکولوژی و گردش آب دارای اختصاصات ویژه است. درباره علل شوری آب دریاچه ارومیه، باید از وجود سنگ‌های گچی و نمکی نئوژن در حوضه آبریز آن نام برد. از جمله عوامل دیگر شوری دریاچه ارومیه، عامل تبخیر می‌باشد . طبق محاسبات انجام شده، میزان تبخیر سالانه از سطح دریاچه، حدود ۲/۱ متر می‌باشد. این مقدار با توجه به عمق متوسط دریاچه که 6 متر می باشد، رقم بالایی است.  

– تالاب بین‌المللی (ثبت شده در کنوانسیون رامسر)

دریاچه ارومیه دارای بیش از ۱۰۰ جزیره بزرگ و کوچک است که همه آنها از سوی سازمان یونسکو به‌عنوان اندوخته طبیعی جهان به ثبت رسیده است. مهم‌ترین این جزایر عبارتند از:

جزیره کبودان (قویون داغی) با ۳۱۲۵ هکتار مساحت

جزیره اشک با ۱۲۵۰ هکتار مساحت

جزیره اسپیر با  ۱۲۵۰ هکتار مساحت

جزیره آرزو با ۸۰۰  هکتار مساحت

با کلان کوچک  –  اردک بلوطی  –  غاز پیشانی سفید کوچک  –  خروس کولی دشتی –  عروس غاز –  میش مرغ –  اردک مرمری –  متای پاسرخ –  اردک سرسفید  

شوری بیش از حد آب دریاچه ارومیه بر زندگی آرتمیا تنها موجود زنده محیط آبی این دریاچه نیز تأثیر گذاشته، به‌طوری‌که این شرایط، زیست این آبزی را مختل کرده و تعداد تخم آرتمیا را از 20 تا 30 عدد در هر لیتر آب دریاچه، به یک تا سه تخم کاهش داده است. جلبک در دریاچه ارومیه، آغاز زنجیره غذایی است که مورد استفاده آرتمیا می‌باشد و این سخت‌پوست، زنجیره غذایی پرندگان را تشکیل می‌‌دهد. با ایجاد هرگونه خلل در اکوسیستم و از بین رفتن آرتمیا، جلبک‌ها ازدیاد پیدا کرده و تمامی دریاچه را فرا می‌گیرند و عملاً آن را به یک مرداب تبدیل می‌کنند. دیگر این‌که با از بین رفتن آرتمیا، دیگر منبع غذایی برای پرندگان وجود نخواهد داشت.

این دریاچه در خطر خشک شدن کامل قراردارد. مرتضی موسوی سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: «در حال حاضر دریاچه ارومیه با 70 درصد خشک‌شدگی، نفس‌های آخر را می‌کشد.» نادر قاضی‌پور عضو دیگر مجلس شورای اسلامی نیز گفت «در حال حاضر وضعیت دریاچه ارومیه اسف‌بار و نگران‌کننده است.» اختصاص ۹۰٪ منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد آب به‌دلیل گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب‌های زیرزمینی در پی حفر چاه، از دلایل خشک شدن این دریاچه می‌باشد. کارشناسان ابراز داشته‌اند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و وضعیت زیست‌محیطی منطقه را تغییر خواهد داد. همچنین پیش‌بینی می‌شود در صورت خشک شدن دریاچه وزش باد و بارش‌های نمکی باعث آواره شدن ۱۱میلیون نفر از ساکنین مناطق هم‌جوار شود. مدیرکل مدیریت بحران استانداری در آذربایجان غربی در رابطه با خطر خشک شدن دریاچه ارومیه گفت: «چنان‌چه دریاچه ارومیه احیا نشود، بیش از ۱۴میلیون نفر جانشان در خطر خواهد بود و انواع بیماری‌ها آنها را تهدید می‌کند.»