|
|
| (۲۷۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|887x887پیکسل]]'''کاظم صدیقی'''، (متولد ۱ فروردین ۱۳۳۰، ابهر) یکی از روحانیون برجسته و جنجالی ایران است که از سال ۱۳۸۸ به‌عنوان امام جمعه موقت تهران فعالیت می‌کند. او در خانواده‌ای مذهبی بزرگ شد و در سن ۱۲ سالگی تحصیلات حوزوی خود را در حوزه علمیه حقانی قم آغاز کرد و نزد آخوندهایی مانند جوادی آملی، [[محمدتقی مصباح یزدی|مصباح یزدی]]، و [[محمد بهشتی]] به تحصیل پرداخت. صدیقی در سال ۱۳۸۳ حوزه علمیه [[روح‌الله خمینی|خمینی]] را در ازگل تهران تأسیس کرد، که به دلیل امکانات لوکسش مورد توجه قرار گرفت. او به «شیخ گریان» معروف است و به دلیل روضه‌خوانی برای [[سید علی خامنه ای|خامنه‌ای]] شناخته می‌شود. کاظم صدیقی در دهه ۱۳۶۰ به‌عنوان حاکم شرع در زاهدان، نقش کلیدی در اعدام‌های گسترده داشت و به «جلاد زاهدان» ملقب شد. او در سال ۱۳۸۸ از سرکوب اعتراضات پس از انتخابات حمایت کرد و معترضان را «فتنه‌گر» نامید. صدیقی در سال ۱۴۰۲ خواستار اجرای شدید قوانین حجاب شد و گفت: «باید با بدحجابی برخورد قاطع شود». کاظم صدیقی به زمین‌خواری ۱۰۰۰ میلیارد تومانی در ازگل متهم است و فرزندانش، محمدمهدی و محمدحسین، در سال ۱۴۰۳ به اتهام فساد مالی بازداشت شدند، اما این بازداشت‌ها نمایشی تلقی شد. بر اساس گزارشات صدیقی ۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان از واگذاری باغ‌های ازگل دریافت کرده و درآمد ماهانه میلیاردی از مدیریت یک هتل دارد. او از فیلتر شبکه‌های اجتماعی و ممنوعیت موسیقی حمایت کرده و این فعالیت‌ها را «مخالف شریعت» خواند. در سال ۱۴۰۳، سازمان عفو بین‌الملل او را به دلیل نقض حقوق بشر محکوم کرد، اما مصونیتش مانع از اقدامات جدی شد. صدیقی ادعا کرده که خامنه‌ای با امام زمان دیدار داشته است که واکنش‌های زیادی به دنبال داشت.<ref name=":0">[https://namnamak.com/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D9%87%D9%86%D8%B1/%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C بیوگرافی کاظم صدیقی و همسرش - نم‌نمک]</ref><ref name=":1">[https://www.balatarin.com/permlink/2024/3/21/6134422 کاظم صدیقی، روضه‌خوان محبوب رهبر ایران کیست؟ - بالاترین]</ref><ref name=":2">[https://www.rouydad24.ir/fa/news/286760/%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D9%84%D8%A7%DA%A9%DA%86%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%84- کاظم صدیقی روحانی مردمی یا لاکچری‌نشین حوزه علمیه ازگل؟ - سایت حکومتی رویداد۲۴]</ref><ref name=":3">[https://yasharsoltani.com/2024/03/13/%d8%b5%d8%af%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88-%d9%be%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%86/ زمین‌خواری ۱۰۰۰ میلیاردی آیت الله صدیقی و پسران - یاشار سلطانی]</ref><ref name=":4">[https://www.radiofarda.com/a/kazem-sedighi-sons-tehran-friday-prayer-arrested-corruption/33437743.html فرزند و عروس کاظم صدیقی، امام جمعهٔ تهران، به اتهام «فساد مالی» بازداشت شدند - رادیو فردا] 2</ref><ref name=":5">[https://bazdashtshodegan.com/%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C%D8%8C-%D8%AC%D9%84%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8/ خاطرات زندان؛ صدیقی، جلاد زاهدان- رقابت برای اعدام بیشتر - صدای بازداشت‌شدگان]</ref><ref name=":6">[https://www.didbaniran.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3-8/83270-%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 ادعای امام جمعه تهران در مورد دیدار آیت الله خامنه ای با امام زمان - دیده‌بان ایران]</ref><ref name=":7">[https://fararu.com/fa/tags/29957/1/%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C در مورد کاظم صدیقی - سایت حکومتی فرارو]</ref><ref name=":8">[https://parsi.euronews.com/2024/03/18/iran-what-we-know-about-financial-corruption-attributed-to-kazem-seddiqi از زمین‌خواری تا درآمد ماهانه میلیاردی از هتل؛ از فساد مالی منتسب به کاظم صدیقی چه می‌دانیم؟ - یورو نیوز]</ref><ref name=":9">[https://ir.voanews.com/a/exposing-corruption-kazem-sediqi-iran/7526072.html افشای زمین‌خواری هزار میلیارد تومانی امام جمعه تهران - صدای آمریکا]</ref><ref name=":10">[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%81%D8%B3%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D9%88%D9%86-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AC%D8%B2%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%BE%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C/a-72841717 سایه فساد بر تریبون جمعه؛ جزئیات بازداشت پسران کاظم صدیقی - دویچه‌وله]</ref><ref name=":11">[https://iranwire.com/fa/features/143329-%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86/ کاظم صدیقی؛ بازگشت شیخ زمین‌خوار و گریان به نماز جمعه تهران - ایران وایر]</ref><ref name=":12">[https://www.radiozamaneh.com/853324/ پرونده زمین‌خواری کاظم صدیقی: او هم «عاقبت به خیر» شد - رادیو زمانه] 1</ref> | | [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|بندانگشتی|1148x1148px]] |
| | {{جعبه اطلاعات سیاست‌مدار |
| | | نام = شیخ احمد تربتی |
| | | تصویر = شیخ احمد تربتی؛3.jpg |
| | | شرح تصویر = شیخ احمد تربتی، روزنامه‌نگار و فعال مشروطه |
| | | نام کامل = |
| | | زادروز = ۱۲۵۹ خورشیدی |
| | | شهر تولد = تربت حیدریه |
| | | کشور تولد = |
| | | تاریخ مرگ = ۱۲۸۸ خورشیدی |
| | | شهر مرگ = تبریز |
| | | کشور مرگ = |
| | | تحصیلات = فقه و اصول، حوزه‌های علمیه مشهد و نجف |
| | | دین = |
| | | حزب سیاسی = مشروطه‌خواه، وابسته به انجمن ایالتی تبریز |
| | | سمت = بنیان‌گذار و سردبیر روزنامه روح‌القدس |
| | | فعالیت‌ها = روزنامه‌نگاری مبارز، حمایت از مشروطیت، سرودن دیوان شعر با تخلص «احمد» |
| | |image_size=250پیکسل}} |
| | '''شیخ احمد تربتی'''، (متولد سال ۱۲۵۹، تربت حیدریه – درگذشته ۱۲۸۸ ه. ش، تبریز) روزنامه‌نگار، شاعر، و فعال سیاسی دوره [[جنبش مشروطه ایران]]، بنیان‌گذار روزنامه «روح‌القدس» و اولین شهید روزنامه‌نگار کشور بود. او در تربت حیدریه متولد شد و تحصیلاتش را در حوزه‌های علمیه مشهد و نجف گذراند، اما با اندیشه‌های تجددخواهانه آشنا شد و به تبریز مهاجرت کرد. شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۵، روزنامه روح‌القدس را تأسیس کرد که با لحن تند و انتقادی، استبداد [[محمد علی شاه|محمدعلی شاه]] و نفوذ خارجی را افشا می‌کرد. در دوره [[استبداد صغیر]] (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش)، او به دلیل فعالیت‌هایش مورد سرکوب قرار گرفت و در سال ۱۲۸۸، در تبریز به قتل رسید. شیخ احمد تربتی با اشعار و مقالاتش، به بیداری افکار عمومی و حمایت از مشروطه کمک کرد، اما به دلیل مخالفت با دربار، قربانی خشونت شد. او از خاندانی مذهبی بود و برادرش، شیخ محمد تربتی، نیز در فعالیت‌های فرهنگی فعال بود. شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» شعرهایی در سبک کلاسیک سرود و در دیوانش از عدالت و آزادی سخن گفت. نقش روزنامه روح‌القدس در افشای جنایات استبداد، او را به نمادی از روزنامه‌نگاری مبارز تبدیل کرد. نقدهای مثبت او را به‌عنوان مبارز مشروطه و شهید رسانه ستایش می‌کنند، اما برخی منابع به تندروی در انتقاداتش اشاره دارند. میراث شیخ احمد تربتی در تاریخ ایران به‌عنوان بنیان‌گذار روزنامه‌نگاری تندرو و شهید مشروطه ماندگار است.<ref name=":0">[https://ensani.ir/file/download/article/20120326171011-3043-120.pdf کتاب «روزنامه‌نگاران مقتول: سلطان‌العلمای خراسانی»، تالف سید محمد صدری طباطبایی]</ref><ref name=":1">[https://www.cgie.org.ir/fa/article/268719/%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D8%B3 روح‌القدوس - مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]</ref><ref name=":2">[https://rch.ac.ir/article/Details/14166 از روزنامه‌های تندرو دوره مشروطه - دانشنامه جهان اسلام]</ref><ref name=":3">[https://www.torbat-h.ir/celebrities/sheykh-ahmad-torbati/ شیخ احمد تربتی، اولین شهید روزنامه‌نگار ایران - تربت شهر من]</ref><ref name=":4">کتاب «تاریخ مشروطه ایران»، تألیف [[احمد کسروی]]</ref> |
|
| |
|
| == زندگی و تحصیلات == | | == زندگی اولیه و تحصیلات == |
| کاظم صدیقی در ۱ فروردین ۱۳۳۰ (۲۱ مارس ۱۹۵۱) در شهر ابهر، استان زنجان، متولد شد. او از خانواده‌ای مذهبی بود و در سن ۱۲ سالگی، در سال ۱۳۴۲ (۱۹۶۳)، تحصیلات حوزوی خود را در حوزه علمیه حقانی قم آغاز کرد. صدیقی دروس مقدماتی را نزد آخوندهایی مانند خزعلی، احمد جنتی، حسنزاده آملی، حائری تهرانی، محمد مفتح، [[محمد محمدی گیلانی|محمدی گیلانی]]، و حرم پناهی فرا گرفت. او دروس سطح را نزد احمدی میانجی، علی مشکینی، و محمدی گیلانی به پایان رساند و سپس فقه و اصول را نزد شیخ مرتضی حائری یزدی، شبیری زنجانی، و وحید خراسانی آموخت. صدیقی همچنین فلسفه اسلامی را نزد آخوندهایی مانند جوادی آملی، مصباح یزدی، و انصاری شیرازی، و فلسفه غربی را نزد محمد بهشتی و دکتر احمدی مطالعه کرد. او از درس‌های آخوندهایی مانند سید رضا بهاالدینی، محمدتقی بهجت، و کاشمری نیز بهره برد. این تحصیلات، او را برای نقش‌های کلیدی در ساختار مذهبی و قضایی ایران آماده کرد.<ref name=":0" />
| | شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۵۹ ش (۱۲۹۶ ق) در تربت حیدریه، از توابع خراسان، در خانواده‌ای مذهبی متولد شد. پدرش، شیخ محمد تربتی، از علمای محلی بود و برادرش، شیخ محمد تربتی، نیز در فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی فعال بود. او از کودکی به علوم دینی علاقه‌مند بود و در محیطی سنتی پرورش یافت، اما با مهاجرت به مشهد، با اندیشه‌های نوین آشنا شد.<ref name=":1" /><ref name=":3" /> |
|
| |
|
| == مسیر حرفه‌ای مذهبی == | | === تحصیلات و فعالیت‌های مذهبی === |
| پس از [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷]]، کاظم صدیقی وارد سیستم قضایی شد و در سمت‌هایی مانند ریاست دادگاه‌های عمومی تهران و دیوان عالی تعزیرات حقوقی قضات خدمت کرد. در سال ۱۳۸۳ (۲۰۰۴)، او حوزه علمیه خمینی را در منطقه ازگل تهران تأسیس کرد و به تدریس دروس تخصصی فقه پرداخت. این حوزه به دلیل امکانات مجللش، از جمله سالن ورزشی و کلاس‌های اخلاق هفتگی، مورد توجه قرار گرفت. صدیقی به‌عنوان روضه‌خوان برجسته‌ای شناخته می‌شود که به دلیل سخنرانی‌های احساسی و روضه‌خوانی برای سید علی خامنه‌ای، به «شیخ گریان» معروف است. او در سال ۱۳۸۸ (۲۰۰۹) توسط خامنه‌ای به‌عنوان امام جمعه موقت تهران منصوب شد و از این تریبون برای ترویج ایدئولوژی نظام استفاده کرد.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" />
| | شیخ احمد تربتی تحصیلات دینی را در حوزه علمیه مشهد آغاز کرد و سپس به نجف رفت و نزد علمای برجسته، مانند [[آخوند ملا محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]]، فقه و اصول آموخت. او در نجف با جریان‌های تجددخواه آشنا شد و به تبریز مهاجرت کرد. در تبریز، به تدریس و فعالیت‌های فرهنگی پرداخت و با روشنفکران مشروطه‌خواه، مانند [[سیّدحسن تقی‌زاده|سید حسن تقی‌زاده]]، ارتباط برقرار کرد.<ref name=":0" /><ref name=":2" /> |
|
| |
|
| == نقش‌های سیاسی و قضایی == | | == فعالیت‌های روزنامه‌نگاری == |
| کاظم صدیقی در دهه ۱۳۶۰ به‌عنوان حاکم شرع در دادگاه انقلاب زاهدان منصوب شد و به صدور احکام قضایی سریع شهرت یافت. او از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲ رئیس دادگاه عالی انتظامی قضات بود و در این مدت بر انضباط قضات نظارت داشت. از سال ۱۳۹۷، او ریاست ستاد امر به معروف و نهی از منکر را بر عهده گرفت و بر اجرای قوانین اجتماعی تأکید کرد. کاظم صدیقی در سال ۱۳۸۸ به‌عنوان امام جمعه موقت تهران منصوب شد و از این تریبون برای حمایت از سیاست‌های نظام استفاده کرد. او در سال ۱۴۰۱ در اجلاس جهانی ادیان در وین حضور یافت و با مقامات مذهبی و سیاسی دیدار داشت. اظهارات جنجالی او، از جمله ادعای دیدار خامنه‌ای با امام زمان، بخشی از نقش سیاسی او را نشان می‌دهد.<ref name=":0" /><ref name=":5" /><ref name=":7" /><ref name=":6" />
| | [[پرونده:روزنامه روح‌القدوس.jpg|جایگزین=روزنامه روح‌القدوس|بندانگشتی|330x330پیکسل|روزنامه روح‌القدوس]] |
|
| |
|
| == اتهامات فساد مالی == | | === تأسیس روزنامه روح‌القدس === |
| کاظم صدیقی با اتهامات گسترده‌ای در زمینه فساد مالی مواجه است که دامنه آن از زمین‌خواری تا سوءاستفاده از منابع عمومی را در بر می‌گیرد. در سال ۱۴۰۳، گزارش‌هایی از زمین‌خواری ۱۰۰۰ میلیارد تومانی در منطقه ازگل تهران منتشر شد که صدیقی و فرزندانش، محمدمهدی و محمدحسین، را مسئول می‌دانست. این زمین‌ها از طریق واگذاری غیرقانونی املاک اوقافی به دست آمده بود و شامل باغ‌های وسیع در ازگل بود. منابع دیگر اعلام کردند که صدیقی ۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان از انتقال این باغ‌ها دریافت کرده بود، که این مبلغ از بودجه‌های عمومی تأمین شده بود. او همچنین به مدیریت یک هتل لوکس در تهران متهم است که درآمد ماهانه آن به میلیاردها تومان می‌رسد و از منابع دولتی تأمین می‌شود. در سال ۱۴۰۲، شایعاتی درباره واگذاری املاک مسکونی به نزدیکان او در تهران مطرح شد، اما این ادعاها به دلیل نبود مدارک رسمی تأیید نشد. فرزندان صدیقی در مارس ۲۰۲۴ (اسفند ۱۴۰۲) به اتهام فساد مالی بازداشت شدند، اما این اقدام به‌عنوان نمایشی برای کاهش فشار عمومی تلقی شد و پس از مدت کوتاهی آزاد شدند. این اتهامات نشان‌دهنده شبکه‌ای از فساد است که صدیقی در مرکز آن قرار دارد، اما به دلیل مصونیت، تاکنون پاسخگو نبوده است.<ref name=":3" /><ref name=":8" /><ref>[https://www.radiozamaneh.com/809757/ فساد زیر عبای رهبری: صدیقی ۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان از انتقال باغ ازگل دریافت کرده بود - رادیو زمانه] 2</ref><ref>[https://iranfreedom.net/%da%a9%d8%a7%d8%b8%d9%85-%d8%b5%d8%af%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88-%d9%81%d8%b1%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86%d8%b4%d8%8c-%d8%a7%d8%b2-%d8%b2%d9%85%db%8c%d9%86%d8%ae%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%8c/ کاظم صدیقی و فرزندانش، از زمین‌خواری ازگل تا دستگیری نمایشی! - ایران آزادی] 1</ref><ref name=":4" /><ref name=":9" />
| | شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۵، روزنامه «روح‌القدس» را در تبریز تأسیس کرد. این روزنامه با لحن تند و انتقادی، به افشای سیاست‌های استبدادی دربار قاجار، به‌ویژه محمدعلی شاه، و نفوذ خارجی (روسیه و انگلیس) می‌پرداخت. روح‌القدس با چاپ مقالات و کاریکاتورهای سیاسی، به یکی از تأثیرگذارترین نشریات دوره مشروطه تبدیل شد و به بیداری افکار عمومی کمک کرد. تربتی خود سردبیری و نگارش بخش عمده مقالات را بر عهده داشت.<ref name=":1" /><ref name=":3" /> |
|
| |
|
| == نقش در سرکوب و اعدام‌ها == | | === ویژگی‌ها و تأثیرات روح‌القدس === |
| کاظم صدیقی در دهه ۱۳۶۰ به‌عنوان حاکم شرع در زاهدان، نقش کلیدی در سرکوب‌های قومی و اعدام‌های گسترده داشت. خاطرات زندانیان او را «جلاد زاهدان» توصیف می‌کنند، که با سرعت و شدت احکام اعدام را صادر می‌کرد تا از افزایش تعداد اعدام‌ها در رقابت با دیگر مقامات پیشی بگیرد. گزارش‌ها نشان می‌دهند که او در این دوره، صدها نفر را به دلیل اتهامات سیاسی یا قومیتی به اعدام محکوم کرد. این سرکوب‌ها، به‌ویژه علیه اقلیت‌های قومی در سیستان و بلوچستان، با اعتراضات بین‌المللی مواجه شد. در دهه ۱۳۸۰، صدیقی از سرکوب اعتراضات پس از انتخابات ۱۳۸۸ حمایت کرد و معترضان را «فتنه‌گر» و «عامل بیگانه» نامید. او در سال ۱۴۰۱، در واکنش به اعتراضات گسترده، خواستار برخورد قاطع با مخالفان شد و گفت: «باید با شدت با این آشوب‌ها برخورد شود». صدیقی همچنین در خطبه‌های نماز جمعه، از اعدام‌های عمومی دفاع کرد و آن را «ضرورت حفظ نظام» خواند. این نقش او در سرکوب، صدیقی را به یکی از چهره‌های جنجالی در تاریخ قضایی ایران تبدیل کرده است.<ref name=":5" /><ref>[https://iranfreedom.net/%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c-%d8%a8%d9%87-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%ac%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%aa-%d8%a2%d8%ae%d9%88%d9%86%d8%af-%da%a9%d8%a7%d8%b8%d9%85-%d8%b5%d8%af%db%8c%d9%82/ نگاهی به کارنامه جنایت آخوند کاظم صدیقی در سیستان و بلوچستان - ایران آزادی] 2</ref><ref name=":7" /><ref name=":11" /><ref name=":13">[https://www.iranntv.com/953196-%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AF%D8%B2%D8%AF-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C کاظم صدیقی امام‌جمعه دزد خامنه‌ای - سیمای آزادی]</ref>
| | روزنامه روح‌القدس به دلیل سبک تند و صریحش در انتقاد از استبداد و فساد درباری، در میان مشروطه‌خواهان محبوبیت یافت. این روزنامه، با انتشار اخبار سرکوب مشروطه‌خواهان و حمایت از مجلس، نقش مهمی در تقویت جنبش مشروطیت ایفا کرد. با این حال، برخی منابع به تندروی تربتی در مقالاتش اشاره دارند که گاه به جنجال منجر شد، اما این سبک او را به چهره‌ای برجسته در روزنامه‌نگاری مبارز تبدیل کرد.<ref name=":0" /><ref name=":2" /><ref name=":4" /> |
|
| |
|
| == مواضع اجتماعی و فرهنگی == | | === محتوای سیاسی و فرهنگی روح‌القدس === |
| کاظم صدیقی به دلیل مواضع سخت‌گیرانه‌اش در مسائل اجتماعی و فرهنگی شناخته می‌شود. او در سال ۱۴۰۲ در خطبه‌های نماز جمعه خواستار اجرای شدید قوانین حجاب شد و اظهار داشت: <blockquote>«باید با بدحجابی برخورد قاطع شود تا ارزش‌های اسلامی حفظ گردد». </blockquote>صدیقی از [[گشت ارشاد|گشت‌های ارشاد]] حمایت کرد و حضور زنان بدون رعایت حجاب کامل در اماکن عمومی را «تهدیدی برای امنیت اخلاقی جامعه» نامید، که این موضع در سال ۱۴۰۱ با افزایش نظارت‌ها تقویت شد. او همچنین در سال ۱۳۹۸ از فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی خارجی مانند اینستاگرام و تلگرام حمایت کرد و آن‌ها را «ابزار نفوذ دشمن» خواند، که این موضع با سیاست‌های فیلترینگ نظام هم‌راستا بود. صدیقی در سال ۱۳۹۹ ممنوعیت موسیقی در اماکن عمومی را ترویج کرد و آن را «مخالف شریعت اسلامی» دانست، و خواستار تعطیلی کنسرت‌ها شد. او در سال ۱۴۰۰ از ممنوعیت تئاترهای خیابانی در ماه رمضان دفاع کرد و این فعالیت‌ها را «بی‌حرمتی به تقدسات» توصیف کرد. این مواضع، او را به یکی از حامیان اصلی سیاست‌های فرهنگی سخت‌گیرانه تبدیل کرده است.<ref name=":7" /><ref name=":11" /><ref name=":2" />
| | روزنامه روح‌القدس، به دلیل محتوای سیاسی و فرهنگی تندش شهرت داشت. این روزنامه با انتشار مقالات انتقادی علیه استبداد محمدعلی شاه، فساد درباری، و نفوذ خارجی (به‌ویژه روسیه)، به افشای جنایات دربار و حمایت از آرمان‌های مشروطه پرداخت. روح‌القدس همچنین کاریکاتورهایی منتشر می‌کرد که مقامات قاجار را به سخره می‌گرفت. بخش فرهنگی روزنامه شامل اشعار شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» بود که مضامین عدالت و آزادی را ترویج می‌کرد. این محتوا، به‌ویژه در تبریز، به بسیج افکار عمومی علیه استبداد کمک کرد، اما تندروی در برخی مقالات، خشم دربار را برانگیخت.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /> |
|
| |
|
| == واکنش‌ها و اتهامات بین‌المللی == | | == نقش در انقلاب مشروطیت == |
| کاظم صدیقی به دلیل نقشش در سرکوب و فساد مالی، با انتقادات گسترده بین‌المللی مواجه شده است. در سال ۱۴۰۳، سازمان عفو بین‌الملل او را به دلیل حمایت از اعدام‌ها و سرکوب معترضان محکوم کرد و خواستار تحقیقات مستقل شد، اما این فشارها به دلیل مصونیت او بی‌نتیجه ماند. صدیقی در فهرست افرادی قرار گرفت که به دلیل زمین‌خواری و نقض حقوق بشر در معرض تحریم‌های احتمالی بودند، اما نظام جمهوری اسلامی از او حمایت کرد. صدیقی این اتهامات را «دسیسه دشمنان برای تضعیف نظام» نامید و در سال ۱۴۰۳ اظهار داشت: <blockquote>«ما در مسیر حق هستیم و از این تهمت‌ها نمی‌ترسیم». </blockquote>گزارش‌های حقوق بشری در سال ۱۴۰۲، نقش او را در اعدام‌های دهه ۱۳۶۰ برجسته کردند و خواستار محاکمه او شدند، اما این درخواست‌ها نادیده گرفته شد. این واکنش‌ها، جایگاه او را به‌عنوان چهره‌ای جنجالی در سطح جهانی تثبیت کرده است.<ref name=":9" /><ref name=":10" /><ref name=":8" /><ref name=":12" />
| | [[پرونده:سید احمد تربتی؛1.jpg|جایگزین=شیخ احمد تربتی به همراه افراد دستگیر شده در واقعه به توپ بستن مجلس|بندانگشتی|شیخ احمد تربتی به همراه افراد دستگیر شده در واقعه به توپ بستن مجلس ]] |
| | در دوره استبداد صغیر (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش)، شیخ احمد تربتی از فعالان برجسته مشروطه‌خواه در تبریز بود. او با انتشار مقالات تند در روزنامه روح‌القدس، سرکوب مشروطه‌خواهان توسط محمدعلی شاه را افشا کرد و به سازماندهی مقاومت در تبریز کمک نمود. تربتی با همکاری انجمن ایالتی تبریز و چهره‌هایی مانند [[ستارخان]]، به ترویج آرمان‌های مشروطه پرداخت.<ref name=":0" /><ref name=":3" /> |
|
| |
|
| == مصونیت و تأثیرات در نظام == | | === همکاری با مشروطه‌خواهان === |
| کاظم صدیقی به دلیل جایگاه برجسته‌اش در ساختار حکومتی جمهوری اسلامی، از مصونیت کامل در برابر پیگرد قانونی برخوردار است. گزارش‌های متعدد نشان می‌دهند که با وجود اتهامات سنگین زمین‌خواری، فساد مالی، و نقش در سرکوب‌ها، هیچ اقدام قضایی جدی علیه او انجام نشده است. این مصونیت به سیستم حمایتی آخوندها در نظام نسبت داده می‌شود، که مقامات ارشد را از پاسخگویی معاف می‌کند. پس از بازداشت نمایشی فرزندانش، محمدمهدی و محمدحسین، در مارس ۲۰۲۴ به اتهام فساد مالی، آن‌ها به سرعت آزاد شدند، که این امر انتقادات گسترده‌ای را نسبت به تبعیض و بی‌عدالتی در نظام برانگیخت. این بازداشت‌ها به‌عنوان تلاشی برای کاهش فشار عمومی و حفظ ظاهر تلقی شده است، اما هیچ بررسی عمیقی از دارایی‌ها و فعالیت‌های مالی صدیقی صورت نگرفته است. صدیقی با حمایت مستقیم خامنه‌ای، تأثیر قابل‌توجهی در ترویج سیاست‌های سرکوبگرانه و ایدئولوژیک داشته و به‌عنوان یکی از نزدیکان رهبر در تریبون‌های عمومی شناخته می‌شود. او از این جایگاه برای تقویت وحدت حامیان نظام، سرکوب مخالفان، و تبلیغ ایدئولوژی [[رژیم ولایت فقیه|ولایت فقیه]] استفاده کرده و در خطبه‌هایش بر لزوم حفظ ساختار موجود تأکید کرده است. این نفوذ و مصونیت، او را به یکی از ستون‌های اصلی ثبات ایدئولوژیک حتی در برابر انتقادات داخلی و فشارهای بین‌المللی نظام تبدیل کرده است. تأثیر او در تربیت نسل جدید روحانیون از طریق حوزه علمیه ازگل نیز نشان‌دهنده نقش بلندمدتش در حفظ ساختار مذهبی نظام است.<ref name=":11" /><ref name=":12" /><ref name=":4" /><ref name=":13" /><ref name=":7" /><ref name=":8" /><ref name=":2" />
| | شیخ احمد تربتی با روشنفکران مشروطه‌خواه، از جمله سید حسن تقی‌زاده و اعضای انجمن سعادت، ارتباط نزدیکی داشت. او از طریق سخنرانی‌ها و مقالاتش، مردم تبریز را به حمایت از مشروطه و مقاومت در برابر استبداد تشویق کرد. این فعالیت‌ها او را به هدفی برای دربار و نیروهای استبدادی تبدیل کرد، اما روحیه مبارزاتی‌اش را تقویت نمود.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> |
| | |
| | == فعالیت‌های ادبی و شعر == |
| | شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» دیوان شعری در سبک کلاسیک فارسی سرود. اشعار او که اغلب در قالب غزل و قصیده بودند، مضامین عاشقانه، اجتماعی، و سیاسی داشتند. تربتی در شعرهایش به عدالت، آزادی، و مبارزه با استبداد تأکید می‌کرد و از مشروطه‌خواهان ستایش می‌کرد. این اشعار گاه در روزنامه روح‌القدس منتشر می‌شد و به محبوبیت او در محافل ادبی تبریز افزود.<ref name=":1" /><ref name=":3" /> |
| | |
| | === تأثیر ادبی === |
| | فعالیت‌های ادبی شیخ احمد تربتی، به‌ویژه اشعار سیاسی‌اش، در دوره مشروطیت تأثیرگذار بود. اشعار او در گردهمایی‌های مشروطه‌خواهان خوانده می‌شد و به تقویت روحیه مبارزان کمک می‌کرد. سادگی سبک شعری او در مقایسه با شاعران برجسته قاجار تفاوت داشت، اما ارزش کار او در پیوند شعر با آرمان‌های مشروطه بود. دیوانش پس از مرگش به‌عنوان بخشی از میراث فرهنگی‌اش حفظ شد.<ref name=":0" /><ref name=":2" /> |
| | |
| | == ترور و پایان زندگی == |
| | [[پرونده:سید احمد تربتی؛2.jpg|جایگزین=سید احمد تربتی، سمت راست، پس از دستگیری|بندانگشتی|227x227پیکسل|سید احمد تربتی، سمت راست، پس از دستگیری]] |
| | شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۸ ش (۱۳۲۷ ق) در تبریز، در جریان استبداد صغیر، توسط نیروهای وابسته به دربار محمدعلی شاه به قتل رسید. او به دلیل مقالات تند روزنامه روح‌القدس علیه استبداد و افشای سرکوب مشروطه‌خواهان، هدف نیروهای درباری قرار گرفت. تربتی در محله‌ای در تبریز دستگیر و پس از شکنجه، اعدام شد. این رویداد او را به اولین شهید روزنامه‌نگار ایران تبدیل کرد.<ref name=":0" /><ref name=":3" /> |
| | |
| | === پیامدهای ترور === |
| | ترور شیخ احمد تربتی واکنش‌های گسترده‌ای در میان مشروطه‌خواهان برانگیخت. مرگ او به تقویت روحیه مقاومت در تبریز و تسریع فتح تهران (۱۲۸۸ ش) کمک کرد. روزنامه روح‌القدس پس از مرگ او به فعالیت ادامه نداد، اما تأثیرش در بیداری افکار عمومی ماندگار شد. برخی منابع به تندروی‌های تربتی به‌عنوان عاملی برای خشم دربار اشاره دارند، اما شهادتش او را به نمادی از مبارزه علیه استبداد تبدیل کرد.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> |
| | |
| | == میراث == |
| | شیخ احمد تربتی با تأسیس روزنامه روح‌القدس، نقش مهمی در توسعه روزنامه‌نگاری مبارز در دوره مشروطیت ایفا کرد. منابع تأکید دارند که روح‌القدس با لحن انتقادی و افشاگرانه، الگویی برای نشریات بعدی، مانند صوراسرافیل، شد. تربتی با مقالاتش به بیداری افکار عمومی و حمایت از آرمان‌های مشروطه کمک کرد و به‌عنوان پیشگام روزنامه‌نگاری تندرو شناخته می‌شود.<ref name=":1" /><ref name=":2" /> |
| | |
| | === جایگاه در تاریخ ایران === |
| | شیخ احمد تربتی به‌عنوان اولین شهید روزنامه‌نگار ایران، در تاریخ مشروطه جایگاه ویژه‌ای دارد. شهادت او الهام‌بخش مبارزان مشروطه، به‌ویژه در تبریز، بود و به تقویت جنبش مشروطیت کمک کرد. دیوان شعر او با تخلص «احمد»، که مضامین عدالت و آزادی را دربرداشت، نیز به‌عنوان بخشی از میراث فرهنگی‌اش باقی ماند. با وجود انتقادات به تندروی در مقالاتش، تربتی به‌عنوان نمادی از شجاعت و مبارزه علیه استبداد در تاریخ ایران ماندگار است.<ref name=":0" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /> |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
|
| |
| # (صدای بازداشت‌شدگان): <nowiki>https://bazdashtshodegan.com/%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C%D8%8C-%D8%AC%D9%84%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8/</nowiki>
| |
| # (یاشار سلطانی): <nowiki>https://yasharsoltani.com/2024/03/13/%d8%b5%d8%af%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88-%d9%be%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%86/</nowiki>
| |
| # (رویداد۲۴): <nowiki>https://www.rouydad24.ir/fa/news/286760/%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D9%84%D8%A7%DA%A9%DA%86%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%84-</nowiki>
| |
| # (دیده‌بان ایران): <nowiki>https://www.didbaniran.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3-8/83270-%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85</nowiki>
| |
| # (دویچه‌وله): <nowiki>https://www.dw.com/fa-ir/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%81%D8%B3%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D9%88%D9%86-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AC%D8%B2%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%BE%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C/a-72841717</nowiki>
| |
| # (مجاهدین خلق): <nowiki>https://article.mojahedin.org/i/%D9%81%D8%B6%DB%8C%D8%AD%D8%AA-%D8%AF%D8%B2%D8%AF%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86</nowiki>
| |
| # (رادیو فردا)۱: <nowiki>https://www.radiofarda.com/a/32868150.html</nowiki>
| |
| # (رادیو فردا)۲: <nowiki>https://www.radiofarda.com/a/kazem-sedighi-sons-tehran-friday-prayer-arrested-corruption/33437743.html</nowiki>
| |
| # (ایران آزادی)۱: <nowiki>https://iranfreedom.net/%da%a9%d8%a7%d8%b8%d9%85-%d8%b5%d8%af%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88-%d9%81%d8%b1%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86%d8%b4%d8%8c-%d8%a7%d8%b2-%d8%b2%d9%85%db%8c%d9%86%d8%ae%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%8c/</nowiki>
| |
| # (ایران آزادی)۲: <nowiki>https://iranfreedom.net/%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c-%d8%a8%d9%87-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%ac%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%aa-%d8%a2%d8%ae%d9%88%d9%86%d8%af-%da%a9%d8%a7%d8%b8%d9%85-%d8%b5%d8%af%db%8c%d9%82/</nowiki>
| |
| # (رادیو زمانه)۱: <nowiki>https://www.radiozamaneh.com/853324/</nowiki>
| |
| # (رادیو زمانه)۲: <nowiki>https://www.radiozamaneh.com/809757/</nowiki>
| |
| # (ایران وایر): <nowiki>https://iranwire.com/fa/features/143329-%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86/</nowiki>
| |
| # (سیمای آزادی): <nowiki>https://www.iranntv.com/953196-%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AF%D8%B2%D8%AF-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C</nowiki>
| |
| # (فرارو): <nowiki>https://fararu.com/fa/tags/29957/1/%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C</nowiki>
| |
| # (نم‌نمک): <nowiki>https://namnamak.com/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D9%87%D9%86%D8%B1/%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C</nowiki>
| |
| # (یورو نیوز): <nowiki>https://parsi.euronews.com/2024/03/18/iran-what-we-know-about-financial-corruption-attributed-to-kazem-seddiqi</nowiki>
| |
| # (صدای آمریکا): <nowiki>https://ir.voanews.com/a/exposing-corruption-kazem-sediqi-iran/7526072.html</nowiki>
| |
| # (بالاترین): <nowiki>https://www.balatarin.com/permlink/2024/3/21/6134422</nowiki>
| |
| # (دادگستر): <nowiki>https://spreadingjustice.org/fa/individual-violator/sj65961/</nowiki>
| |
شیخ احمد تربتی شیخ احمد تربتی، روزنامه‌نگار و فعال مشروطه |
| شناسنامه |
|---|
| زادروز | ۱۲۵۹ خورشیدی |
|---|
| زادگاه | تربت حیدریه، |
|---|
| تاریخ مرگ | ۱۲۸۸ خورشیدی |
|---|
| محل مرگ | تبریز، |
|---|
| تحصیلات | فقه و اصول، حوزه‌های علمیه مشهد و نجف |
|---|
| اطلاعات سیاسی |
|---|
| حزب سیاسی | مشروطه‌خواه، وابسته به انجمن ایالتی تبریز |
|---|
| سمت | بنیان‌گذار و سردبیر روزنامه روح‌القدس |
|---|
| فعالیت‌ها | روزنامه‌نگاری مبارز، حمایت از مشروطیت، سرودن دیوان شعر با تخلص «احمد» |
|---|
|
شیخ احمد تربتی، (متولد سال ۱۲۵۹، تربت حیدریه – درگذشته ۱۲۸۸ ه. ش، تبریز) روزنامه‌نگار، شاعر، و فعال سیاسی دوره جنبش مشروطه ایران، بنیان‌گذار روزنامه «روح‌القدس» و اولین شهید روزنامه‌نگار کشور بود. او در تربت حیدریه متولد شد و تحصیلاتش را در حوزه‌های علمیه مشهد و نجف گذراند، اما با اندیشه‌های تجددخواهانه آشنا شد و به تبریز مهاجرت کرد. شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۵، روزنامه روح‌القدس را تأسیس کرد که با لحن تند و انتقادی، استبداد محمدعلی شاه و نفوذ خارجی را افشا می‌کرد. در دوره استبداد صغیر (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش)، او به دلیل فعالیت‌هایش مورد سرکوب قرار گرفت و در سال ۱۲۸۸، در تبریز به قتل رسید. شیخ احمد تربتی با اشعار و مقالاتش، به بیداری افکار عمومی و حمایت از مشروطه کمک کرد، اما به دلیل مخالفت با دربار، قربانی خشونت شد. او از خاندانی مذهبی بود و برادرش، شیخ محمد تربتی، نیز در فعالیت‌های فرهنگی فعال بود. شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» شعرهایی در سبک کلاسیک سرود و در دیوانش از عدالت و آزادی سخن گفت. نقش روزنامه روح‌القدس در افشای جنایات استبداد، او را به نمادی از روزنامه‌نگاری مبارز تبدیل کرد. نقدهای مثبت او را به‌عنوان مبارز مشروطه و شهید رسانه ستایش می‌کنند، اما برخی منابع به تندروی در انتقاداتش اشاره دارند. میراث شیخ احمد تربتی در تاریخ ایران به‌عنوان بنیان‌گذار روزنامه‌نگاری تندرو و شهید مشروطه ماندگار است.[۱][۲][۳][۴][۵]
زندگی اولیه و تحصیلات
شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۵۹ ش (۱۲۹۶ ق) در تربت حیدریه، از توابع خراسان، در خانواده‌ای مذهبی متولد شد. پدرش، شیخ محمد تربتی، از علمای محلی بود و برادرش، شیخ محمد تربتی، نیز در فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی فعال بود. او از کودکی به علوم دینی علاقه‌مند بود و در محیطی سنتی پرورش یافت، اما با مهاجرت به مشهد، با اندیشه‌های نوین آشنا شد.[۲][۴]
تحصیلات و فعالیت‌های مذهبی
شیخ احمد تربتی تحصیلات دینی را در حوزه علمیه مشهد آغاز کرد و سپس به نجف رفت و نزد علمای برجسته، مانند آخوند خراسانی، فقه و اصول آموخت. او در نجف با جریان‌های تجددخواه آشنا شد و به تبریز مهاجرت کرد. در تبریز، به تدریس و فعالیت‌های فرهنگی پرداخت و با روشنفکران مشروطه‌خواه، مانند سید حسن تقی‌زاده، ارتباط برقرار کرد.[۱][۳]
فعالیت‌های روزنامه‌نگاری
تأسیس روزنامه روح‌القدس
شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۵، روزنامه «روح‌القدس» را در تبریز تأسیس کرد. این روزنامه با لحن تند و انتقادی، به افشای سیاست‌های استبدادی دربار قاجار، به‌ویژه محمدعلی شاه، و نفوذ خارجی (روسیه و انگلیس) می‌پرداخت. روح‌القدس با چاپ مقالات و کاریکاتورهای سیاسی، به یکی از تأثیرگذارترین نشریات دوره مشروطه تبدیل شد و به بیداری افکار عمومی کمک کرد. تربتی خود سردبیری و نگارش بخش عمده مقالات را بر عهده داشت.[۲][۴]
ویژگی‌ها و تأثیرات روح‌القدس
روزنامه روح‌القدس به دلیل سبک تند و صریحش در انتقاد از استبداد و فساد درباری، در میان مشروطه‌خواهان محبوبیت یافت. این روزنامه، با انتشار اخبار سرکوب مشروطه‌خواهان و حمایت از مجلس، نقش مهمی در تقویت جنبش مشروطیت ایفا کرد. با این حال، برخی منابع به تندروی تربتی در مقالاتش اشاره دارند که گاه به جنجال منجر شد، اما این سبک او را به چهره‌ای برجسته در روزنامه‌نگاری مبارز تبدیل کرد.[۱][۳][۵]
محتوای سیاسی و فرهنگی روح‌القدس
روزنامه روح‌القدس، به دلیل محتوای سیاسی و فرهنگی تندش شهرت داشت. این روزنامه با انتشار مقالات انتقادی علیه استبداد محمدعلی شاه، فساد درباری، و نفوذ خارجی (به‌ویژه روسیه)، به افشای جنایات دربار و حمایت از آرمان‌های مشروطه پرداخت. روح‌القدس همچنین کاریکاتورهایی منتشر می‌کرد که مقامات قاجار را به سخره می‌گرفت. بخش فرهنگی روزنامه شامل اشعار شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» بود که مضامین عدالت و آزادی را ترویج می‌کرد. این محتوا، به‌ویژه در تبریز، به بسیج افکار عمومی علیه استبداد کمک کرد، اما تندروی در برخی مقالات، خشم دربار را برانگیخت.[۱][۲][۳]
نقش در انقلاب مشروطیت
شیخ احمد تربتی به همراه افراد دستگیر شده در واقعه به توپ بستن مجلس
در دوره استبداد صغیر (۱۲۸۷–۱۲۸۸ ش)، شیخ احمد تربتی از فعالان برجسته مشروطه‌خواه در تبریز بود. او با انتشار مقالات تند در روزنامه روح‌القدس، سرکوب مشروطه‌خواهان توسط محمدعلی شاه را افشا کرد و به سازماندهی مقاومت در تبریز کمک نمود. تربتی با همکاری انجمن ایالتی تبریز و چهره‌هایی مانند ستارخان، به ترویج آرمان‌های مشروطه پرداخت.[۱][۴]
همکاری با مشروطه‌خواهان
شیخ احمد تربتی با روشنفکران مشروطه‌خواه، از جمله سید حسن تقی‌زاده و اعضای انجمن سعادت، ارتباط نزدیکی داشت. او از طریق سخنرانی‌ها و مقالاتش، مردم تبریز را به حمایت از مشروطه و مقاومت در برابر استبداد تشویق کرد. این فعالیت‌ها او را به هدفی برای دربار و نیروهای استبدادی تبدیل کرد، اما روحیه مبارزاتی‌اش را تقویت نمود.[۲][۵]
فعالیت‌های ادبی و شعر
شیخ احمد تربتی با تخلص «احمد» دیوان شعری در سبک کلاسیک فارسی سرود. اشعار او که اغلب در قالب غزل و قصیده بودند، مضامین عاشقانه، اجتماعی، و سیاسی داشتند. تربتی در شعرهایش به عدالت، آزادی، و مبارزه با استبداد تأکید می‌کرد و از مشروطه‌خواهان ستایش می‌کرد. این اشعار گاه در روزنامه روح‌القدس منتشر می‌شد و به محبوبیت او در محافل ادبی تبریز افزود.[۲][۴]
تأثیر ادبی
فعالیت‌های ادبی شیخ احمد تربتی، به‌ویژه اشعار سیاسی‌اش، در دوره مشروطیت تأثیرگذار بود. اشعار او در گردهمایی‌های مشروطه‌خواهان خوانده می‌شد و به تقویت روحیه مبارزان کمک می‌کرد. سادگی سبک شعری او در مقایسه با شاعران برجسته قاجار تفاوت داشت، اما ارزش کار او در پیوند شعر با آرمان‌های مشروطه بود. دیوانش پس از مرگش به‌عنوان بخشی از میراث فرهنگی‌اش حفظ شد.[۱][۳]
ترور و پایان زندگی
سید احمد تربتی، سمت راست، پس از دستگیری
شیخ احمد تربتی در سال ۱۲۸۸ ش (۱۳۲۷ ق) در تبریز، در جریان استبداد صغیر، توسط نیروهای وابسته به دربار محمدعلی شاه به قتل رسید. او به دلیل مقالات تند روزنامه روح‌القدس علیه استبداد و افشای سرکوب مشروطه‌خواهان، هدف نیروهای درباری قرار گرفت. تربتی در محله‌ای در تبریز دستگیر و پس از شکنجه، اعدام شد. این رویداد او را به اولین شهید روزنامه‌نگار ایران تبدیل کرد.[۱][۴]
پیامدهای ترور
ترور شیخ احمد تربتی واکنش‌های گسترده‌ای در میان مشروطه‌خواهان برانگیخت. مرگ او به تقویت روحیه مقاومت در تبریز و تسریع فتح تهران (۱۲۸۸ ش) کمک کرد. روزنامه روح‌القدس پس از مرگ او به فعالیت ادامه نداد، اما تأثیرش در بیداری افکار عمومی ماندگار شد. برخی منابع به تندروی‌های تربتی به‌عنوان عاملی برای خشم دربار اشاره دارند، اما شهادتش او را به نمادی از مبارزه علیه استبداد تبدیل کرد.[۲][۵]
میراث
شیخ احمد تربتی با تأسیس روزنامه روح‌القدس، نقش مهمی در توسعه روزنامه‌نگاری مبارز در دوره مشروطیت ایفا کرد. منابع تأکید دارند که روح‌القدس با لحن انتقادی و افشاگرانه، الگویی برای نشریات بعدی، مانند صوراسرافیل، شد. تربتی با مقالاتش به بیداری افکار عمومی و حمایت از آرمان‌های مشروطه کمک کرد و به‌عنوان پیشگام روزنامه‌نگاری تندرو شناخته می‌شود.[۲][۳]
جایگاه در تاریخ ایران
شیخ احمد تربتی به‌عنوان اولین شهید روزنامه‌نگار ایران، در تاریخ مشروطه جایگاه ویژه‌ای دارد. شهادت او الهام‌بخش مبارزان مشروطه، به‌ویژه در تبریز، بود و به تقویت جنبش مشروطیت کمک کرد. دیوان شعر او با تخلص «احمد»، که مضامین عدالت و آزادی را دربرداشت، نیز به‌عنوان بخشی از میراث فرهنگی‌اش باقی ماند. با وجود انتقادات به تندروی در مقالاتش، تربتی به‌عنوان نمادی از شجاعت و مبارزه علیه استبداد در تاریخ ایران ماندگار است.[۱][۴][۵]
منابع
