کاربر:Hamidreza/صفحه تمرین اسدالله علم: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''اسدالله علم: مهره کلیدی و خوش‌خدمت پهلوی در سرکوب و تحکیم قدرت شاه''' چکیده اسدالله علم (۱۲۹۸–۱۳۵۷) از برجسته‌ترین رجال سیاسی دوران پهلوی دوم بود که نقش مهمی در تثبیت سلطنت محمدرضا شاه و اجرای سیاست‌های سرکوبگرانه داشت. او از خانواده‌ای ا...» ایجاد کرد)
 
(صفحه را خالی کرد)
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''اسدالله علم: مهره کلیدی و خوش‌خدمت پهلوی در سرکوب و تحکیم قدرت شاه'''


چکیده
اسدالله علم (۱۲۹۸–۱۳۵۷) از برجسته‌ترین رجال سیاسی دوران پهلوی دوم بود که نقش مهمی در تثبیت سلطنت محمدرضا شاه و اجرای سیاست‌های سرکوبگرانه داشت. او از خانواده‌ای اشرافی و با ارتباطات گسترده با قدرت‌های خارجی، به سرعت در ساختار قدرت رشد کرد و به عنوان نخست‌وزیر، وزیر دربار و رئیس دانشگاه پهلوی شیراز، در دوره‌ای حساس از تاریخ ایران حضوری پررنگ داشت. علم مسئولیت سرکوب قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، را بر عهده داشت و در تبعید امام خمینی نقش اساسی ایفا کرد. همچنین او با همکاری سرویس‌های جاسوسی انگلیس و آمریکا، شبکه‌ای از عوامل نفوذی را برای حفظ سلطه شاه مدیریت می‌کرد. در دوران ریاست دانشگاه پهلوی، فساد اداری و اخلاقی فراوانی رخ داد که خشم دانشجویان را برانگیخت. این مقاله با تمرکز بر جنایات و خوش‌خدمتی‌های علم، تصویری گسترده و مستند از نقش او در رژیم پهلوی ارائه می‌دهد.
زندگی و پیشینه
اسدالله علم در خانواده‌ای متمول و فئودال در شرق ایران به دنیا آمد. خانواده علم از زمان حضور انگلیسی‌ها در هند روابط نزدیکی با آن‌ها داشتند و پدرش، شوکت‌الملک، مورد اعتماد رضا شاه بود که زمینه رشد سیاسی اسدالله را فراهم کرد. او تحصیلات خود را در ایران آغاز و سپس در اروپا ادامه داد و به زبان‌های انگلیسی و فرانسه تسلط یافت. ازدواج با خانواده قوام‌الملک شیرازی، از سرسپردگان استعمار انگلیس، ارتباطات او را با دربار و قدرت‌های خارجی مستحکم‌تر کرد.<ref name=":0">'''[https://historydocuments.ir/?page=post&id=3618 نگاهی اجمالی به حیات سیاسی اسدالله علم]'''</ref>
'''خوش‌خدمتی به شاه و نفوذ سیاسی'''
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، اسدالله علم به عنوان سرپرست اداره املاک پهلوی منصوب شد و به یکی از مهره‌های کلیدی در انتقال پیام‌ها و تماس‌های محرمانه شاه بدل گردید. او رابط اصلی شاه با محافل دیپلماتیک انگلیس و آمریکا بود و نقش مهمی در تحکیم حاکمیت محمدرضا شاه ایفا کرد.
یکی از اقدامات مهم علم، سازماندهی مراسم پرخرج تاجگذاری شاه و فرح پهلوی در سال ۱۳۴۶، بود که در شرایطی برگزار شد که فقر و نابرابری در جامعه به شدت افزایش یافته بود و این مراسم نارضایتی عمومی را تشدید کرد. همچنین علم در طراحی و اجرای سیاست‌های اقتصادی و فرهنگی رژیم نقش داشت که عمدتاً به نفع طبقات مرفه و نزدیک به دربار بود.<ref name=":0" /> <ref>[https://www.tabnak.ir/fa/tags/3246/1/%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85 در مورد علم] </ref>
'''نخست‌وزیری و سرکوب قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲'''
اسدالله علم در دوره نخست‌وزیری خود (۱۳۴۱–۱۳۴۲ و ۱۳۴۳–۱۳۴۴) مسئولیت سرکوب خونین قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ را بر عهده داشت. پیش از این واقعه، علم به شاه اعلام کرده بود که در صورت تظاهرات باید «با گلوله زد». در روز قیام، او به رئیس شهربانی دستور تیراندازی به تظاهرکنندگان را داد و شخصاً بر روند سرکوب نظارت داشت. این سرکوب منجر به کشته شدن ده‌ها نفر و موج گسترده اعتراضات مردمی شد.
در جلسات محرمانه با شاه و مقامات امنیتی، علم نقش کلیدی، در تصمیم‌گیری برای تبعید خمینی به ترکیه داشت. همچنین او سازمان بازرسی شاهنشاهی را بازگشایی کرد و آن را به یکی از نزدیکانش سپرد که در سرکوب اعتراضات داخلی فعال بود.<ref>'''[https://15khordad42.ir/?page=post&id=1571 عَلَم قصد اعدام خمینی را داشت]'''</ref> <ref name=":0" />
'''نقش جاسوسی و وابستگی به قدرت‌های خارجی'''
مطالعات تاریخی و اسناد منتشر شده نشان می‌دهد که اسدالله علم در شبکه جاسوسی انگلیس فعال بوده و با همکاری سرویس‌های اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا، در کودتای ۲۸ مرداد و سرکوب مخالفان نقش مهمی ایفا کرده است. او شبکه‌ای از عوامل نفوذی را در میان روزنامه‌نگاران، فعالان سیاسی و نهادهای دولتی مدیریت می‌کرد که به تثبیت سلطه شاه کمک می‌کرد. این وابستگی‌ها باعث شد علم به عنوان یکی از مهره‌های کلیدی سیاست‌های استعماری و سرکوبگرانه در ایران شناخته شود35.
'''ریاست دانشگاه پهلوی شیراز و فساد'''
پس از استعفا از نخست‌وزیری، علم در اسفند ۱۳۴۲ به ریاست دانشگاه پهلوی شیراز منصوب شد. در این سمت، او با برکناری مدیران سابق و انتصاب دوستان نزدیک خود، نفوذ سیاسی‌اش را حفظ کرد. در این دوره، فساد اخلاقی و اداری گسترده‌ای رخ داد که خشم دانشجویان و اعتراضات گسترده را به دنبال داشت. دانشگاه پهلوی به مرکزی برای اعتراضات دانشجویی علیه رژیم تبدیل شد و نقش مهمی در جنبش‌های انقلابی ایفا کرد389.
یادداشت‌های اسدالله علم
اسدالله علم از معدود رجال رژیم پهلوی بود که یادداشت‌های روزانه خود را نگه داشت. این یادداشت‌ها که در هفت جلد منتشر شده‌اند، اطلاعات مهمی درباره روابط او با شاه، تصمیمات سیاسی و نقش وی در سرکوب‌ها ارائه می‌دهند. علم در این یادداشت‌ها بارها به نفوذ و اعتماد شاه به خود اشاره کرده است. این اسناد تاریخی اهمیت ویژه‌ای در فهم ساختار قدرت پهلوی دارند[[یادداشت‌های علم|4]]5.

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۵۴

برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/w/index.php?title=کاربر:Hamidreza/صفحه_تمرین_اسدالله_علم&oldid=79353»