|
|
(۱۰۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| '''رژیم ولایت فقیه'''
| | == نقش دکتر فاطمی در ملی شدن نفت == |
| | «آزادی برای مردم مملکت ما حکم خواب، خیال، وهم و تصور را پیدا کرده است و ما طوری با زور و تجاوز و تعدی آشنا شدهایم و با این مظاهر اعصار اولیه خو گرفتهایم که دنیای آزاد و غیر مقید، در نظر ایرانی، وجود خارجی ندارد. ایرانی حتی نمیتواند تصور کند که میتوان آزاد بود، میتوان چاپلوسی نکرد و وطن فروشی شرط موفقیت محسوب نمیشود.» دکتر حسین فاطمی |
|
| |
|
| == خمینی بنیانگذار رژیم ولایت فقیه ==
| | دکتر حسین فاطمی در سالهای پرآشوب صنعت ملی کردن نفت ایران، وزیر خارجه کایبنه '''دکتر محمد مصدق''' بود. فاطمی همچنین روزنامه باختر که روزنامهای منتقد و رادیکال بود را نیز منتشر میکرد. |
| خمینی در سال ۱۲۷۹ شمسی در خمین متولد شد. پدرش مصطفی پسر احمد هندی بود. مادرش هاجر دختر میرزا احمد از اهالی خمین بود. به گفته مرتضی پسندیده، برادر خمینی، پدر او در خمین شخص با نفودی بوده و خدمه و تفنگچی داشت. زمانیکه خمینی دوساله بود، پدرش به دست یکی از همراهانش به قتل رسید. خمینی دوران نوجوانی را در خمین گذراند و صرف و نحو و منطق را نزد برادر بزرگترش مرتضی پسندیده آموخت. از ۱۲۹۸ به ترتیب در حوزههای اصفهان و اراک و قم تحصیل کرد. در سال ۱۳۰۵ در حوزه قم سطوح عالیهی آموزشهای حوزوی را به پایان رساند و در سال ۱۳۱۵ در شمار آخوندهای مدعی اجتهاد بود. مهمترین استاد خمینی شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم بود که او نیز شاگرد شیخ فضلالله نوری بود.<ref>کتاب خمینی دجال ضد بشر ـ ص۲۴ - انتشارات سازمان مجاهدین خلق ایران</ref>
| |
|
| |
|
| === خمینی در دوران رضا شاه ===
| | '''سید حسین فاطمی هدایتی''' مشهور به حسین فاطمی در سال ۱۲۹۶ هجر شمسی در شهر نایین از توابع استان اصفهان زاده شد. او در خانوادهای روحانی بدنیا آمد. پدرش سید علی معروف به سیف العلما و مادرش سید طوبی هر دو از سادات طباطبایی بودند. تحصیلات ابتداییاش را در نایین گذراند و سپس به اصفهان رفت؛ جایی که برادرش سیف پور فاطمی روزنامه باختر امروز را منتشر میکرد. کار در روزنامه در کنار تحصیل برای فاطمی فرصت خوبی بود که وارد عالم سیاست شود. |
| در دوران دیکتاتوری رضا شاه خمینی که دوران جوانی را میگذراند، مشغول درسهای حوزه بود. در دوران حکومت رضا شاه روحانیون بسیاری بودند که در برابر زورگوییهای او اعتراض کردند. در صدر روحانیون ضد دیکتاتوری رضا شاه سید حسن مدرس قرار داشت که تا لحظه شهادت تحت انواع فشارها بود و نهایتا در ۲۳ آذر ۱۳۱۶ به دستود رضاشاه به شهادت رسید. در تمام این وقایع خمینی در سکوت بود. خمینی در دیداد با هیأت دولت در شهریور ۱۳۶۱ گفته بود: «هر کس زمان رضاشاه را درک کرده باشد، میداند که آن زمان غیر از زمان محمدرضاشاه بود. رضاشاه قلدری بود که شاید مردم ما او را خیلی نمیشناختند و شاید تاریخ کمتر کسی را مثل او به یاد داشته باشد. مدرس در مقابل او با قدرت ایستاد...» | |
|
| |
|
| در دورهی دیکتاتوری رضاشاه تنها فعالیتی که ازخمینی مشاهده و ثبت شده است، برگزاری کلاس اخلاق در حوزهی قم بود، که مدتی این کلاسها در مدرسهی فیضیه دایر بود و سپس با تذکر مأموران رضاشاه به مدرسه «حاج ملا صادق» در حومهی قم منتقل شد. | | احمد ملکی مدیریت روزنامه ستاره میگوید: «فاطمی قلمی بسیار شیوا داشت و در روزنامه نگاری استعدادش فوق العاده بود.» در آن سالها حکومت استبدادی رضاخان نظارت سفت و سختی بر مطبوعات داشت و تمام مقالات را پیش از چاپ شدن به دقت واکاوی میکرد. مدتی زیادی از حضور فاطمی جوان در تهران نمیگذشت که برادرش برای تصدی پستی در شهرداری شیراز از کار روزنامه نگاری کنار کشید و باختر امروز را به حسین واگذاشت. حسین ابتدا به اصفهان رفت و مدتی در آنجا باختر امروز با اداره کرد و به جرم مقالهای که علیه مجلس نوشته و آنها را عروسک خیمه شب بازی خطاب کرده بود، مدتی زندانی شد. |
|
| |
|
| درکتاب «نهضت امام خمینی» برای توجیه این بیعملی آمده است: «امام خمینی از آنجا که هماره از تدابیر کافی و درایت و بصیرت سرشار برخوردار میباشد، توانست با تاکتیک و نهانکاریها که از دستورات و تعالیم زندهی اسلام است و تقیه نام دارد، رژیم و کارشناسهای داخلی و خارجی را غافلگیر سازد...».<ref>کتاب خمینی دجال ضد بشر- ص۳۵ و ۳۶ - انتشارات سازمان مجاهدین خلق ایران</ref>
| | فاطمی با تلاشهای بسیار روزنامه را به تهران منتقل کرد و شخصا اداره آن را بر عهده گرفت. فاطمی به آنحا مختلف به نقد و حمله به '''رضا شاه پهلوی''' میپرداخت که همین عوامل باعث زندانی شدن او شدند. ضدیت با رضا خان در مقالات و نامههای فاطمی بسیار است. |
|
| |
|
| در سالهای بعد از شهریور ۲۰ و سقوط رضاخان که یک فضای نسبتا باز سیاسی ایجاد شده بود خمینی بالاخره سکوت خود را شکست و در کتاب کشفالاسرار به انتقاد از دیکتاتوری رضاخان که دیگر وجود نداشت پرداخت. در دوران نخست وزیری دکتر مصدق خمینی در کنار کاشانی و از نزدیکان او بود. و در جهت مخالفت را دولت ملی دکتر مصدق میکوشید. خمینی بعد از رسیدن به قدرت بارها کینه خود نسبت به مصدق را اعلام کرد. اولین بار بعد از مراسم سالگرد مصدق در ۱۴ اسفند ۱۳۵۷ که آیتالله طالقانی در آن مراسم سخنرانی کرد؛ این مراسم را میتینگ راه انداختن «برای هر استخوانی» توصیف کرد. خمینی در سخنرانی خود در ۲۵ خرداد ۱۳۶۰نیز گفت که مصدق مسلمان نبود<ref>صحیفه نور - جلد ۱۵</ref> او همچنین با بیان اینکه مصدق از اسلام سیلی خورد (اشاره به کودتای استعماری ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ علیه دکتر مصدق) ابراز خرسندی کرد.
| | از نظر فاطمی، رضا شاه پهلوی مرد بی فرهنگی بود که تمامی مظاهر ارتجاعی قرون میانه اعم از شکنجه و دستبند قپانی و مرگ و ترور مخالفان را احیا کرده بود. فاطمی مینوشت که رضاخان به چه حقی افراد را بی هیچ تقصیری و صرفا به جرم آزادی خواهی دستگیر و شکنجه میکند و سرانجام آنها را در زندان مسموم کرده و اموالشان را تصرف میکند؟ سردار سپه برای فاطمی مظهر ضدیت با دولت ملی مشروطه بود. فاطمی تا شهریور ماه ۱۳۲۰ که رضاشاه بر سر قدرت بود در زندان ماند و پس از برکناری رضا شاه توسط متفقین از زندان آزاد شد. اما باز هم به نقد اصحاب قدرت پرداخت |
|
| |
|
| موضوع مرجعیت خمینی و مطرح نبودن او از خاطرات منتظری آورده شود.
| | به پاریس رفت تا در رشته روزنامه نگاری تحصیل کند. پس از آن در رشته حقوق تحصیل کرد و پس از چهار سال اقامت در پاریس و با مشکلات مالی فراوان موفق به اخذ مدرک دکتری حقوق شده و در سال ۱۳۲۷ به ایران بازگشت. |
|
| |
|
| در سال ۴۱ بعد از تصویب قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی که حق رأی به زنان داده شده بود خمینی به آن اعتراض کرد. در ۱۶خرداد۴۲ و در پی یک سخنرانی تند علیه حکومت شاه خمینی بازداشت شد و به مدت دو ماه در زندان بود. در ۴ آبان ۱۳۴۳ در پی سخنرانی خمینی در اعتراض به قانون کاپیتولاسیون، او بلافاصله دستگیر و به ترکیه تبعید شد. پس از یکسال که در ترکیه بود او به نجف رفت و تا مهر ۱۳۵۷ در نجف بود. او در سالهای تبعید اساسا سکوت اختیار کرد. در سال ۱۳۴۹ بعد از واقعه سیاهکل که تعدادی از رزمندگان فدایی به پاسگاه ژاندارمری سیاهکل حمله کردند خمینی در واکنش به این واقعه در نامهای به اتحادیهی دانشجویان مسلمان خارج کشور نوشت: «از حادثه آفرینی استعمار در کشورهای اسلامی نظیرحادثهی سیاهکل و حوادث ترکیه فریب نخورید و اغفال نشوید.»<ref>پابه پای آفتاب -جلد۳ ص۱۶۳- مصاحبه با حمید روحانی</ref> | | فاطمی پس از بازگشت خانهای واقع در پیچ شمیران اجاره کرد و خانهاش پاتوق اهالی قلم شد و همچنین امتیاز روزنامه باختر امروز را گرفت و از سال ۱۳۲۸ دوباره مشغول کار روزنامه نگاری شد. |
|
| |
|
| درسالهای ۴۴ تا ۵۰ خمینی به تدریس در حوزه نجف مشغول بود و مباحث حکومت اسلامی او که طرح او برای حکومت آینده است در این سالها در جمع شاگردان محدود او تدریس شده است. در سالهای بعد از ۱۳۵۰ با ظهور سازمانهای انقلابی نظیر مجاهدین و فدائیان در مبارزه علیه حکومت پهلوی، و محبوبیت آنان نزد توده مردم، خمینی نیز از این فرصت استفاده کرد و در فاصله سالهای ۵۰ تا ۵۷، یازده پیام خطاب به دانشجویان و جوانان صادر کرد. او در مقابل محبوبیت روز افزون مجاهدین در جامعه که باعث شده بود بسیاری از شاگردان و نزدیکان او هوادار مجاهدین شوند، تحت فشار بود. او هیچ گاه مجاهدین را تایید نکرد اما تحت فشار افکار عمومی جامعه برای واگذاری یک سوم از سهم امام به خانواده زندانیان سیاسی و نشر کتب اسلامی سیاسی فتوا صادر کرد.
| | قلم صریح فاطمی باعث شد روزنامه باختر امروز بعد از چند شماره توسط شهربانی توقیف شود. در همین دوران بود که جبهه ملی تشکیل شد و همکاری نزدیک دکتر مصدق و فاطمی آغاز شد. دکتر مصدق برای فاطمی حکم پدر، استاد و دوست را داشت. |
|
| |
|
| در سال ۱۳۵۵ که کارتر با سیاست حقوق بشر در آمریکا روی کار آمد و در پی این سیاست رژیم شاه را مجبور کرد که شکنجه در زندانها را کنار بگذارد خمینی که این فضا را خوب درک کرده بود، دوباره سکوت سالیان خود را شکست و از فرصت بهدست آمده استفاده کرد. در آبان ۱۳۵۶ شاه از آمریکا بازگشت و بر سیاست جدید و استمرار فضای باز سیاسی تاکید کرد. خمینی دو ماه بعد در سخنرانی به مناسبت مرگ پسرش مصطفی آخوندها را به استفاده از فرصت بهدست آمده فراخواند و گفت:
| | مصدق از فاطمی خواست که از صحت و سلامت انتخابات مجلس شانزدهم مطمئن شود و درباره آن روشنگری کند. با تشکیل جبهه ملی '''دکتر فاطمی''' به عنوان سرپرست کمیسیون تبلیغات آن انتخاب شده و «روزنامه باختر امروز» تبدیل به روزنامه رسمی جبهه ملی تبدیل شد. |
|
| |
|
| «امروز یک فرجه پیدا شده، من عرض میکنم به شما یک فرجه پیدا شده، اگر این فرجه پیدا نشده بود، این اوضاع امروز نمیشد در ایران. اگر الان غنیمت بشمارند این را این فرصت است. این فرصت را غنیمت بشمارند آقایان. بنویسند، اعتراض کنند الان نویسندههای احزاب دارند مینویسند، امضا میکنند، اشکال میکنند،... شما هم بنویسید... امروز روزی است که باید گفت و پیش میبرید. و من خوف آن دارم که خدای نخواسته این فرجه از دست برود... خوب ما دیدیم که چندین نفر اشکال کردند... امضا کردند و کسی هم کارشان نداشت.»<ref>صحیفه نور- جلد۱ - ص ۲۶۶</ref>
| | به گزارش رویداد۲۴ فاطمی در نخستین شماره روزنامه باختر امروز پس از انتشار مجدد سرمقالهای جانانه نوشته و خبر از تشکیل جبهه ملی داد. فاطمی در این سرمقاله چنین نوشت: «دکتر مصدق پیشوای بزرگ ملت ایران که نیم قرن تمام در راه منافع مردم محروم این مملکت مبارزه کرده است اکنون بیش از پیش خود را در اختیار ملت گذاشته و با قبول پیشوایی جبهه ملی خواهد توانست به این مشروطیت مرده بی روح جان تازهای ببخشد.» |
|
| |
|
| در طول مدت شروع اعتراضات علیه شاه از آبان ۱۳۵۶ تا پیروزی انقلاب ضد سلطنتی خمینی همیشه پشت مردم و تحولات حرکت میکرد و در وقایع مهم از قبیل تظاهرات خونین ۱۷ دیماه ۵۶ در قم و همچنین تظاهرات مردم تبریز در ۲۹ بهمن همان سال و بعد از واقعه خونین ۱۷ شهریور ۵۷، با ارزیابی سیر تحولات با چند روز تأخیر موضع گیری میکرد.
| | با شکل گیری جبهه ملی فعالیتهای فاطمی وارد فاز مبارزاتی جدیدی شد. کوششهای فاطمی و همقطارانش باعث شد که هشت نفر از اعضای جبهه ملی به مجلس چهاردهم راه پیدا کنند و دکتر مصدق نماینده اول تهران شود. |
|
| |
|
| خمینی بعد از اطمینان یافتن از مواضع آمریکا در قبال حکومت شاه و تضعیف پایههای سلطنت شاه، به طور بیسابقهای به سخنرانیها و موضعگیریهای سیاسی خود افزود و برای به چنگ آوردن رهبری جنبش مردم و انقلاب ضد سلطنتی خیز برداشت. او برای رسیدن به این منظور عقاید واقعی خود را پنهان میکرد و حتی خلاف آن اظهار نظر میکرد. به عنوان نمونه در حالیکه در سال ۴۱ با حق رأی زنان مخالفت کرده بود در اردیبهشت ۱۳۵۷ در مصاحبهای با روزنامه فرانسوی لوموند در نجف گفت: «در خصوص زنان، اسلام هیچگاه مخالف آزادی آنها نبوده است... زن مساوی مرد است، زن مانند مرد آزاد است که سرنوشت و فعالیتهای خود را انتخاب کند...»<ref>صحیفه نور - جلد ۲ - ص۴۴</ref> در همین مصاحبه او هر گونه قصد و تمایل خود برای قرار گرفتن در رأس قدرت را انکار کرد.
| | دکتر مصدق و یارانش با اقلیتی هشت نفره مجلس را تسخیر کردند و این امر به یاری استادی تام و تمام آنها در بازیهای پارلمانی و تسلط به مسائل حقوقی بود. جبهه ملی هدف خود در مجلس را اصلاح قانون انتخابات و حکومت نظامی، بازگشایی فضای آزاد برای مطبوعات و مبارزه برای ملی کردن صنعت نفت اعلام کرد و فاطمی با سرمقالههای کوبنده و شورافکنش با تمام قوا وارد کارزار مبارزه با استبداد شد. |
|
| |
|
| خمینی در ۱۳ مهر ۱۳۵۷ از طریق کویت به پاریس رفت. رفتن خمینی به پاریس او را در مرکز توجهات جهانی قرار داد. در روزهای پایانی رژیم پهلوی خمینی و نمایندگانش در پاریس و تهران به طور دائم با نمایندگان ایالات متحده برای انتقال آرام قدرت و جلوگیری از انقلاب قهر آمیز مذاکره میکردند. در ۱۲ بهمن ۵۷ خمینی از پاریس به تهران آمد. در ۱۶ بهمن تشکیل دولت موقت به نخست وزیری مهندس بازرگان که حکم آن به امضای خمینی رسیده بود اعلام شد. خمینی دولت بازرگان را دولت امام زمان نامید، اما یک سال بعد خمینی بوسیله نیروهای موسوم به «خط امام» سفارت آمریکا را اشغال کرد و دیپلماتهای آنرا به گروگان گرفت و دولت بازرگان مجبور به استعفا شد. در ۲۲ بهمن با اعلام بی طرفی ارتش شاه، انقلاب ضد سلطنتی پیروز شد و خمینی زمام حکومت در ایران را به دست گرفت.<ref>خمینی دجال ضد بشر - ص ۳۹ تا ۲۳۴ - انتشارات سازما مجاهدین خلق ایران</ref> خمینی توسط عوامل خود قانون اساسی ولایت فقیه را به تصویب رساند. او تا سال ۱۳۶۸ به عنوان ولی فقیه در رأس حکومت در ایران قرار داشت. خمینی در ۱۳ خرداد ۱۳۶۸ بعد از دوره بیماری در بیمارستانی در تهران، مرد.
| | فاطمی در سرمقاله باختر امروز متنی شدیدالحن علیه رزم آرا نوشت. رزم آرا که از به دست آوردن حمایت فاطمی و جبهه ملی نسبت به خود ناامید شده بود وارد جنگ علنی با آنها شد و روزنامه باختر امروز را توقیف کرد. از طرف دیگر تلاشها و مبارزات جبهه ملی باعث شد دکتر مصدق به ریاست کمیسیون نفت برسد و لایحه الحاقی کنار گذاشته شود. |
|
| |
|
| == نظریه ولایت فقیه ==
| | فاطمی به مصدق پیشنهاد ملی کردن صنعت نفت را داد و مصدق آن را به جریان انداخت. دکتر مصدق بعد از مرگ فاطمی گفته است: «اگر ملی شدن نفت خدمت بزرگی است از آن کسی که اول این پیشنهاد را نمود باید سپاسگزاری کرد و آن کس شهید راه وطن دکتر حسین فاطمی است.» |
| خمینی نظریه خود برای حکومت را در کتابی به نام «حکومت اسلامی» یا «ولایت فقیه» که مجموعهای از درسهای او در نجف است، و در سال ۱۳۴۸ منتشر شد، ارائه کرده است.<ref>کتاب شناخت رژیم ولایت فقیه - انتشاران سازمان مجاهدین خلق ایران</ref>خمینی نظریه ولایت فقیه را در دوران حاکمیت خود قدم به قدم شکل داد. او این نظریه را بر پایه آیهای از قرآن بنا کرده که میگوید: «اطیعوا الله و اطیوا الرسول و اولی الامر منکم»<ref>آیه ۵۹ سوره نساء</ref> یعنی اطاعت کنید از خدا و رسول خدا و از صاحبان امر خودتان. اولیالامر در مفهوم، جمع ولی امر است، یعنی کسی که امر و قدرت در دست اوست. خمینی این کلمه را معادل آخوند میداند. او در نامهای به خامنهای مینویسد: «همان قدرتی که خدا برای پیغمبر قاٰئل شده، برای ولی امر و ولی فقیه هم قائل شده است.» در تاریخ شیعه این نظرگاه را با این وسعت و دامنه برای اولین بار خمینی پرورانده است.
| |
|
| |
|
| خمینی در کتاب حکومت اسلامی میگوید اگر فرد لایقی که دارای خصلتهای مرجع تقلید است به پا خاست و حکومت تشکیل داد، همان ولایتی را دارد که رسول اکرم در اداره امور جامعه داشت، لذا بر همه مردم لازم است که از او اطاعت کنند.
| | '''حسین علاء''' نخست وزیر بعدی بود که خود را ناتوان از حل مشکلات دید و در اندک زمانی استعفا کرد و نخست وزیری به دکتر مصدق رسید. با تشکیل کابینه دکتر مصدق، فاطمی را به عنوان معاون پارلمانی خود برگزید. در حقیقت فاطمی و چهرههایی همچون شایگان فر جناح چپ جبهه ملی به شمار میرفتند. |
|
| |
|
| کتاب حکومت اسلامی زمانی منتشر شد که فرضیه حکومت در ذهن خمینی مطرح میگردد و برای زمانی است که حکومت به دست خمینی برسد. در واقع این نظریه قبل از اینکه یک نظریه و دکترین اسلامی باشد یک زمینه سازی برای دوران حکومت خمینی است و میخواهد حکومت را به سایز و قواره خودش در بیاورد.
| | در این دوران فاطمی هر روز کنفرانس مطبوعاتی داشت و به نوشتن سرمقالههای تند خود در باختر امروز ادامه میداد. با تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت، دولت بریتانیا و پروپاگاندای داخلیاش نیز ضد فاطمی شدند و فعالیتهای خود علیه او را آغاز کردند. |
|
| |
|
| == ولایت فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ==
| | در آن دوره فداییان اسلام تحت تاثیر کاشانی نقشه ترور فاطمی را کشیدند و زمانی که فاطمی در جمع روزنامه نگاران در بزرگداشت محمد مسعود سخنرانی میکرد، به او چند گلوله شلیک کردند که البته فاطمی از این ترور جان سالم به در برد. |
| ولایت فقیه روح، حوهر و اساس قوانین حکومت جمهوری اسلامی را تشکیل میدهد. مادهها و بندهای قانون اساسی رژیم ایران ممکن است به تنهایی نسبت به قانون اساسی مشروطه و برخی کشورها مترقی جلوه کند، اما وقتی تمامیت این قانون را کنار هم بگذاریم روح حاکم بر آن ولایت فقیه است.
| |
|
| |
|
| بعد از سقوط سلطنت پهلوی قرار بود برای تعیین قانون اساسی حکومت جدید مجلس مؤسسان تشکیل شود و نمایندگان مردم از همه اقشار قانون اساسی جمهوری جدید را نوشته و به تصویب برسانند. خمینی و شورای موسوم به انقلاب این مجلس را به مجلس خبرگان تبدیل کردند و تعداد ۶۰ نفر که اساسا از عوامل و مهرههای خودشان یودند را وارد آن کردند و قانون اساسی مبتنی بر ولایت فقیه را تصویب کردند.
| | با بالاگرفتن تنشهای دولت ملی ایران و دولت استعماری بریتانیا، حسین نواب از سمت وزارت خارجه استعفا کرد و دکتر فاطمی به جای او نشست. فاطمی به روابط بریتانیا و ایران پایان داد و دیپلماتهای بریتانیایی را از ایران اخراج کرد. |
|
| |
|
| اصل پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی میگوید: «در زمان غیبت ولی عصر(عج) در جمهوری اسلامی ایران ولایت امر و امامت امت بر عهدهی فقیه عادل با تقوا، آگاه به زمان، شجاع، مدیر و مدبر است که ظبق اصل۱۷۲ عهدهدار میگردد.»
| | با وقوع کودتای، تعدادی از افسران گارد شاهنشاهی به خانه فاطمی حمله ور شده و پس از بازداشت فاطمی به ضرب و شتم همسر او پرداختند. با کمک و همیاری حزب توده کودتا خنثی شد و فاطمی به خانه بازگشت و محمدرضا پهلوی، از کشور گریخت. |
|
| |
|
| اصل ۵۷ همین قانون میگوید: «قوای حاکم در جمهوری اسلامی ایران عبارتند از، قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضائیه که زیر نظر ولایت مطلقه و امامت امتاند.»
| | با فرار شاه، فاطمی وزیر خارجه از مصدق خواست جمهوری اعلام کند و به سفرای بغداد و عراق تلگراف زد و از آنها درخواست کرد که از شاه استقبال نکنند. مصدق که روحیه محافظه کارتری داشت با خواسته فاطمی مخالفت کرد. فاطمی اصرار میکرد که دیگر چنین فرصتی نصیب ملت نخواهد شد و حتی از علی اکبر دهخدا خواست تا نامزد ریاست جمهوری شود. |
|
| |
|
| در اصل ۱۰۷ قانون اساسی آمده است: «پس از مرجع عالیقدر تقلید و رهبرکبیر انقلاب جهانی اسلام و بینانگذار جمهوری اسلامی، حضرت آیتالله العظمی امام خمینی که از طرف اکثریت قاطع مردم به مرجعیت و رهبری شناخته شده و پذیرفته شدهاند، تعیین رهبر به عهده خبرگان منتخب مردم است. خبرگان رهبری دربارهی همه فقها که واجد شرایط مذکور در اصل پنجم و یکصد و نهم باشند بررسی و مشورت میکند و هر کدام را که اعلم به احکام فقهی یا مسائل سیاسی و اجتماعی یا دارای مقبولیت عامه یا واجد برجستگی خاص در یکی از صفات مذکور در اصل ۱۰۹ تشخیص داد، او را به رهبری انتخاب میکند و درغیر اینصورت یکی از آنان را به عنوان رهبر انتخاب و معرفی مینماید. رهبر منتخب خبرگان، ولایت امر و همه مسئولیتهای ناشی از آن را بر عهده خواهد داشت.» | | در کودتای ۲۸ مرداد که با کمک طرفداران دول آمریکا و بریتانیا به شاه انجام شده بود، دلت مصدق برچیده شد و تمام امیدهای فاطمی برای جمهوری ایران بر باد رفت. اراذل و اوباش در روز کودتا دفتر '''روزنامه باختر امروز''' را تخریب کردند و جملگی عوامل کودتا دستور داشتند هر جا دکتر فاطمی را میبینند او را به قتل برسانند. آنها فاطمی را در راه رفتن به ساختمان وزارت خارجه به دام انداختند و با ضربات متعدد چاقو مجروحش کردند که با دخالت هوادارانش از مهلکه گریخت و پیکر نیمه جانش را به منزل دوستانش رساند. |
|
| |
|
| === اختیارات ولی فقیه در قانون اساسی ===
| | فاطمی پس از بهبود نسبی تغییر چهره داد و به زندگی مخفیانه روی آورد. حزب توده در اختفا به او کمک کرد و نور الدین کیانوری خانه امن خود را در اختیار او گذاشت. فاطمی شش ماه را در خانه امن کیانوری گذراند. پس از شش ماه به خانه دوستش دکتر محسنی رفت و در آنجا مخفی شد. در آنجا، اما یکی از ساکنان محل به او شک کرده و موضوع را به برادرش که سرهنگ اداره پلیس تهران بود گزارش میکند. |
| اختیارات ولی فقیه در اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بدین شرح لیست شده است:
| |
|
| |
|
| ۱- انتصاب فقهای شورای نگهبان
| | به گزارش رویداد۲۴ با دستگیری فاطمی او را نزد '''ارتشبد نعمت الله نصیری''' میبرند که گفته شده نصیری پس از فحاشی مشتی بر صورت فاطمی میکوبد و خبر دستگیری او را به محمد رضا شاه پهلوی میدهد. اشرف پهلوی که کینهای دیرینه از فاطمی داشت بلافاصله از دستگیری او مطلع شد و به تیمور بختیار فرمان داد او را بکشد. از طرفی شعبان جعفری و اراذل و اوباش او مامور شده بودند پیش از دادرسی در حرکتی ظاهرا «مردمی» دکتر فاطمی را به قتل برسانند. آنها به فاطمی حمله کردند و ضربات چاقویی به او زدند. خواهر دکتر فاطمی خود را سپر بلای برادر کرد و ۱۱ ضربه چاقو خورد. نهایتا دکتر فاطمی را از محل دور کردند و پیکر نیمه جانش را به بهداری زندان بردند. |
|
| |
|
| ۲- انتصاب رئیس قوه قضائیه
| | سید حسین فاطمی در دادگاهی نظامی به اتهام تلاش برای برکناری شاه و اقدام علیه سلطنت در سحرگاه ۱۹ آبان ۱۳۳۳ اعدام شد. پیکر او در قبرستان ابن بابویه شهر ری در کنار کشتگان قیام ۳۰ تیر به خاک سپرده شد. برادر فاطمی درباره نحوه اعدام او میگوید «حسین را وقتی برای اعدام بردند که بسیار ناخوش احوال و بیمار بود. او را برای اجرای حکم با برانکارد و در حال تب بردند و نصیری و بختیار با شلیک سه گلوله او را از بین بردند.» تعدادی از طرفداران ملی مذهبی تلاش کرده بودند مانع اعدام او شوند، اما محمدرضا پهلوی خواستار اعدامش بود.<ref>[https://www.rouydad24.ir/fa/news/186554/%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%AF دکتر حسین فاطمی سیاستمدار آزادیخواهی که تیر باران شد]</ref> |
|
| |
|
| ۳- فرماندهی کل نیروهای مسلح شامل انتصاب و عزل فرمانده ستاد مشترک، انتصاب و عزل فرمانده کل سپاه پاسداران، تشکیل شورای عالی دفاع
| | وفاداریش به مصدق صد در صد بود و کاملاً هم متقابل بود. مصدق هم با همه اینها که من صجت کردهام... بعضیهایشان روی گله و گلهگذاری مثل مرحوم صالح همه میگفتند که دکتر مصدق به هیچکس به اندازه دکتر فاطمی اعتماد نداشت، و این سلامت و اعتماد متقابل واقعاً بینظیر بود. |
|
| |
|
| ۴- انتصاب فرماندهان عالی نیروهای سهگانه زمینی،دریایی، هوایی
| | موقعی که تیربارانش کردند چهل درجه تب داشته. با برانکارد او را بردند پای جوخه اعدام. |
|
| |
|
| ۵- اعلان جنگ، صلح و بیسج نیرو
| | بله. همانطور که عرض کردم آخرین باری که من ایشان را دیدم، دو هفته مانده بود که عازم آمریکا شوم. ایشان در بیمارستان لشگر دو زرهی بود. همه رفته بودند بهش التماس کرده بودند که امضا کن و... الان که برای شما میگویم واقعاً هنوز برای من مشکل است... (بغض)... تا وارد اتاق شدم گفت شاهین میدانم برای چه آمدی. گفتم درست است. گفتم رحم کنید به پسرتان به سیروس... حرفی که به من زد گفت اگر من امروز استغفار کنم دیگر هیچکس توی این مملکت حرف کسی را باور نمیکند. جواب جوانهای مملکت را در آینده تاریخ چه کسی خواهد داد که میگویند حسین فاطمی هم وقتی پای جانش افتاد (کلمهای که او به کار برد) به «گه خوردن افتاد». این را من هیچوقت فراموش نمیکنم. یعنی دانسته مرد.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f7-special-interview-on-28mordad-shahin-fatemi/25081287.html ناگفتههایی از زندگی حسین فاطمی؛ از ۲۸ مرداد تا اعدام]</ref> |
| | |
| ۶- امضای حکم ریاست جمهوری
| |
| | |
| ۷- عزل رئیس جمهور پس از رأی دیوان عالی یا رأی مجلس
| |
| | |
| ۸- عفو مجرمین و...
| |
| | |
| این موارد اختیارات ولی فقیه در قانون اساسی اول بود. پس از مرگ خمینی و در بازنگری قانون اساسی این اختیارات تغییر و افزایش یافت. مواد اضافه شده به اختیارات وی فقیه این موارد هستند.
| |
| | |
| - تعیین سیاستهای کلی نظام جمهوری اسلامی
| |
| | |
| ـ نظارت بر حسن اجرای سیاستهای کلی نظام
| |
| | |
| ـ فرمان همه پرسی
| |
| | |
| - نصب و عزل و قبول استعفای فقهای شورای نگهبان، عالیترین مقام قوه قضائیه، رئیس سازمان صدا و سیما، رئیس ستاد مشترک، فرمانده کل سپاه پاسداران، فرماندهان عالی نیروهای نظامی و انتظامی.
| |
| | |
| - حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سهگانه
| |
| | |
| ـ حل معضلات نظام از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام<ref>[https://fa.wikisource.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86#%D8%A7%D8%B5%D9%84_%DB%8C%DA%A9%D8%B5%D8%AF_%D9%88_%D8%AF قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران] - ویکی نبشته</ref>
| |
| | |
| == پایههای نظام ولایت فقیه ==
| |
| پایگاه طبقاتی رژیم ولایت فقیه خرده بورژوازی سنتی و به لحاظ سیاسی یک رژیم مادون سرمایهداری است. نیروهای پشتوانه ولایت فقیه از نطر تاریخی، نیروهای خشک اندیش با درک فرمالیستی از مذهب هستند که سابقه تاریخیشان به کاشانی و شیخ فضل الله نوری میرسد. ولایت فقیه رژیمی است که تلاش دارد یک سر مادون سرمایهداری به نام ولایت فقیه را به بدنه مناسبات سرمایهداری جامعه ایران بچسباند و تحمیل کند.<ref>کتاب استراتژی قیام و سرنگونی - ص۲۹۰ - مسعود رجوی</ref>
| |
| | |
| بنا به همین خاصیت ضدتاریخی این رژیم برای اینکه بتواند سر پا بماند پایههای حاکمیت خود را بر دو پایهی، «سرکوب» و «صدوربحران و تروریسم» استوار کرده است. رژیم ولایت فقیه با توسل به سرکوب شدید و بیشکاف داخلی از طریق سپاه و بسیج و عوامل لباس شخصی و دهها ارگان سرکوب دیگر، جامعه ایران را قفل کرده است و از حرکت روبه جلو در مسیر آزادی و دموکراسی باز داشته است. و از طرف دیگر برای سرپوش گذاشتن برروی سرکوب و دادن دینامیزم و انگیزه به نیروهای خود و برای بسط و گسترش حاکمیت خود، که همان «خلافت اسلامی» و «حکومت جهانی» اسلام است؛ به سیاست صدور بحران و تروریسم که دخالت در امور کشورهای دیگر، به خصوص کشورهای اسلامی است و در فرهنگ جاری حکومت ولایت فقیه به آن «صدور انقلاب» گفته میشود، به عنوان یکی از پایههای حکومت ولایت فقیه روی آورده است. این سیاست از ابتدای رسیدن خمینی به حاکمیت شروع شد و به عنوان یک سیاست پایهای در نظام ولایت فقیه همواره از طرف سران جمهوری اسلامی دنبال شدهاست. هم اکنون آثار سیاست «صدور بحران» ولایت فقیه در بسیاری از کشورهای منطقه از جمله عراق و لبنان و سوریه و یمن مشهود است.
| |
| | |
| خصوصیتی که رژیم ولایت فقیه را از سایر دیکتاتوریها متمایز میکند صدور تروریسم است. کمتر رژیم دیکتاتوری در قرن حاضر وجود داشته که داعیهی صدور انقلاب و جهان گشایی داشته باشد و حاکمیت را بر اساس مذهب و نه مرزهای جغرافیایی تعریف کند. صدور بنیادگرایی در عین حال زیر ساخت سرکوب را هم در نظام ولایت فقیه تشکیل میدهد. این دو عنصر یعنی سرکوب و صدور بنیادگرایی، ظاهرا دو عنصر هستند ولی در روح و جوهر یگانه هستند و سرکوب داخلی به صدور تروریسم متکی است.<ref name=":0">کتاب شناخت رژیم ولایت فقیه - انتشارات سازمان مجاهدین خلق ایران</ref>
| |
| | |
| === سرکوب در رژیم ولایت فقیه ===
| |
| سرکوب در رژیم ولایت فقیه بر اساس مذهب است. با سوء استفاده از اسلام سرکوب میکند. در نظام ولایت فقیه یک سرکوب همه جانبه حاکم است. در دیکتاتوری پهلوی یک سرکوب سیاسی حاکم بود. آزادیهای سیاسی را از بین برده بود. آزادی مطبوعات وجود نداشت. کلیه احزاب تعطیل شده بودند و فقط احزاب دست ساز دربار اجازه فعالیت داشتند. ولی در رژیم ولایت فقیه از آنجا که توجیه سرکوب بر پایهی مذهب صورت میگیرد، منافع حاکمیت نیز با مذهب توجیه میشود. سرکوب به تمامی عرصههای اجتماعی و زندگی خصوصی مردم کشیده میشود. در نظام ولایت فقیه سرکوب اجتماعی زیر ساخت سرکوب سیاسی را هم تشکیل میدهد.<ref name=":0" />
| |
| | |
| در رژیم ولایت فقیه سرکوب، به اشکال مختلفی خود را نشان میدهد. از جمله زن ستیزی که از خصوصیات ویژه این رژیم است. این رژیم به دلیل ماهیت خود و به این علت که مناسبات اجتماعیش مادون سرمایهداری است، برای اینکه جامعه را آماده قبول حاکمیت خود کند و برای دوره طولانی حاکمیتش را تثبیت کند، به سرکوب مضاعف زنان مبادرت میکند و آنقدر در این عرصه پیش رفته است که زن ستیزی خصوصیت ویژه آن شده است. حاکمیت ولایت فقیه بر ایدئولوژی جنسیت استوار است و اصلی ترین وظیفه زن را کار در خانه و بچهداری میداند.
| |
| | |
| در مقدمه قانون اساسی جمهوری اسلامی آمده است:
| |
| | |
| «خانواده واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسان است و توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل خانواده که زمینهساز اصلی حرکت تکاملی و رشد یابنده انسان است اصل اساسی بوده و فراهم کردن امکانات جهت نیل به این مقصود از وظایف حکومت اسلامی است، زن در چنین برداشتی از واحد خانواده، از حالت (شیئی بودن) یا (ابزار کار بودن) در خدمت اشاعه مصرف زدگی و استثمار، خارج شده و ضمن بازیافتن وظیفه خطیر و پر ارج مادری در پرورش انسانهای مکتبی پیشآهنگ و خود همرزم مردان در میدانهای فعال حیات میباشد و در نتیجه پذیرای مسئولیتی خطیرتر و در دیدگاه اسلامی برخوردار از ارزش و کرامتی والاتر خواهد بود.»<ref>[https://fa.wikisource.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 قانون اساسی ایران] - ویکی نبشته</ref>
| |
| | |
| حجاب اجباری برای زنان و ممنوعیت بسیاری از کارها مانند ممنوعیت تحصیل در بسیاری از رشتههای دانشگاهی برای زنان از نمودهای سرکوب زنان است. در زمینه اشتغال شانس زنان ۱۰ درصد مردان هم نیست. در رهبری جامعه هیچ زنی وجود ندارد. در قانون اساسی زنان از قضاوت و ریاست جمهوری و رهبری به طور مطلق محروم شدهاند.<ref name=":1">کتاب اسلام دموکراتیک پاسخ بنیاد گرایی - سخنرانی مریم رجوی در پارلمان نروژ- ص۱۵ و ۱۶</ref>
| |
| | |
| زن ستیزی در رژیم ولایت فقیه به جنایتهای هولناکی راه برده است. اعدام هزاران زن و تیرباران زنان باردار، شلاق زدن در ملاء عام، تشکیل «واحدهای مسکونی» در زندانها که درخاطرات بسیاری از زندانیان از بند رسته در نظام ولایت فقیه آمده است از این نمونههاست.<ref name=":1" />
| |
| | |
| سرکوب اقلیتهای مذهبی نیز از کارکردهای دیگر رژیم ولایت فقیه است. رژیم ولایت فقیه از ابتدای حاکمیت خود اقلیتهای مذهبی را سرکوب کرده است و به بهانههای مختلف از انجام مناسک مذهبی آنان جلوگیری کرده است. با آزاد گذاشتن پیروان مذاهب دیگر، کل نظام مذهبی ولایت فقیه ترک برمیدارد.<ref name=":2">کتاب شناخت رژیم ولایت فقیه فصل ۴ - انتشارات سازمان مجاهدین خلق ایران</ref>
| |
| | |
| قتل کشیشان مسیحی از جمله اسقف هوسپیان مهر و اسقف میکائلیان و کشیش مهدی دیباج و اعدام کشیش حسین سودمند و دستگیری تنی چند از آنان از نمونههای بارز سرکوب اقلیتهای مذهبی است. بهائیان از جمله اقلیتهای مذهبی هستند که همیشه در نظام ولایت فقیه مورد سرکوب و اذیت و آزار قرار گرفتهاند. سرکوب و ضرب و شتم دراویش گنابادی در بهمن و اسفند ۱۳۹۶ که به قتل یک درویش و اعدام یک درویش دیگر انجامید، نمونه دیگری از سرکوب اقلیتهای مذهبی در ایران است.
| |
| | |
| بارزترین نمونههای سرکوب حرکتهای اجتماعی در ایران توسط رژیم ولایت فقیه عبارتند از:
| |
| * سرکوب حرکت و اعتراضات دانشجویی در تیرماه ۱۳۸۷ که به واقعه ۱۸ تیر معروف شد
| |
| * سرکوب اعتراضات مردم به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ۱۳۸۸ که این اعتراضات تا ۶ دی (روز عاشورا) همان سال به طول انجامید
| |
| * سرکوب اعتراضات مردمی در دیماه سال ۱۳۹۶
| |
| * سرکوب اعتراضات مردمی به گرانی بنزین در آبان ۱۳۹۸ که به کشته شدن بیش از ۳۰۰ تن از معترضین منجر شد
| |
| | |
| === صدور بنیادگرایی و تروریسم در رژیم ولایت فقیه ===
| |
| بعد از سقوط دیکتاتوری پهلوی در جریان انقلاب ضد سلطنتی نیروهای جوان زیادی در جامعه ایران آزاد شدند. خمینی یا باید این نیروها را در مسیر ساختن یک نظام دموکراتیک و پیشرفته از لحاظ اجتماعی و اقتصادی به کار میگرفت که این رویکرد با ماهیت ضد تاریخی و انحصار طلب ولایت فقیه در تعارض بود و یا اینکه در راستای توسعه طلبی و صدور بحران به بیرون از مرزهای ایران استفاده میکرد. با این رویکرد زمینه سرکوب هر صدای آزادی خواهی نیز فراهم شد.<ref name=":2" />
| |
| | |
| در قانون اساسی جمهوری اسلامی، در چند اصل تأکید و تصریح شده است که حمایت و تلاش برای گسترش حاکمیت جهانی اسلام از اهداف و وظائف جمهوری اسلامی است. در کتاب ولایت فقیه خمینی نیز مکرر بر این تصریح شده که مرزها از نظرش اسلامی است و نه جغرافیایی.<ref name=":2" />
| |
| | |
| خمینی در کتاب حکومت اسلامی در بخشی به نام لزوم وحدت اسلامی رویای تشکیل حکومتی مانند حکومت عثمانی را در ذهن میپروراند و مینویسد: « وطن اسلام را استعمارگران تجزیه کردند... یک زمان هم دولت بزرگ عثمانی بهوجود آمد، استعمارگران آن را تجزیه کردند... ما برای اینکه وحدت امت اسلام را تأمین کنیم، برای اینکه وطن اسلام را از تصرف و نفوذ استعمارگران و دولتهای دست نشانده آنها خارج کنیم، راهی نداریم جز اینکه تشکیل حکومت بدهیم. چون به منظور تحقق وحدت و آزادى ملتهاى مسلمان بايستى حكومتهاى ظالم و دست نشانده را سرنگون كنيم؛ و پس از آن حكومت عادلانه اسلامى را كه در خدمت مردم است به وجود آوريم. تشكيل حكومت براى حفظ نظام و وحدت مسلمين است.»<ref>کتاب حکومت اسلامی (ولایت فقیه) - نوشته خمینی </ref>
| |
| | |
| برجستهترین تلاش رژیم در صدور بنیادگرایی و تلاش برای حکومت جهانی اسلام، جنگ ایران و عراق بود. بحرانهای مرزی درگیریها و دخالتهای رژیم ولایت فقیه در عراق، از سال ۱۳۵۸ شروع شد. علت اصلی این دخالتها این بود که خمینی خود را متولی و مدعی عراق میدانست. حمله بزرگ و همه جانبه را عراق در سال ۱۳۵۹ آغاز کرد، اما علت اصلی شروع جنگ بین ایران و عراق، مطامع خمینی بود و تحریکاتی که در این رابطه در مزرها و داخل عراق به عمل آورد. خمینی در ۱۹ فروردین ۱۳۵۹، شش ماه قبل از آغاز جنگ با عراق، مردم عراق را به قیام علیه صدام فراخواند.<ref>صحیفه نور- جلد۱۲ ص ۴۰</ref> همجنین در ۲۸ فروردین ۱۳۵۹ ارتش عراق را به کودتا علیه صدام تشویق کرد.<ref>صحیفه نور - جلد ۱۲ - ص۴۴</ref> منتظری جانشین وقت خمینی در خصوص امکان عدم وقوع جنگ با عراق گفت:«به نظر من اگر ( خمینی ) يک مقدار تفاهم میکردند، شاید بهانه به دست آنها نمیآمد، بالاخره اين زمینه [یعنی حمله نظامی به ایران] برای آنها فراهم شد ...».<ref>کتاب خاطرات آقای منتظری و مصاحبه با بی بی سی</ref> شعار خمینی در جنگ ایران و عراق «فتح قدس از طریق کربلا» بود. در بسیج جنگی رژیم ولایت فقیه علیه عراق یک میلیون نفر در طرف ایران کشته شدند.
| |
| | |
| === ارگانهای سرکوب و صدور تروریسم در رژیم ولایت فقیه ===
| |
| برای پیشبرد این سیاست رژیم ولایت فقیه ارگانها و اهرمهای ضروری مورد نیاز را به وجود آورده است. فلسفه وجودی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علاوه بر سرکوب داخلی، صدور تروریسم و دامن زدن به جنگهای منطقهای است. در سال ۱۳۶۹ نیروی قدس سپاه به عنوان نیروی برون مرزی سپاه پاسداران به وجود آمد.
| |
| | |
| == امکان استحاله و اصلاحات و کودتا در رژیم ولایت فقیه ==
| |
| در کتاب شناخت ولایت فقیه ابتدای فصل ۴ و استراتژی قیام و سرنگونی فصل ۱۰
| |
| | |
| == نمودهای غلط انداز دموکراسی و پلورالیسم در رژیم ولایت فقیه ==
| |
| کتاب شناخت ولایت فقیه فصل ۴
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| <references /> | | <references /> |
نقش دکتر فاطمی در ملی شدن نفت
«آزادی برای مردم مملکت ما حکم خواب، خیال، وهم و تصور را پیدا کرده است و ما طوری با زور و تجاوز و تعدی آشنا شدهایم و با این مظاهر اعصار اولیه خو گرفتهایم که دنیای آزاد و غیر مقید، در نظر ایرانی، وجود خارجی ندارد. ایرانی حتی نمیتواند تصور کند که میتوان آزاد بود، میتوان چاپلوسی نکرد و وطن فروشی شرط موفقیت محسوب نمیشود.» دکتر حسین فاطمی
دکتر حسین فاطمی در سالهای پرآشوب صنعت ملی کردن نفت ایران، وزیر خارجه کایبنه دکتر محمد مصدق بود. فاطمی همچنین روزنامه باختر که روزنامهای منتقد و رادیکال بود را نیز منتشر میکرد.
سید حسین فاطمی هدایتی مشهور به حسین فاطمی در سال ۱۲۹۶ هجر شمسی در شهر نایین از توابع استان اصفهان زاده شد. او در خانوادهای روحانی بدنیا آمد. پدرش سید علی معروف به سیف العلما و مادرش سید طوبی هر دو از سادات طباطبایی بودند. تحصیلات ابتداییاش را در نایین گذراند و سپس به اصفهان رفت؛ جایی که برادرش سیف پور فاطمی روزنامه باختر امروز را منتشر میکرد. کار در روزنامه در کنار تحصیل برای فاطمی فرصت خوبی بود که وارد عالم سیاست شود.
احمد ملکی مدیریت روزنامه ستاره میگوید: «فاطمی قلمی بسیار شیوا داشت و در روزنامه نگاری استعدادش فوق العاده بود.» در آن سالها حکومت استبدادی رضاخان نظارت سفت و سختی بر مطبوعات داشت و تمام مقالات را پیش از چاپ شدن به دقت واکاوی میکرد. مدتی زیادی از حضور فاطمی جوان در تهران نمیگذشت که برادرش برای تصدی پستی در شهرداری شیراز از کار روزنامه نگاری کنار کشید و باختر امروز را به حسین واگذاشت. حسین ابتدا به اصفهان رفت و مدتی در آنجا باختر امروز با اداره کرد و به جرم مقالهای که علیه مجلس نوشته و آنها را عروسک خیمه شب بازی خطاب کرده بود، مدتی زندانی شد.
فاطمی با تلاشهای بسیار روزنامه را به تهران منتقل کرد و شخصا اداره آن را بر عهده گرفت. فاطمی به آنحا مختلف به نقد و حمله به رضا شاه پهلوی میپرداخت که همین عوامل باعث زندانی شدن او شدند. ضدیت با رضا خان در مقالات و نامههای فاطمی بسیار است.
از نظر فاطمی، رضا شاه پهلوی مرد بی فرهنگی بود که تمامی مظاهر ارتجاعی قرون میانه اعم از شکنجه و دستبند قپانی و مرگ و ترور مخالفان را احیا کرده بود. فاطمی مینوشت که رضاخان به چه حقی افراد را بی هیچ تقصیری و صرفا به جرم آزادی خواهی دستگیر و شکنجه میکند و سرانجام آنها را در زندان مسموم کرده و اموالشان را تصرف میکند؟ سردار سپه برای فاطمی مظهر ضدیت با دولت ملی مشروطه بود. فاطمی تا شهریور ماه ۱۳۲۰ که رضاشاه بر سر قدرت بود در زندان ماند و پس از برکناری رضا شاه توسط متفقین از زندان آزاد شد. اما باز هم به نقد اصحاب قدرت پرداخت
به پاریس رفت تا در رشته روزنامه نگاری تحصیل کند. پس از آن در رشته حقوق تحصیل کرد و پس از چهار سال اقامت در پاریس و با مشکلات مالی فراوان موفق به اخذ مدرک دکتری حقوق شده و در سال ۱۳۲۷ به ایران بازگشت.
فاطمی پس از بازگشت خانهای واقع در پیچ شمیران اجاره کرد و خانهاش پاتوق اهالی قلم شد و همچنین امتیاز روزنامه باختر امروز را گرفت و از سال ۱۳۲۸ دوباره مشغول کار روزنامه نگاری شد.
قلم صریح فاطمی باعث شد روزنامه باختر امروز بعد از چند شماره توسط شهربانی توقیف شود. در همین دوران بود که جبهه ملی تشکیل شد و همکاری نزدیک دکتر مصدق و فاطمی آغاز شد. دکتر مصدق برای فاطمی حکم پدر، استاد و دوست را داشت.
مصدق از فاطمی خواست که از صحت و سلامت انتخابات مجلس شانزدهم مطمئن شود و درباره آن روشنگری کند. با تشکیل جبهه ملی دکتر فاطمی به عنوان سرپرست کمیسیون تبلیغات آن انتخاب شده و «روزنامه باختر امروز» تبدیل به روزنامه رسمی جبهه ملی تبدیل شد.
به گزارش رویداد۲۴ فاطمی در نخستین شماره روزنامه باختر امروز پس از انتشار مجدد سرمقالهای جانانه نوشته و خبر از تشکیل جبهه ملی داد. فاطمی در این سرمقاله چنین نوشت: «دکتر مصدق پیشوای بزرگ ملت ایران که نیم قرن تمام در راه منافع مردم محروم این مملکت مبارزه کرده است اکنون بیش از پیش خود را در اختیار ملت گذاشته و با قبول پیشوایی جبهه ملی خواهد توانست به این مشروطیت مرده بی روح جان تازهای ببخشد.»
با شکل گیری جبهه ملی فعالیتهای فاطمی وارد فاز مبارزاتی جدیدی شد. کوششهای فاطمی و همقطارانش باعث شد که هشت نفر از اعضای جبهه ملی به مجلس چهاردهم راه پیدا کنند و دکتر مصدق نماینده اول تهران شود.
دکتر مصدق و یارانش با اقلیتی هشت نفره مجلس را تسخیر کردند و این امر به یاری استادی تام و تمام آنها در بازیهای پارلمانی و تسلط به مسائل حقوقی بود. جبهه ملی هدف خود در مجلس را اصلاح قانون انتخابات و حکومت نظامی، بازگشایی فضای آزاد برای مطبوعات و مبارزه برای ملی کردن صنعت نفت اعلام کرد و فاطمی با سرمقالههای کوبنده و شورافکنش با تمام قوا وارد کارزار مبارزه با استبداد شد.
فاطمی در سرمقاله باختر امروز متنی شدیدالحن علیه رزم آرا نوشت. رزم آرا که از به دست آوردن حمایت فاطمی و جبهه ملی نسبت به خود ناامید شده بود وارد جنگ علنی با آنها شد و روزنامه باختر امروز را توقیف کرد. از طرف دیگر تلاشها و مبارزات جبهه ملی باعث شد دکتر مصدق به ریاست کمیسیون نفت برسد و لایحه الحاقی کنار گذاشته شود.
فاطمی به مصدق پیشنهاد ملی کردن صنعت نفت را داد و مصدق آن را به جریان انداخت. دکتر مصدق بعد از مرگ فاطمی گفته است: «اگر ملی شدن نفت خدمت بزرگی است از آن کسی که اول این پیشنهاد را نمود باید سپاسگزاری کرد و آن کس شهید راه وطن دکتر حسین فاطمی است.»
حسین علاء نخست وزیر بعدی بود که خود را ناتوان از حل مشکلات دید و در اندک زمانی استعفا کرد و نخست وزیری به دکتر مصدق رسید. با تشکیل کابینه دکتر مصدق، فاطمی را به عنوان معاون پارلمانی خود برگزید. در حقیقت فاطمی و چهرههایی همچون شایگان فر جناح چپ جبهه ملی به شمار میرفتند.
در این دوران فاطمی هر روز کنفرانس مطبوعاتی داشت و به نوشتن سرمقالههای تند خود در باختر امروز ادامه میداد. با تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت، دولت بریتانیا و پروپاگاندای داخلیاش نیز ضد فاطمی شدند و فعالیتهای خود علیه او را آغاز کردند.
در آن دوره فداییان اسلام تحت تاثیر کاشانی نقشه ترور فاطمی را کشیدند و زمانی که فاطمی در جمع روزنامه نگاران در بزرگداشت محمد مسعود سخنرانی میکرد، به او چند گلوله شلیک کردند که البته فاطمی از این ترور جان سالم به در برد.
با بالاگرفتن تنشهای دولت ملی ایران و دولت استعماری بریتانیا، حسین نواب از سمت وزارت خارجه استعفا کرد و دکتر فاطمی به جای او نشست. فاطمی به روابط بریتانیا و ایران پایان داد و دیپلماتهای بریتانیایی را از ایران اخراج کرد.
با وقوع کودتای، تعدادی از افسران گارد شاهنشاهی به خانه فاطمی حمله ور شده و پس از بازداشت فاطمی به ضرب و شتم همسر او پرداختند. با کمک و همیاری حزب توده کودتا خنثی شد و فاطمی به خانه بازگشت و محمدرضا پهلوی، از کشور گریخت.
با فرار شاه، فاطمی وزیر خارجه از مصدق خواست جمهوری اعلام کند و به سفرای بغداد و عراق تلگراف زد و از آنها درخواست کرد که از شاه استقبال نکنند. مصدق که روحیه محافظه کارتری داشت با خواسته فاطمی مخالفت کرد. فاطمی اصرار میکرد که دیگر چنین فرصتی نصیب ملت نخواهد شد و حتی از علی اکبر دهخدا خواست تا نامزد ریاست جمهوری شود.
در کودتای ۲۸ مرداد که با کمک طرفداران دول آمریکا و بریتانیا به شاه انجام شده بود، دلت مصدق برچیده شد و تمام امیدهای فاطمی برای جمهوری ایران بر باد رفت. اراذل و اوباش در روز کودتا دفتر روزنامه باختر امروز را تخریب کردند و جملگی عوامل کودتا دستور داشتند هر جا دکتر فاطمی را میبینند او را به قتل برسانند. آنها فاطمی را در راه رفتن به ساختمان وزارت خارجه به دام انداختند و با ضربات متعدد چاقو مجروحش کردند که با دخالت هوادارانش از مهلکه گریخت و پیکر نیمه جانش را به منزل دوستانش رساند.
فاطمی پس از بهبود نسبی تغییر چهره داد و به زندگی مخفیانه روی آورد. حزب توده در اختفا به او کمک کرد و نور الدین کیانوری خانه امن خود را در اختیار او گذاشت. فاطمی شش ماه را در خانه امن کیانوری گذراند. پس از شش ماه به خانه دوستش دکتر محسنی رفت و در آنجا مخفی شد. در آنجا، اما یکی از ساکنان محل به او شک کرده و موضوع را به برادرش که سرهنگ اداره پلیس تهران بود گزارش میکند.
به گزارش رویداد۲۴ با دستگیری فاطمی او را نزد ارتشبد نعمت الله نصیری میبرند که گفته شده نصیری پس از فحاشی مشتی بر صورت فاطمی میکوبد و خبر دستگیری او را به محمد رضا شاه پهلوی میدهد. اشرف پهلوی که کینهای دیرینه از فاطمی داشت بلافاصله از دستگیری او مطلع شد و به تیمور بختیار فرمان داد او را بکشد. از طرفی شعبان جعفری و اراذل و اوباش او مامور شده بودند پیش از دادرسی در حرکتی ظاهرا «مردمی» دکتر فاطمی را به قتل برسانند. آنها به فاطمی حمله کردند و ضربات چاقویی به او زدند. خواهر دکتر فاطمی خود را سپر بلای برادر کرد و ۱۱ ضربه چاقو خورد. نهایتا دکتر فاطمی را از محل دور کردند و پیکر نیمه جانش را به بهداری زندان بردند.
سید حسین فاطمی در دادگاهی نظامی به اتهام تلاش برای برکناری شاه و اقدام علیه سلطنت در سحرگاه ۱۹ آبان ۱۳۳۳ اعدام شد. پیکر او در قبرستان ابن بابویه شهر ری در کنار کشتگان قیام ۳۰ تیر به خاک سپرده شد. برادر فاطمی درباره نحوه اعدام او میگوید «حسین را وقتی برای اعدام بردند که بسیار ناخوش احوال و بیمار بود. او را برای اجرای حکم با برانکارد و در حال تب بردند و نصیری و بختیار با شلیک سه گلوله او را از بین بردند.» تعدادی از طرفداران ملی مذهبی تلاش کرده بودند مانع اعدام او شوند، اما محمدرضا پهلوی خواستار اعدامش بود.[۱]
وفاداریش به مصدق صد در صد بود و کاملاً هم متقابل بود. مصدق هم با همه اینها که من صجت کردهام... بعضیهایشان روی گله و گلهگذاری مثل مرحوم صالح همه میگفتند که دکتر مصدق به هیچکس به اندازه دکتر فاطمی اعتماد نداشت، و این سلامت و اعتماد متقابل واقعاً بینظیر بود.
موقعی که تیربارانش کردند چهل درجه تب داشته. با برانکارد او را بردند پای جوخه اعدام.
بله. همانطور که عرض کردم آخرین باری که من ایشان را دیدم، دو هفته مانده بود که عازم آمریکا شوم. ایشان در بیمارستان لشگر دو زرهی بود. همه رفته بودند بهش التماس کرده بودند که امضا کن و... الان که برای شما میگویم واقعاً هنوز برای من مشکل است... (بغض)... تا وارد اتاق شدم گفت شاهین میدانم برای چه آمدی. گفتم درست است. گفتم رحم کنید به پسرتان به سیروس... حرفی که به من زد گفت اگر من امروز استغفار کنم دیگر هیچکس توی این مملکت حرف کسی را باور نمیکند. جواب جوانهای مملکت را در آینده تاریخ چه کسی خواهد داد که میگویند حسین فاطمی هم وقتی پای جانش افتاد (کلمهای که او به کار برد) به «گه خوردن افتاد». این را من هیچوقت فراموش نمیکنم. یعنی دانسته مرد.[۲]
منابع