۹٬۹۳۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
ابراهیم یزدی میگوید که در زمان برگزاری همه پرسی، برخی بر این نظر بودند که باید همهی گزینههای پیشنهادی، در پرسشنامه وارد شود، | ابراهیم یزدی میگوید که در زمان برگزاری همه پرسی، برخی بر این نظر بودند که باید همهی گزینههای پیشنهادی، در پرسشنامه وارد شود، | ||
ولی شورای انقلاب و خمینی که تصمیم گیرنده اصلی و نهایی بودند، تصمیم گرفتند تنها دربارهٔ جمهوری اسلامی از مردم سؤال شود | ولی شورای انقلاب و خمینی که تصمیم گیرنده اصلی و نهایی بودند، تصمیم گرفتند تنها دربارهٔ جمهوری اسلامی از مردم سؤال شود...<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran-47059848 بی بی سی فارسی ۱۲ بهمن ۱۳۹۷]</ref><blockquote>عبدالکریم لاهیجی میگوید: «امری که در آنروز انجام گرفت بیشتر مشخصههای یک بیعت از مردم را داشت تا برگزاری یک همهپرسی؛ ...</blockquote><blockquote>هرگز آنچه در ایران انجام شد را نمیتوان رفراندوم نامید. آن چیزی است که در اصطلاح غربی به آن «plebiscite» میگویند. یعنی حکومتی که بر مردم کشور مستولی است، رأی مثبت مردم را بخواهد. یعنی به اصطلاح گذشته مردم با او «بیعت» کنند. حاکمان ایران آن زمان که در پی یک انقلاب به حکومت رسیدند و خود را وارث نظام سلطنت مشروطه میدانستند، هرگز از مردم نپرسیدند که شما میخواهید چه نظامی جانشین آن نظام باشد، بلکه نظام را تعیین کردند و بعد از مردم پرسیدند که آیا شما این نظام را میخواهید یا نظام گذشته را؟»<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D9%84%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AC%DB%8C-%DB%B1%DB%B2-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%87-%D8%B1%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%85-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%DB%8C% سایت دویچه وله اول آوریل ۲۰۱۰]</ref></blockquote> | ||
عبدالکریم لاهیجی میگوید: «امری که در آنروز انجام گرفت بیشتر | |||
هرگز آنچه در ایران انجام شد را نمیتوان | |||
== تعریف رفراندوم == | == تعریف رفراندوم == | ||
خط ۳۴: | خط ۳۰: | ||
=== تفاوت رفراندوم و همه پرسی تغییر حکومت === | === تفاوت رفراندوم و همه پرسی تغییر حکومت === | ||
Plebiscite به ﻣﻌنی ﻫﻤﻪ ﭘﺮسی ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺪرت ﺳﻠﻄﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ، از رﻳﺸﻪ رومی Plebs ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ «ﻣﺮدم ﻋﺎدی» ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. Plebiscite ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ از ﺟﻬﺖ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ رﻓﺮاﻧﺪوم از ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ رﻓﺮاﻧﺪوم ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ دولت و اﺻﻼح ﻗﺎﻧﻮن اﺳاسی و Plebiscite ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ رژﻳﻢ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻛلی ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر میرود.<ref name=":1" /> | Plebiscite به ﻣﻌنی ﻫﻤﻪ ﭘﺮسی ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺪرت ﺳﻠﻄﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ، از رﻳﺸﻪ رومی Plebs ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ «ﻣﺮدم ﻋﺎدی» ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. Plebiscite ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ از ﺟﻬﺖ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ رﻓﺮاﻧﺪوم از ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ رﻓﺮاﻧﺪوم ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ دولت و اﺻﻼح ﻗﺎﻧﻮن اﺳاسی و Plebiscite ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ رژﻳﻢ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻛلی ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر میرود.<ref name=":1" /> | ||
اصل همه پرسی باید در قانون اساسی مصوب به عنوان یکی از سرچشمههای قانونگذاری شناخته شود تا بتوان از آن برای اخذ تصمیم استفاده کرد. | اصل همه پرسی باید در قانون اساسی مصوب به عنوان یکی از سرچشمههای قانونگذاری شناخته شود تا بتوان از آن برای اخذ تصمیم استفاده کرد. | ||
اصل ومنطق هر رفراندومی ایجاب می کند که مردم آن سرزمین حق گزینش از بین گزینههای مختلف را داشته باشند. اما خمینی در تز | اصل ومنطق هر رفراندومی ایجاب می کند که مردم آن سرزمین حق گزینش از بین گزینههای مختلف را داشته باشند. اما خمینی در تز ولایتفقیه خود در مورد ضرورت تشکیل حکومت اسلامی می گوید: «اکنون که شخص معینی از طرف خدای تبارک و تعالی برای احراز امر حکومت در دوره غیبت (امام دوازدهم شیعیان) تعیین نشده، اگر فرد لایقی که دارای این دو خصلت (علم به قانون و عدالت) باشد بپا خاست و تشکیل حکومت داد، همان ولایتی را که حضرت رسول در امر امور جامعه داشت، دارا میباشد و بر مردم لازم است که از او اطاعت کنند.» | ||
از نظر خمینی، حکومت اسلامی مشیّت الهی و ولیفقیه نماینده خدا بر روی زمین است و او نیازی به رای مردم و رفراندوم ندارد و همهپرسی از دید وی تنها به معنای بیعت مردم است. پس او از آنها میخواسته تا اراده و تصمیم وی را تایید کنند. | |||
== پیشینهی رفراندوم == | == پیشینهی رفراندوم == | ||
<blockquote>صادق طباطبایی، برادر زن احمد خمینی، که از مجریان برگزاری رفراندوم بوده است در خاطرات خود میگوید: | <blockquote>صادق طباطبایی، برادر زن احمد خمینی، که از مجریان برگزاری رفراندوم بوده است در خاطرات خود میگوید: «۱۲ روز از پیروزی انقلاب نگذشته بود که مرحوم حاج احمد آقا خمینی گفتند، امام میگویند رفراندوم باید هرچه زودتر برگزار شود. من با آقای دکتر صدرحاج سید جوادی در وزارت کشور دیدار کردم و پیام امام را به ایشان دادم. وزیر کشور گفت ما الان تشکیلات سالم اداری در کشور نداریم. حتی پاسبانها نه میتوانند با لباس و اونیفورم سابق سرکار بروند و نه ابزار بیسیم و ماشین دارند، کلانتریها هم اکثرا در روزهای آخر به شدت آسیب دیده است . در مراکز استانها و شهرها هم استانداران و فرمانداران هنوز مستقر و مسلط به اوضاع نشدهاند. انجام امر آقای خمینی چند ماهی فرصت نیاز دارد. من مطلب را به احمد آقا طی یک تماس تلفنی اطلاع دادم . کمی بعد ایشان تلفن کرد و گفت آقای خمینی میفرمایند، اگر کمی (سریع) بجنبید، این کار انجام میشود . ایشان گفتند این کار امکانپذیر است، شما بروید و کار را به سبک انجمن اسلامی در بیاورید.<ref>کتاب خاطرات سیاسی صادق طباطبایی نشر عروج ۱۳۸۷ جلد سوم</ref> </blockquote><blockquote>خمینی با حضور در دبیرستانی در قم در اسفند ماه ۱۳۵۷ گفت: «آنها (معترضین) اصلا در این نهضت دخالتی نداشتند. آنها که امروز به خیال خودشان میخواهند بر سر سفره آماده بنشینند، در این نهضت به هیچوجه دخالت نداشتند. این نهضت را شما طبقه محصل، طبقه کارگر، دهقان و بازاری… اینها به بار آوردند. اینها حق دارند. آنها که در خارج بودند و برای میوهچینی آمدهاند و آنها که در سطحهای بالا نشستهاند و منظرهها را نگاه کردهاند، کمک کردهاند به رژیم و حالا به صورت انقلابی در آمدهاند، آنها را نپذیرید. آنها که قلم های مسموم در دست گرفتهاند و بر خلاف اسلام مینویسند و ملی و دموکراتیک و این حرفها را به میان میآورند از آنها نپذیرید. ما اسلام را میخواهیم. ملت اسلام را میخواهد. آنها که کوشش دارند نهضت ما را تضعیف کنند، دولت ما را تضعیف کنند، تا به خیال آنها نتوانیم در رفراندوم موفق شویم خیال خامی به سر خود شان میپزند. ملت ما یکپارچه خواهان جمهوری اسلامی است. کمونیستها هم باید جمهوری اسلامی بخواهند. اگر بخواهند برای این ملت کار کنند، استقلال کشور را میخواهند، آنکه علاقه به ملت دارد، اگر راست میگویند باید جمهوری اسلامی بخواهند. »<ref>روزنامهی آیندگان اسفند ۱۳۵۷</ref></blockquote> | ||
==== '''سخنرانی خمينی در روز ۹ اسفند ۱۳۵۷''' ==== | ==== '''سخنرانی خمينی در روز ۹ اسفند ۱۳۵۷''' ==== | ||
'''«'''آن چيز كه ملت ميخواهد جمهوری | '''«'''آن چيز كه ملت ميخواهد جمهوری اسلامی است، نه جمهوری فقط، نه جمهوری دموكراتيك، نه جمهوری دموكراتيك اسلامی.» | ||
«آنچه از ملت ايران ميخواهم اين است كه بيدار باشيد... از كلمه دموكراتيك | «آنچه از ملت ايران ميخواهم اين است كه بيدار باشيد... از كلمه دموكراتيك نترسيد، اين فُرمِ غربي است. ما فرمهای غربی را نمیپذيريم ... آنچه كه شما میخواهيد آن بايد بشود، نه آنچه كه آنهايی كه از اروپا و خارج آمدهاند میخواهند؛ نه آنچه كه اعيان و اشراف میخواهند و نه آنچه كه حقوقدانان میخواهند... | ||
روزنامهها خودشان را اصلاح كنند، خيانت نكنند بهاسلام و مسلمين... تبليغات سوء را منعكس نكنند، توطئهها را | روزنامهها خودشان را اصلاح كنند، خيانت نكنند بهاسلام و مسلمين... تبليغات سوء را منعكس نكنند، توطئهها را جلوگيری كنند... وقتی رفراندوم اعلام شد راٌی من حكومت جمهوری است؛ جمهوری اسلامی است. هركس تبعيّت از اسلام دارد جمهوری اسلامی بايد بخواهد... از حوزههای علميّه تجليل كنيد... اين حوزههای علميه است كه اسلام را تا بهحال نگهداشت. اگر روحانيون نبودند از اسلام خبري نبود... از اينها پشتيباني كنيد...»<ref>روزنامهی کیهان ۱۲ اسفند ۱۳۵۷</ref> | ||
خمینی حتی مجبور شد بقول خودش «خدعه« کند و بگوید: در جمهوری اسلامی ظلم نیست، فقیر و غنی وجود | خمینی حتی مجبور شد بقول خودش «خدعه« کند و بگوید: در جمهوری اسلامی ظلم نیست، فقیر و غنی وجود ندارد…همهی ما از حقوق برابر برخورداریم…در اسلام اختناق نیست، برای همهی طبقات آزادی وجود دارد…من وعده میدهم که اسلام برای همه کار درست میکند و زندگی شما را مرفه میکند.<ref>اطلاعات ۱۲ فروردین ۱۳۵۸ صفحه ۸</ref> | ||
==== دید مجاهدين | ==== رفراندوم از دید مجاهدين ==== | ||
<blockquote>در اين روز مجاهدين در برابر رفراندوم جمهوری اسلامی | <blockquote>در اين روز مجاهدين در برابر رفراندوم جمهوری اسلامی موضعگيری كردند و با انتشار بيانيهيی برنامهٌ مرحلهيی و انتظارات حداقل خود را از نظام جمهوری اسلامی اعلام نمودند. متن بيانيه چنين است:</blockquote><blockquote>اعمال حق كامل حاكميت ملی بر جميع منابع ملی و بهويژه نفت و ابطال كليهٌ قراردادهای ننگين استعماری در اين رابطه؛</blockquote> | ||
* بنيانگذاری ارتش مردمی؛ | |||
* تضمين آزادی كامل مطبوعات، احزاب و اجتماعات سياسی با هر عقيده و مرام؛ | |||
* تأمين كامل حقوق سياسی و اجتماعی زنان فارغ از هر محدوديت استثماری طبقاتی؛ | |||
* رفع ستم مضاعف از همهٌ شاخهها، تنوّعات قومی و ملی وطنمان در كليهٌ استانهای كشور و تأمين جميع حقوق و آزاديهای فرهنگی و سياسی برای آنها در چارچوب وحدت و يكپارچگي تجزيهناپذير كل كشور؛ | |||
<blockquote>اصولاً به اعتقاد ما نحوه برخورد با مسأله ملیتها یکی از اصلیترین معیارهای سنجش اصالت و مشروعیت انقلابی و مردمی و توحیدی یک حکومت وحدتگرا و موحد اسلامی است. اگر چنانکه در دوران علی علیهالسلام دیده میشود هیچ شائبه استثماری و برتریجویی و ستم ملی در کار نباشد، اختلافات و تضادهای قومی و ملی(میان عرب و عجم یا میان ترک و کرد و امثالهم...) تدریجاً حل شده و به جانب وحدت میل خواهد نمود. حال اینکه هر گونه فقدان روحیه توحیدی و وحدتگرا که در چشمداشتهای طبقاتی تجسم مییابد مسأله را لاینحل ساخته و به سمت تعارض و قهر خواهد راند. همان چشمداشتهای استثماری که جامعه را به طبقات متخاصم و ناسازگار تقسیم میکند.</blockquote><blockquote>در همینجا باید توجه مبرم مردم قهرمانمان در کردستان و بهویژه توجه مبارزان و روشنفکران دلیر آن سامان را چنانکه خود نیز میدانند مجدداً به این نکته حیاتی جلب نمود که بایستی در مسیر مبارزات عادلانه خود یکدم از پیوند ریشهیی میان ناسیونالیسم انقلابی و ترقیخواه کرد با ناسیونالیسم کل خلق قهرمان ایران غفلت نورزند».<ref name=":0">[https://iran-archive.com/sites/default/files/sanad/sazmane-mojahedin-bayanie-refrandom.pdf بیانیه مجاهدین در رابط با رفراندوم ۲۷ فروردین ۱۳۵۷]</ref></blockquote> | |||
* استقلال كامل دانشگاهها و مدارس عالی و ادارهٌ آنها تحت نظر شورای دانشگاه با مشورت دانشجويان و كارمندان؛ | * استقلال كامل دانشگاهها و مدارس عالی و ادارهٌ آنها تحت نظر شورای دانشگاه با مشورت دانشجويان و كارمندان؛ | ||
* لغو كليهٌ مقررات ضدكارگری و تدوين قانون جديد كار با نظر خود كارگران؛ | * لغو كليهٌ مقررات ضدكارگری و تدوين قانون جديد كار با نظر خود كارگران؛ | ||
خط ۶۵: | خط ۶۴: | ||
* خروج از همهٌ پيمانهای آشكار و پنهان ننگين استعماری چه سياسی و چه نظامی و ورود به بلوك كشورهای غيرمتعهّد؛ | * خروج از همهٌ پيمانهای آشكار و پنهان ننگين استعماری چه سياسی و چه نظامی و ورود به بلوك كشورهای غيرمتعهّد؛ | ||
* استمرار و مداومت در بسيج تودههای مردم بهمنظور مواجههٌ قاطع دستهجمعی با تمام مشكلات و تنگناهای سياسی، اقتصادی و نظامی احتمالی»<ref>نشریهی پیام خلق شمارهی ۲ روز ۱۲ فروردین ۱۳۵۷</ref> | * استمرار و مداومت در بسيج تودههای مردم بهمنظور مواجههٌ قاطع دستهجمعی با تمام مشكلات و تنگناهای سياسی، اقتصادی و نظامی احتمالی»<ref>نشریهی پیام خلق شمارهی ۲ روز ۱۲ فروردین ۱۳۵۷</ref> | ||
<blockquote>آنچه به نام اسلام ارائه میكنيم، حقيقتاً اسلامی و به دور از هر شائبه شرك آميز استبدادی و استعماری و استثماری باشد. اسلامی پاك، مردمی و مبرا از جعليات، زنگارها و رسوبات طبقاتی قرون و اعصار، و الا بديهی است وجدانهای آگاه و انقلابی مسلمانان هرگز سوءاستفاده ارتجاعی از نام اسلام را روا نخواهند داشت.<ref name=":0" /></blockquote><blockquote>«سوال مطروحه در رفراندم پيش بينی شده، تا آنجا كه به نظرخواهی در مورد سرنوشت رژيم سلطنتی و بود و نبود آن مربوط میشود اساساً بیمورد و منتفی است... زيرا اگر به گورسپردن لاشة سلطنت هنوز محل سؤال و ترديد باشد معلوم نيست كه به چه مجوزی و در كادر چه نظامی دولت مهندس بازرگان معرفی شده و به كار پرداخته است؟ البته اگر قبل از روی كار آمدن دولت مهندس بازرگان چنين سؤالی میشد، باز میشد محملی برای آن ساخت ولی اكنون مثل اين است كه كسی اول درب را باز كند و بعد اجازه ورود بگيرد! مگر خود آقا بارها و بارها در پاريس بر حقوق عموم طبقات و نيروهای مردم داير بر حق انتخاب و اظهار نظر آزاد همگان، تأكيد نكرده اند؟ پس چرا بايد طوری عمل شود كه انعكاس درستی نداشته و اين شبهه را ايجاد كند كه ما را فقط ميان رژيم سلطنتی و جمهوری اسلامی مخير كرده اند و لاغير. آيا ما دوست داريم كه بر فرض هم كه كسی با جمهوری اسلامی موافق نباشد، با دادن رأي مخالف به جانب رژيم طاغوتي سلطنتي گرويده و موافق آن قلمداد شود؟ يا اين كه معتقديم كه هركه با ما نيست ضد ما و عليه ماست؟ يا میخواهيم سايرين را وادار كنيم كه از ترس سلطنت، به اكراه و اجبار به جمهوری اسلامی رأی بدهند؟.... بنابراين به اعتقاد ما و بر حسب اين قاعده روشن و صريح اسلامی كه «هيچ گونه انتخاب و قرارداد و عقدی كه در آن اجبار روا شده و از ابراز تمايل و اراده آزاد افراد و گروه های انسانی به نحوی از انحاء ممانعت شده باشد، معتبر و اصيل نيست»<ref name=":0" /></blockquote><blockquote>از دولت آقای مهندس بازرگان تقاضا می كنيم ترتيبي اتخاذ نمايند كه امكان انتخاب آزاد هرشكل از حكومت برای هر فرد يا | <blockquote>آنچه به نام اسلام ارائه میكنيم، حقيقتاً اسلامی و به دور از هر شائبه شرك آميز استبدادی و استعماری و استثماری باشد. اسلامی پاك، مردمی و مبرا از جعليات، زنگارها و رسوبات طبقاتی قرون و اعصار، و الا بديهی است وجدانهای آگاه و انقلابی مسلمانان هرگز سوءاستفاده ارتجاعی از نام اسلام را روا نخواهند داشت.<ref name=":0" /></blockquote><blockquote>«سوال مطروحه در رفراندم پيش بينی شده، تا آنجا كه به نظرخواهی در مورد سرنوشت رژيم سلطنتی و بود و نبود آن مربوط میشود اساساً بیمورد و منتفی است... زيرا اگر به گورسپردن لاشة سلطنت هنوز محل سؤال و ترديد باشد معلوم نيست كه به چه مجوزی و در كادر چه نظامی دولت مهندس بازرگان معرفی شده و به كار پرداخته است؟ البته اگر قبل از روی كار آمدن دولت مهندس بازرگان چنين سؤالی میشد، باز میشد محملی برای آن ساخت ولی اكنون مثل اين است كه كسی اول درب را باز كند و بعد اجازه ورود بگيرد! مگر خود آقا بارها و بارها در پاريس بر حقوق عموم طبقات و نيروهای مردم داير بر حق انتخاب و اظهار نظر آزاد همگان، تأكيد نكرده اند؟ پس چرا بايد طوری عمل شود كه انعكاس درستی نداشته و اين شبهه را ايجاد كند كه ما را فقط ميان رژيم سلطنتی و جمهوری اسلامی مخير كرده اند و لاغير. آيا ما دوست داريم كه بر فرض هم كه كسی با جمهوری اسلامی موافق نباشد، با دادن رأي مخالف به جانب رژيم طاغوتي سلطنتي گرويده و موافق آن قلمداد شود؟ يا اين كه معتقديم كه هركه با ما نيست ضد ما و عليه ماست؟ يا میخواهيم سايرين را وادار كنيم كه از ترس سلطنت، به اكراه و اجبار به جمهوری اسلامی رأی بدهند؟.... بنابراين به اعتقاد ما و بر حسب اين قاعده روشن و صريح اسلامی كه «هيچ گونه انتخاب و قرارداد و عقدی كه در آن اجبار روا شده و از ابراز تمايل و اراده آزاد افراد و گروه های انسانی به نحوی از انحاء ممانعت شده باشد، معتبر و اصيل نيست»<ref name=":0" /></blockquote><blockquote>از دولت آقای مهندس بازرگان تقاضا می كنيم ترتيبي اتخاذ نمايند كه امكان انتخاب آزاد هرشكل از حكومت برای هر فرد يا گروهی در نظرخواهی، وجود داشته باشد»</blockquote> | ||
=== رفراندوم از دید مسعود رجوی === | === رفراندوم از دید مسعود رجوی === |
ویرایش