۲٬۳۸۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
== ریجانه جباری == | == ریجانه جباری == | ||
'''ریحانه جباری''' (زاده ۱۳۶۶- درگذشت ۳ آبان ۱۳۹۳) دختر جوانی که در سال ۱۳۸۶ به اتهام قتل مرتضی عبدالعلی سربندی بازداشت شد. وی در زمان بازداشت ۱۹ سال داشت و گفت که برای دفاع از خود در برابر تعرض جنسی مرتکب قتل شده است. ریحانه جباری ۷ سال را در زندان و تحت شکنجه جسمی و روحی گذراند و در ۳ آبان۹۳ در زندان گوهردشت کرج اعدام شد.<ref>[https://irankhabarnews.com/2017/08/27/%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%85-%d8%b4%d8%b9%d9%84%d9%87-%d9%be%d8%a7%da%a9%d8%b1%d9%88%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%d8%b1-%d8%b1%db%8c%d8%ad%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%ac%d8%a8%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%b2/ خانم شعله پاکروان مادر ریحانه جباری از ایران خارج شد]</ref><ref name=":3">[https://women.ncr-iran.org/fa/2014/10/27/ریحانه-جباری-توسط-ملایان-در-ایران-اعدا/ ریحانه جباری توسط ملایان در ایران اعدام شد]</ref> | '''ریحانه جباری''' (زاده ۱۳۶۶- درگذشت ۳ آبان ۱۳۹۳) دختر جوانی که در سال ۱۳۸۶ به اتهام قتل مرتضی عبدالعلی سربندی بازداشت شد. وی در زمان بازداشت ۱۹ سال داشت و گفت که برای دفاع از خود در برابر تعرض جنسی مرتکب قتل شده است. ریحانه جباری ۷ سال را در زندان و تحت شکنجه جسمی و روحی گذراند و در ۳ آبان۹۳ در زندان گوهردشت کرج اعدام شد.<ref>[https://irankhabarnews.com/2017/08/27/%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%85-%d8%b4%d8%b9%d9%84%d9%87-%d9%be%d8%a7%da%a9%d8%b1%d9%88%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%d8%b1-%d8%b1%db%8c%d8%ad%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%ac%d8%a8%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%b2/ خانم شعله پاکروان مادر ریحانه جباری از ایران خارج شد]</ref><ref name=":3">[https://women.ncr-iran.org/fa/2014/10/27/ریحانه-جباری-توسط-ملایان-در-ایران-اعدا/ ریحانه جباری توسط ملایان در ایران اعدام شد]</ref> | ||
سازمان عفو بینالملل با انتشار بیانیهای اعدام ریحانه جباری را «لکه خونین دیگری در سابقه حقوق بشر ایران» توصیف کرده و آن را محکوم کرد.<ref name=":4">[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B6%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C/a-180214 اعتراضهای بینالمللی به اعدام ریحانه جباری]</ref> | |||
== زندگینامه ریحانه جباری == | == زندگینامه ریحانه جباری == | ||
خط ۲۳: | خط ۲۵: | ||
== دعاوی وکیل مدافع ریحانه جباری == | == دعاوی وکیل مدافع ریحانه جباری == | ||
محمد مصطفایی یکی از وکلایی است که مدتی پرونده ریحانه جباری را در دست داشت. او در مورد اولین دیدار ریحانه جباری با مرتضی سربندی و شیخی گفته است:<blockquote>«در اولین دیدار که مرتضی سربندی به همراه شیخی، ریحانه را سوار ماشین کمری خود میکنند اولین سوالی که پیش میآید این است که چرا این دو مرتضی و شیخی میبایست به این نحو دختر را سوار بکنند. اگر واقعا مسائل اعتقادی و دینی قوی داشتند چرا باید خود را در این معرکه قرار بدهند؟»</blockquote>محمد مصطفایی، همچنین در مورد شواهد و مدارک قصد مقتول برای تجاوز را آشکار میکند، مینویسد:<blockquote>«مقتول در سر راه خود به آپارتمان یاد شده توقف میکند و از داروخانه واقع در خیابان مفتح مقداری وسایل میخرد که در دو کیسه نارنجی بوده است. بعدها در بازرسی صحنه جرم مشخص میشود که در میان وسایل خریداری شده، یک بسته کاندوم بوده که کاملا مشخص است چه استفادهای داشته است. بازپرس محترم برخلاف همه اصول منطق، اخلاق و حقوق، چون نمیتوانسته وجود یک بسته کاندوم در صحنه جرم را نادیده بگیرد، به فرضیهبافی و حدس و گمان متوسل میشود و مینویسد: «شاید خود متهمه کاندومهای مکشوفه در محل وقوع جرم را جهت انحراف ذهن مقامات رسیدگیکننده در محل قرار داده باشد.!» در حالی که به سادگی میتوانست از داروخانه محل نسبت به اجناس خریداری شده توسط مقتول تحقیق به عمل بیاورد. اگر اقدامات ریحانه تا این حد برنامهریزی شده بود، چرا فیالمثل به گونهای برنامهریزی نکرد که آلت قتاله به سادگی توسط ماموران یافت نشود؟ شماره تلفن و پیامهای خود را از روی موبایل مقتول حذف نکرد؟»</blockquote>وی همچنین در مورد دارویی که براساس گزارش پزشکی قانونی در یکی از دو لیوان آبمیوه کشف میشود، مینویسد:<blockquote>«براساس گزارش پزشکی قانونی، در یکی از دو لیوان آبمیوهای که روی میز محل وقوع قتل کشف شده است، داروی دیفنوکسیلات وجود داشته است. این دارو از ترکیبات مرفین و خوابآور است و بسته به میزان آن، عوارضی چون سرگیجه، بیحسی و خواب آلودگی دارد. افراد معتاد از آن برای رفع علایم ترک استفاده میکنند. بدیهی است که این دارو توسط مقتول به آبمیوهای که قرار بوده ریحانه بخورد اضافه شده است و فراموش نکنیم که مقتول پزشک بوده و به خوبی عوارض داروها و کاربردهای آنها را میشناخته است. بنابراین باید پرسید: قصد مقتول از اینکه ریحانه خواب آلوده، گیج و بیحس شود چه بوده است؟»</blockquote>محمد مصطفایی در مورد خریدن چاقو به منظور ارتکاب قتل، پیش از حادثه، توسط ریحانه جباری مینویسد:<blockquote>«در خصوص وجود چاقو در کیف ریحانه که بازپرس محترم از آن به عنوان امارهای مبنی بر قصد ارتکاب قتل یاد کرده اند، یک نکته در این بخش لازم به ذکر است و آن اینکه صرفنظر از اظهارات ریحانه مبنی بر اینکه مقتول و شیخی چندین بار از او خواسته بودند یک وسیله دفاع تهیه کند و حتی در روز وقوع قتل، ریحانه در هنگامی که با مقتول در اتومبیل بودند، به وی گفته که وسیله دفاعی را که گفته بودید، خریده ام، در حال حاضر شرایط جامعه به گونه ای است که اگر نگوییم همه، اکثریت زنانی که در بیرون از خانه فعالیت میکنند، ناگزیرند برای دفاع از خود در شرایط بحرانی، از پیش تمهیداتی بیندیشند. گذاشتن چاقو در کیف برای دفاع از خود در شرایط بحرانی، تمهید پیشگیرانهای است که نه تنها ریحانه بلکه بسیاری از زنان دیگر نیز به آن دست مییازند و تقصیر عواقب ناخوشایند استفاده از آن را نه به پای زنان بلکه باید به پای قوای انتظامی و امنیتی جامعه نوشت که از فراهم آوردن شرایط امن برای حضور اجتماعی زنان عاجز بوده اند.»</blockquote>ریحانه جباری در نوشتههایش شرح میدهد که شکنجه، ضرب و جرح، ممنوعیت ملاقات، تهدید به دستگیری اعضای خانواده و بخصوص خواهر کوچکترش باعث شده بود او به هرچه بازجوها میخواهند اعتراف کند، از جمله اینکه با افراد بسیاری رابطه داشته و چاقو را با قصد قبلی خریداری کرده است:<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2015/01/141028_me_reyhaneh_jabbari_ambiguities ابهامات پرونده ریحانه جباری]</ref><blockquote>«خیلی ساده! تو بنویس که چاقو رو از قبل خریدی. فرقی نداره. چه اونجا بوده باشه و چه خریده باشی. گفتم آخر من چاقو برای چه نیاز داشتم که بخرم. گفت بنویس خود مقتول گفته بخر. برای مراقبت از خودت.»<ref>[https://amirshakib.com/2014/11/01/%D8%AF%D9%84%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%82%D8%B3-5/ دلنوشتهها و دفاعیات ریحانه جباری- قسمت ششم]</ref></blockquote>محمد مصطفایی ریحانه را گناهکار خواند و جرم وی را قتل غیرعمد به منظور دفاع از خود قلمداد کرد و در مصاحبهاش گفت:<blockquote>«ریحانه جباری مستحق اعدام نبوده و تمام پروسهای که طی شده نشون میده که دستهای پنهانی قصد این را داشتند که ریحانه را اعدام کنند.»<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=ZJKOHB6yi0w ابهامات پرونده ریحانه جباری از دید محمد مصطفایی - یوتیوب]</ref></blockquote> | محمد مصطفایی یکی از وکلایی است که مدتی پرونده ریحانه جباری را در دست داشت. او در مورد اولین دیدار ریحانه جباری با مرتضی سربندی و شیخی گفته است:<blockquote>«در اولین دیدار که مرتضی سربندی به همراه شیخی، ریحانه را سوار ماشین کمری خود میکنند اولین سوالی که پیش میآید این است که چرا این دو مرتضی و شیخی میبایست به این نحو دختر را سوار بکنند. اگر واقعا مسائل اعتقادی و دینی قوی داشتند چرا باید خود را در این معرکه قرار بدهند؟»</blockquote>محمد مصطفایی، همچنین در مورد شواهد و مدارک قصد مقتول برای تجاوز را آشکار میکند، مینویسد:<blockquote>«مقتول در سر راه خود به آپارتمان یاد شده توقف میکند و از داروخانه واقع در خیابان مفتح مقداری وسایل میخرد که در دو کیسه نارنجی بوده است. بعدها در بازرسی صحنه جرم مشخص میشود که در میان وسایل خریداری شده، یک بسته کاندوم بوده که کاملا مشخص است چه استفادهای داشته است. بازپرس محترم برخلاف همه اصول منطق، اخلاق و حقوق، چون نمیتوانسته وجود یک بسته کاندوم در صحنه جرم را نادیده بگیرد، به فرضیهبافی و حدس و گمان متوسل میشود و مینویسد: «شاید خود متهمه کاندومهای مکشوفه در محل وقوع جرم را جهت انحراف ذهن مقامات رسیدگیکننده در محل قرار داده باشد.!» در حالی که به سادگی میتوانست از داروخانه محل نسبت به اجناس خریداری شده توسط مقتول تحقیق به عمل بیاورد. اگر اقدامات ریحانه تا این حد برنامهریزی شده بود، چرا فیالمثل به گونهای برنامهریزی نکرد که آلت قتاله به سادگی توسط ماموران یافت نشود؟ شماره تلفن و پیامهای خود را از روی موبایل مقتول حذف نکرد؟»</blockquote>وی همچنین در مورد دارویی که براساس گزارش پزشکی قانونی در یکی از دو لیوان آبمیوه کشف میشود، مینویسد:<blockquote>«براساس گزارش پزشکی قانونی، در یکی از دو لیوان آبمیوهای که روی میز محل وقوع قتل کشف شده است، داروی دیفنوکسیلات وجود داشته است. این دارو از ترکیبات مرفین و خوابآور است و بسته به میزان آن، عوارضی چون سرگیجه، بیحسی و خواب آلودگی دارد. افراد معتاد از آن برای رفع علایم ترک استفاده میکنند. بدیهی است که این دارو توسط مقتول به آبمیوهای که قرار بوده ریحانه بخورد اضافه شده است و فراموش نکنیم که مقتول پزشک بوده و به خوبی عوارض داروها و کاربردهای آنها را میشناخته است. بنابراین باید پرسید: قصد مقتول از اینکه ریحانه خواب آلوده، گیج و بیحس شود چه بوده است؟»</blockquote>محمد مصطفایی در مورد خریدن چاقو به منظور ارتکاب قتل، پیش از حادثه، توسط ریحانه جباری مینویسد:<blockquote>«در خصوص وجود چاقو در کیف ریحانه که بازپرس محترم از آن به عنوان امارهای مبنی بر قصد ارتکاب قتل یاد کرده اند، یک نکته در این بخش لازم به ذکر است و آن اینکه صرفنظر از اظهارات ریحانه مبنی بر اینکه مقتول و شیخی چندین بار از او خواسته بودند یک وسیله دفاع تهیه کند و حتی در روز وقوع قتل، ریحانه در هنگامی که با مقتول در اتومبیل بودند، به وی گفته که وسیله دفاعی را که گفته بودید، خریده ام، در حال حاضر شرایط جامعه به گونه ای است که اگر نگوییم همه، اکثریت زنانی که در بیرون از خانه فعالیت میکنند، ناگزیرند برای دفاع از خود در شرایط بحرانی، از پیش تمهیداتی بیندیشند. گذاشتن چاقو در کیف برای دفاع از خود در شرایط بحرانی، تمهید پیشگیرانهای است که نه تنها ریحانه بلکه بسیاری از زنان دیگر نیز به آن دست مییازند و تقصیر عواقب ناخوشایند استفاده از آن را نه به پای زنان بلکه باید به پای قوای انتظامی و امنیتی جامعه نوشت که از فراهم آوردن شرایط امن برای حضور اجتماعی زنان عاجز بوده اند.»</blockquote>ریحانه جباری در نوشتههایش شرح میدهد که شکنجه، ضرب و جرح، ممنوعیت ملاقات، تهدید به دستگیری اعضای خانواده و بخصوص خواهر کوچکترش باعث شده بود او به هرچه بازجوها میخواهند اعتراف کند، از جمله اینکه با افراد بسیاری رابطه داشته و چاقو را با قصد قبلی خریداری کرده است:<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2015/01/141028_me_reyhaneh_jabbari_ambiguities ابهامات پرونده ریحانه جباری]</ref><blockquote>«خیلی ساده! تو بنویس که چاقو رو از قبل خریدی. فرقی نداره. چه اونجا بوده باشه و چه خریده باشی. گفتم آخر من چاقو برای چه نیاز داشتم که بخرم. گفت بنویس خود مقتول گفته بخر. برای مراقبت از خودت.»<ref>[https://amirshakib.com/2014/11/01/%D8%AF%D9%84%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%82%D8%B3-5/ دلنوشتهها و دفاعیات ریحانه جباری- قسمت ششم]</ref></blockquote>جن ساکی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، نسبت به گرفتن اعتراف از ریحانه جباری زیر شکنجه ابراز نگرانی جدی کرد. | ||
محمد مصطفایی ریحانه را گناهکار خواند و جرم وی را قتل غیرعمد به منظور دفاع از خود قلمداد کرد و در مصاحبهاش گفت:<blockquote>«ریحانه جباری مستحق اعدام نبوده و تمام پروسهای که طی شده نشون میده که دستهای پنهانی قصد این را داشتند که ریحانه را اعدام کنند.»<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=ZJKOHB6yi0w ابهامات پرونده ریحانه جباری از دید محمد مصطفایی - یوتیوب]</ref></blockquote> | |||
=== ماجرای شیخی === | === ماجرای شیخی === | ||
خط ۲۹: | خط ۳۳: | ||
== اعتراضها به حکم اعدام == | == اعتراضها به حکم اعدام == | ||
احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوقبشر سازمان ملل، در همان زمان، حکم اعدام ریحانه جباری را «ناروا و غیرعادلانه» خواند. وی تاکید کرد:<blockquote>«اگر گفتههای ریحانه جباری صحت داشته باشند، او دو مرتبه قربانی شده است؛ بار نخست از سوی فرد متجاوز و بار دوم از سوی سیستم قضایی که باید از افراد در برابر تعدی جنسی و جسمی حراست کند.»</blockquote> | احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوقبشر سازمان ملل، در همان زمان، حکم اعدام ریحانه جباری را «ناروا و غیرعادلانه» خواند. وی تاکید کرد:<blockquote>«اگر گفتههای ریحانه جباری صحت داشته باشند، او دو مرتبه قربانی شده است؛ بار نخست از سوی فرد متجاوز و بار دوم از سوی سیستم قضایی که باید از افراد در برابر تعدی جنسی و جسمی حراست کند.»<ref>[https://women.ncr-iran.org/fa/2014/10/27/%d8%b1%db%8c%d8%ad%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%ac%d8%a8%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%aa%d9%88%d8%b3%d8%b7-%d9%85%d9%84%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d8%b9%d8%af%d8%a7/ ریحانه جباری توسط ملایان در ایران اعدام شد]</ref><ref>[https://melliun.org/iran/39308 احمد شهید: حکم اعدام ریحانه جباری ناروا و غیرعادلانه است]</ref></blockquote>سازمان عفو بینالملل با انتشار بیانیهای اعدام ریحانه جباری را «لکه خونین دیگری در سابقه حقوق بشر ایران» توصیف کرده و آن را محکوم کرد.<ref name=":4" /> | ||
تعدادی از هنرمندان و ورزشکاران از جمله محمدرضا شجریان، رضا کیانیان، اصغر فرهادی، رخشان بنیاعتماد، گوگوش، بهاره رهنما، رویا تیموریان و ناصر حجازی جزو کسانی بودند که برای نجات ریحانه از چوبه دار تلاش کردند.<ref>[http://women.ncr-iran.org/fa/1393/02/07/%d9%88%da%a9%db%8c%d9%84%e2%80%8c-%d8%b1%db%8c%d8%ad%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%ac%d8%a8%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%b2-%d8%b4%d8%b1%d8%a7%d9%8a%d8%b7-%d9%be%d8%b1%d9%88%d9%86%d8%af%d9%87-%d8%a7%d9%88/ وکیل ریحانه جباری از شرایط پرونده او سخن میگوید]</ref><ref>[http://mazanan.com/?p=45872 تلاشها برای نجات جان ریحانه از اعدام]</ref><ref>[https://www.khabaronline.ir/news/381749/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D8%B4%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D9%85-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%8 محمدرضا شجریان به اولیای دم پرونده ریحانه نامه نوشت]</ref><ref>[https://www.radiofarda.com/a/f7-googoosh-iv-over-her-new-album/26925436.html از حاشیههای یک عکس خصوصی]</ref> | |||
حزب کمونیست کارگری ایران، در تاریخ ۴ خرداد ۱۳۹۳ طی بیانیهای خواهان توقف اعدام ریحانه و آزادی وی شد.<ref>[http://wpiranfa.com/?p=1954 توقف حکم اعدام ریحانه جباری و احتمال بررسی مجدد پرونده]</ref> | |||
در تاریخ ۲ اردیبهشت ۱۳۹۳، ۹۸ هنرمند خارجی طی اطلاعیهای خواهان نجات ریحانه جباری از اعدام شدند و به این حکم اعتراض کردند.<ref>[http://wpiranfa.com/?p=1930 هنرمندان بیشتری برای لغو حکم اعدام ریحانه به میدان آمدهاند]</ref> | |||
دوشنبه ۵ آبان ۱۳۹۳، گروهی از زنان سازمان «فمن» در اعتراض به اعدام ریحانه جباری مقابل سفارت جمهوری اسلامی ایران در برلین تجمع کردند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B6-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87-%D9%81%D9%85%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84-%D8%B3 اعتراض گروه «فمن» به اعدام ریحانه جباری مقابل سفارت ایران در برلین]</ref> | |||
== اعدام == | == اعدام == |
ویرایش