۱٬۱۳۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
قمر متولد ۱۲۸۴ در تاکستان قزوین فرزند «سیدحسین خان» قل از تولد پدرش در | قمر متولد ۱۲۸۴ در تاکستان قزوین فرزند «سیدحسین خان» قل از تولد پدرش در | ||
گذشت و مادرش را در ۱۸ ماهگی از دست داد. ازین رو تحت سرپرستی مادر بزرگش خیرالنساء ، ملقب به افتخارالذاکرین که روضه خوان زنانه حرم ناصرالدین شاه بود قرار گرفت و نخستینن زن خواننده ایرانی بود که صدایش ضبط شد و بدون حجاب روی صحنه رفت و پرآوازه ترین خواننده زن آوازهای سنتی ایران محسوب میشود. مادر بزرگ قمر را با خود به محافل برده و وی را با آواز آشنا کرد. دیری نپایید که مادر بزرگش نیز درگذشت تحت سرپرستی استاد بحرینی و تعلیمهای وی درآمد. قمرالملوک همراه بحرینی به تهران رفت و در مجالس با موسیقیدانان سرشناس از جمله نظام الدین لاچینی و از رهنمودهای این استاد بهرمند شد. در شانزده سالگی چندین تصنیف خواند و در کمپانی «پلی فون» ضبط کرد. وی در مجلسی با مرتضی خان نیداوود آشنا شد و اصول و ردیف آوازی را فرا گرفت. اولین کنسرت خود را در سال ۱۳۰۳ در گراند هتل برگزار کرد و برای اولین بار بعنوان یک زن آوازه خوان بیحجاب روی صحنه رفت. روز بعد از اجرا نظمیه از او تعهد گرفت تا بیحجاب اقدام به اجرا ی برنامه نکند این کار سبب شد زنان دیگری چون ملوک ضرابی و روح انگیز نیز وارد عرصه خوانندگی شوند. در سال ۱۳۱۹ اولین بار صدای قمرالملوک از طریق رادیو پخش شد. وی علاوه بر هنر خواندن و آواز ، یک فعال اجتماعی نیز هست. آخرین اجرای قمرالملوک در سال ۱۳۳۲ بود ، بعد از آن به علت سکته حنجره جادویی خود را از دست داد و خانه نشین شد . قمرالملوک به دلیل ارادت خاصی که به کلنل وزیری داشت ، نام خانوادگی وزیری را برای خود برگزید در ۱۴ مرداد ۱۳۳۸ در سن ۵۴ سالگی چشم از جهان فرو بست و در گورستان ظهیرالدوله بین امامزاده قاسم و تجریش شمیران به خاک سپرده شد.<ref name=":0" /> | گذشت و مادرش را در ۱۸ ماهگی از دست داد. ازین رو تحت سرپرستی مادر بزرگش خیرالنساء ، ملقب به افتخارالذاکرین که روضه خوان زنانه حرم ناصرالدین شاه بود قرار گرفت و نخستینن زن خواننده ایرانی بود که صدایش ضبط شد و بدون حجاب روی صحنه رفت و پرآوازه ترین خواننده زن آوازهای سنتی ایران محسوب میشود. مادر بزرگ قمر را با خود به محافل برده و وی را با آواز آشنا کرد. دیری نپایید که مادر بزرگش نیز درگذشت تحت سرپرستی استاد بحرینی و تعلیمهای وی درآمد. قمرالملوک همراه بحرینی به تهران رفت و در مجالس با موسیقیدانان سرشناس از جمله نظام الدین لاچینی و از رهنمودهای این استاد بهرمند شد. در شانزده سالگی چندین تصنیف خواند و در کمپانی «پلی فون» ضبط کرد. وی در مجلسی با مرتضی خان نیداوود آشنا شد و اصول و ردیف آوازی را فرا گرفت. اولین کنسرت خود را در سال ۱۳۰۳ در گراند هتل برگزار کرد و برای اولین بار بعنوان یک زن آوازه خوان بیحجاب روی صحنه رفت. روز بعد از اجرا نظمیه از او تعهد گرفت تا بیحجاب اقدام به اجرا ی برنامه نکند این کار سبب شد زنان دیگری چون ملوک ضرابی و روح انگیز نیز وارد عرصه خوانندگی شوند. در سال ۱۳۱۹ اولین بار صدای قمرالملوک از طریق رادیو پخش شد. وی علاوه بر هنر خواندن و آواز ، یک فعال اجتماعی نیز هست. آخرین اجرای قمرالملوک در سال ۱۳۳۲ بود ، بعد از آن به علت سکته حنجره جادویی خود را از دست داد و خانه نشین شد . قمرالملوک به دلیل ارادت خاصی که به کلنل وزیری داشت ، نام خانوادگی وزیری را برای خود برگزید در ۱۴ مرداد ۱۳۳۸ در سن ۵۴ سالگی چشم از جهان فرو بست و در گورستان ظهیرالدوله بین امامزاده قاسم و تجریش شمیران به خاک سپرده شد.<ref name=":0" /> | ||
بعد از | بعد از تاسیس مدرسه عالی موسیقی و کلوب موزیکل در تهران توسط کلنل علی نقی وزیری درسال ۱۳۰۲ و فعلیت این کانونها و همچنین تاسیس رادیو قمر نخستین کنسرت خود را در گرند هتل در سال ۱۳۰۳در ۱۹ سالگی اجرا کرد. این موضوع کلنل وزیری را بفکر انداخت که خواهان شرکت زنان در کنسرتها همگانی شوند. سرانجام توافق افتاد که هفتهای یک شب، خانمها نیز بتوانند در کنسرت شرکت کنند. قمر خود در مورد این کنسرت میگوید: «آن شب یکی از خاطره انگیز ترین شب های زندگی من است که هرگز فراموش نمیکنم. وقتی وارد سالن شدم همه جا را جمعیت گرفته و ناگفته نماند که خیلی ها هم ناراحت و حتا عصبانی بودند . ترس مبهمی در وجودم خانه کرده بود. من با تاج گل زیبا یی روی صحنه ظاهر شدم . حاضران با کف زدن و شور و شوق ورودم را به صحنه گرامی داشتند و این همه استقبال ناگهان به من اعتماد به نفس بخشید و جان داد . بی اختیار اشک شوق در دیده گانم آمد ، اما نوای ساز مرتضا خان به دادم رسید و فرصتی یافتم تا حنجره ام را که بر اثر فشار بغض منقبض شده بود ، آرام کنم . روی از جمعیت بر گرفتم و نگاهم را به سمت مرتضا خان دوختم و او پس از مدتی با اشارهی سر و چشم به من فهمانید که باید آواز را شروع کنم آب دهانم را قورت دادم و با رعایت آن چه که تعلیم دیده بودم ، آواز را آغاز کردم و دیگر از عهده بر نمیآیم که بگویم مردم در پایان چه کرد ند . اما بعد ازاجرای کنسرت مرا به کلانتری احضار نمودند وتعهد گرفتند که دیگر بی حجاب نخوانم و مشوقانم را که فکر میکردند بعد از این اجرا سلامت به خانه ام نمیرسم در نگرانی بسیار گذاشتند. اما من بر خلاف تعهدی که سپرده بودم ، باز هم به صحنه رفتم و بی حجاب رفتم و بی حجاب هم آواز خواندم.» <ref>کیانا وحدتی - [http://www.kianavahdati.com/documentView.aspx?type=28&id=-2147483559 چهل ونهمین سال در گذشت قمر الملوک وزیری؛ مادر آواز ایران]</ref> | ||
اهمیت اصلی قمر در چیست؟ در صدای ششدانگ او؟ در تصنیف های برانگیزاننده او؟ در اندیشه های انسانی او؟ در بخشش های بزرگوارانه او؟ یا در تقسیم درآمد کنسرت هایش میان یتیمان و مستمندان؟ راستش را بخواهید در هیچکدام. صفات و فضیلت هایی که برای او برشمردیم اهمیت دارد ولی هیچکدام اهمیت اصلی حضور قمر را در جامعه موسیقی ایران تبیین نمی کند. اهمیت اصلی در جای دیگری است. در نقش خطیر او در فرآیند آزاد سازی زنان نهفته است.<ref>BBC- [http://www.bbc.com/persian/arts/2015/10/151027_l51_qamar_memoirs_music قمرالملوک وزیری از نگاه دخترخواندهاش]</ref> | اهمیت اصلی قمر در چیست؟ در صدای ششدانگ او؟ در تصنیف های برانگیزاننده او؟ در اندیشه های انسانی او؟ در بخشش های بزرگوارانه او؟ یا در تقسیم درآمد کنسرت هایش میان یتیمان و مستمندان؟ راستش را بخواهید در هیچکدام. صفات و فضیلت هایی که برای او برشمردیم اهمیت دارد ولی هیچکدام اهمیت اصلی حضور قمر را در جامعه موسیقی ایران تبیین نمی کند. اهمیت اصلی در جای دیگری است. در نقش خطیر او در فرآیند آزاد سازی زنان نهفته است.<ref>BBC- [http://www.bbc.com/persian/arts/2015/10/151027_l51_qamar_memoirs_music قمرالملوک وزیری از نگاه دخترخواندهاش]</ref> | ||
خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
== فعالیت خیره == | == فعالیت خیره == | ||
قمر | قمر درآمدهای حاصله از کنسرتها را به امور خیریه اختصاص میداد و بدون چشم داشت به مردم عادی و طبقه هنرمند کمک میکرد. هدایای دریافتی از بزرگان را به فقرا میبخشید و خانه های کوچک میخرید و به مردم بی پناه می داد. برای دختران تنگدست جهیزیه فراهم میکرد. برای بیمارستان ها تخت میخرید. وی بعد از مرگ پروانه ( خواننده قدیمی ) سرپرستی دخترش خاطره و پسرش را به عهده می گیرد. در سال۱۳۳۰ با استودیو پارت فیلم که در آستانه ورشکستگی بود ، همکاری کرد و در فیلم " مادر " که ساخته این کمپانی بود ، آوازی در چهارگاه خواند و به دلیل شهرتش فروش فیلم بالا رفت و کمپانی را از خطر ورشکستگی نجات داد. این فیلم تنها تصویر متحرک قمرالملوک را در خود داشت ، ولی متاسفانه در آتش سوزی این نسخه از بین رفت.<ref name=":0" /> | ||
در | قمر در سفر خراسان در مشهد کنسرت داد و عواید آن را صرف آرامگاه فردوسی نمود.در همدان در سال ۱۳۱٠ کنسرت داد و ترانههایی از عارف خواند. وقتی نیرالدوله چند گلدان نقره به او هدیه کرد، آن را به عارف پیشکش نمود. با این که عارف مورد غضب بود. | ||
در سال ١٣٠٨ به نفع شیر خورشید سرخ کنسرت داد و درآمد آن را به بچههای یتیم اختصاص داد. به گفته دکتر خرمی ۴٢۶ صفحه و به گفته دکتر سپنتا ٢٠٠ صفحه از قمر ضبط شده است…گشایش رادیو ایران در سال ۱۳۱۹ صدای قمر را به عموم مردم رساند. عارف قزوینی و ایرجمیرزا و تیمورتاش وزیر دربار، شیفته او شده بودند. با این همه، قمر از گردآوری زر و سیم پرهیز میکرد و درآمدهای بزرگ و هدایای گران را به فقرا و نازمندان می داد. وی در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۳۸ در شمیران، در فقر و تنگدستی مطلق به سکته مغزی درگذشت. در گورستان ظهیرالدوله بین امامزاده قاسم و تجریش شمیران به خاک سپرده شده است.<ref>گذرگاه - '''[http://www.irani.at/html/link/link_zendeh_ghamar_almolook_wasiri.php زنده یاد: قمرالملوک وزیری]'''</ref> | |||
در سال ١٣٠٨ به نفع شیر خورشید سرخ کنسرت داد و | |||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> |
ویرایش