۱٬۰۴۴
ویرایش
(ابرابزار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
| data31 = | | data31 = | ||
}} | }} | ||
'''رستم فرخزاد''' یا '''رستم فرخزاد رازی''' یا ر'''ستم فرخزاد هرمز''' (درگذشت ۶۳۶ میلادی) یکی از بزرگترین سرداران در آخرین سالهای حکومت ساسانیان بود. در نبرد قادسیه (در ۴۰ کیلومتری شهر فعلی نجف) با اعراب به رهبری | '''رستم فرخزاد''' یا '''رستم فرخزاد رازی''' یا ر'''ستم فرخزاد هرمز''' (درگذشت ۶۳۶ میلادی) یکی از بزرگترین سرداران در آخرین سالهای حکومت ساسانیان بود. در نبرد قادسیه (در ۴۰ کیلومتری شهر فعلی نجف) با اعراب به رهبری سعدبنابیوقاص وی فرمانده سپاه ایران بود که شکست خورد و در همان جنگ کشته شد.<ref name=":0" /> با کشتهشدن رستم فرخزاد در این جنگ و هزیمت سپاه ایران، دروازههای کشور به سوی تیسفون، پایتخت ایران، به روی اعراب گشوده شد و با مرگ یزدگرد سلسلهٔ ساسانی برافتاد و کل ایران به تصرف اعراب درآمد.<ref>ایران - [http://rbozorgi.blogfa.com/post-3.aspx رستم فرخزاد]</ref> | ||
برخی از باستان گرایان رستم فرخزاد را بزرگترین قهرمان ملی خویش در کل قرن ۷ میلادی میدانند. حتی فردوسی نیز از وی بسیار گفتهاست و در سالهای بعد رستم فرخزاد تبدیل به قهرمان فردوسی در شاهنامه میشود.<ref name=":0" /> | برخی از باستان گرایان رستم فرخزاد را بزرگترین قهرمان ملی خویش در کل قرن ۷ میلادی میدانند. حتی فردوسی نیز از وی بسیار گفتهاست و در سالهای بعد رستم فرخزاد تبدیل به قهرمان فردوسی در شاهنامه میشود.<ref name=":0" /> | ||
خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
اگرچه ساسانیان دچار هرج و مرج بودند و کسی باور نمیکرد که اعراب به نیرومندترین کشور جهان آن زمان یعنی امپراتوری ساسانی حمله کنند و این حمله به نوعی خودکشی قلمداد میشد. اما بر خلاف انتظار در جنگهای مرزی ساسانیان با اعراب پیروزی از آنِ سپاهیان عرب بود چرا که در بیشتر این جنگها، بخش عمده سپاه ایران از نژاد عرب بودند و هنگام نبرد به هم نژادان خود میپیوستند و باعث شکست ایرانیان میشدند و دربار ساسانی هم با شورشهای داخلی و دسیسههای دربار گرفتار شده بود و نمیتوانست به موقع سپاهی به یاری شهرهای مرزی بفرستد و بیشتر شهرهای مرزی نیز که امیدی به دولت مرکزی نداشتند، تسلیم میشدند. | اگرچه ساسانیان دچار هرج و مرج بودند و کسی باور نمیکرد که اعراب به نیرومندترین کشور جهان آن زمان یعنی امپراتوری ساسانی حمله کنند و این حمله به نوعی خودکشی قلمداد میشد. اما بر خلاف انتظار در جنگهای مرزی ساسانیان با اعراب پیروزی از آنِ سپاهیان عرب بود چرا که در بیشتر این جنگها، بخش عمده سپاه ایران از نژاد عرب بودند و هنگام نبرد به هم نژادان خود میپیوستند و باعث شکست ایرانیان میشدند و دربار ساسانی هم با شورشهای داخلی و دسیسههای دربار گرفتار شده بود و نمیتوانست به موقع سپاهی به یاری شهرهای مرزی بفرستد و بیشتر شهرهای مرزی نیز که امیدی به دولت مرکزی نداشتند، تسلیم میشدند. | ||
در سال ۶۳۵ میلادی که آتش جنگ ساسانیان با اعراب برافروختهتر شده بود عمر خلیفه مسلمانان ابوعبید ثقفی (پدر مختار ثقفی) و مثنی بن حارث شیبانی و پس از آن دو | در سال ۶۳۵ میلادی که آتش جنگ ساسانیان با اعراب برافروختهتر شده بود عمر خلیفه مسلمانان ابوعبید ثقفی (پدر مختار ثقفی) و مثنی بن حارث شیبانی و پس از آن دو سعدبنابیوقاص را به سرکردگی سپاه اسلام برگزید و به نزدیکیهای تیسفون فرستاد. یزدگرد که خطر را بیخ گوش خود حس کرده بود از رستم فرخزاد خواست تا سپاه اسلام را که در نزدیکیهای تیسفون بود تار و مار کند. رستم که خود ستارهشناس قهاری بود از آینده این جنگ بسیار بیمناک بود و از پادشاه خواست که با اعراب صلح کند، چرا که اعراب طی نامه ای از شاه ایران خواسته بودند یا دین اسلام را بپذیرند و یا میتوانند بر کیش خود بمانند و در عوض به آنان جزیه یا مالیات بدهند و آنان نیز با ساسانیان صلح خواهند کرد. در واقع نظر رستم این بود که ایران آمادگی یک نبرد بزرگ را در این زمان ندارد و بهتر آن است که پادشاه درخواست صلح اعراب را پذیرد ولی یزدگرد که این درخواست را به نوعی توهین به خود میدانست این درخواست را رد کرد و حتی دستور داد تا بر پشت قاصد اعراب خاک ایران گذاشته و او را به نزد اعراب بفرستند. سپس یزدگرد سوم دستور داد که رستم فرخزاد خود به سوی اعراب برود و آنان را شکست دهد. یزدگرد که از میل درونی رستم آگاه بود و میدانست که حاضر به ادامه جنگ نیست از وی خواست تا فرماندهی ارتش ایران را به عهده بگیرد و به قادسیه برود، در غیر این صورت خود یزدگرد به سوی آنان خواهد رفت. در این بین بزرگان دربار نیز موافق جنگ با اعراب بودند آنان فکر میکردند که به راحتی اعراب را شکست خواهند داد. رستم نیز ناچار پذیرفت که به جنگ اعراب برود. وی همچنین دستور داد تا درفش کاویانی را نیز به همراه سپاه ببرند.<ref name=":0" /> | ||
[[پرونده:تمثالی از رستم فرخزاد - مشهد.jpg|بندانگشتی|تمثالی از رستم فرخزاد - مشهد]] | [[پرونده:تمثالی از رستم فرخزاد - مشهد.jpg|بندانگشتی|تمثالی از رستم فرخزاد - مشهد]] | ||
== نبرد قادسیه و مرگ رستم فرخزاد == | == نبرد قادسیه و مرگ رستم فرخزاد == | ||
رستم با یک سپاه ۲۰ هزار تنی (در برخی نوشتهها ۱۰۰ هزار تنی) و چندین پیل جنگی به جنگ مسلمانان رفت. رستم فرخزاد که به آینده جنگ خوشبین نبود حدود ۴ ماه در بلاشآباد اردو زد، چرا که از وضع نابسامان تیسفون بیم داشت و هر آن امکان آن میرفت که شورش پایتخت را فرا بگیرد، و از آنجایی که بلاشآباد به تیسفون نزدیک بود، مخالفان جرات شورش را به خود نمیدادند. رستم ۴ ماه در بلاشآباد اردو زد و در این زمان قاصدهایی بین رستم و سپاه عرب رد و بدا شد. در این زمان سپاه رستم به قدری پر جلال و پر عظمت بود که اعراب جرات نزدیک شدن به سپاه ایران را نداشتند حتی سعد وقاص با دیدن شکوه و عظمت سپاه ایران قصد بازگشت را داشت و عاقبت سپاه ایران خود به سوی لشکر عرب به حرکت درآمد. رستم فرخزاد پیش از حرکت به سوی میدان نبرد | رستم با یک سپاه ۲۰ هزار تنی (در برخی نوشتهها ۱۰۰ هزار تنی) و چندین پیل جنگی به جنگ مسلمانان رفت. رستم فرخزاد که به آینده جنگ خوشبین نبود حدود ۴ ماه در بلاشآباد اردو زد، چرا که از وضع نابسامان تیسفون بیم داشت و هر آن امکان آن میرفت که شورش پایتخت را فرا بگیرد، و از آنجایی که بلاشآباد به تیسفون نزدیک بود، مخالفان جرات شورش را به خود نمیدادند. رستم ۴ ماه در بلاشآباد اردو زد و در این زمان قاصدهایی بین رستم و سپاه عرب رد و بدا شد. در این زمان سپاه رستم به قدری پر جلال و پر عظمت بود که اعراب جرات نزدیک شدن به سپاه ایران را نداشتند حتی سعد وقاص با دیدن شکوه و عظمت سپاه ایران قصد بازگشت را داشت و عاقبت سپاه ایران خود به سوی لشکر عرب به حرکت درآمد. رستم فرخزاد پیش از حرکت به سوی میدان نبرد نامهای به برادرش خره زاد فرخزاد نوشت و با او دربارهٔ شکست احتمالی ایرانیان و مرگ خویش نوشت و سپس دستور حرکت سپاه را داد. | ||
در روز اول و دوم نبرد قادسیه پیروزی از آنِ سپاه ایران بود تا اینکه بخشی از سپاه ایران به سپاه عرب می پیوند و تاکتیکهای جنگی ایرانیان را به اعراب آشکار میکنند. در روز سوم نبرد سپاه امدادی به کمک تازیان میآید ولی برتری همچنان با ایرانیان بود. | در روز اول و دوم نبرد قادسیه پیروزی از آنِ سپاه ایران بود تا اینکه بخشی از سپاه ایران به سپاه عرب می پیوند و تاکتیکهای جنگی ایرانیان را به اعراب آشکار میکنند. در روز سوم نبرد سپاه امدادی به کمک تازیان میآید ولی برتری همچنان با ایرانیان بود. | ||
اما در روز چهارم ایرانیان شکست میخورند چرا که رستم فرخزاد کشته میشود. دربارهٔ مرگ رستم فرخزاد روایتهای زیادی گفته شدهاست. | اما در روز چهارم ایرانیان شکست میخورند چرا که رستم فرخزاد کشته میشود. دربارهٔ مرگ رستم فرخزاد روایتهای زیادی گفته شدهاست. یکی از روایتها میگوید هنگامی که تندی بادی بر جهت مخالف سپاه ایران میوزد رستم به زیر شتری که حامل جعبههای سنگین بود میرود تا از این طوفان شن در امان باشد و عربی با بریدن طناب این جعبهها را بر پشت رستم میاندازد و سپس رستم را میکشد. | ||
طبق گفته فردوسی بزرگ رستم طی نبردی با سعد وقاص در میدان نبرد کشته میشود. در میدان نبرد دو فرمانده با یکدیگر میجنگند و سرانجام سعد وقاص با استفاده از طوفان شن ضربه شمشیر را بر سر رستم وارد میکند و پس از کشته شدن رستم فرخزاد سپاه ایران رو به هزیمت میکند و به سوی تیسفون بازمیگردد و بسیاری از سپاهیان ایران از فرط تشنگی بر روی اسبهایشان میمیرند و ایرانیان بیش از ۱۰ هزار تن کشته میدهند. | طبق گفته فردوسی بزرگ رستم طی نبردی با سعد وقاص در میدان نبرد کشته میشود. در میدان نبرد دو فرمانده با یکدیگر میجنگند و سرانجام سعد وقاص با استفاده از طوفان شن ضربه شمشیر را بر سر رستم وارد میکند و پس از کشته شدن رستم فرخزاد سپاه ایران رو به هزیمت میکند و به سوی تیسفون بازمیگردد و بسیاری از سپاهیان ایران از فرط تشنگی بر روی اسبهایشان میمیرند و ایرانیان بیش از ۱۰ هزار تن کشته میدهند. | ||
در برخی منابع نیز آوردهاند که | در برخی منابع نیز آوردهاند که در شبیخون روز سوم که ایرانیان بیش از ۱۰ هزار تن و اعراب شش هزار نفر کشته دادند، رستم را در سراپرده خود کشته یافتند. | ||
بدین ترتیب بود که رستم فرخزاد در جنگ قادسیه کشته میشود.<ref name=":0" /> | بدین ترتیب بود که رستم فرخزاد در جنگ قادسیه کشته میشود.<ref name=":0" /> | ||
خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
با کشته شدن رستم سپاه ایران به حالت متزلزل درآمد و خود یزدگرد در راس ارتش قرار گرفت و آماده مقابله با مسلمانان در برابر هجوم آنان به پایتخت گشت.<ref>گرگینه - [http://gorgineh.ir/2017/09/02/آخرین-نبرد-رستم-فرخزاد-با-اعراب/ آخرین نبرد رستم فرخزاد با اعراب]</ref> | با کشته شدن رستم سپاه ایران به حالت متزلزل درآمد و خود یزدگرد در راس ارتش قرار گرفت و آماده مقابله با مسلمانان در برابر هجوم آنان به پایتخت گشت.<ref>گرگینه - [http://gorgineh.ir/2017/09/02/آخرین-نبرد-رستم-فرخزاد-با-اعراب/ آخرین نبرد رستم فرخزاد با اعراب]</ref> | ||
ولی بنا به | ولی بنا به پیشبینی خود رستم ایرانیان دیگر روی پیروزی نمیبینند و امپراتوری ایران سقوط میکند.<ref name=":0">تاریخ پارسی - [https://parshistory.com/rostam-farrokhzad/ رستم فرخزاد رازی]</ref> | ||
== نبرد قادسیه و مرگ رستم در شاهنامه == | == نبرد قادسیه و مرگ رستم در شاهنامه == |
ویرایش