کاربر:3ave/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''زندگینامه سلمان ساوجی''' | |||
'''خواجه جمالالدین سلمان بن خواجه علاءالدینمحمد''' معروف به سلمان ساوجی (زاده۷۰۹ (قمری) - درگذشتۀ ۷۷۸ (قمری) - ساوه) از شاعران اوایل قرن هشتم هجری است. وی از بزرگترین قصیدهسرایان و غزلگویان ایران است. پدرش خواجه علاءالدینمحمد اهل قلم بود. | |||
یکی از دلایل عمدۀ شهرت سلمان، در قصیدۀ مصنوعی به نام بدایعالاسحار است که در روزگار جوانی و در مدح غیاثالدین محمد وزیر سرودهاست. سلمان این قصیده را به تقلید از سید ذوالفقار شیروانی و قوای گنجهای سرود. در آن زمان این شاعر حدود بیست و شش یا بیست و هفت ساله بود. | |||
شعر | |||
سلمان تحصیل کمالات کرد و سخنپردازیهای او تنها از روی قریحه وذوق نبود. در اوایل عمر خواجه غیاثالدین محمّد وزیر سلطان ابوسعیدبهادر (۷۱۶-۷۳۷) را در قصاید خود مدح کرد و سپس شیخ حسن بزرگ از سلسله جلایریان و سلطانحسین و سلطاناویس را مدح گفت، او مدّت چهل سال در سفر و حضر و تبریز و بغداد مداحی آن خانواده را نمود. سلمان در درجۀ اوّل قصیدهسراست و میتوان او را از آخرین قصیدهسرایان معروف ایران پیش از صفویان دانست. سلمان در تغزل و عاشقانهها نیز زبردست بود و از این جهت مورد توجه قرار گرفت. ابیات زیر از اوست: | |||
{| class="wikitable" | |||
|باد نوروز از کجا این بوی جان میآورد | |||
| | |||
|جان من پی تا به کوی دلستان میآورد | |||
|} | |||
{| class="wikitable" | |||
|ورنه اقلیم فلک شکرانه این مژده را | |||
| | |||
|مسرعان عالم علوی به رسم مژده خواه | |||
|} | |||
سلمان ساوجی در شعر زیر به داستان توطئۀ منصور اشاره دارد که ابومسلم را از مرو به بغداد طلبید و او نرفت، منصور سوگندها خورد و عهدها گرفت که او را آزاری نرساند و ابومسلم از مرو به نیشابور و از آنجا به ری شد. مؤلّف مجملالتواریخ مینویسد: «چون به ری رسید، رای و خرد آنجا بگذاشت و به همدان شد» وسرانجام به بغداد رفت و به امر منصور کشته شد. | |||
{| class="wikitable" | |||
|آنکه میانداخت سر چون خیمه بر گردن به ری | |||
| | |||
|شد اسیر خواری و مستوجب چندین عذاب | |||
|} | |||
{| class="wikitable" | |||
|کرد رو بر آسمان کای آسمان تدبیر چیست | |||
| | |||
|آسمان گفتش «ترکت الرای بالری» در جواب | |||
|} | |||
در منابع به موسیقیدانی او اشاره نشده، لیکن رامشییان و موسیقیدانان او را گرامی میداشتند. دوبیتی او که درباره کاسهنوازی مراغی سروده بر این پایهاست: | |||
{| class="wikitable" | |||
|آوازهٔ کاسهٔ تو این بنده شنید | |||
| | |||
|وز طبع لطیفش به نواها برسید | |||
|} | |||
سلمان گذشته از قصیدهو غزل؛ ترجیعبند‚ ترکیببند‚ قطعه‚ مثنویو رباعینیز گفتهاست: | |||
{| class="wikitable" | |||
|این کاسهٔ دیدهای که بیننده ز ماست | |||
| | |||
|تا کاسهٔ دیده هست مثل تو ندید | |||
|- | |||
| | |||
|- | |||
|بوستان بر دوستان افشاند از این بهجت نثار | |||
| | |||
|آسمان بر آسمان انداخت زین شادی کلاه | |||
|} | |||
او همچنین در تصوف نیز اشعاری دارد: | |||
{| class="wikitable" | |||
|گر سر و ترک کلاه فقر داری ای فقیر | |||
| | |||
|چار ترکت باید اول تا رود کارت به پیش | |||
|} | |||
{| class="wikitable" | |||
|ترک اول ترک مال و ترک ثانی ترک جاه | |||
| | |||
|ترک ثالث ترک راحت ترک رابع ترک خویش | |||
|} | |||
سلمان ساوجی از جمله شاعرانی است که وصف طبیعت را با حرکت و حیات همراه کردهاست و به اصطلاح به عناصر بیجان. شخصیت و خصایص انسانی بخشیدهاست. او به این شیوه بسیاری از وصفهای خود را سرشار از زندگی و پویایی و حرکت کردهاست. اغلب تشخیصهای او در شکل تفصیلی و با نوعی بیان روایی همراه است. | |||
== آثار == | |||
بسیاری از شعرهای سلمان ساوجی در مدح شیخ حسن و همسرش دلشادخاتون و سلطاناویس سروده شده. او دو مثنوی یکی موسوم به «جمشید و خورشید» و دیگری «فراقنامه» دارد: | |||
* جمشید و خورشید در ۷۶۳ قمری به پایان رسید | |||
* فراقنامه در ۷۷۰ قمری به پایان رسید | |||
== پایان زندگی == | |||
سلمان در آخر عمر از نظر جلایریان افتاد و در ساوه انزوا جست و سرانجام در دوشنبه دوازدهم صفر ۷۷۸ هجری قمری در زادگاه خود درگذشت. | |||
{| cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0em 0em 1em 0em; width:100%" | {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0em 0em 1em 0em; width:100%" | ||
| style="width:47%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | | | style="width:47%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | | ||
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;">[[پرونده:Face-smile.svg | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;"> | ||
=== <figure-inline><span>[[پرونده:Face-smile.svg|پیوند=|جایگزین=|20x20پیکسل]]</span></figure-inline> '''خوش آمدید''' === | |||
</div> | |||
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> | ||
سلام '''{{BASEPAGENAME}}'''، به ایرانپدیا [[ایرانپدیا:خوشآمدید|خوشآمدید]]. ایرانپدیا [[دانشنامه|دانشنامهای]] است که با همکاری خوانندگانش نوشته میشود. این وبگاه یک [[ویکی]] است، یعنی هرکسی، از جمله ''خود شما'' میتواند با کلیک کردن روی پیوند «'''ویرایش'''» که در همهٔ مقالات میآید، آن را ویرایش کند. اگر نظری در مورد محتویات موجود در مقالهای داشتید، یادداشتی در بخش [[ایرانپدیا:صفحه بحث|بحث]] مقاله بنویسید. برای این کار اول پیوند '''بحث''' را از بالای صفحهٔ مقالهٔ مورد نظر انتخاب کنید تا به صفحهٔ بحث بروید؛ سپس در صفحهٔ بحث روی '''ویرایش''' یا '''افزودن عنوان''' کلیک کنید. امیدوارم که از اینجا خوشتان بیاید و تصمیم به ماندن بگیرید. | سلام '''{{BASEPAGENAME}}'''، به ایرانپدیا [[ایرانپدیا:خوشآمدید|خوشآمدید]]. ایرانپدیا [[دانشنامه|دانشنامهای]] است که با همکاری خوانندگانش نوشته میشود. این وبگاه یک [[ویکی]] است، یعنی هرکسی، از جمله ''خود شما'' میتواند با کلیک کردن روی پیوند «'''ویرایش'''» که در همهٔ مقالات میآید، آن را ویرایش کند. اگر نظری در مورد محتویات موجود در مقالهای داشتید، یادداشتی در بخش [[ایرانپدیا:صفحه بحث|بحث]] مقاله بنویسید. برای این کار اول پیوند '''بحث''' را از بالای صفحهٔ مقالهٔ مورد نظر انتخاب کنید تا به صفحهٔ بحث بروید؛ سپس در صفحهٔ بحث روی '''ویرایش''' یا '''افزودن عنوان''' کلیک کنید. امیدوارم که از اینجا خوشتان بیاید و تصمیم به ماندن بگیرید. | ||
<div style= | <div style="padding: 3px;direction: ltr; text-align: left; font-size: small;"></div> | ||
</div> | |||
</div> | </div> | ||
<div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;">[[پرونده:Face-angel.svg | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;"><figure-inline><span>[[پرونده:Face-angel.svg|پیوند=|جایگزین=|20x20پیکسل]]</span></figure-inline> '''نیاز به کمک'''</div> | ||
<div style="padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> | <div style="padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> | ||
امیدوارم از ''[[ایرانپدیا:ایرانپدیانویسان|ایرانپدیانویس]]'' بودن لذت ببرید! لطفاً برای آزمایش از [[ایرانپدیا:صفحه تمرین]] استفاده کنید و '''(فقط) در صفحات بحث''' نام خود را با چهار مدک (<nowiki>~~~~</nowiki>) امضا کنید. با این کار نام شما و تاریخ به عنوان امضا درج خواهد شد. در صورتی که سؤالی فنی پیرامون ویکینویسی داشتید، به صفحهٔ [[ایرانپدیا:درخواست راهنمایی]] بروید یا از <nowiki>{{کمک به من}}</nowiki> در صفحهٔ بحثتان استفاده کنید تا کسی برای کمک به شما بیاید. در ضمن بهتر است قبل از پرسیدن سؤال، «[[ایرانپدیا:راهنما]]» را مطالعه کنید؛ یا اینکه از من در صفحهٔ بحثم بپرسید. اگر پرسشی پیرامون موضوعی علمی/دانشنامهای داشتید به [[ایرانپدیا:میز مرجع]] بروید. | امیدوارم از ''[[ایرانپدیا:ایرانپدیانویسان|ایرانپدیانویس]]'' بودن لذت ببرید! لطفاً برای آزمایش از [[ایرانپدیا:صفحه تمرین]] استفاده کنید و '''(فقط) در صفحات بحث''' نام خود را با چهار مدک (<nowiki>~~~~</nowiki>) امضا کنید. با این کار نام شما و تاریخ به عنوان امضا درج خواهد شد. در صورتی که سؤالی فنی پیرامون ویکینویسی داشتید، به صفحهٔ [[ایرانپدیا:درخواست راهنمایی]] بروید یا از <nowiki>{{کمک به من}}</nowiki> در صفحهٔ بحثتان استفاده کنید تا کسی برای کمک به شما بیاید. در ضمن بهتر است قبل از پرسیدن سؤال، «[[ایرانپدیا:راهنما]]» را مطالعه کنید؛ یا اینکه از من در صفحهٔ بحثم بپرسید. اگر پرسشی پیرامون موضوعی علمی/دانشنامهای داشتید به [[ایرانپدیا:میز مرجع]] بروید. | ||
خط ۱۶: | خط ۸۴: | ||
| style="width:53%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | | | style="width:53%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | | ||
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;">[[پرونده:Face-glasses.svg | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; font-size:110%; font-weight:bold;"><figure-inline><span>[[پرونده:Face-glasses.svg|پیوند=|جایگزین=|20x20پیکسل]]</span></figure-inline> '''نکاتی که به شما در ایرانپدیا کمک خواهد کرد'''</div> | ||
<div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em 1em;"> | ||
*'''[[ایرانپدیا:خودآموز|خودآموز ویرایش در ایرانپدیا]]''' | *'''[[ایرانپدیا:خودآموز|خودآموز ویرایش در ایرانپدیا]]''' | ||
خط ۲۷: | خط ۹۵: | ||
*[[ایرانپدیا:راهنمای حق تکثیر|مسایل حق تکثیر]] | *[[ایرانپدیا:راهنمای حق تکثیر|مسایل حق تکثیر]] | ||
*[[ایرانپدیا:خط فارسی را پاس بداریم|خط فارسی را پاس بداریم]] | *[[ایرانپدیا:خط فارسی را پاس بداریم|خط فارسی را پاس بداریم]] | ||
</div> | </div> | ||
{| align="center" | |||
{|align="center | |||
|{{Clickable button|target={{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|withJS=MediaWiki:Intro-run.js}}|text=برای آشنایی با محیط ایرانپدیا کلیک کنید!|external=true|iconPrimary=ui-icon-comment}}||{{Clickable button|target={{fullurl:یک_مقاله_نمونه|withJS=MediaWiki:Intro-article-run.js}}|text=برای آشنایی با یک مقالهٔ استاندارد کلیک کنید!|external=true|iconPrimary=ui-icon-comment}} | |{{Clickable button|target={{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|withJS=MediaWiki:Intro-run.js}}|text=برای آشنایی با محیط ایرانپدیا کلیک کنید!|external=true|iconPrimary=ui-icon-comment}}||{{Clickable button|target={{fullurl:یک_مقاله_نمونه|withJS=MediaWiki:Intro-article-run.js}}|text=برای آشنایی با یک مقالهٔ استاندارد کلیک کنید!|external=true|iconPrimary=ui-icon-comment}} | ||
|- | |- |
نسخهٔ ۱۹ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۹:۵۸
زندگینامه سلمان ساوجی
خواجه جمالالدین سلمان بن خواجه علاءالدینمحمد معروف به سلمان ساوجی (زاده۷۰۹ (قمری) - درگذشتۀ ۷۷۸ (قمری) - ساوه) از شاعران اوایل قرن هشتم هجری است. وی از بزرگترین قصیدهسرایان و غزلگویان ایران است. پدرش خواجه علاءالدینمحمد اهل قلم بود.
یکی از دلایل عمدۀ شهرت سلمان، در قصیدۀ مصنوعی به نام بدایعالاسحار است که در روزگار جوانی و در مدح غیاثالدین محمد وزیر سرودهاست. سلمان این قصیده را به تقلید از سید ذوالفقار شیروانی و قوای گنجهای سرود. در آن زمان این شاعر حدود بیست و شش یا بیست و هفت ساله بود.
شعر
سلمان تحصیل کمالات کرد و سخنپردازیهای او تنها از روی قریحه وذوق نبود. در اوایل عمر خواجه غیاثالدین محمّد وزیر سلطان ابوسعیدبهادر (۷۱۶-۷۳۷) را در قصاید خود مدح کرد و سپس شیخ حسن بزرگ از سلسله جلایریان و سلطانحسین و سلطاناویس را مدح گفت، او مدّت چهل سال در سفر و حضر و تبریز و بغداد مداحی آن خانواده را نمود. سلمان در درجۀ اوّل قصیدهسراست و میتوان او را از آخرین قصیدهسرایان معروف ایران پیش از صفویان دانست. سلمان در تغزل و عاشقانهها نیز زبردست بود و از این جهت مورد توجه قرار گرفت. ابیات زیر از اوست:
باد نوروز از کجا این بوی جان میآورد | جان من پی تا به کوی دلستان میآورد |
ورنه اقلیم فلک شکرانه این مژده را | مسرعان عالم علوی به رسم مژده خواه |
سلمان ساوجی در شعر زیر به داستان توطئۀ منصور اشاره دارد که ابومسلم را از مرو به بغداد طلبید و او نرفت، منصور سوگندها خورد و عهدها گرفت که او را آزاری نرساند و ابومسلم از مرو به نیشابور و از آنجا به ری شد. مؤلّف مجملالتواریخ مینویسد: «چون به ری رسید، رای و خرد آنجا بگذاشت و به همدان شد» وسرانجام به بغداد رفت و به امر منصور کشته شد.
آنکه میانداخت سر چون خیمه بر گردن به ری | شد اسیر خواری و مستوجب چندین عذاب |
کرد رو بر آسمان کای آسمان تدبیر چیست | آسمان گفتش «ترکت الرای بالری» در جواب |
در منابع به موسیقیدانی او اشاره نشده، لیکن رامشییان و موسیقیدانان او را گرامی میداشتند. دوبیتی او که درباره کاسهنوازی مراغی سروده بر این پایهاست:
آوازهٔ کاسهٔ تو این بنده شنید | وز طبع لطیفش به نواها برسید |
سلمان گذشته از قصیدهو غزل؛ ترجیعبند‚ ترکیببند‚ قطعه‚ مثنویو رباعینیز گفتهاست:
این کاسهٔ دیدهای که بیننده ز ماست | تا کاسهٔ دیده هست مثل تو ندید | |
بوستان بر دوستان افشاند از این بهجت نثار | آسمان بر آسمان انداخت زین شادی کلاه |
او همچنین در تصوف نیز اشعاری دارد:
گر سر و ترک کلاه فقر داری ای فقیر | چار ترکت باید اول تا رود کارت به پیش |
ترک اول ترک مال و ترک ثانی ترک جاه | ترک ثالث ترک راحت ترک رابع ترک خویش |
سلمان ساوجی از جمله شاعرانی است که وصف طبیعت را با حرکت و حیات همراه کردهاست و به اصطلاح به عناصر بیجان. شخصیت و خصایص انسانی بخشیدهاست. او به این شیوه بسیاری از وصفهای خود را سرشار از زندگی و پویایی و حرکت کردهاست. اغلب تشخیصهای او در شکل تفصیلی و با نوعی بیان روایی همراه است.
آثار
بسیاری از شعرهای سلمان ساوجی در مدح شیخ حسن و همسرش دلشادخاتون و سلطاناویس سروده شده. او دو مثنوی یکی موسوم به «جمشید و خورشید» و دیگری «فراقنامه» دارد:
- جمشید و خورشید در ۷۶۳ قمری به پایان رسید
- فراقنامه در ۷۷۰ قمری به پایان رسید
پایان زندگی
سلمان در آخر عمر از نظر جلایریان افتاد و در ساوه انزوا جست و سرانجام در دوشنبه دوازدهم صفر ۷۷۸ هجری قمری در زادگاه خود درگذشت.
<figure-inline></figure-inline> خوش آمدیدسلام 3ave، به ایرانپدیا خوشآمدید. ایرانپدیا دانشنامهای است که با همکاری خوانندگانش نوشته میشود. این وبگاه یک ویکی است، یعنی هرکسی، از جمله خود شما میتواند با کلیک کردن روی پیوند «ویرایش» که در همهٔ مقالات میآید، آن را ویرایش کند. اگر نظری در مورد محتویات موجود در مقالهای داشتید، یادداشتی در بخش بحث مقاله بنویسید. برای این کار اول پیوند بحث را از بالای صفحهٔ مقالهٔ مورد نظر انتخاب کنید تا به صفحهٔ بحث بروید؛ سپس در صفحهٔ بحث روی ویرایش یا افزودن عنوان کلیک کنید. امیدوارم که از اینجا خوشتان بیاید و تصمیم به ماندن بگیرید. <figure-inline></figure-inline> نیاز به کمک
امیدوارم از ایرانپدیانویس بودن لذت ببرید! لطفاً برای آزمایش از ایرانپدیا:صفحه تمرین استفاده کنید و (فقط) در صفحات بحث نام خود را با چهار مدک (~~~~) امضا کنید. با این کار نام شما و تاریخ به عنوان امضا درج خواهد شد. در صورتی که سؤالی فنی پیرامون ویکینویسی داشتید، به صفحهٔ ایرانپدیا:درخواست راهنمایی بروید یا از {{کمک به من}} در صفحهٔ بحثتان استفاده کنید تا کسی برای کمک به شما بیاید. در ضمن بهتر است قبل از پرسیدن سؤال، «ایرانپدیا:راهنما» را مطالعه کنید؛ یا اینکه از من در صفحهٔ بحثم بپرسید. اگر پرسشی پیرامون موضوعی علمی/دانشنامهای داشتید به ایرانپدیا:میز مرجع بروید. اگر برای نوشتن مقاله عجله دارید، لطفاً پیش از نوشتن مقالههای پرحجم، نگاهی به نمونههای فهرستشده در مقالههای برگزیده یا مقالههای خوب بیندازید تا بیشتر با چموخم کار آشنا شوید. از مطالعهٔ پیوندهای معرفیشده غفلت مکنید. Qubad (بحث) ۱۳ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۲۶ (CET) |
<figure-inline></figure-inline> نکاتی که به شما در ایرانپدیا کمک خواهد کرد
|