۱٬۱۶۳
ویرایش
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
=== آشپزخانه، انبارها === | === آشپزخانه، انبارها === | ||
یک بلوک در سمت شرقی تماماً آشپزخانه و انبارهای تدارکات است. یک بلوک در سمت غربی بهداری زندان است. | یک بلوک در سمت شرقی تماماً آشپزخانه و انبارهای تدارکات است. یک بلوک در سمت غربی بهداری زندان است. | ||
=== بازرسی زندانی === | |||
زندانی پیش از ورود به راهرو، بارها مورد بازرسی قرار میگیرد؛ ابتدا به محض ورود به زندان، بار دوم در قرنطینه، برای بار سوم در دژبانی ساختمان اصلی، نوبت چهارم در ورودی ساختمان اصلی و در نهایت در ابتدای راهروی طبقه همکفِ بندی که به آن منتقل میشود.<ref name=":4" /> | |||
=== بندهای زندان گوهردشت === | === بندهای زندان گوهردشت === | ||
این زندان که اساساً بهصورت سلولهای انفرادی ساخته شده دارای ۲۴بند در ۸بلوک سه طبقه است. بین هر بلوک یک '''حیاط''' قرار دارد. که برای هواخوری زندانیان در نظر گرفته شده است. در هر بند ۴۰سلول انفرادی وجود دارد که دو سلول آخر حمام هستند. سه بند از بندهای ۲۴گانه بندهای عمومی هستند که در این بندها هر دو سلول را تبدیل به یک سلول کرده و درهای چوبی برای آن گذاشتهاند. این سه بند در طبقه سوم سه بلوک جنوبی است. با این حساب ۲۱بند در این زندان هست که سلولهای آن انفرادی است. در داخل هر سلول یک توالت فرنگی استیلی و یک روشویی وجود دارد که نیازی به بیرون رفتن زندانی از سلول وجود نداشته باشد.<ref name=":0" /> | این زندان که اساساً بهصورت سلولهای انفرادی ساخته شده دارای ۲۴بند در ۸بلوک سه طبقه است. بین هر بلوک یک '''حیاط''' قرار دارد. که برای هواخوری زندانیان در نظر گرفته شده است. در هر بند ۴۰سلول انفرادی وجود دارد که دو سلول آخر حمام هستند. سه بند از بندهای ۲۴گانه بندهای عمومی هستند که در این بندها هر دو سلول را تبدیل به یک سلول کرده و درهای چوبی برای آن گذاشتهاند. این سه بند در طبقه سوم سه بلوک جنوبی است. با این حساب ۲۱بند در این زندان هست که سلولهای آن انفرادی است. در داخل هر سلول یک توالت فرنگی استیلی و یک روشویی وجود دارد که نیازی به بیرون رفتن زندانی از سلول وجود نداشته باشد.<ref name=":0" /> | ||
در گزارش دیگری بندها به این صورت توصیف شدهاند: زندان «رجایی شهر» ۱۰ بند(یا به تعبیری ۱۱ بند)، یا آنچنان که در ادبیات رسمی گفته میشود، «اندرزگاه» برای نگهداری زندانیان و یک بند فرهنگی دارد. بند ۱ تا ۹ این زندان در دهه ۶۰ ساخته شدهاند و هر بند سه طبقه و هر طبقه دارای یک سالن است. در دهه ۶۰، دو سالن در هر بند مخصوص سلولهای انفرادی و یک سالن هر بند هم مخصوص سلولهای عمومی بوده است. اکنون به جز بند ۸، سلولهای همه سالنهای بندهای این زندان همچون بند عمومی کاربرد دارند. بند نوساز ۱۰ برخلاف سایر بندهای این زندان، یک طبقه است. گفتنی است که طبقه سوم بند ۸ هم اکنون به عنوان بند ۱۱ و مستقل از بند ۸ تعریف میشود. همه این بندها به جز بند ۱۰، از طریق راهروهای سرپوشیده در طبقات سهگانه به یکدیگر متصل هستند. طبقات زندان هم با راهپلهای که در انتهای طبقات است، به یکدیگر وصل میشوند.<ref>[https://iranwire.com/fa/features/32163/ ایران وایر- زندانی رجاییشهر؛ از متادون تا سیستم شنود (بخش دوم]</ref> | در گزارش دیگری بندها به این صورت توصیف شدهاند: زندان «رجایی شهر» ۱۰ بند(یا به تعبیری ۱۱ بند)، یا آنچنان که در ادبیات رسمی گفته میشود، «اندرزگاه» برای نگهداری زندانیان و یک بند فرهنگی دارد. بند ۱ تا ۹ این زندان در دهه ۶۰ ساخته شدهاند و هر بند سه طبقه و هر طبقه دارای یک سالن است. در دهه ۶۰، دو سالن در هر بند مخصوص سلولهای انفرادی و یک سالن هر بند هم مخصوص سلولهای عمومی بوده است. اکنون به جز بند ۸، سلولهای همه سالنهای بندهای این زندان همچون بند عمومی کاربرد دارند. بند نوساز ۱۰ برخلاف سایر بندهای این زندان، یک طبقه است. گفتنی است که طبقه سوم بند ۸ هم اکنون به عنوان بند ۱۱ و مستقل از بند ۸ تعریف میشود. همه این بندها به جز بند ۱۰، از طریق راهروهای سرپوشیده در طبقات سهگانه به یکدیگر متصل هستند. طبقات زندان هم با راهپلهای که در انتهای طبقات است، به یکدیگر وصل میشوند.<ref name=":4">[https://iranwire.com/fa/features/32163/ ایران وایر- زندانی رجاییشهر؛ از متادون تا سیستم شنود (بخش دوم]</ref> | ||
==== سه بند عمومی ==== | ==== سه بند عمومی ==== | ||
خط ۶۰: | خط ۶۳: | ||
کنار در ورودی هر بند قسمتی است به نام "فرعی" که شامل دو اتاق یکی کوچک و یکی بزرگتر و انباری و حمام و توالت است. بنا بر گفته مسعود ابویی که از همسلولیش عبدالله کریمی در بند ۱۴، سلول ۳۸ در سال ۱۳۶۲ وهمچنین از حسن فارسی که مدتی در این تاریکخانه بودهاند نقل میکند زندانبان برای تنبیه و شکنجه بیشتر زندانیان را برای مدتی چند روزه به اتاقک انباری بند فرعی که هیچ منفذی به بیرون نداشت و حدود ۱*۱.۵ متر میشد میبرد که در آنجا یک وعده غذا و یک وعده دستشویی به آنها داده میشد. | کنار در ورودی هر بند قسمتی است به نام "فرعی" که شامل دو اتاق یکی کوچک و یکی بزرگتر و انباری و حمام و توالت است. بنا بر گفته مسعود ابویی که از همسلولیش عبدالله کریمی در بند ۱۴، سلول ۳۸ در سال ۱۳۶۲ وهمچنین از حسن فارسی که مدتی در این تاریکخانه بودهاند نقل میکند زندانبان برای تنبیه و شکنجه بیشتر زندانیان را برای مدتی چند روزه به اتاقک انباری بند فرعی که هیچ منفذی به بیرون نداشت و حدود ۱*۱.۵ متر میشد میبرد که در آنجا یک وعده غذا و یک وعده دستشویی به آنها داده میشد. | ||
در کنار برخی از سالنها، یک اتاق قرار دارد که از آن به عنوان «فرعی» یاد میشود و شمارهاش همان شماره سالنی است که اتاق به آن چسبیده است. از این فرعیها در موارد خاص برای تنبیه زندانیان همچون سلول انفرادی و یا تفکیک یک دسته از زندانیان از سایرین و یا انبار استفاده میشود.<ref name=":4" /> | |||
قسمتهای "فرعی" برای محل زندگی و استراحت نگهبانان بند ساخته شده بود، اما از آنها نیز به عنوان محل نگهداری زندانیان استفاده میشد. | قسمتهای "فرعی" برای محل زندگی و استراحت نگهبانان بند ساخته شده بود، اما از آنها نیز به عنوان محل نگهداری زندانیان استفاده میشد. | ||
==== بندها بر اساس طبقهبندی زندانیان<ref name=":4" /> ==== | |||
بر اساس گزارش ایران وایر در ۳۱ تیر ۱۳۹۸ بندها بر اساس زندانیان به شکل زیر طبقهبندی شده بود: | |||
بند ۴ خاص زندانیان سیاسی و عقیدتی | |||
در سه سالن (۱تا ۳) بند یک عمدتا زندانیان باسابقه نگهداری میشوند با بیش از ۱۰ سال زندان | |||
بند۲ بند «دارالقرآن» - زندانیان در کار حفظ قرآن با مرخصی | |||
بند۳ زندان به بند کُردها و لُرها مشهور است | |||
در سالنهای (۱۰ تا ۱۲) بند ۴، زندانیان سیاسی و عقیدتی نگهداری میشوند | |||
سالن فوقامنیتی ۱۰ با ۲۱ زندانی سیاسی، مجهز به ۴۰ دوربین مداربسته و ۶۴ سیستم شنود | |||
سالن ۱۱ با ۲۱ زندانی عقیدتی اهل سنت متهم به عضویت در «داعش» و «القاعده» که در مرداد ۱۳۹۶ خالی شد | |||
سالنهای ۱۳ تا ۱۵ از دورهای که «مردانی» ریاست زندان رجایی شهر را بر عهده گرفت به بند جوانان بدل شد اما به دستور غلامرضا ضیایی رئیس بعدی زندان گوهردشت جابجا شدند. | |||
سالنهای ۱۶ تا ۱۸ بند ۶ مختص نگهداری زندانیان خطرناک است | |||
در سالن ۱۹ بند ۷، زندانیان عادی نگهداری میشوند با مصرف قرص متادون | |||
سالن ۲۱ بند نیز محل نگهداری ۳۶ نفر از زندانیان عقیدتی اهل سنت متهم به ارتباط با داعش و القاعده است. بند ۷ قبلا بند زنان بود | |||
دو سالن ۲۲ و ۲۳ بند ۸ که به دلیل کنترل آن از سوی سپاه پاسداران در دهه ۶۰، به بند «سپاه» معروف است، در اختیار وزارت اطلاعات قرار دارد. در این دو سالن، متهمان سیاسی و عقیدتی استان «البرز» که در مرحله بازجویی هستند، به صورت موقت نگهداری میشوند. کارکرد این بند را میتوان با بند ۲۰۹ «اوین» شبیه دانست. از آن جا که تمام رفتو آمدهای این دو سالن با چشمبند است، در مورد وضعیت داخلی سالنهای این بند اطلاع دقیقی در دست نیست. از نظر مسوولان زندان رجاییشهر، این دو سالن وجود خارجی ندارند. | |||
سالن ۲۴ که در طبقه سوم بند ۸ قرار دارد، سوییت انفرادی است که از سوی مدیریت زندان کنترل میشود و بیشتر مخصوص نگهداری زندانیان اعدامی در ساعات پایانی زندگی، قبل از اعدام است. | |||
طبقه همکف بند ۹ (سالن ۲۵)، ساختمان اداری است. دو طبقه دیگر این بند (سالنهای ۲۶ و ۲۷)، «بند کارگری» است. این دو سالن محل نگهداری زندانیانی هستند که در بخش خدماتی و یا کارگاههای زندان کار میکنند. | |||
بند ۱۰ اما برخلاف ۹ بند پیشین، در سالهای اخیر ساخته شده و دارای هفت سالن (۳۰ تا ۳۶) است. هر سالن یک اتاق بزرگ است که دورتا دور آن تختهای سه طبقه قرار دارند؛ ۱۰ تخت با ظرفیت ۳۰ نفر. بند ۱۰ ابتدا به منظور نگهداری زندانیان زن ساخته شد اما قبل از استفاده برای زنان تغییر یافت. | |||
سالن ۳۰ بند ۱۰ پیشتر خاص زندانیان متادونی بود. این زندانیان از اینجا به سالن ۲۰ بند ۷ منتقل شدند و این سالن اکنون خالی است. سالن ۳۱ هم ویژه زندانیان فرهنگی است؛ آن دسته از زندانیانی که درس میخوانند و در حال ادامه تحصیلات دانشگاهی هستند. سالن ۳۲ این بند نیز مختص محکومان نظامی است و اکنون تنها پنج یا شش زندانی نامی در آن نگهداری میشوند. | |||
سالن ۳۳ خالی است و سالن ۳۴ هم مخصوص پیرمردان زندانی است. سالن ۳۵ نیز به زندانیان موردی اختصاص دارد. | |||
سالن ۳۶ این بند هم مختص زندانیان عقیدتی اهل سنت متهم به ارتباط با داعش و القاعده است و در آن ۳۵ زندانی نگهداری میشوند. | |||
بند فرهنگی مقابل بند ۱۰ واقع شده است و در آن هیچ زندانی نگهداری نمیشود. کتابخانه، مدرسه، باشگاه و آمفیتئاتر زندان در این بند قرار دارد. آمفیتئاتر بند فرهنگی، سال ۱۳۶۷ به «میدان دار» بدل شده بود و کشتار زندانیان سیاسی گوهردشت در آنجا انجام شد. | |||
==== فروشگاه-استراحتگاه نگهبانها ==== | |||
در طبقه همکف هر بند، فروشگاه بند قرار دارد که زندانیان مایحتاج خود را از آنجا تهیه میکنند. از دو اتاق دیگر چسبیده به بندها در طبقات دو و سه هر بند، یکی به عنوان استراحتگاه نگهبانها (معروف به «زیر هشت») و دیگری به عنوان انبار یا فرعی استفاده میشود. هر سالن هم یک وکیل بند (سالن) دارد که رییس بند او را از میان زندانیان انتخاب میکند.<ref name=":4" /> | |||
==== هواخوری بندها ==== | ==== هواخوری بندها ==== | ||
خط ۶۹: | خط ۱۱۶: | ||
=== آمفیتئاتر زمان شاه، حسینیه جمهوری اسلامی === | === آمفیتئاتر زمان شاه، حسینیه جمهوری اسلامی === | ||
در قسمت شمالی راهروی اصلی زندان یک سالن آمفیتئاتر بزرگ قرار دارد که در زمان شاه بهمنظور برنامههای هنری زندانیان ساخته بود. جمهوری اسلامی آن را حسینیه نامید. این محل بعدا محل بدار آویختن زندانیان مجاهد و دیگر گروهها در [[قتلعام ۶۷]] بود.<ref name=":0" /> | در قسمت شمالی راهروی اصلی زندان یک سالن آمفیتئاتر بزرگ قرار دارد که در زمان شاه بهمنظور برنامههای هنری زندانیان ساخته بود. جمهوری اسلامی آن را حسینیه نامید. این محل بعدا محل بدار آویختن زندانیان مجاهد و دیگر گروهها در [[قتلعام ۶۷]] بود.<ref name=":0" /> | ||
و در ته بندها یک سالن بزرگ غذاخوری قرار دارد. البته دو بلوک انتهایی زندان فاقد این سالن بزرگ هستند. این سالنها در زمان جمهوری اسلامی ''"حسینیه"'' هر بند نام گرفتند. و در سالهای ابتدایی راهاندازی گوهردشت درِ این سالنرا هنگام سینهزنی و یا پخش نوارهای سخنرانی و کلاسهای آموزشی باز میکردند و باقی وقتها بسته بود. | |||
تا پیش از سال ۱۳۹۴، تقریبا در انتهای هر سالن یک حسینیه وجود داشت اما با انتقال زندانیان جاعل و کلاهبردار به زندان تهران بزرگ در این سال و کم شدن قابل توجه تعداد زندانیان رجاییشهر، اکثر حسینیههای بندها تخلیه و پلمپ شدند.<ref name=":4" /> | |||
== اعدام در زندان گوهردشت == | == اعدام در زندان گوهردشت == |
ویرایش