۱٬۰۰۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''دریاچه ارومیه''' نام دریاچهای در شمال غربی [[ایران]] است که مابین استانهای [[آذربایجان غربی]] و [[آذربایجان شرقی|شرقی]] قرار دارد. این دریاچه بهعنوان بزرگترين درياچه داخلی ايران و از مهمترين و با ارزشترين اكوسيستمهای آبی ايران و جهان بهشمار میآيد. حوضه آبریز دریاچه ارومیه با مساحت ۵۱۸۷۶ کیلومتر مربع یکی از شش حوضه آبریز اصلی کشور ایران است. این دریاچه که همنام شهر [[ارومیه]] -مرکز استان آذربایجان غربی- است، دومین دریاچه شور از نظر سختی آب در جهان محسوب میشود و بیستمین دریاچه بزرگ جهان است.<ref> | '''دریاچه ارومیه''' نام دریاچهای در شمال غربی [[ایران]] است که مابین استانهای [[آذربایجان غربی]] و [[آذربایجان شرقی|شرقی]] قرار دارد. این دریاچه بهعنوان بزرگترين درياچه داخلی ايران و از مهمترين و با ارزشترين اكوسيستمهای آبی ايران و جهان بهشمار میآيد. حوضه آبریز دریاچه ارومیه با مساحت ۵۱۸۷۶ کیلومتر مربع یکی از شش حوضه آبریز اصلی کشور ایران است. این دریاچه که همنام شهر [[ارومیه]] -مرکز استان آذربایجان غربی- است، دومین دریاچه شور از نظر سختی آب در جهان محسوب میشود و بیستمین دریاچه بزرگ جهان است.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/659696/%D8%AE%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D9%87%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF خشکسالی حیات دریاچه ارومیه را تهدید می کند]- خبرگزاری مهر </ref> | ||
== نامگذاری == | == نامگذاری == | ||
ارومیه نامی است که به سبب نزدیکی دریاچه به شهر ارومیه، مرکز استان آذربایجانغربی، بر این دریاچه گذاشته شده است. در دهه ۱۹۳۰ میلادی و مصادف با سلطنت [[رضاشاه پهلوی|رضاشاه]]، نام دریاچه به افتخار این شاه، به [[رضاییه]] تغییر یافت؛<ref> | ارومیه نامی است که به سبب نزدیکی دریاچه به شهر ارومیه، مرکز استان آذربایجانغربی، بر این دریاچه گذاشته شده است. در دهه ۱۹۳۰ میلادی و مصادف با سلطنت [[رضاشاه پهلوی|رضاشاه]]، نام دریاچه به افتخار این شاه، به [[رضاییه]] تغییر یافت؛<ref>[https://www.karnaval.ir/attraction/lake-urmia-biggest-lake-iran سفر به دریاچه ارومیه] - کارناوال</ref> اما پس از [[انقلاب ۱۳۵۷|انقلاب سال ۱۳۵۷]] باز هم به نام پیشین خود، دریاچه ارومیه نامگذاری گردید. | ||
نام باستانی این دریاچه، «چیچست» است که به معنای «درخشنده» میباشد و احتمالاً بهدلیل وجود املاح معدنی که در سواحل به صورت کریستال دیده میشود، این نام را برای آن برگزیدهاند. | نام باستانی این دریاچه، «چیچست» است که به معنای «درخشنده» میباشد و احتمالاً بهدلیل وجود املاح معدنی که در سواحل به صورت کریستال دیده میشود، این نام را برای آن برگزیدهاند. | ||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
آذریزبانان با نام اورمو گولو (Urmu gölü) | آذریزبانان با نام اورمو گولو (Urmu gölü) | ||
و ارمنیها با نام کپوتان (Կապուտան ծով)<ref>[https://www.karnaval.ir/attraction/lake-urmia-biggest-lake-iran دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی ایران-سایت پرسه | و ارمنیها با نام کپوتان (Կապուտան ծով)<ref>-[https://www.karnaval.ir/attraction/lake-urmia-biggest-lake-iran دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی ایران] - سایت پرسه</ref> | ||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
در زمان حکوت مَنّائیان، این دریاچه مرکز پادشاهی آنها بود و محل زندگی آنها احتمالاً در [[تپه حسنلو]] در جنوب دریاچه بوده است. منائیان یا مانناها قومی بودند که اقدام به تشکیل حکومتی در جلگه جنوبی دریاچه ارومیه کردند و بیش از یک قرن بر این منطقه تسلط داشتند. منائیان توسط گروهی که متیان نام داشتند از میان برداشته شدند. متیان، مردمان ایرانی مختلفی بودند که با عنوان [[سکاها]]، سرمتیها یا کیمری شناخته میشدند. در این دوره نام دریاچه نیز متیان بود و هنوز معلوم نیست که این مردمان، نامشان را از دریاچه گرفتهاند و یا اینکه دریاچه به واسطه حضور آنها به این نام خوانده شده، اما کاملاً مشخص است که نام لاتین دریاچه از همین نام گرفته شده است. | در زمان حکوت مَنّائیان، این دریاچه مرکز پادشاهی آنها بود و محل زندگی آنها احتمالاً در [[تپه حسنلو]] در جنوب دریاچه بوده است. منائیان یا مانناها قومی بودند که اقدام به تشکیل حکومتی در جلگه جنوبی دریاچه ارومیه کردند و بیش از یک قرن بر این منطقه تسلط داشتند. منائیان توسط گروهی که متیان نام داشتند از میان برداشته شدند. متیان، مردمان ایرانی مختلفی بودند که با عنوان [[سکاها]]، سرمتیها یا کیمری شناخته میشدند. در این دوره نام دریاچه نیز متیان بود و هنوز معلوم نیست که این مردمان، نامشان را از دریاچه گرفتهاند و یا اینکه دریاچه به واسطه حضور آنها به این نام خوانده شده، اما کاملاً مشخص است که نام لاتین دریاچه از همین نام گرفته شده است. | ||
در پانصد سال گذشته نواحی اطراف دریاچه محل سکونت مردمان ایرانی شامل [[آذریها|آذربایجانیها]] بوده است.<ref name=":0"> | در پانصد سال گذشته نواحی اطراف دریاچه محل سکونت مردمان ایرانی شامل [[آذریها|آذربایجانیها]] بوده است.<ref name=":0">[http://urmiasea.com/?portfolio=portfolio-big دریاچه ارومیه اولین دریاچه مرده درمانگر جهان]- سایت همتپژوهان قشم</ref> | ||
== کیفیت آب == | == کیفیت آب == | ||
خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
گونههای در معرض تهدید پرندگان ثبت شده در حوزه اکولوژیکی دریاچه ارومیه (سال ۱۳۷۹ IUCN) عبارتند از: | گونههای در معرض تهدید پرندگان ثبت شده در حوزه اکولوژیکی دریاچه ارومیه (سال ۱۳۷۹ IUCN) عبارتند از: | ||
با کلان کوچک، اردک بلوطی، غاز پیشانی سفید کوچک، خروس کولی دشتی، عروس غاز، میش مرغ، اردک مرمری، متای پاسرخ، اردک سرسفید.<ref name=":1"> | با کلان کوچک، اردک بلوطی، غاز پیشانی سفید کوچک، خروس کولی دشتی، عروس غاز، میش مرغ، اردک مرمری، متای پاسرخ، اردک سرسفید.<ref name=":1">[http://www.oilenergy.ir/index.php/component/k2/orumiyeh-lake پارک ملی درياچه ارومیه و بررسی علل زوال آن]- مرکز پژوهش و توسعه فناوری علم و توسعه </ref> | ||
==== تنها موجود زنده محیط آبی دریاچه ==== | ==== تنها موجود زنده محیط آبی دریاچه ==== | ||
خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
== وضعیت فعلی == | == وضعیت فعلی == | ||
باوجودیکه ادعای احیای دریاچه ارومیه به ابزار تبلیغاتی کاندیداهای حکومت تبدیل شده است<ref> | باوجودیکه ادعای احیای دریاچه ارومیه به ابزار تبلیغاتی کاندیداهای حکومت تبدیل شده است<ref>[https://www.mojahedin.org/news/199244/%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C احیای دریاچه ارومیه و...]- سایت سازمان مجاهدین خلق ایران </ref> اما به گفته کارشناسان این دریاچه در خطر خشک شدن کامل قراردارد. [[مرتضی موسوی]] سخنگوی کمیسیون کشاورزی [[مجلس شورای اسلامی ایران|مجلس]] گفت: «در حال حاضر دریاچه ارومیه با 70 درصد خشکشدگی، نفسهای آخر را میکشد.»<ref>[https://www.mojahedin.org/news/205260/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87-%D9%86%D9%81%D8%B3%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D8%AE%D8%B1-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D8%B4%D8%AF دریاچه ارومیه نفسهای آخر را میکشد]- سایت سازمان مجاهدین خلق ایران</ref> [[نادر قاضیپور]] عضو دیگر مجلس شورای اسلامی نیز گفت «در حال حاضر وضعیت دریاچه ارومیه اسفبار و نگرانکننده است.»<ref>[http://www.mizanonline.ir/fa/news/348551/%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA وضعیت دریاچه ارومیه نگرانکننده است] - خبرگزاری میزان</ref> | ||
=== علل و نتایج خشکشدن === | === علل و نتایج خشکشدن === | ||
ایجاد میانگذر دریاچه ارومیه یکی از دلایل خشک شدن آن است که این مسئله باعث شده تا آب دریاچه در دو طرف ساکن بماند و در نتیجه، رسوبات دریاچه صدها برابر افزایش یافته است.<ref name=":2"> | ایجاد میانگذر دریاچه ارومیه یکی از دلایل خشک شدن آن است که این مسئله باعث شده تا آب دریاچه در دو طرف ساکن بماند و در نتیجه، رسوبات دریاچه صدها برابر افزایش یافته است.<ref name=":2">[http://www.entekhab.ir/fa/news/140711/%DB%B4-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D8%B4%DA%A9-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87 ۴ دلیل خشک شدن دریاچه ارومیه] - راضیه لک </ref> همچنین ایجاد سدهای بدون کارشناسی از جمله عوامل اصلی خشکی دریاچه ارومیه شده است. <ref name=":2" />اختصاص ۹۰٪ منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد آب بهدلیل گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آبهای زیرزمینی در پی حفر چاه، از دلایل خشک شدن این دریاچه میباشد. <ref>[http://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86-3/770806-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%AE%D8%B4%DA%A9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87 ۶ دلیل اصلی خشکی دریاچه ارومیه]- دنیای اقتصاد</ref>کارشناسان ابراز داشتهاند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و وضعیت زیستمحیطی منطقه را تغییر خواهد داد. همچنین پیشبینی میشود در صورت خشک شدن دریاچه وزش باد و بارشهای نمکی باعث آواره شدن ۱۱میلیون نفر از ساکنین مناطق همجوار شود. مدیرکل مدیریت بحران استانداری در آذربایجان غربی در رابطه با خطر خشک شدن دریاچه ارومیه گفت: «چنانچه دریاچه ارومیه احیا نشود، بیش از ۱۴میلیون نفر جانشان در خطر خواهد بود و انواع بیماریها آنها را تهدید میکند.»<ref>[https://www.isna.ir/news/96050100452/%d8%ae%d8%b4%da%a9%db%8c-%d8%af%d8%b1%db%8c%d8%a7%da%86%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d9%88%d9%85%db%8c%d9%87-%d8%ac%d8%a7%d9%86-14-%d9%85%db%8c%d9%84%db%8c%d9%88%d9%86-%d9%86%d9%81%d8%b1-%d8%b1%d8%a7-%d8%aa%d9%87%d8%af%db%8c%d8%af-%d9%85%db%8c-%da%a9%d9%86%d8%af خشکی دریاچه ارومیه، جان 14 میلیون نفر را تهدید میکند] - ایسنا</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == |