نمایش مبدأ برای اول مهر

{{جعبه اطلاعات رویداد برگردنده
| نام            = آغاز سال تحصیلی
| نام دیگر       = اول مهر
| نشان           = 
| توضیح نشان     = 
| تصویر          = اول مهر.jpg
| توضیح تصویر    = 
| تاریخ          = یکم مهرماه هرسال
| تاریخ‌ها        = 
| شروع           = یکم مهرماه
| پایان          = ۳۱خرداد
| دوره           = یک ساله
| مکان           = مدرسه ابتدایی-راهنمایی-دبیرستان-دانشگاه
| سال‌های فعالیت  = 
| اولین          = 
| آخرین          = 
| شرکت‌کنندگان    = دانش آموزان و دانشجویان ایران
| نوع            = 
| هزینه          = 
| حامی           = 
| وب‌گاه          = 
| یادداشت        = 
}}

'''اول مهر،''' نخستین روز بازگشایی مدارس درایران است. سال تحصیلی در ایران هر ساله در روز اول مهر شروع و تا پایان خرداد ماه ادامه می یابد. براساس آخرین آمار برآورد شده، دانش آموزانی که درسال ۱۳۹۸به مدرسه می روند، حدود ۱۴میلیون نفر می باشند. همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید در مدارس ، دانشگاههای ایران نیر در اول مهر گشوده می شوند.

روزها ی جمعه و ایام عید نوروز و برخی از مناسبتهای ملی و مذهبی مدارس کشور تعطیل است.

طبق اصل سی‌ام قانون اساسی ایران با آغاز سال تحصیلی در اول مهر تمامی واجدین شرایط تحصیل باید به مدرسه رفته و این تحصیل رایگان خواهد بود. اما در مدارس ایران تحت عنوان شهریه از دانش آموزان پول‌ اخذ می کنند. همچنین هزینه‌ی تامین اغلب وسایل و امکانات آموزشی بر عهده دانش آموز است.<ref>[http://www.ensafnews.com/93954/%D8%A7%D8%B5%D9%84-30-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%BA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9B-%D8%AA%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D9%84-%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7/ تحصیل رایگان نیست]</ref> 

هر ساله در ایران تعداد قابل توجهی از دانش ‌آموزان به دلیل مشکلات اجتماعی و اقتصادی از چرخه ی آموزش حذف می‌شوند. طبق آخرین تخمین، بازماندگان از تحصیل در اول مهر ۱۳۹۷ سه و نیم میلیون نفر برآورد شده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/848743/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D9%84 آمار بازماندگان از تحصیل]</ref>

== تاریخ آموزش و پرورش  ==
آموزش و پرورش یعنی، چگونه یادبگیریم و چگونه یاد بدهیم و در این فرایند مهارت کسب کنیم. بشر در بدو پیدایش تا کنون با آموختن از یکدیگر و پرورش آموخته های خود باعث پیشرفت جامعه شده و بدین شکل جوامع اولیه رشد کرده و متکامل شدند<ref>[http://jazirehdanesh.com/content/230/%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%88-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4 آموزش در ایران سایت جزیره دانش]</ref>.

=== نخستین بنیانگذاران آموزش و پرورش در ایران ===
نخستین کسانی که نظام آموزش و پرورش را در ایران باستان بنیان نهادند، یونانیان بودند. با بنیان چنین نهادی در ایران باستان فقط پسران خانواده های ثروتمند میتوانستند از امکان آموزش و پرورش برخوردار شوند که یکی از درسهای آن، فن سخنوری بود که خاص سیاستمداران جوان در آن دوران بود.

=== تاریخچه آموزش پرورش در ایران ===
تاریخچه آموزش و پرورش در ایران به دوره هخامنشیان برمی گردد. این آموزش مشمول والیان، فرماندهان و سربازها بود. در آن زمان آموزش به صورت نوشتاری و با استفاده از جزوه انجام نمی شد، بلکه بشکل  شفاهی انجام میگرفت. در زمان پادشاهی کوروش کبیر، به افرادی که لیاقت پادشاهی داشتند آموزش پادشاهی داده میشد. داریوش یکی از کسانی بود که  آن زمان در این کلاسها شرکت داشت و بعدها پادشاه ایران شد. با پیشرفت جامعه و ارتباط با قلمرو های دیگر، در زمان ساسانیان، آموزش خواندن و نوشتن تکامل یافت اما همچنان مخصوص اشراف و طبقات بالای جامعه و خاص پسران بود<ref>[https://dabiraria.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%88-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ تاریخچه آموزش و پروش در ایران- وبلاگ دبیر آریا]</ref>.
[[پرونده:مکتب خانه.jpg|جایگزین=اول مهر-مکتب خانه|بندانگشتی|مکتب خانه]]

==== مکتب خانه ====
قبل از اسلام در ایران دین رسمی زرتشت بود. در این دوران آموزش در آتشکده ها تعلیم داده می‌شد. بعد از ورود اسلام در ایران، آموزش ها برای کسانی که در دین نیاکان خود باقی مانده بودند در همان محل نیایش خود و برای کسانی که به اسلام گرویده بودند در مساجد انجام می‌گرفت. اما با پیشرفت جامعه و ازدیاد جمعیت، رفته رفته آموزش از مساجد جدا و در محلهایی که به آن مکتب‌خانه می‌گفتند ادامه پیدا کرد<ref>[https://www.roshdmag.ir/Roshdmag_content/media/article/571.pdf کتاب تاریخ آموزش و پرورش در ایران-بخش دوم]</ref>.

==== اولین مدرسه نوین ====
[[پرونده:مدرسه دارافنون.jpg|جایگزین=مدرسه دارالفنون|بندانگشتی|مدرسه دارالفنون]]
اولین مدرسه نوین را کشیش آمریکایی بنام پرکینز در دوران محمدشاه قاجار در سال ۱۲۵۴ ه. ق در ارومیه بنا کرد و دومین مدرسه توسط کشیش فرانسوی بنام اوژن بوره در سال ۱۲۵۵ه. ق  در تبریز ساخته شد.

==== دارالفنون ====
اولین مدرسه به سبک مدارس عالی اروپا به نام مدرسه دارالفنون جهت آموزش علوم جدید توسط میرزا تقی خان امیرکبیر تأسیس شد. هفت معلم در این مدرسه مشغول تدریس در رشته های مختلف علوم و فنون شدند. این معلمان توسط امیر کبیر از اتریش به ایران آورده شدند. زمان افتتاح این مدرسه ۱۳ روز پیش از به قتل رسیدن امیرکبیر به فرمان ناصرالدین شاه، در ۶ دی ۱۳۲۰ بود.

==== مدارس دخترانه ====
قبل از مشروطیت  درس خواندن برای دختران مجاز نبود . اولین مدرسه دختران به نام «دوشیزگان» در سال ۱۳۲۴ توسط بی‌بی خانم استرآبادی با ایستادگی و مقاومت در برابر فشارها تأسیس شداما فشارها و مخالفتهای آخوندها در جامعه باعث تعطیلی این مدرسه شد. دو سال بعد در سال ۱۳۲۶ مدرسه ای به نام «ناموس» با وجود مخالفتهای بسیار، برای دختران توسط طوبی آزموده تاسیس شد. سر انجام در سال ۱۳۲۷دبستانهای تهران دولتی شدند و ۴۶ مدرسه دخترانه و پسرانه تأسیس شد<ref>[http://www.ion.ir/news/414481/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 سیر تکامل سیستم آموزش و پرورش در ایران-سایت ایران آنلاین]</ref>. 

== وضعیت مدارس ایران ==
[[پرونده:نمونه مدرسه در ایران.jpg|جایگزین=اول مهر|بندانگشتی|وضعیت مدارس در ایران]]
هر ساله در اول مهر، تحصیل و مدرسه در ایران با مشکلات بسیاری روبروست. در مناطق مرزی و استان‌های محروم برخی از مدارس در محل نگهداری حیوانات برپا شده اند. ۳۰ درصد از مدارس ایران فرسوده هستند و حدود ۴ میلیون از مدارس ناامن تشخیص داده می‌شوند.<ref>[https://www.bbc.com/persian/interactivity/2016/09/160918_yt_schools_iran امکانات مدارس در  ایران- بی بی سی]</ref> 

برخی از کلاس‌های درسی زیر درختان، در چادر و یا حتی وسط بیابان روی چند حصیر برگزار می‌شوند. همچنین مسیر رفت و آمد به بسیاری از مدارس بسیار دشوار است. 

به عنوان نمونه در روستان مارگون دانش آموزان باید از صخره‌های صعب العبوری برای رسیدن به مدرسه بگذرند.<ref>[https://melliun.org/iran/182464 سایت ملیون - وضعیت اسفناک مدارس در ایران]</ref> در مدرسه ی دیگری دانش آموزان با طنابی به نام «گرگر» که به وسیله یک قرقره جابجا می شود از روی دره‌ای عمیق می گذرند. استفاده از وسیله‌ی «گرگر» در بسیاری از روستاها برای عبور از دره ها مرسوم است.<ref>[http://jamejamonline.ir/online/2866816493018196467/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D9%85%DB% دانش آموزان با طناب به مدرسه می‌روند- جام جم آنلاین]</ref> هر ساله در اول مهر این گونه مشکلات، بر تعداد بازماندگان از تحصیل می‌افزاید.

=== رتبه ایران در آموزش ===
پنج کشور آمریکا، سوئیس، دانمارک، انگلستان و سوئد برترین نظام آموزشی جهان را دارا هستند. بنابر رتبه بندی یونیورسیتای وردنیوز «universityworldnews»، ایران در میان ۵۰ کشور رتبه ۴۸ را داراست. تفاوت این رتبه بندی با دیگر رتبه بندی ها در این است که این شبکه نه فقط دانشگاه‌ها بلکه کل سیستم آموزشی را ارزیابی کرده است.<ref>[http://www.mefda.ir/news/95927/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3-%DB%8C%DA%A9-%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%BE%D9%86%D8%AC-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85 رتبه بندی جدید]</ref><ref>[https://khabarban.com/a/23333342 جدیدترین رتبه بندی دانشگاه‌های جهان]</ref>

=== بازماندگان از تحصیل در ایران ===
طبق آمار بدست آمده و ثبت اطلاعات و مشخصات کودکان، مشخص شد ۱۱۰ هزار کودک باز مانده از تحصیل در ایران وجود دارند، البته این آمار اعلام شده مربوط به کودکانی است که آمارشان توسط نهادها ثبت شده، به همین دلیل آمار واقعی از تعداد کودکان بازمانده از تحصیل وجود ندارد و بسیاری از کودکان در کشور هستند که مشخصات ثبت شده مانند شناسنامه و غیره ندارند یا در مناطقی هستند که هیچ نهادی برای ثبت آمار آنها اقدام نکرده است. سه استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان بیشترین آمار بازماندگان از تحصیل را دارا هستند.<ref>[https://ana.ir/fa/news/38/313135/%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%DB%B3-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%8 بیشترین آمار بازماندگان از تحصیل]</ref><ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/848743/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D9%84 آمار تکان دهنده از کودکان بازمانده از تحصیل- سایت مشرق]</ref>

=== آمار بی سوادی در ایران ===
در ایران حدود ۱۰ میلیون بی سواد مطلق و ۱۵ میلیون کم سواد وجود دارد.  بر اساس سرشماری ۱۳۹۵ تعداد کسانی که از ۱۵ سالگی از آموزش محروم شده اند حدود ۲.۵ میلیون نفر بوده است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/why-education-is-poor-iran/28837574.html چرا آموزش در ایران تا این اندازه فقیر است]</ref>[[پرونده:انجمن دانش آموزی مجاهدین.jpg|alt=اول مهر - آغاز سال تحصیلی جدید|بندانگشتی|300x300پیکسل|انجمن دانش آموزی مجاهدین]]

بر اساس آمار ۵۰ درصد از دختران در استان‌های مرزی با ترک تحصیل از گرفتن دیپلم محروم می شوند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D8%AA%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D9%84-%DB%B5%DB%B0-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%B2%DB%8C/a-40430965 ترک تحصیل ۵۰ درصد از دختران در استان های مرزی]</ref> نماینده زاهدان در سال  ۲۰۱۵ اعلام کرد حدود ۱۶۰ هزار دختر در استان سیستان و بلوچستان بطور کامل از تحصیل محروم هستند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%DB%B7%DB%B7-%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D9%86 دویچه وله - محرومیت دختران از تحصیل]</ref>

== فعالیت‌های سیاسی دانش آموزان ==
=== انجمن دانش‌آموزان هوادار مجاهدین ===
پس از انقلاب ضد سلطنتی و با شروع سال تحصیلی ۱۳۵۸ دانش آموزان هوادار سازمان مجاهدین خلق ایران فعالیتهای متمرکز خود را بعنوان ستاد دانش آموزی از ساختمان جنبش معلمین مسلمان واقع در محل سابق سفارت لهستان درخیابان طالقانی روبروی سینما تخت جمشید (عصر جدید) آغاز کردند.

این دانش آموزان در مقاطع راهنمایی و دبیرستان و هنرستان تحت عنوان انجمن دانش آموزان مسلمان + نام محل تحصیل شناخته می شدند. 

برای نمونه میتوان از انجمن دانش آموزان مسلمان دبیرستان دکتر هشترودی نام برد. 

گستردگی این انجمن ها در  در سال ۱۳۵۸ محدوده تهران بزرگ بود و ساختار سازماندهی آنها از شورای مدارس شروع و به شورای ناحیه و شورای منطقه و شورای نهاد دانش آموزی می‌رسید.

ترکیب هر شورا عبارت بود از مسئول تشکیلات، مسئول سیاسی، مسئول خدمات، مسئول تدارکات و مسئول تبلیغات و باقی نفرات اعضای شورای هر مدرسه، که در تیم های مختلف سازماندهی می شدند و در فعالیتهای مختلف سیاسی روز مشارکت داشتند.
[[پرونده:ذاکری مصطفی.jpg|جایگزین=مصطفی ذاکری|بندانگشتی|مصطفی ذاکری از دانش‌آموزان هوادار مجاهدین که در جریان میتینگ امجدیه به ضرب گلوله پاسداران به قتل رسید.]]
دانش آموزان در انجمن دانش‌آموزی هواداران مجاهدین خلق به فعالیت‌هایی چون فروش نشریه و کتاب، انجام خدمات عمومی شهری و کمک رسانی به مناطق محروم، برگزاری جلسات و میتینگ‌ها و ... می‌پرداختند.

=== دانش آموزان اعدام شده ===
بسیاری  از دانش آموزانی که در فعالیتهای سیاسی بین سالهای ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۰ شرکت فعال داشتند در همان ایام توسط عناصر حزب اللهی و نیروهای لباس شخصی مورد ضرب و شتم قرار گرفته و حتی کشته می‌شدند. از جمله آنها می‌توان از حمیدرضا رضایی نام برد.<ref>[https://martyrs.mojahedin.org/i/martyrs/15997 یادش بخیر حمیدرضا رضایی]</ref>

از جمله دانش آموزانی که دهه شصت بدست نیروهای دولتی جان باختند صدها نفر بودند. از جمله‌ی آنها میتوان از [[فاطمه مصباح]]، ناصر محمدی، مصطفی ذاکری، صنم قریشی، بهرام فرحناک و... نام برد. 

پس از پایان [[فاز سیاسی]] اغلب دانش آموزانی که توسط رژیم ایران دستگیر شده و به تحمل چند سال زندان محکوم شده بودند، در قتل عام سال ۱۳۶۷ اعدام شدند.
== منابع == 
<references />