نمایش مبدأ برای غلامحسین نیری

{{جعبه اطلاعات شخصیت
|نام        =حسینعلی نیری
|تصویر      = 
[[پرونده:حسینعلی نیری3.JPG|بندانگشتی|وسط]]
|توضیحات    = 
|سری        = 
|اولین_حضور = قاضی شرع زندان اوین
|آخرین_حضور = مشاور عالی قوه قضاییه
|هدف        = 
|ساخته_شده_توسط= 
|ایفای_نقش_توسط=
|قسمت‌ها      = 

|لقب        = عضو هیئت مرگ
|نام_مستعار = 
|نوع        = 
|جنسیت      = 
|سن         = 
|تاریخ_تولد = ۱۳۳۶
|تاریخ_مرگ  = 
|ویژگی      = 
|شغل        = قاضی شرع زندان اوین، معاون عالی دیوان عالی کشور، مشاور عالیه قوه قضاییه
|عنوان      = 
|callsign   = 
|خانواده    = 
|همسر        = 
|significantother= 
|فرزند      = 
|خویشاوند   = 
|آدرس       = 
|مذهب        = اسلام
|ملیت       = ایرانی
|lbl21      = 
|data21     = 
|lbl22      = 
|data22     = 
|lbl23      = 
|data23     = 
|lbl24      = 
|data24     = 
|lbl25      = 
|data25     = 
|extra-hdr  = 
|lbl31      = 
|data31     = 
|lbl32      = 
|data32     = 
|lbl33      = 
|data33     = 
|lbl34      = 
|data34     = 
|lbl35      = 
|data35     = 
}}
'''حسینعلی نیری'''، (زاده ۱۳۳۶) از عاملان قتل‌عام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ بود. حسینعلی نیری دارای تحصیلات حوزوی است و در حوزه‌ی علمیه قم از شاگران نزدیک '''[[محمد محمدی گیلانی|محمد محمد گیلانی]]''' رئیس دادگاه انقلاب تهران و از آمران و عاملان قتل‌عام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷، بود. حسینعلی نیری توسط محمدی گیلانی با '''[[روح‌الله خمینی|خمینی]]''' آشان شد دراوایل سال‌های پس از انقلاب ضدسلطنتی یعنی در سال ۱۳۶۳، از سوی خمینی به‌عنوان قاضی شرع در '''[[زندان اوین]]''' منصوب شد. حسینعلی نیری با همین منصب، در سال ۱۳۶۷، همراه با افرادی مانند مرتضی اشراقی دادستان وقت تهران، ابراهیم رئیسی معاون دادستان وقت تهران و '''[[مصطفی پورمحمدی]]''' نماینده‌ی وقت وزارت اطلاعات، هیئتی را برای قتل‌عام زندانیان سیاسی در زندان‌های ایران تشکیل دادند که به '''[[هیئت مرگ]]''' معروف شد. خمینی هم‌چنین درباره‌ی کسانی که هنوز هم در جریان قتل‌عام اعدام نشده بودند، در اول بهمن‌ماه سال ۶۷، خطاب به شورای عالی قضایی چنین حکم کرد:کلیه پرونده‌هایی که تاکنون در آن شورا با کمال تعجب راکد مانده است، و اجرای حکم خدا تأخیر افتاده است در اختیار حجت‌الاسلام آقایان: نیری و رئیسی قرار دهید، تا هر چه زودتر حکم خدا را اجرا نمایند، که درنگ جایز نیست. اجساد اعدام‌شدگان در قتل‌عام تابستان ۶۷ که اغلب از زندانیان سیاسی اعضاء '''[[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]]''' و هم‌چنین از چپگراها بودند، در گورهای دسته‌جمعی در '''[[گورستان خاوران|گلزار خاوران]]''' و دیگر شهرهای کشور دفن شدند. '''[[حسینعلی منتظری]]''' جانشین خمینی در همان سال اقدامات حکومت را بزرگترین جنایت در تاریخ جمهوری اسلامی دانست و خود مقامات رژیم ایران را جنایتکار خطاب کرد. حسینعلی نیری پس از '''[[قتل‌عام ۶۷|قتل‌عام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷]]''' و پس از مرگ خمینی، از سوی محمد یزدی به‌عنوان معاون دیوان عالی کشور منصوب شد. نیری بیش از ۲۰ سال در این سمت باقی ماند و در صدور احکام عدام برای مخالفان حکومت شرکت داشت. 

== تحصیلات و منسب‌ها ==
حسینعلی نیری تحصیلات حوزوی دارد و در حوزه‌ی علمیه قم از شاگردان نزدیک محمدی گیلانی از عاملان قتل‌عام زندانیان سیاسی در دهه‌ی ۱۳۶۰ بود. محمدی گیلانی، حسینعلی نیری را با خمینی آشنا کرد و در اوایل سال‌های پس از '''[[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضدسلطنتی]]''' یعنی در سال ۱۳۶۲، از سوی خمینی به‌عنوان قاضی شرع در زندان اوین منصوب شد. 

== مشارکت در قتل‌عام سال ۶۷ ==
[[پرونده:اعضاء هیأت مرگ در قتل عام ۶۷.jpg|جایگزین=اعضاء هیأت مرگ در قتل عام ۶۷|بندانگشتی|248x248پیکسل|اعضاء هیأت مرگ در قتل عام ۶۷]]
حسینعلی نیری با همین منصب، در سال ۱۳۶۷، همراه با افرادی مانند مرتضی اشراقی دادستان وقت تهران، '''[[ابراهیم رئیسی]]''' معاون دادستان وقت تهران و مصطفی پورمحمدی نماینده‌ی وقت وزارت اطلاعات، هیئتی را برای قتل‌عام زندانیان سیاسی در زندان‌های ایران تشکیل دادند که به '''[[هیئت مرگ]]''' معروف شد.

حسینعلی نیری نخستین کسی است که در فتوای خمینی برای قتل‌عام زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷، از او نام برده شده است. خمینی در حکم فتوای قتل‌عام زندانیان سیاسی نوشته بود:<blockquote>«کسانی که در زندان‌های سراسر کشور بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و می‌کنند، محارب و محکوم به اعدام می‌باشند و تشخیص موضوع نیز در تهران با رأی اکثریت آقایان حجت‌الاسلام حسینعلی نیری دامت افاضاته (قاضی شرع) و جناب آقای اشراقی (دادستان تهران) و نماینده‌ای از وزارت اطلاعات می‌باشد.» </blockquote>

=== اعتراض حسینعلی منتظری ===
[[پرونده:اسدالله لاجوردی، حسینعلی نیری، علی رازینی و علی مبشری.JPG|جایگزین=از سمت چپ: اسدالله لاجوردی، حسینعلی نیری، علی رازینی و علی مبشری|بندانگشتی|253x253پیکسل|از سمت چپ: اسدالله لاجوردی، حسینعلی نیری، علی رازینی و علی مبشری]]

حسینعلی منتظری که جانشین و نایب خمینی بود، به‌خاطر اعتراض به قتل‌عام سال ۱۳۶۷، و اعدام‌های جمعی زندانیان سیاسی که اغلب آن‌ها از اعضاء و هواداران '''[[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]]''' بودند، از قائم مقامی و جانشینی خمینی عزل شد. منتظری در خاطراتش می‌نویسد:<blockquote>«اول محرم شد، من آقای نیری که قاضی شرع اوین و آقای اشراقی که دادستان بود و آقای رئیسی معاون دادستان و آقای پورمحمدی که نماینده وزارت اطلاعات بود را خواستم و گفتم الآن محرم است حداقل در محرم از اعدام‌ها دست نگه دارید، آقای نیری گفت ما تا الآن ۷۵۰ نفر را در تهران اعدام کرده‌ایم، ۲۰۰ نفر را هم به‌عنوان سر موضع از بقیه جدا کرده‌ایم کلک اینها را هم بکنیم…» </blockquote>حسینعلی نیری و ابراهیم رئیسی که توسط خمینی در قتل‌عام سال ۶۷ آزموده شده بودند، وقتی متوجه شد که مقامات بالای قضایی هیچ‌گونه حساسیتی در رابطه با اعدام زندانیان سیاسی ندارند، به نیری و رئیسی مأموریت داد تا در شهرهای درود و سیرجان اقدامات لازم را انجام دهند.

خمینی هم‌چنین درباره‌ی کسانی که هنوز هم در جریان قتل‌عام اعدام نشده بودند، در اول بهمن‌ماه سال ۶۷، خطاب به شورای عالی قضایی چنین حکم کرد:<blockquote>«کلیه پرونده‌هایی که تاکنون در آن شورا با کمال تعجب راکد مانده است، و اجرای حکم خدا تأخیر افتاده است در اختیار حجت‌الاسلام آقایان: نیری و رئیسی قرار دهید، تا هر چه زودتر حکم خدا را اجرا نمایند، که درنگ جایز نیست.»<ref name=":0">[https://iranfreedom.net/%d8%ad%d8%b3%db%8c%d9%86%d8%b9%d9%84%db%8c-%d9%86%db%8c%d8%b1%db%8c-%da%a9%db%8c%d8%b3%d8%aa%d8%9f/ حسینعلی نیری کیست؟ - سایت ایران آزادی]</ref></blockquote>حسینعلی نیری در تیرماه ۱۴۰۱، در جریان محاکمه حمید نوری در سوئد، طی گفتگویی از قتل‌عام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ دفاع کرد و گفت:<blockquote>«به خاطر همان پرونده محاکمه نشدند. این‌ها در زندان دوباره شلوغ کردند. جو زندان دستشان بود و لذا توطئه‌های جدید در کار بود. اینطور نبود که آن‌ها فقط بخواهند ایام حبسشان را بگذرانند.»<ref name=":1">[https://iranwire.com/fa/news-1/110639-%D8%B9%D8%B6%D9%88-%D9%87%DB%8C%D8%A6%D8%AA-%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%DB%B1%DB%B3%DB%B6%DB%B7-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%82%D9%88%D9%87-%D9%82%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%87-%D8%B4%D8%AF/ عضو «هیئت مرگ» در سال ۱۳۶۷، مشاوره عالی قوه‌قضاییه شد - سایت ایران وایر]</ref></blockquote>

== گورهای دسته‌جمعی اعدام‌شدگان ==
اجساد اعدام‌شدگان در قتل‌عام تابستان ۶۷ که اغلب از زندانیان سیاسی اعضاء سازمان مجاهدین خلق و هم‌چنین از چپگراها بودند، در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند. حسینعلی منتظری جانشین خمینی در همان سال اقدامات حکومت را بزرگترین جنایت در تاریخ جمهوری اسلامی دانست و خود مقامات رژیم ایران را جنایتکار خطاب کرد.<ref>[https://staging.radiofarda.com/a/iran-s-judiciary-appoints-infamous-clergy-as-top-adviser/32156058.html حسینعلی نیری، رئیس هیئت مرگ، مشاور عالی رئیس قوه قضاییه شد - سایت رادیو فردا]</ref>

=== جنایت علیه بشریت ===
[[پرونده:حسینعلی نیری2.JPG|جایگزین=حسینعلی نیری|بندانگشتی|272x272پیکسل|حسینعلی نیری]]
قتل‌عام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ توسط وکلای بین‌المللی حقوق بشری مانند جفری رابرتسون و دادگاه مردمی ایران تریبونال و سازمان دیده‌بان حقوق بشر و هم‌چنین سازمان ملل متحد به‌عنوان جنایت علیه بشریت و ناپدیدشدگان قهری به رسمیت شناخته شده است. از نظر حقوق بین‌الملل، ناپدیدشدگان قهری حتی با وجود گذشت چند دهه مشمول مرور زمان نمی‌شود.<ref name=":2">[https://painscapes.com/cities/651 حسینعلی نیری - سایت خاک رنج]</ref>

== سمت معاون دیوان عالی کشور ==
حسینعلی نیری پس از قتل‌عام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ و پس از مرگ خمینی، از سوی محمد یزدی به‌عنوان معاون دیوان عالی کشور منصوب شد. نیری بیش از ۲۰ سال در این سمت باقی ماند و در صدور احکام عدام برای مخالفان حکومت شرکت داشت.<ref name=":0" />

== مشاور عالی قوه قضایی ==
حسینعلی نیری در اوایل آذرماه ۱۴۰۱، توسط غلامحسین محسنی اژه‌ای رئیس قضاییه رژیم ایران به‌عنوان مشاور عالی رئیس قوه قضاییه منصوب شد. شورای ملی مقاومت ایران در این باره اطلاعیه‌ای به شرح زیر صادر کرد که در بخشی از این اطلاعیه آمده است:<blockquote>«سردژخیم '''[[غلامحسین محسنی اژه‌ای]]''' رئیس قضاییه جلادان، حسینعلی نیری، رئیس هیئت مرگ در قتل‌عام زندانیان سیاسی در سال۶۷ و یکی از بزرگترین جانیان علیه بشریت را به‌عنوان مشاور عالی رئیس قضاییه منصوب کرد. نیری قبل از قتل‌عام ۶۷ نیز یکی از شقی‌ترین دژخیمانی بود که حکم اعدام هزاران زندانی مجاهد و مبارز را صادر کرده بود. نیری به همراه آخوند ابراهیم رئیسی هزاران زندانی سیاسی را در زندان‌های مختلف به‌ویژه اوین و گوهردشت روانه چوبه‌های دار کرد. ابعاد جنایت به حدی بود که اعتراض منتظری جانشین وقت خمینی را نیز بر انگیخت. وی در خاطراتش می‌نویسد: «اول محرم شد، من آقای نیری که قاضی شرع اوین و آقای اشراقی که دادستان بود و آقای رئیسی معاون دادستان و آقای پورمحمدی که نماینده وزارت اطلاعات بود را خواستم و گفتم الآن محرم است حداقل در محرم از اعدامها دست نگه‌دارید، آقای نیری گفت ما تا الآن هفتصد و پنجاه نفر را در تهران اعدام کرده‌ایم، دویست نفر را هم به‌عنوان سر موضع از بقیه جدا کرده‌ایم کلک اینها را هم بکنیم» (صفحه ۶۳۵)، سردمداران کنونی رژیم از '''[[سید علی خامنه ای|خامنه‌ای]]''' تا رئیسی و '''[[محمدباقر قالیباف]]''' و محسنی اژه‌ای و اکثر کارگزاران ارشد قضاییه جلادان هم‌چون نیری در چهار دهه گذشته در زمره بزرگترین مرتکبان جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی هستند و مستقیماً در جنایات بزرگی مانند اعدام‌های دهه۶۰، کشتار مردم کردستان، قتل‌عام ۶۷، کشتار ۱۵۰۰نفر در قیام ۹۸ و کشتار قیام کنونی (۱۴۰۱) دست داشته‌اند. آن‌ها باید در ایران آزاد فردا و یا در دادگاه‌های بین‌المللی محاکمه شوند.

دبیرخانه '''[[شورای ملی مقاومت ایران]]'''،

۱۰آذر ۱۴۰۱ (اول دسامبر ۲۰۲۲)»<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3-%D9%87%DB%8C%D8%A3%D8%AA-%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D9%88-%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1-%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3-%D9%82%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%87-%D8%AC%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86 حسینعلی نیری رئیس هیئت مرگ و یکی از بزرگترین جانیان علیه بشریت در پست مشاور عالی رئیس قضاییه جلادان - سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref> </blockquote>انتصاب حسینعلی نیری به‌عنوان مشاور عالی قوه قضاییه در حالی صورت گرفته که بیش از ۱۸ هزار معترض ایرانی در بازداشت و زندان بوده و برای آن‌ها نیز کیفرخواست‌هایی صادر شده است که احتمالاً به صدور حکم اعدام منجر خواهد شد.<ref name=":1" />

=== نقض حقوق شهروندان بهائی ===
حسینعلی نیری در اردیبهشت ۱۳۶۸، با تأیید خمینی و پیشنهاد حسن صانعی و '''[[مهدی کروبی]]''' برای رسیدگی برای رسیدگی به پرونده‌های غارت‌گران بیت‌المال منصوب شد و تا سال ۱۳۷۹، به‌عنوان عضوهیئت امنای ستاد اجرایی مشغول کار بود و در این سمت نقش مؤثری در مصاده‌ی اموال شهروندان بهائی به خاطر اعتقادات مذهبی‌شان داشته است.<ref name=":2" />

== منابع ==